history

ROTSKYTrOTSKYTSTROTAKY

ලියොන් ට්‍රොට්ස්කි සමරු උලෙල හෙට (20) ප්‍රින්කිපෝහි දී: එය නරඹන්න

theSocialist.LK කර්තෘ මන්ඩලය විසිනි.

මෙම ලිපිය 2023 ජූලි 13 දින ලෝක සමාජවාදී වෙබ් අඩවියේ (wsws.org) ඉංග්‍රීසි භාෂාවෙන් පල වූ ලිපියක් ඇසුරෙන් සකස් කර ඇත.  

ROTSKYTrOTSKYTSTROTAKY
ලියොන් ට්‍රොට්ස්කි ප්‍රින්කිපෝහි සිය ලියන මේසය අසල

2023 අගෝස්තු 20 වන ඉරු දින – එනම්, හෙට දිනයේ – ඉස්තාන්බුල් වෙරලට ඔබ්බේ මාර්මරා මුහුදේ පිහිටි දිවයිනක් වන ප්‍රින්කිපෝ හි දී විශේෂ සමරු උත්සවයක් පැවැත්වේ. ලෝක ඉතිහාසයේ වැදගත් ස්ථානයක් උසුලන සිව් වසරක්; එනම්, ට්‍රොට්ස්කි තුර්කියේ ගෙවූ සිව්-වස් පිටුවාහල් දිවිය; කෙරේ ගෞරවය පිදෙන මෙම උත්සවය හෙට දින එහිදී පැවැත්වීමට නියමිතය. ස්ටැලින්වාදී තන්ත්‍රය විසින් සෝවියට් සංගමයෙන් පිටුවාහල් කරනු ලැබීමෙන් පසුව ට්‍රොට්ස්කි රැකවරනය ලැබූයේ තුර්කියේ ප්‍රින්කිපෝ දූපතෙහි ය.

“ලෝක ඉතිහාසයේ කේන්ද්‍රස්ථානයේ පිහිටි දූපතක්: ලියොන් ට්‍රොට්ස්කි ප්‍රින්කිපෝහි ගෙවූ දිවිය” ලෙස නම් කොට ඇති මෙම සමරු රැලියේ ප්‍රධාන කථිකයන් වනු ඇත්තේ, ලෝක සමාජවාදී වෙබ් අඩවියෙහි ජාත්‍යන්තර කර්තෘ මන්ඩලයේ සභාපති ඩේවිඩ් නෝර්ත්; තුර්කියේ Sosyalist Eşitlik Grubu [සමාජවාදී සමානතා කණ්ඩායම] හි ප්‍රමුඛ සාමාජිකයෙකු වන උලාෂ් අටෙෂ්චි සහ; ලියොන් ට්‍රොට්ස්කි ඝාතනය පිලිබඳ ව සවිස්තර ලෙස ලියා ඇති ලෝසවෙඅ කර්තෘ මන්ඩල සාමාජික එරික් ලන්ඩන් යන අයයි. තුර්කියේ ඉතිහාස පදනමෙහි සභාපති මහාචාර්ය මෙහ්මට් ඕ. අල්ඛන් සැමරුම් උත්සවය මෙහෙයවයි.

මෙම සමරුව පැවැත්වෙන්නේ නගාරාධිපති අර්ඩම් ගුල්ගේ නායකත්වයෙන් යුත් ප්‍රින්කිපෝ (අඩලර්) නගර සභාවේ අනුග්‍රහයෙනි. නගරාධිපති ගුල්, 2019 දී එම ධුරයට තේරී පත්වීමට පූර්වයෙන් සප්‍රතිපත්තික මාධ්‍යවේදියෙකු ලෙස කීර්තියක් ඉසිලූවෙකි.  2015 නොවැම්බරයේ දී චුම්හුරියත් දිනපතා පුවත්පතේ අන්කාරා නියෝජිතයා වශයෙන් “මිට් ට්‍රක්” [“MIT Trucks”] ලෙස හැඳින්වූ සිද්ධිය පිලිබඳ ව වාර්තා කිරීම නිසා එම පුවත්පතේ ප්‍රධාන කර්තෘ කැන් ඩුන්දාෂ් ද සමඟින් අත්අඩංගුවට ගනු ලැබ, ඔවුන් දෙදෙනා තුන් මසක් සිරගත කර තබන ලදී. මීට අදාල කථා ප්‍රවෘත්තිය වූයේ, සිරියාවේ සටන් වැදී සිටි ඉස්ලාම් ජිහාඩ්වාදී හමුදාවන්ට ලබා දීම සඳහා වූ ඒවා යයි සිතනු ලබන ආයුධ 2014 ජනවාරියේ දක්ෂින තුර්කියේ හටායි සහ අඩානා යන පලාත්වල දී නවත්වනු ලැබූ තුර්කි ජාතික රහස් තොරතුරු සංවිධානය (MIT) ට අයත් ට්‍රක් රථවල තිබී හමුවීමයි.

මෙම රැස්වීම 1933 ජූලියේ ට්‍රොට්ස්කි ප්‍රින්කිපෝවෙන් පිටත් වී යාමේ 90 වන සංවත්සරය සමඟ සමපාත වෙයි. එය පැවැත්වෙන දිනය යෙදී ඇත්තේ හරියට ම 1940 අගෝස්තුවේ සිදු වූ ඔහුගේ ඝාතනයේ 83 වන සංවත්සරයේ දිනයට ය.   

පුරා අඩ සියවසකට ම ආසන්න කාලයක් ජාත්‍යන්තර ට්‍රොට්ස්කිවාදී ව්‍යාපාරයේ නායක  කාර්යභාරයක් ඉටු කරමින් සිටින ඩේවිඩ් නෝර්ත්, සමරු උත්සවයේ ඓතිහාසික වැදගත්කම පිලිබඳ ව අවධාරනය කරමින් ලෝසවෙඅ වෙත මෙසේ පවසා ඇත:

ලියොන් ට්‍රොට්ස්කි ප්‍රින්කිපෝවේ ගෙවූ සිව් වසර හුදු ඔහුගේ ජීවිතයේ පමනක් නොව, විසිවන සියවසේ ඉතිහාසය තුල ද වඩාත්ම සංවිපාකී වර්ෂ අතර ලා ගිනිය හැක. ඔහු තුර්කියට සම්ප්‍රාප්ත වූයේ 1930 ගනන්වල දේශපාලන සංක්ෂෝභයන් වේගයෙන් පැතිර යාමට මඟ පෑදූ ලෝක ආර්ථික අර්බුදය ඇවිල යාමට මාස කිහිපයකට ඉහත 1929 පෙබරවාරියේ ය. ට්‍රොට්ස්කි තුර්කියෙන් නික්ම ගියේ කම්කරු පන්තිය කවරදාක හෝ අත් විඳි වඩාත්ම බැරෑරුම් පරාජය වූ හිට්ලර් ජර්මනියේ බලයට නැංවී ගැනීමෙන් මාස ගනනාවකට පසුව ය.    

යුරෝපයේ හා උතුරු ඇමරිකාවේ ප්‍රධාන දේශපාලන කේන්ද්‍රස්ථානවලින් ප්‍රින්කිපෝව හුදෙකලා වී තිබීම නොතකා, එම කාල පරිච්ඡේදයේ ප්‍රමුඛ සිද්ධීන් පිලිබඳ ට්‍රොට්ස්කිගේ දේශපාලන විශ්ලේෂන අසමසම ඒවා විය. හිට්ලර්ගේ නාසි ව්‍යාපාරයේ වර්ධනය විසින් මතු කරන ලද අන්තරායය පිලිබඳව ඒ සා පැහැදිලිව වටහා ගත්, හෝ ඒ සා ලාලසාවකින් ඒ පිලිබඳ ලියූ අනෙකෙකු නොවීය. ඉදින් ජර්මන් කම්කරු පන්තියේ බහුජන පක්ෂ ඔහුගේ අනතුරු හැඟවීම් කෙරේ සාවධානය දැක්වී නම්, 2 වන ලෝක යුද්ධයේ දැවැන්ත විනාශයෙන් ලෝකය ගලවා ගත හැකි වන්නට තිබින.   

නොර්ත් අවධානය කරන පරිදි, තත්කාලීන දේශපාලන හා සමාජ සිදුවීම් පිලිබඳව බොහෝ කෘතීන් රචනා කරන අතරතුර ම, ට්‍රොට්ස්කි මෙම කාලයේ සෙසු වැදගත් කෘතීන් ද ලිවීමට සමත් වූයේය.

දෛනික සිදුවීම් සමඟ තීව්‍ර ලෙස පොර බදමින් ම වුව, ට්‍රොට්ස්කි සිය ජීවිත කථාව වූ මගේ දිවිය (My Life) සහ රුසියානු විප්ලවයේ ඉතිහාසය (History of the Russian Revolution) යන කෘතීන් රචනා කලේය. මෙම කෘතීන් දෙකම 20 වන සියවසේ සාහිත්‍යයේ අග්‍රකෘතීන් ලෙස පිලි ගැනේ.

එහෙත් ප්‍රින්කිපෝ දිවයිනේ වාසය කල සමයේ ට්‍රොට්ස්කිගේ කටයුතුවලින් වඩාත්ම වැදගත් කටයුත්ත සිදු කෙරුනේ ඔහු ඉන් නික්ම ඒමට ඉතා ආසන්නයේ දී ය. 1933 ජූලියේ ට්‍රොට්ස්කි හතරවැනි ජාත්‍යන්තරය ගොඩනැඟීම සඳහා වූ සිය කැඳවුම නිකුත් කලේය. ස්ටැලින්වාදයේ පාවාදීම් විසින් අවුලුවන ලද්දා වූ එම ක්‍රියාව විසින් ජාත්‍යන්තර සමාජවාදී ව්‍යාපාරයේ අඛන්ඩත්වය තහවුරු කෙරින.

නගරාධිපති ගුල් සහ ප්‍රින්කිපෝ නගර සභාව මෙම සමරුවට සත්කාරකත්වය සැපයීමට ගත් තීරනය බැරෑරුම් එකකි. නෝර්ත්ගේ වචනවලින් කිවහොත්: 

“මෙම සමරු උත්සවයට සත්කාරකත්වය සැපයීමට ගන්නා ලද තීරනය, ඉතිහාසය කෙරේ, හා ට්‍රොට්ස්කි ප්‍රින්කිපෝවේ ගත කල තීරනාත්මක සිව් වසර තුල ඉටු කරන ලද විශිෂ්ඨ සහ කල් පවත්නා වැදගත්කමකින් යුත් කර්තව්‍යයන් පිලිබඳව වටහා ගැනීම කෙරේ දැක්වෙන බැරෑරුම් ආකල්පයක් පිලිබිඹු කරයි. 1929 හා 1933 අතර එය සත්‍ය වශයෙන්ම ලෝක ඉතිහාසයේ කේන්ද්‍රයෙහි පිහිටි දූපතක් ව තිබින. මෙය ප්‍රින්කිපෝවේ සදා සම්භාවනාවට හේතුකාරක වනු ඇති, ප්‍රින්කිපෝ ඉතිහාසයේ විභූතිමත් පරිච්ඡේදයක් ලෙස සනිටුහන් වනු ඇත.”

ට්‍රොට්ස්කිවාදී ප්‍රකාශන තුර්කි බසින් පලකරන මෙරිං යැයින්ජිලික් ආයතනයේ සංස්කාරක උලාෂ් අටෙෂ්චි ලෝසවෙඅ අමතා ප්‍රකාශ කලේ, “සෝවියට් සංගමයෙන් පිටුවාහල් කිරීමෙන් පසු ගත වූ මුල් වසරවල දී මෙම ශ්‍රේෂ්ඨ මාක්ස්වාදී විප්ලවවාදියාට සත්කාරකත්වය පිරිනැමීමේ වරප්‍රසාදය ලත් ප්‍රින්කිපෝහි පැවැත්වෙන මෙම අනුස්මරන උත්සවය, ජාත්‍යන්තර හා ඓතිහාසික වැදගත් කමකින් යුතු වූවක්” බවයි. “වසර 83 කට ඉහත දී අධිරාජ්‍යවාදී බලවතුන්ගේ හා ස්ටැලින්වාදී නිලධරයේ පරම සතුරෙකු ලෙස ඝාතනයට ලක් වූ ට්‍රොට්ස්කිගේ අදහස්, අර්බුදවලින් සසැලී ගිය හා ලෝක ගෝලීය යුද්ධයක් දිශාවට වේගයෙන් ඇදී යන ලෝකයක වඩවඩාත් වැඩි වැදගත්කමක් අත්පත් කර ගනිමින් පවතී.”         

මහාචාර්ය අල්කන් මෙම සැමරුම මෙහෙයවීම අටෙෂ්චිගේ සාදර පිලිගැනීමට පාත්‍ර වී ඇත. “ශාස්ත්‍රඥයෙකු ලෙස මහාචාර්ය අල්කන් සතුව, දීර්ඝ හා අග්‍රගන්‍ය අභිවෘත්තියක වාර්තාවක් පවතී. වර්තමානයේ ඉස්තාන්බුල් සරසවියෙහි දේශපාලන ඉතිහාසය පිලිබඳ අංශාධිපති වන ඔහු විසින් පල කෙරී ඇති ලිපි සංඛ්‍යාව 300 ක් ඉක්මවා යන අතර, ඔහු ග්‍රන්ථ 20 කට වැඩි සංඛ්‍යාවක් ලියා හෝ සංස්කරනය කොට ඇත. මෙම කෘතීන් අතර, ‘ටන්(z)සිමට් යුගයේ සිට වර්තමානය දක්වා (1839-2014) තුර්කි කම්කරු පන්තියේ ඉතිහාසය’; ‘දාස් කැපිටාල් පල කිරීමේ වසර 150 සංවත්සරය’; ‘1917: රුසියානු විප්ලවය’ සහ ‘ජනරජය: සියවසක පරිනාමය’ යන ග්‍රන්ථ පවතී.  

ප්‍රින්කිපෝහි ට්‍රොට්ස්කි විසූ මන්දිර අතරින් එකක් තවමත් පවතින නමුදු, එය පවතින්නේ අතිශයින් ජරාවාස වූ තත්ත්වයක ය. මෙම රැස්වීම පැවැත්වීම එහි පූර්න පුනස්ථානයට මඟ හෙලිපෙහෙලි කරනු ඇතැයි යන අපේක්ෂාව නෝර්ත් විසින් පල කෙරී ඇත. “ට්‍රොට්ස්කි ජීවත් වූ නිවෙස ප්‍රධාන ඓතිහාසික ස්ථානයකි,”යි නෝර්ත් ලෝසවෙඅ අමතා පැවසීය. එය එහි පෙර පැවැති තත්ත්වයට ප්‍රතිෂ්ඨාපනය කල යුතු අතර, ඔහුගේ කෘතීන් තවමත් වර්තමාන ලෝක සමාජවාදී ව්‍යාපාරයේ පදනම ලෙස පවතින්නා වූ, 20 වන සියවසේ අනුස්මරනීය පුද්ගල චරිතයක ජීවිතය පිලිබඳ අධ්‍යයනය කිරීමේ මධ්‍යස්ථානයක් ලෙස සේවය සැලසීමට එය පවත්වා ගෙන යා යුතුය.”  

විසිවන සියවසේ ද, අද දිනය දක්වා ම ද ඉතිහාසය කෙරේ අතිශය බලගතු බලපෑමක් සිදු කල හා සිදු කරමින් සිටින කේන්ද්‍රීය චරිතයක් වන ලියොන් ට්‍රොට්ස්කිගේ ජීවිතයේ අතිශය තීරනාත්මක කාල පරිච්ඡේදයක් අලලා පැවැත්වෙන මෙම සමරුව රාජ්‍ය දේශසීමා හා ජාතික සීමා ඉක්මවා යන වැදගත්කමකින් යුතු එකක් වෙයි. ජාතික මට්ටමේ විසඳා ගත නොහැකි අර්බුදයක් සමඟ මුහුනට මුහුන පා පොර බදිමින් සිටින කම්කරු පන්තියට තීරනාත්මක පාඩම් ගෙන එමින්, ජාත්‍යන්තර ඉදිරි දර්ශනයක් වර්ධනය කිරීම සඳහා ට්‍රොට්ස්කි යෙදීගත් බරපතල අරගලයක සිව් වසරක් සැමරීමේ මේ අවස්ථාව සියලු කම්කරුවන්ට ද, පීඩිතයන්ට ද, තරුන තරුනියන්ට ද මග නොහැරිය හැකි එකකැයි අපි විශ්වාස කරමු. 

හෙට (20) දිනයේ ශ්‍රී ලංකාවේ වේලාවෙන් ප.ව. 7.30 ට ඇරඹෙන මෙම ප්‍රසිද්ධ සමරු උත්සවය ජාත්‍යන්තර ප්‍රේක්ෂාගාරයකට නැරඹීමට හැකි වන පරිදි සජීවී ලෙස අන්තර්ජාලයේ trotsky.com ඔස්සේ විකාශනය කෙරේ. මෙම රැස්වීමට සහභාගී වන මෙන් ද, https://www.wsws.org/en/special/pages/leon-trotsky-commemoration-prinkipo.html සබැඳිය ඔස්සේ ඒ සඳහා ලියාපදිංචි වන මෙන් ද අපි theSocialist.LK සියලු පාඨකයන්ගෙන් ඉල්ලා සිටිමු.  

ලියොන් ට්‍රොට්ස්කි සමරු උලෙල හෙට (20) ප්‍රින්කිපෝහි දී: එය නරඹන්න Read More »

KM

‘කම්කරු මාවත’ ඉතිහාසයෙන්

KM

ශ්‍රීලනිපය හා පෙරමුන අතුගෑවෙයි! අර්බුදය මැද යූඇන්පීය බලය ගනි. කම්කරු ගොවි ආන්ඩුවක් සඳහා නායකත්වය ගොඩනගමු!

සිරිමා බන්ඩාරනායකගේ ශ්‍රී ලංකා නිදහස් පක්ෂය (ශ්‍රීලනිප) ප්‍රමුඛ සමගි පෙරමුන ආන්ඩුව බලයෙන් අතුගා දැමූ 1977 ජුලි 21 මහ මැතිවරනයෙන් තුනෙත් දෙකක බලයක් ලබා ජේ.ආර්.ජයවර්ධනගේ එක්සත් ජාතික පක්ෂය (යූඇන්පී) බලයට පැමිනියේ විකල්ප ⁣කම්කරු මාවතක් අහිමි කැනු ලැබූ මහජනතාවගේ විරෝධී ජන්දයක් මගිනි. එතැන් සිට මහා කප්පාදු  පියවරයන් එකිනෙක මහජනයා මත හෙලමින් ද, මෘග ප්‍රචන්ඩකම් කම්කරු පීඩිතයන් හා දේශපාලන විරුද්ධාවාදීන් මත හෙලමින් ද පාලනය ඇරඹි ජයවර්ධන රට භූගෝලීය ප්‍රාග්ධනයට විවෘත කිරීම සඳහා අවශ්‍ය ඒකාධිපති බලතල තමන් වෙත පවරා ගැනීමේ විධායක ජනාධිපති ක්‍රමයක් ස්ථාපිත කරමින් 1978 ජුලි 31 දින ලංකාවේ දෙවන ජනරජ ව්‍යවස්ථාව ප්‍රකාශයට පත් කලේ ය. එම වසරේ සැප්තැම්බර් 7 සිට බලාත්මක වූ මෙම ඒකාධිපති හා වර්ගවාදී ව්‍යවස්ථාව යටතේ මෙම රට වසර 45ක් ධනපති පාලනයට නතුව පැවතියේය. සංශෝධන 21ක් හරහා ඒකාධිපති බලය අංශුවකින් හෝ කපා හැර නැති මෙම ව්‍යවස්ථාව යටතේ  දහස් ගනනින් තරුනයන්, කම්කරුවන් බිලිගත් දකුනේ තරුන කැරැල්ලක් ද, උතුරේ තිස් අවුරුදු වර්ගවාදී යුද්ධයක් ද, භීෂනයද, දුප්පත්කමද, කාලකන්නිකමද කම්කරු පීඩත මහජනතාවගේ හිස මත පාත් කෙරුනි.

මෙම ධනපති ප්‍රහාරයට එරෙහිව විප්ලවවාදී කම්කරු පන්තික ජාත්‍යන්තරවාදී ඉදිරිදර්ශනයක් හා වැඩපිලිවෙලක් ඉදිරිපත් කරමින් අප්‍රතිහත ධෛර්යකින් යුතුව සටන් වැදුනේ 1968 පිහිටුවන ලද විප්ලවවාදී කොමියුනිස්ට් සංගමය (විකොස) හා එහි අනුප්‍රාප්තික සමාජවාදී සමානතා පක්ෂය (සසප) යි. 1972 දී බන්ඩාරනායකගේ ආන්ඩුව තහනමට ලක් කරන තෙක් විකොස නිල පුවත්පත වූයේ “කම්කරු පුවත්” ය. තහනමින් පසු “කමිකරු මාවත” නමින් විකොස තම නිල පුවත්පත නිකුත් කලේ කම්කරුවන්, ගොවීන්, තරුනයන්, බුද්ධිමතුන් වෙත එදිනෙදා දේශපාලන පැහැදිලිකම නොපමාව රැගෙන එමිනි.

1977 ජුලි මැතිවරනයෙන් බලයට පත් යූඇන්පී ආන්ඩුව යටතේ ලංකාවේ නවලිබරල් ආර්ථික ප්‍රතිපත්ති ක්‍රියාවට දිමීම සමග පන්ති අරගලය නව අධියරයන්ට පිවිසි අතර විකොස එම අරගලවල නායකත්වය සඳහා ඉදිරිදර්ශනය සම්පාදනය කරමින් ක්‍රියාකාරිව සටන් වැදුනේ ය.

විශේෂයෙන් මෙම වසර 45 කාලය තුලත්, ඉන් පෙරත්, ලංකාවේ ධනපති ක්‍රමයේ චලනයන්, කම්පනයන් පිලිබඳව එදා විකොස ලෙසත් පසුව ලෝක සමාජවාදී වෙබ් අඩවිය (ලෝසවෙඅ) ආරම්භ කිරීම දක්වා සසප විසිනුත් කරන ලද දේශපාලන අරගලයේ කැඩපත වූ කම්කරු මාවත පුවත් පතේ තෝරාගත් ලිපි පලකිරීම සඳහා ද-සෝෂලිස්ට්.LK වෙබ් අඩවිය තීන්දු කර ඇති බව අප පාඨකයන්ට සහෝදරත්වයෙන් දැනුම් දෙමු. එසේ තොරාගත් ලිපි “කම්කරු මාවත ඉතිහාසයෙන්” නමින් විශේෂාංගයක් ලෙස මෙතැන් සිට පලකෙරෙනු ඇත.

වත්මන් අරගලවලට අවැසි පාඩම් උකහා ගැනීමේත්, විකොස අරගලයේ ජීවමාන අත්දැකීම් සහි කැඳවීමේත්, ඓතිහාසික මුසාකරනයන්ට එහෙිව සිදුවීම් පිලිබඳ තත්‍ය සමාජවාදී විශ්ලේෂන වෙත හැරී ගැනීමේත් උපකාරයක් ලෙස මෙම ලිපි පරිශීලනය කිරීම වැදගත් ලෙස සැලකිය යුතුය.

එහි ආරම්භයක් ලෙස ඉහත කී 1977 මැයි මහ මැතිවරනය අවසානයේ එහි දේශපාලන ඇඟවුම වග විභාග කරමින් විකොස 1977 ජුලි 23 සෙනසුරාදා  කම්කරු මාවත 395 කලාපයේ පල කල පහත ලිපිය ඔබ වෙත ඉදිරිපත් කරමු. 

ද-සෝෂලිස්ට්.LK කර්තෘ මන්ඩලය.

***

ශ්‍රීලනිපය හා පෙරමුන අතුගෑවෙයි

අර්බුදය මැද යූඇන්පීය බලය ගනි.

කම්කරු ගොවි ආන්ඩුවක් සඳහා නායකත්වය ගොඩනගමු!

ජුලි 21 මැතිවරනයේදී, එතෙක් බලයේ සිටි ධනේශ්වර ශ්‍රීලනිප ආන්ඩුව මෙතෙක් පැවති කිසිම ආන්ඩුවක් අත් නොදුටු ආකාරයේ අන්ත පරාජයක් ලද අතර වසර හයක් තිස්සේම එම ධනපති පාලනයේ ප්‍රධාන මුක්කුව ලෙස ක්‍රියාත්මක වූ සමසමාජ-කොමියුනිස්ට් පක්ෂවල සියලුම නියෝජිතයන් ද පාර්ලිමේන්තුවෙන් එලියට අතුගෑවී ගියේය. 

1977
1977 ජුලි 23 පිහිටවූ ජයවර්ධනගේ කැබිනට් අමාත්‍ය මන්ඩලය (ජායාරූපය: අනුරාධ දූල්ලෑව විජේරත්න)

ලංකාවේ අනෙක් ප්‍රධාන ධනපති පක්ෂය වන එක්සත් ජාතික පක්ෂය එහි නායකයින් බලාපොරොත්තු වූවාටත් වඩා වැඩි ජන්ද ගනනක් ලබමින් ආසන 168 කින්139ක් දිනා ගනිමින් දැවැන්ත විරෝධතා ජන්දයක ප්‍රතිඵලයක්  ලෙස බලයට තල්ලු වී පැමින ඇත.

21දා මහ මැතිවරනයේ ප්‍රතිඵල ලංකාවේ පංති සටනේ නව ගුනාත්මක අවධියක ආරම්භයක් වෙයි. පලමු වැනුව, මේ තරම්ම තියුනු ලෙස ද දැවැන්ත ලෙසද බලයේ සිටිආන්ඩුවක්, තුනෙන් දෙකක ජන්දයකින් බලය ලබා සිටි ආන්ඩුවක් එලවා දමන ලද අවස්ථාවක් නොවීය. මැතිවරන ප්‍රතිථල තීන්දු කෙරී ඇත්තේ බලය ඉල්ලූ පක්ෂ ඉදිරිපත් කල ප්‍රතිපත්ති මගින් නොව බලයේ සිටි ආන්ඩුව ගෙන ගිය ආර්ථික විනාශයේ ප්‍රතිපත්ති වලින් බව උවමනාවටත් වඩා පැහැදිලිය. 

1971 මහා මිනිස් ඝාතනය, සය අවුරුදු හදිසි නීතිය, එක දිගටම සිදුවූ පොලිස් මර්දන, පෙර නොවූ ආකාරයට සිදුවූ බඩු මිල ඉහලයාම, රැකියා හිඟය හා ආර්ථික විනාශය ධනපති ශ්‍රිලනිපයේ විනාශය සලකුනු කල ප්‍රධාන කරුනු විය.

මැතිවරන ප්‍රතිඵලවල පරස්පර විරෝධී බව රැඳී ඇත්තේ, ඉහත කී මහා ආර්ථික විනාශයට එරෙහිව වැටුනු ජන්දය ධනපති යූඇන්පීය වටා ගොනු වීමෙහිය. මේ තත්වය තුඩු දෙනු ඇත්තේ 1970-1977 කාලයේ පැවතුනා⁣ටත් වඩා අන්ත දරුනු පුපුරනසුලු තත්වයකට යි. මෙය වැලැකිවිය නොහැකිය.

බලාපොරොත්තුව

අලුත් යූඇන්පී ආන්ඩුව බලයට පත් වන්නේ බඩු මිල, රැකියා හා ජීවන තත්වය ගැන මහජනයා ගේ දැවැන්ත බලලාපොරොත්තු පුපුරන සුලු මට්ටමට උග්‍ර වී ඇති තත්වයකදී ය.  නමුත් ධනපති ක්‍රමයේ අන්ත බංකොලොත්කම කොතෙක් ද යත් එම බලාපොරොත්තු යම්තම් වත් සැපිරිය හැති තත්වයක් ධනපති ක්‍රමය තුල නැත.

මෙම කරුන විප්ලවවාදී කොමියුනිස්ට් සංගමය මගින් පමනක්ම, මැතිවරනය පෙරදී ද, මැතිවරනය මැද දී ද දැඩි ලෙස අවධාරනය කෙරුනි.  ශ්‍රීලනිපයේ තුනෙන් දෙකක වැඩි ජන්ද සංඛ්‍යාව වසරකටත් අඩු කාලයකදී දවා හලු කල එම අර්බුදය මෙදා ආන්ඩුවේ පවුරු පදනම් සුන් කිරීම කාලය පිලිබඳ ප්‍රශ්නයක් පමනි. 

ආර්ථික අර්බුදයේ ගැඹුර පිලිබඳ කරුනු සංක්ෂිප්තව ඉදිරිපත් කලහොත්: රටේ විදේශ නය ප්‍රමානය රුපියල් කෝටි 500 පැන ඇත. නයට පොලී වශයෙන් වාර්ශිකව රුපියල් කෝටි 143ක් වැය වෙයි. මූලික කර්මාන්ත වල නිෂ්පාදනයේ පහත වැටීම පෙර නොවූ විරූ පරිදි සිදු වෙයි. 1976 දී සංස්ථා අංශයේ සියයට 44 කින් ද, තේ කර්මාන්තයේ සියයට 8.1 කින් ද, පොල් කර්මාන්තයේ සියයට 13 කින්ද නිෂ්පාදනය කඩා වැටුනි.

ධනපති අර්ථ ශාස්ත්‍රඥයන් පෙන්වන පරිදි මෙය අකාර්යක්ෂමතාවයේ හෝ දූෂනයේ ප්‍රතිඵලයක් නොව අද පැන නැගී ඇති උ්‍රග්‍ර ධනපති ආර්ථික කඩා වැටීමේ විවෘත ප්‍රතිඵලය යි.

බඩු මිල ප්‍රශ්නය මත තාවකාලිකව හෝ උපාමාරු යෙදීමට අපහසු වන්නාවූත්, රැකියා අර්බුදය උග්‍ර කරන්නා වූත් ධනවාදයේ මෙම අර්බුදය තුල කම්කරුවන්ට ගොවීන්ට-පීඩිතයන්ට හා තරුනයන්ට විසඳුමක් නැත. 

විසඳුම ඇත්තේ සියලු ධනපති දේපල වන්දි විරහිතව ජනසතු කරන ලද කම්කරු-ගොවි ආන්ඩුවක් සඳහා සටන ඔස්සේ පමනකි.

සමසමාජ-ස්ටැලින්වාදී නායකයෝ මේ වැඩපිලිවෙල එදත් ප්‍රතික්ෂේප කලහ. අදත් ප්‍රතික්ෂේප කරති. ඔවුන් මුලු මුනින්ම පාහේ පාර්ලිමේන්තුවෙන් එලියට අතුගෑවී  යෑම ඔවුන් ගෙන ගිය ද්‍රෝහී මහජන පෙරමුනු දේශපාලනයේ විවෘත ප්‍රතිඵලය විය.

බඩු මිල වැඩි කිරීමට ද, රැකියා හිඟය නිර්මානය කිරීමට ද, පොලිස් මර්දනය උග්‍ර කිරීමට ද ඔවුන් පිදූ සහාය ඔවුන් පාර්ලිමේන්තුව තුලින් අතුගෑවී යෑමට පදනම දැමුවා පමනක් නොව, පසුගිය ආන්ඩුවට එරෙහිව පැන නැගි දැවැන්ත ජනතා නැගිටීමේ නායකත්වය කම්කරු පන්තිය විසින් දිනා ගනු ලැබීමට ප්‍රධාන භාධාවක් විය. ඒ අර්ථයෙන් ගත් විට දක්ෂිනාංශික යූඇන්පි ආන්ඩුවට පාර කැපීමේ පුර්න වගකීම පැවරිය යුත්තේ සමසමාජ-ස්ටැලින්වාදී නායකත්වය වෙතයි.

ධනපති ක්‍රමය හැසිරවීම මගින් අර්බුදය විසඳිය හැකි යැයි මේ නායකයන් ගෙනගිය වැඩ පිලිවෙල දක්ෂිනාංශයට හා මිලිටරි ඒකාධිපතීත්වයට පාර කපන වැඩපිලිවෙලක් බව අපි නිරතුරුව කම්කරු පංතියට අනතුරු හැඟැ වූයෙමු. 

නායකයින්ගේ ද්‍රෝහී දේශපාලනය හා නායකත්වයම කම්කරු ව්‍යාපාරයෙන් ඉවත් කර නොදමා ධනපති ප්‍රහාරයට මුහුන දිය නොහැකි යැයි අපි නිරතුරුව කීවෙමු. අද මෙය උවමනාවටත් වඩා සනාථ වී තිබේ.

1970 සිට දීන ලෙස ශ්‍රීලනිපයට සහාය දුන් ඔවුහු අද යූඇන්පී ප්‍රහාරයන්ට දොර හැර මුලුමුලින්ම නායකත්වයක් නැති තත්වයට කම්කරු ව්‍යාපාරය ඇද ලා සිටිති.

එහෙත් ලංකාවේ කම්කරු පංතිය තවමත් ශක්තිය නොබිඳි අපරාජිත බලවේගයක් ලෙස පවතී. පසුගිය හවුල දෙදරවා හැර සිරිමා බන්ඩාරනායක ආන්ඩුව දෙදරවා හැරීමේ හැකියාව කම්කරු පංතියට තිබුනි. අපි එම සටනේ පෙරමුනේ සිටියෙමු. 

දරුනු ආර්ථික අර්බුදය මධ්‍යයේ බඩු මල නැංවීමේත්, රැකියා නැසීමේත්, ආර්ථික විනාශය ඇති කිරීමේත් ප්‍රතිපත්ති හැර වෙනත් ප්‍රතිපත්ති අනුගමනය කරන්නට යූඇන්පීයට නොහැකිය. මේ තත්වය කෙලින්ම යූඇන්පීයට එරෙහි දැවැන්ත පංති සටන් පැන නංවනු නියතය. ඒ තත්වයේදී යලිත් වරක් ධනපති පක්ෂ සමග හවුලක් ඇටවීමට කම්කරු ව්‍යාපාරයේ නයකත්වය දිව යනු ඇත. ඊට එරෙහිව සමාජවාදී වැඩපිලිවෙලක් උඩ කම්කරු බලය සඳහාත් කම්කරු-ගොවි ආන්ඩුවක් සඳහාත් නොසැලී සටන් වදින නායකත්වය ගොඩනගා ගැනීම දැන් ජීවිතයත් මරනයත් අතර ප්‍රශ්නයක් වෙයි.

විප්ලවවාදී කොමියුනිස්ට් සංගමය එම කටයුත්තට කැප වෙයි. මැතිවරන ව්‍යාපාරය මැද දී අප කල මැදිහත්වීම එවැනි නායකත්වයක් සඳහා දැවැන්ත පදනමක් දමා ඇත. යූඇන්පීය පලවා හැර  මහජන පරමුනට යලි ඉඩ නොදී කම්කරු-ගොවි ආන්ඩුවක් පිහිටුවීම සඳහා කම්කරු ව්‍යාපාරය මෙහෙයවීමේ සටන අපි අරඹමු.

යූඇන්පීය ඉදිරියේ යලිත් වරක් ධනපති ශ්‍රීලනිපයට හෝ වෙනත් ධනපති පතුරකට හෝ හේත්තු වීමේ දේශපාලනයක් ගෙන යෑමට සමසමාජ – ස්ටැලින්වාදී නායකයින්ට ඉඩ නොදෙන ලෙස අපි එම පක්ෂවල සාමාජිකයින්ගෙන් හා වෘත්තීය සමිති ව්‍යාපාරයෙන් ඉල්ලමු. 

යූඇන්පීය මේ ඉමහත් අර්බුදය මැද ඔවුන්ගේ ප්‍රහාරයන් එල්ල  කිරීමේ දී මූලික ඔට්ටුව අල්ලනු ඇත්තේ  කම්කරු ව්‍යාපාරයේ නායකත්වය කරන ද්‍රොහී කමි උඩයි.

විප්ලවවාදී නායකත්වය තීරනාත්මක වන්නේ එබැවිනි. විප්ලවවාදී කොමියුනිස්ට් සංගමයට බැඳෙන ලෙසත්, යූඇන්පීය පලවා හැර කම්කරු-ගොවි ආන්ඩුවක් ගොඩනැගීමේ සටනේ  දී ඒ වටා එක් වන ලෙසත් අපි සියලු සටන්කාමීන්ගෙන් ඉල්ලමු.

‘කම්කරු මාවත’ ඉතිහාසයෙන් Read More »

Palmiro

ඉතිහාසයේ මෙම සතිය: ජූලි 10-16

මෙහි පලවන්නේ ලෝක සමාජවාදී වෙබ් අඩවියේ 2023 ජුලි 9 දින ඉංග්‍රීසියෙන් පලවූ This Week in History: July 10 -16 යන ඉතිහාසය පිලිබඳ විශේෂාංග තීරුවේ සිංහල පරිවර්තනය යි.  පරිවර්තනය මිගාර මල්වත්ත විසිනි.

මීට වසර 25 කට පෙර, වසර 50 කට පෙර, වසර 75 කට පෙර සහ වසර 100 කට පෙර මෙම සතිය තුළ සිදු වූ වැදගත් ඓතිහාසික සිදුවීම් මෙම තීරුවේ පල කෙරේ.

 වසර 25 කට පෙර: ජපානයේ අගමැති ඉල්ලා අස්වෙයි

1998 ජුලි 13 දින, පාර්ලිමේන්තු ඉහල මන්ත්‍රී මණ්ඩලය (the House of Councillors ) සඳහා පෙර දින පැවති මැතිවරණයේදී පාලක ලිබරල් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී පක්ෂයේ විස්මිත පරාජයෙන් පසු පැවති මාධ්‍ය හමුවකදී ජපාන අගමැති රීයුටාරෝහෂිමොටෝ ඉල්ලා අස්විය. LDP පක්ෂයට දිනා ගැනීමට හැකි වූයේ තරඟ කළ ආසන 126 න් ආසන 44 ක් පමණක් වන අතර, පක්ෂය රඳවා ගැනීමට බලාපොරොත්තු වූ ආසන 61 ට වඩා බෙහෙවින් අඩු විය. ආර්ථික පසුබෑම ගැඹුරු වන විට, ජපානයේ පමනක් නොව කලාපය පුරා, ඉහල මන්ත්‍රණ සභා මැතිවරනවල ප්‍රතිඵල තවදුරටත් දේශපාලන අස්ථාවරත්වයේ පෙර නිමිත්තක් විය. හෂිමොටෝඉන්දුනීසියාවේ දිගුකාලීන ඒකාධිපති සුහර්තෝට පසුව ආසියානු මූල්‍ය අර්බුදයට ගොදුරු වූ දෙවන ප්‍රධාන දේශපාලන නායකයා විය.

Hashimoto
 රීයුටාරෝහෂිමොටෝ [ඡායාරූපය kantei.gd.jp/ CC BY 4.0]

ජපානයේ ඉහළ මන්ත්‍රී සභා මැතිවරණය කටයුතු සාමාන්‍යයෙන් නීරස හා නොගැලපෙන දෙයක් විය. වරකට තරග කළේආසනවලින් අඩක් පමණි. අග්‍රාමාත්‍යවරයා නම් කිරීමට, ගිවිසුම් අනුමත කිරීමට සහ රාජ්‍ය අයවැය පනත් සම්මත කිරීමට ඉහළ මන්ත්‍රී මණ්ඩලයට සීමිත බලතල තිබුණි. LDP ට 1989 සිට මන්ත්‍රී මණ්ඩලයේ බහුතරයක් නොතිබූ අතර මැතිවරණයෙන් එකක් ලබා ගැනීමට අපේක්ෂා කළේනැත

එහෙත් මෙම  මත විමසුම,ජපාන ආර්ථික අරබුදයේදී    ආන්ඩුව හැසිරවීම සම්බන්ධයෙන් වැඩි වැඩියෙන් ප්‍රහාරයට ලක්ව සිටි හෂිමොටෝ කෙරෙහි   විශ්වාසයේ පරීක්ෂණයක් බවට පත් විය. සියලුම ධනේශ්වර පක්ෂ හා දේශපාලනයෙහි පුලුල්ව පැතිරුනු විරසක භාවය පිලිබිඹු කරමින්, පෙර ඉහල මන්ත්‍රී සභා මැතිවරනයේදී ඡන්ද ප්‍රකාශ කිරීමේ ප්‍රතිශතය සියයට 44ක වාර්තාගත අඩු අගයකට ලඟා විය. කෙසේවෙතත්, 1998 මැතිවරනයේදී, ඡන්දදායකයින් සියයට 58ක් ලෙස වැඩි සංඛ්‍යාවක් ඉදිරිපත් වූ අතර, ඔවුන්ගෙන් බොහෝදෙනෙක් LDP වෙත තම සතුරුකම පෙන්වීමට කිරීමට අධිෂ්ඨාන කර ගත්හ.

 පක්ෂ නායකයින් සමඟ උදෑසන රැස්වීම්වලින් පසුව, හෂිමොටෝමැතිවරන පරාජයේ “සියලු වගකීම” භාර ගන්නා බව නිවේදනය කර ඉල්ලා අස්විය. ඔහුගේ ඉල්ලා අස්වීම, ඇස්තමේන්තුගත ඩොලර් බිලියන 600ක රටේ බැංකු පද්ධතියේ වූ බොල් නය බර ප්‍රතිව්‍යුහගත කිරීමේ මාධ්‍යයක් ලෙස විශේෂ “පාලම් බැංකුවක්” නිර්මාණය කිරීමේ සැලසුම් ඇතුළුව, ජපාන ආර්ථිකය පිළිබඳ සාකච්ඡා සඳහා ජූලි මාසයෙන් පසුව පැවැත්වීමට නියමිතව තිබූ වොෂින්ටනයට සැලසුම් කළ අගමැති සංචාරය ගැන සැක පහළ කළේය. .

දෙවන ලෝක සංග්‍රාමයෙන් පසු එහි දරුණුතම ආර්ථික අවපාතය මධ්‍යයේ ජපානයට සිටියේ පිටව යන අගමැතිවරයෙකි. ආර්ථික අර්බුදය දේශපාලන අස්ථාවරත්වය නිර්මානය කල අතර එය ජාත්‍යන්තර වෙලඳපොලවල අවිනිශ්චිතතාවය උග්‍ර කළේය. මැතිවරණ ප්‍රතිඵලවලට ප්‍රතිචාරය වූයේ එදින එක්සත් ජනපද ඩොලරයට යෙන් 140.93 සිට 142.4 දක්වා යෙන් තවදුරටත් පහත වැටීම සහ කොටස්මිල පහත වැටීමයි.

 වසර 50 කට පෙර: මෑතකදී නිම කරන ලද වේල්ල සෝවියට් කසකස්තානයේ සමූහ මරණ වළක්වයි

1973 ජුලි 15 වෙනිදා ට්‍රාන්ස්-ඉලි ඇලටාවු කඳුවැටිය දිගේ දැවැන්ත නාය යෑමක් සෝවියට් කසකස්තානයේ අගනුවර වන අල්මා අටා හි ලක්ෂ සංඛ්‍යාත පදිංචිකරුවන් වෙත වේගයෙන් ගලා ගියේය. කෙසේවෙතත්, නගරය අපද්‍රව්‍ය වලින් වැසීමට තරම් විශාල වන ඝන මීටර් මිලියන 3.8 කට අධික මඩ ගලායාමෙන් කිසිවෙකුට හානියක් සිදු නොවූ අතර සැලකිය යුතු හානියක් ද සිදු නොවීය. නගරයේ පැවැත්ම සඳහා වගකියනු ලැබුවේ මීට වසරකට පෙර නිම කරන ලද මෙඩියු වේල්ලයි. වේල්ල එහි ජලාශයේ මඩ ගොඩගසා තිබූ අතර, එය නගරයේ පහළට ළඟා වීම වළක්වනු ලැබීය. 

මෙඩියු වේල්ල යනු සෝවියට් සංගමයේ හුදකලා වූ ප්‍රදේශවලට පවා නවීකරණය සහ ජීවිතාරක්ෂක ප්‍රගතිය ගෙන ආ සෝවියට් කම්කරුවන්ගේ සහ විද්‍යාඥයින්ගේ බොහෝවිශිෂ්ට සිවිල් ඉංජිනේරු ජයග්‍රහණවලින් එකකි. නයිල් ගඟේ ගංවතුර පාලනය කිරීම සඳහා ඊජිප්තුවේ සෝවියට් ඉංජිනේරුවන් විසින් ඉදිකරන ලද අස්වාන් උස්වේල්ල මෙන්ම, මෙඩියු වේල්ල ද ඔක්තෝබර් විප්ලවයේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස සැලසුම් සහගත ආර්ථිකයක් යටතේ කම්කරු පන්තිය විසින් ලබා ගත හැකි අතිවිශාල විද්‍යාත්මක හා සංස්කෘතික ජයග්‍රහණ පෙන්නුම් කළේය.

dam
 2001 දී කසකස්තානයේ මලයා අල්මා-ඇටින්කා ගඟේ, මෙඩියු වේල්ලෙහි සුන්බුන් ගලායාම රඳවා තබා ගැනීමේ ව්‍යුහයක දසුනක්. [ඡායාරූපය: එක්සත් ජනපද භූ භෞතික සමීක්ෂණය]

 දකුණු කසකස්තානයේ ගැඹුරෙහි පිහිටි අල්මා අටා, දිගු කලක් රුසියානු අධිරාජ්‍යයේ සහ පසුව සෝවියට් සංගමයේ දුරස්ථ මායිම් නගරයක් විය. එය 1928 දී ජෝසප් ස්ටාලින් විසින් ලියොන් ට්‍රොට්ස්කි මොස්කව් සිට පිටුවහල් කරන ලද ප්‍රථම ස්ථානය වූ අතර, 1929 දී ඔහුට සෝවියට් සංගමයෙන් සම්පූර්ණයෙන්ම නෙරපා හරින තෙක් ඔහු එහි නිවාස අඩස්සියේ තබා තිබුණි. ට්‍රොට්ස්කි හතරවන ජාත්‍යන්තරයේ පදනම් පාඨයක් බවට පත් වූ ලියවිල්ලක් වන කොමින්ටර්න්හි කෙටුම්පත් වැඩසටහන පිලිබඳ සිය විවේචනය ලිව්වේ අල්මා අටා හි සිටියදී ය

බොල්ෂෙවික් විප්ලවයෙන් පසුව සහ රුසියානු සිවිල් යුද්ධයේදී රතු හමුදාවේ ජයග්‍රහණයෙන් පසුව, සෝවියට් මුල පිරීම් ගනනාවක් මගින් මෙම දුරස්ථ නගරය ලෝකයට වඩාත් සම්බන්ධ වීමට ඉඩ සැලසූ බැවින් අල්මා අටා වෙහි ජනගහනය වේගයෙන් වර්ධනය විය. මෙම වර්ධනයන් අතර තුර්කිස්තාන්-සයිබීරියා දුම්රිය මාර්ගයද ඇතුළත් වූ අතර එමඟින් අල්මා අටා වැදගත් සන්ධිස්ථානයක් විය. රුසියානු විප්ලවයට පෙර අල්මා අටා හි ජනගහනය 40,000 ට අඩු විය. 1973 වන විට එය 800,000 දක්වා වර්ධනය විය. (දැන් අල්මාටි ලෙස හඳුන්වන මෙම නගරයේ ජනගහනය අද මිලියන 2 කි).

කෙසේවෙතත්, නගරය පුළුල් වන විට නායයෑමේ තර්ජනය මාරාන්තික අනතුරක් විය. 1921 දී ඝන මීටර් මිලියන 10 ක දැවැන්ත ස්ලයිඩයකින් නිවැසියන් 500 ක් මිය ගිය අතර බොහෝගොඩනැගිලි සහ මාර්ග විනාශ විය. 1963 ජූලි මාසයේදී තවත් ව්‍යසනයක් සිදු වූ අතර අවම වශයෙන් පුද්ගලයින් 150 දෙනෙකු මිය ගියේය.

 1963 ව්‍යසනයෙන් පසුව, මෙඩියු වේල්ල ඉදිකිරීම ආරම්භ කිරීමට සූදානම් විය. සෝවියට් සංගමයේ ඉහළම විද්‍යාඥයන් සහ ඉංජිනේරුවන් ව්‍යාපෘතියේ වැඩ කිරීමට සහ පැරණි මඩ කඩා වැටීමේ ප්‍රශ්නය විසඳීමට බඳවා ගන්නා ලදී. ඔවුන් අතර පුපුරණ ද්‍රව්‍ය පිළිබඳ විශේෂඥයෙකු වූ මිහායිල් ලැව්රන්ටියෙව් ද විය. මෙඩියු වේල්ල ඉදිකිරීමේ තීරණාත්මක අංගයක් වූයේ ගල් හා අවසාදිත ටොන් දහස්ගණනක් ඉවත් කිරීමට දැවැන්ත නමුත් නිශ්චිත පිපිරීම් ඇති කිරීමයි. 1973 ස්ලයිඩය වැදුණු විට අල්මා අටා විනාශ වීම වැළැක්වීමට, 1972 දී , නියමිත වේලාවට ඉදිකිරීම් අවසන් කරන ලදී.

ලැව්රන්ටියෙව් සෝවියට් ගණිතඥයෙකු වූ නිකොලායි ලුසින් ගේ ශිෂ්‍යයෙක් විය . ඔහු 1936 දී ස්ටැලින්වාදී පවිත්‍රකරණයේ ගොදුරක් බවට පත් වූ අතර ඔහුගේ පර්යේෂණ මගින් සිදු කරන ලද වැදගත් දියුණුව නොතකා ඔහුගේ ශාස්ත්‍රීය තනතුරු අහිමි කරන ලදී. ඔහුගේ සමහර සම වයසේ මිතුරන් මෙන් නොව, ලැව්රෙන්ටිව්, ලුසින්ට එරෙහිව මායාකාරියන් දඩයම් කිරීමට (witch-hunt) සහභාගී නොවීය.

වසර 75කට පෙර: ෆැසිස්ට් ශිෂ්‍යයෙක් ඉතාලි කොමියුනිස්ට් පක්ෂ නායකයා ඝාතනය කිරීමට තැත් කරයි

1948 ජූලි 14 වන දින, ෆැසිස්ට් විශ්ව විද්‍යාල ශිෂ්‍යයෙකු වූ ඇන්ටෝනියෝපැලන්ටේ, ඉතාලි කොමියුනිස්ට් පක්ෂයේ (පීසීඅයි) නායක පැල්මිරෝටොග්ලියාට්ටිට වෙඩි තැබුවේ ඔහු නියෝජ්‍ය මන්ත්‍රී මණ්ඩලයෙන් පිටව යද්දී ය. ජීවිත තර්ජනාත්මක තුවාල වලට ගොදුරු වූ ටොග්ලියාටි , ජාත්‍යන්තරව දන්නා දේශපාලන චරිතයක් වූ අතර, වාමාංශික සහ සමාජවාදී දේශපාලනයේ ඔහුගේ වාර්තාව 1917 රුසියානු විප්ලවයෙන් පසු වහාම ආරම්භ විය.

Palmiro
 පැල්මිරෝටොග්ලියාට්ටි,(දකුණේ), 1948 ඝාතන උත්සාහයෙන් සුවය ලබන අතරතුර රෝහලේ දී.

ඝාතන උත්සාහය මහජන කෝපය ඇවිස්සුවේය. දෙවන ලෝක සංග්‍රාමය අවසන් වී යන්තම් වසර තුනකට පසුව, දශක කිහිපයක් තිස්සේඉතාලිය පාලනය කල ෆැසිස්ට් බලවේග සමග ප්‍රතිඵල සමථයකට පත් වී නොමැති බව එය අවධාරනය කලේය. එපමනක් නොව, වෙඩි තැබීම සිදු වූයේ, ක්‍රිස්තියානි ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී පක්ෂයේ අගමැති ඇල්සයිඩ් ඩි ගැස්පෙරිගේ නායකත්වයෙන් යුත් ආන්ඩුව දකුණට ගත් තියුනු මාරුවක් මධ්‍යයේ ය. එය, අන්ත දක්ෂිනාංශික බලවේගවල පුනර්ජීවනයක් ඇතුලත්, සෝවියට් සංගමයට එරෙහිව යොමු කරන ලද එක්සත් ජනපද සීතල යුද්ධ පිලිවෙත් සමග වඩ වඩාත් පෙලගැසී තිබුනි. 

වෙඩි තැබීමට ප්‍රතිචාර වශයෙන් PCI විසින් මහා වැඩ වර්ජනයක් ඉල්ලා සිටියේය. විශාල වශයෙන් වැඩ කිරීමෙන් වැළකී සිටීමත් සමඟ කම්කරුවෝබලවත් ලෙස ප්‍රතිචාර දැක්වූහ. පෙර දශක ගනනාවක් පුරා ඉතාලියේ සිදු වූ දැවැන්ත සමාජ අරගල නොතකා, එක් ඉතිහාසඥයෙක් පසුව ටොග්ලියාටිගේ වෙඩි තැබීමෙන් පසු වැඩ නැවතුම් “ඉතාලි ඉතිහාසයේ මෙතෙක් සිදු වූ වඩාත්ම සම්පූර්ණ හා පුලුල්ම මහා වැඩ වර්ජනය” ලෙස විස්තර කරයි. දින දෙකක් මුළුල්ලේ රටම අඩාල විය.

 ඝාතන තැත පිටුපස සිටින ෆැසිස්ට් සංවිධානවලින් ඈත් වීමට සුළු උත්සාහයක් ගත් ඩී ගැස්පෙරි, රට පාලනය කරනු ලබන්නේ පාරේ යන කම්කරුවන් විසින් නොව පාර්ලිමේන්තුව විසින් බව ප්‍රකාශ කළේය. කෙසේවෙතත්, වර්ජන ව්‍යාපාරය අවසන් කිරීමේ තීරනාත්මක භූමිකාව පැමිණියේ ටොග්ලියාටිගෙන්මය. ඔහුගේ මරණාසන්න ඇඳේසිට ඔහු යථා තත්ත්වයට පත්වන බව ප්‍රකාශ කළ අතර කාර්මික සාමය සඳහා ආයාචනා කළේය. PCI වැඩ වැරීම නතර කළේය. කම්කරුවන් හා තරුනයින් හුදකලා කැරලි සහ කැළඹීම් කිරීමට ඉඩ හරින ලද අතර ඒවා පොලිසිය විසින් විසුරුවා හරින ලදී.

 ටොග්ලියාටිගේ භූමිකාව, සෝවියට් නිලධරයේ සියලු ප්‍රතිවිප්ලවවාදී ක්‍රියාවලට සහයෝගය දුන් සහ සම්බන්ධ වූ ස්ටැලින්වාදී ක්‍රියාකාරිකයෙකු ලෙස ඔහුගේ දශක ගනනාවක වෘත්තීය ජීවිතයට අනුකූල විය. රුසියානු විප්ලවයේ ස්ටැලින්වාදී පරිහානියට එරෙහිව සටන් කිරීම සඳහා 1920 ගනන්වල ලියොන් ට්‍රොට්ස්කි විසින් පිහිටුවන ලද වාම විපාර්ශවය තලා දැමීමට වූ සහභාගීත්වය මෙයට ඇතුලත් විය

පශ්චාත් දෙවන ලෝක යුද්ධයේ කාලපරිච්ඡේදය තුල යුරෝපය පුරා ස්ටැලින්වාදී පක්ෂ ධනවාදය යලි ස්ථාවර කිරීමේ ප්‍රධාන භූමිකාව ඉටු කලේය. මෙය පදනම් වූයේ නැගෙනහිරින් සෝවියට් බලපෑම් කලාපයක් වෙනුවට බටහිර යුරෝපයේ ධනවාදය පවත්වාගෙන යාම සඳහා , ස්ටාලින් සහ අධිරාජ්‍යවාදී බලවතුන් අතර ගිවිසුමක් මත ය. 

දශක ගනනාවක් තිස්සේෆැසිස්ට්වාදීන්ට පිටුබලය දුන් පාලක ප්‍රභූව ග්‍රහණයට ගැනීමට ඉතාලි කම්කරුවන් උත්සාහ කිරීමත් සමග, PCI, අනුප්‍රාප්තික ධනේශ්වර ආන්ඩු තුලට ඇතුල් විය. ටොග්ලියාටි යුද්ධයෙන් පසු වහාම පිහිටුවන ලද ධනේශ්වර ආන්ඩුවල නියෝජ්‍ය අගමැති සහ පසුව අධිකරණ ඇමති ලෙස සේවය කරන ලදී . වතිකානුව සමග විධිමත් ගිවිසුමක් ඇතුලු දක්ෂිනාංශික ප්‍රතිගාමී පිලිවෙත් සියල්ලටම ඔහු සහාය දුන්නේ, ෆැසිස්ට්වාදීන් සමග එහි සහයෝගීතාවයෙන් සහ එක්සත් ජනපදය සමග සමීප සබඳතාවන්ගෙන් එය තව දුරටත් සම්මුතියකට ලක්වීමෙන් පසුවය.

ටොග්ලියාටිග සහ PCI ධනපති ආන්ඩු හැර ගියේ නැත. ඒ වෙනුවට, නේටෝව වැනි එක්සත් ජනපද ආධිපත්‍යය දරන විවිධ අධිරාජ්‍යවාදී ගිවිසුම් වලට ඇතුල් වෙමින් සිටි ඩි ගැස්පෙරි විසින් ඔවුන්ට බලහත්කාරයෙන් නෙරපා හරින ලදී.

 පල්ලන්ටේ නම් ෆැසිස්ට් ඝාතකයාට මිනීමැරීමට තැත් කිරීම සම්බන්ධයෙන් මුලින් වසර 13 යි මාස 8 ක සිරදඬුවමක් නියම විය. බලධාරීන් විසින් නැවත නැවතත් මැදිහත් වීමෙන් පසුව, ඔහුගේ දඬුවම වසර පහකට අඩු කරන ලදී. ඔහු 1953 දී නිදහස්වූ අතර වහාම රජයේ දෙපාර්තමේන්තුවේ රැකියාවක් ලබා දුන්නේය. ඔහු 2022 ජූලි මාසයේදී වයස අවුරුදු 99 දී සාමකාමීව මිය ගියේය. පල්ලන්ටේ යනු පසුතැවිලි නොවූ ෆැසිස්ට්වාදියෙකු වූ අතර ඝාතනය කිරීමට තැත් කිරීම ගැන ඔහු කිසිවිටෙක පසුතැවිලි නොවීය.

වසර 100 කට පෙර: ගොවි-කම්කරු පක්ෂය මිනසෝටා හි දෙවන එක්සත් ජනපද සෙනෙට් ආසනය දිනා ගනී.

Johnson
 මැග්නස් ජොන්සන්

1923 ජුනි 16 වන දින, වාමාංශික ගොවි-කම්කරු පක්ෂයේ (FLP) අපේක්ෂක මැග්නස්ජොන්සන්, සේවය කරමින් සිටි රිපබ්ලිකන් සෙනෙට් සභික නට් නෙල්සන්ගේ අභාවයෙන් පසු විශේෂ මැතිවරණයකින් මිනසෝටා හි කනිෂ්ඨ එක්සත් ජනපද සෙනෙට් ආසනයට තේරී පත් විය. ජොන්සන් මිනසෝටා හි දෙවන FLP සෙනෙට් සභිකයා වූ අතර, 1922 දී තේරී පත් වූ හෙන්රික් ෂිප්ස්ටෙඩ් සමඟ එක් විය. ජොන්සන් මිනසෝටා ප්‍රාන්ත සෙනෙට් සභික ලෙස සහ මිනසෝටා නියෝජිත මන්ත්‍රී මණ්ඩලයේ ද සහ පසුව එක්සත් ජනපද කොන්ග්‍රස්සභිකයෙකු ලෙස ද සේවය කලේය.

එෆ්එල්පී සඳහා වූ ඡන්දය , එක්සත් ජනපදය සොලවමින් සිටි දැවැන්ත කෘෂිකාර්මික අර්බුදයක් මධ්‍යයේ ඉහළ මිඩ්වෙස්ට් හි කුඩා ගොවීන්ගේ වාමාංශික ව්‍යාපාරය නියෝජනය කළේය. පක්ෂයේ මූලාරම්භය 1915 හි ආරම්භ කරන ලද වාමාංශික ගොවිජන ව්‍යාපාරයක් වන උතුරු ඩැකෝටා හි “නිර්පාක්ෂික ලීගය” තුළ විය.

මිනසෝටාහි මැතිවරනය සහ එෆ්එල්පී හි අපේක්ෂිත ජයග්‍රහණය, ඒ වන විටත්, පාලක පන්තියේ සැලකිය යුතු කනස්සල්ලට හේතු වී තිබුණි. නිව් යෝර්ක් ටයිම්ස්.  සඳහන් කළේ ජුලි මාසයේ පැවති කලාපීය රිපබ්ලිකන් සම්මන්ත්‍රණවල මෙම ගැටලුව ආධිපත්‍යය දැරූ බවයි. කෘෂිකාර්මික නැගිටීමකින් වැඩිපුරම අහිමි වූයේ රිපබ්ලිකානුවන්ටය. “රැඩිකල්වාදීන් සහ රැඩිකල්වාදය මේ රටේ ආන්ඩුවේ හදවතට කමින් සිටින බව කියනු ලබන අතර, රිපබ්ලිකානුවන් සහ ඩිමොක්‍රටික් පාක්ෂිකයන්ගේ පොදු සතුරන් ලෙස ඔවුන්ව දක්වා ඇත” යනුවෙන් පුවත්පත වාර්තා කලේය, “ගොවීන් සතුටු කිරීම සඳහා ප්‍රචාරණ ව්‍යාප්ත කිරීම කෙරෙහි විශේෂ අවධානයක් යොමු කරන්න…” යන්න එකතු කිරීමට පෙර සදහන් කලේය.

1923 ජූලි මාසයේ පැවති චිකාගෝසමුළුවකදී FLP ජාතික පක්ෂයක් ලෙස සංවිධානය වීමට පටන් ගෙන තිබුණි. එහි නමට අනුව, FLP කම්කරුවන්ට ආයාචනා කිරීමට උත්සාහ කළේය. එය ඩිමොක්‍රටික් පක්ෂයට බැදී සිටි ඇමරිකානු කම්කරු නිලධරය විසින් දැඩි ලෙස විරුද්ධ වූ ඉලක්කයකි.එය ජනගහනයේ සුලු ධනේශ්වර ස්ථරයන් මත පදනම් වූ බැවින්, FLP කිසිදා කම්කරු පන්තියේ පක්ෂයක් විය නොහැකි විය.එසේ වුවද, දක්ෂිනාංශික නැඹුරුවක් ඇති කොමින්ටර්න් නිලධාරි ජෝන් පෙපර් විසින් දිරිමත් කරන ලද තරුණ කොමියුනිස්ට් පක්ෂයේ අවස්ථාවාදී කොටස්, සටන්කාමී කම්කරුවන් FLP වෙත යොමු කිරීමට උත්සාහ කළහ. ලියොන් ට්‍රොට්ස්කි පසුව කොමියුනිස්ට් සහභාගීත්වය හැඳින්වූයේ “ගොවි-කම්කරු පක්ෂයක් නිර්මාණය කිරීමේ අඥාන සහ කුප්‍රකට වික්‍රමය” ලෙසය. 

1930 ගනන් තුලදී, FLP නව ගිවිසුම ක්‍රියාවට නැංවීමේදී රූස්වෙල්ට් පරිපාලනය සමග සමීපව කටයුතු කළ සංස්ථාපිත ධනේශ්වර පක්ෂයක් බවට වර්ධනය විය. එය ස්ටැලින්කරණය වූ කොමියුනිස්ට් පක්ෂය විසින් දැඩි ලෙස ආක්‍රමණය කරන ලද අතර ට්‍රොට්ස්කිවාදී නායකත්වයෙන් යුත් 1934 මිනියාපොලිස්හි මහා වැඩවර්ජනය මැඩලීමට උත්සාහ කිරීමේදී ගොවි-කම්කරු ආණ්ඩුකාර ෆ්ලොයිඩ් බී. ඔල්සන් යටතේ ප්‍රතිගාමී භූමිකාවක් ඉටු කළේය. 1930 ගනන් තුලදී, FLP නව ගිවිසුම ක්‍රියාවට නැංවීමේදී රූස්වෙල්ට් පරිපාලනය සමග සමීපව කටයුතු කළ සංස්ථාපිත ධනේශ්වර පක්ෂයක් බවට වර්ධනය විය. එය ස්ටැලින්කරණය වූ කොමියුනිස්ට් පක්ෂය විසින් දැඩි ලෙස ආක්‍රමණය කරන ලද අතර ට්‍රොට්ස්කිවාදී නායකත්වයෙන් යුත් 1934 මිනියාපොලිස්හි මහා වැඩවර්ජනය මැඩලීමට උත්සාහ කිරීමේදී ගොවි-කම්කරු ආණ්ඩුකාර ෆ්ලොයිඩ් බී. ඔල්සන් යටතේ ප්‍රතිගාමී භූමිකාවක් ඉටු කළේය.

ඉතිහාසයේ මෙම සතිය: ජූලි 10-16 Read More »

MAharajah

ඉතිහාසයේ මෙම සතිය: ජූලි 3-9

මෙහි පලවන්නේ ලෝක සමාජවාදී වෙබ් අඩවියේ 2023 ජුලි 02 දින ඉංග්‍රීසියෙන් පලවූ This week in history: July 3-9 යන ඉතිහාසය පිලිබඳ විශේෂාංග තීරුවේ සිංහල පරිවර්තනය යි.  පරිවර්තනය මිගාර මල්වත්ත විසිනි.

මීට වසර 25 කට පෙර, වසර 50 කට පෙර, වසර 75 කට පෙර සහ වසර 100 කට පෙර මෙම සතිය තුළ සිදු වූ වැදගත් ඓතිහාසික සිදුවීම් මෙම තීරුවේ පල කෙරේ.

වසර 25 කට පෙර: පුවර්ටෝ රිකෝ මහා වැඩ වර්ජනය

1998 ජූලි 7-8 දිනවල පුවර්ටෝ රිකෝ හි ඇස්තමේන්තුගත කම්කරුවන් මිලියන භාගයක් මහා වැඩ වර්ජනයකට සහභාගී වූ අතර එය දිවයිනේ ඉතිහාසයේ විශාලතම වැඩ නතර වීම විය. මෙම වර්ජනය කැඳවා තිබුණේ දුරකථන සේවකයින්ගේ නායකත්වයෙන් යුත් වෘත්තීය සමිති 60ක එකමුතුවක් විසිනි.

වැඩ වර්ජන ආධාරකරුවෝ සැන් ජුවාන් හි ප්‍රධාන ගුවන් තොටුපළ ප්‍රවේශය කෙටි කලකට අවහිර කළහ. ජල හා විදුලි සේවා වල කඩින් කඩ ඇණහිටීම් ද සිදු විය. වර්ජනයේ දෙවන දිනයේ කම්කරුවෝ කැරොලිනා නගරයේ ඉන්ඩියානාපොලිස් හි ඖෂධ සමාගමක් වන එලි ලිලී සහ සමාගමෙහි කම්හලේ දොරටු අවහිර කළහ. වර්ජකයෝ සැන් ජුවාන් හි දෙවන විශාලතම ගුවන් තොටුපළ ඉස්ලා ග්‍රැන්ඩි (Isla Grande) වෙත   ඇතුළුවීම ද අවහිර කළහ.

ආන්ඩුවේ පුද්ගලීකරන සැලසුම් වලට එරෙහිව රජයට අයත් පුවර්ටෝ රිකෝ දුරකථන සමාගමේ කම්කරුවෝ ජූනි 18 සිට වැඩවර්ජනයක නිරතව සිටියහ. පුවර්ටෝ රිකෝ  ආණ්ඩුකාර පෙද්‍රෝ රොසෙලෝ ට පුවර්ටෝ රිකෝ දුරකථන සමාගම GTE සහ බැන්කො පොප්‍යුලර් ඩී පුවර්ටෝ රිකෝ ( Banco Popular de Puerto Rico) යන ප්‍රමුඛ ආයෝජකයින් පිරිසකට විකිණීමට අවශ්‍ය විය. වැඩ වර්ජනයට පෙරාතුව, වර්ජකයන්ට, පොලිස් පහරදීම් , මහජන සහයෝගයේ පිටාර ගැලීමක් ජනනය කළේය.

advertisement
නිව් යෝර්ක් ටයිම්ස් හි පුවර්ටෝ රිකන් ව්‍යාපාරික අවශ්‍යතා විසින් ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද දැන්වීම. [ඡායාරූපය: නිව් යෝර්ක් ටයිම්ස්]

මත විමසුම් මගින් දිවයිනේ වැසියන් පෞද්ගලීකරණයට දෙකට එක පරතරයකින් විරුද්ධ වූ අතර, 1998 ජූලි 12 දින නිව් යෝර්ක් ටයිම්ස් සංස්කරණයේ පළ කරන ලද දැන්වීමක මෙසේ සඳහන් විය: “පෞද්ගලීකරණය හරහා දුරකථන සමාගම නවීකරණය කිරීමට රජය ගෙන ඇති තීරණයට එරෙහිව ඇතැම් කම්කරු කණ්ඩායම් විසින් උසිගන්වන ලද පුවර්ටෝ රිකෝ හි මෑත කාලීන පැය 48 වැඩ වර්ජනය, පුලුල්ව පැතිරුනු මාධ්‍ය ආවරණය තිබියදීත්, දීප ව්‍යාප්ත සහයෝගය ඉතා අඩු වූ අතර දිවයිනේ ශක්තිමත් ආර්ථිකයට ද්‍රව්‍යමය වශයෙන් බලපෑවේ නැත.”

පුවර්ටෝ රිකෝහි පන්ති අරගලය පුපුරා යාම, දිවයිනේ ආර්ථික සංවර්ධනයේ සහ එක්සත් ජනපද යටත් විජිතවාදයට දේශපාලනිකව යටත් වීමේ ඓතිහාසික අර්බුදයක ප්‍රකාශනයකි. පශ්චාත් යුධ සමය ආරම්භයේ දී, සාපේක්ෂව ලාභ පුවර්ටෝ රිකෝ ශ්‍රමය, සූරාකෑමේ මාධ්‍යයක් ලෙස ඊනියා ඔපරේෂන් බූට්ස්ට්‍රැප් ආරම්භ කරමින්, දිවයින කාර්මිකකරණය කිරීමට එක්සත් ජනපදය උත්සාහ කළේය. මෙම උපාය මාර්ගය අනුගමනය කරන ලද්දේ 936 වගන්තියේ බදු සංග්‍රහයන් පැනවීමෙනි, එය දිවයිනේ බදු විරාමයක් ලෙස සංගතවලට ඉඩ දීමෙන් ආයෝජන දිරිගැන්වීමේ උත්සාහයකි.

එක්සත් ජනපදය පදනම් කරගත් ප්‍රාග්ධනය එම එක් එක් මුලපිරීම් වලින් ලාභ ලැබීය. ඒවා කිසිවකින්  පුවර්ටෝ රිකෝ හි ව්‍යුහාත්මක විරැකියාවේ සැලකිය යුතු වෙනසක් නොවූ අතර, ජනගහනයෙන් සියයට 60 කට වඩා නිල දරිද්‍රතා රේඛාවට පහළින් තබන තත්වයන් වෙනස් කළේ නැත.

වසර 50 කට පෙර: රුවන්ඩාවේ හමුදා කුමන්ත්‍රණය ජුවෙනල් හබරිමානා බලයට ගෙන එයි

1973 ජුලි 5 වෙනිදා රුවන්ඩාවේ ජනාධිපති ග්‍රෙජුවා කෙඉබණ්ඩා (Grégoire Kayibanda) එවකට ආරක්ෂක ඇමති ජුවෙනාල් හබ්යාරිමානා (Juvenal Habyarimana) විසින් හමුදා කුමන්ත්‍රණයකින් බලයෙන් පහ කරන ලදී. රාජාණ්ඩුව අහෝසි කිරීම, හුටූ බහුතරයට රට පාලනය කිරීමට ඇති අයිතිය සහ කොමියුනිස්ට් විරෝධී වැඩසටහනක් මත රුවන්ඩාවේ නිදහස සඳහා අරගලයක් ගෙන ගිය පාර්මෙහුටු දේශපාලන පක්ෂයේ නායකයා ලෙස කෙඉබණ්ඩා රුවන්ඩාවේ පළමු ජනාධිපතිවරයා විය.

පළමු ලෝක යුද්ධයෙන් පසුව ජර්මනිය සහ පසුව බෙල්ජියම විසින් යටත් විජිත පාලනය යටතේ, ප්‍රධාන ජනවාර්ගික කණ්ඩායම් දෙක, බහුතර හුටූ සහ සුළුතර ටුට්සි, හිතාමතාම බෙදා දැඩි කුල ක්‍රමයක් තුළ එකිනෙකාට එරෙහිව පිහිටුවා ගන්නා ලදී. ටුට්සිවරුන්ට යටත්විජිත ආන්ඩුව තුළ අධ්‍යාපනය, රැකියා සහ පරිපාලන තනතුරු සඳහා වඩා හොඳ ප්‍රවේශයක් සහ ටුට්සි ආධිපත්‍යය දරන රුවන්ඩා රාජාණ්ඩුව අඛණ්ඩව පවත්වාගෙන යාම ඇතුළු වරප්‍රසාද ලබා දෙන ලදී.

1962 දී රටේ පළමු මැතිවරණයෙන් සියයට 77 කට වඩා වැඩි ඡන්ද ප්‍රතිශතයක් ලබා ගනිමින් කෙඉබණ්ඩා සහ පර්මේහුටු පක්ෂය බලයට පත්වීමත් සමඟ රාජාණ්ඩුව අහෝසි විය. ජනාධිපති ලෙස, කෙඉබණ්ඩා රුවන්ඩාව තනි පක්ෂ රාජ්‍යයක් බවට පරිවර්තනය කළේ තමාගේ ප්‍රධානත්වයෙනි. ඔහු දේශපාලන ජීවිතයේ ටුට්සි ආධිපත්‍යය වෙනුවට හුටු ආධිපත්‍යය ආදේශ කරන ප්‍රතිපත්ති අනුගමනය කළේය. විශේෂයෙන්ම, කෙඉබණ්ඩා  ඔහුගේම ප්‍රදේශයේ වූ දකුණේ , ඔහුගේ සමීපතම සගයන්ට අනුග්‍රහය ලබා දුන්නේය.

කෙඉබණ්ඩා යටතේ හුටූ වාර්ගිකයන්  ගණනාවක් ධනවත් වී ප්‍රභූ සමාජයට පිවිසි නමුත් අතිමහත් බහුතරයක් දුප්පත්කමේ තත්වයන් තුළ රැඳී සිටියහ. 1973 දී, රුවන්ඩාවේ ඒක පුද්ගල දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය ඩොලර් 63 ක් වූ අතර, එය ලෝකයේ 15 වැනි දුප්පත්ම රට බවට පත් විය. කෙඉබණ්ඩාගේ ප්‍රාදේශීය අනුග්‍රහය අනෙකුත් ප්‍රදේශවලින් පැමිණි හුටු ප්‍රභූ සාමාජිකයන්ගේ කෝපයට හේතු විය. මෙයට උතුරු රුවන්ඩාවේ සිට පැමිණි හබ්යාරිමානා ද ඇතුළත් විය.

defence minister
ආරක්ෂක අමාත්‍ය ජුවෙනාල් හබ්යාරිමානා [ඡායාරූපය: එක්සත් ජනපද ආරක්ෂක දෙපාර්තමේන්තුව]

බෙල්ජියම් යටත් විජිත තන්ත්‍රය විසින් මුලදී අධ්‍යාපනය සහ පුහුණුව ලැබූ හබ්යාරිමානා හමුදා නිලයන්ට නැග , පරමෙහුටු පක්ෂය බලයට පත්වන විට නිලධාරියෙකු ලෙස උපාධිය ලබා ගත්තේය. නව පාලනය යටතේ හුටු ජාතිකයෙකු ලෙස ඔහු ඉක්මනින්ම නිලයෙන් ඉහළට නැඟුණු අතර 1973 වන විට හමුදා මාණ්ඩලික ප්‍රධානියා සහ ආරක්ෂක අමාත්‍යවරයා ලෙස පත් විය.

ජුලි 5 වන දින හබ්යාරිමානා සිය කුමන්ත්‍රණය දියත් කළ විට ඔහුට හමුදාවේ සහයෝගය හිමි වූ අතර සුළු ප්‍රතිරෝධයකට මුහුණ දීමට සිදුවිය. කිසිදු මරණයකින් තොරව රජය පාලනය කර ගැනීමට ඔහුට හැකි වූ අතර, අත්අඩංගුවට ගැනීම් 56 ක් පමණක් විය. පසුව විසුරුවා හරින ලද පරෙමෙහුටුවේ කෙඉබණ්ඩා සහ අනෙකුත් නායකයින් ද මෙම අත්අඩංගුවට ගැනීම් වලට ඇතුළත් විය. කෙසේ වෙතත්, අත්අඩංගුවට ගත් 56 දෙනාම පසුව වසර ගණනාවකට පසු සිරගෙදරදී මරා දමනු ලැබීය, සමහරු සාගින්නෙන් පෙළනු ලැබූ බව වාර්තා වේ.

ජනාධිපති ලෙස, හබ්යාරිමානා පරමෙහුටු වෙනුවට ප්‍රංශ අධිරාජ්‍යවාදයේ පිටුබලය ඇතිව සංවර්ධනය සඳහා වූ ජාතික විප්ලවවාදී ව්‍යාපාරය (MRND) ඔහුගේම ඒක-පක්ෂ තන්ත්‍රය මගින් ආදේශ කළේය. ඔහු ටුට්සි විරෝධී සංහාර දිරිමත් කළ වඩාත් ආක්‍රමණශීලී හුටු අධිපතිවාදී ප්‍රතිපත්තියක් අනුගමනය කළේය. ඊට ප්‍රතිචාර වශයෙන්, උගන්ඩාවට පලා ගිය ටුට්සි කැරලිකරුවන් රුවන්ඩා දේශප්‍රේමී පෙරමුණ (RPF) පිහිටුවා MRND ට එරෙහිව හමුදා ක්‍රියාමාර්ග සඳහා දීර්ඝ සූදානමක් ආරම්භ කළහ.

හබ්යාරිමානා වසර 20 කට වැඩි කාලයක් රුවන්ඩාව පාලනය කරනු ලැබීය. 1990 දී ආර්පීඑෆ් රුවන්ඩාව ආක්‍රමණය කර රුවන්ඩා සිවිල් යුද්ධය ආරම්භ කළේය. 1994 දී හබ්යාරිමානා ඝාතනය කරන ලද අතර, එය අවම වශයෙන් ටුට්සි ජාතිකයන් 800,000 ක් ඝාතනය කරමින් රුවන්ඩා ජන සංහාරය සිදු කළ ආන්ඩුව තුළ සහ ඉන් පිටත හුටූ අන්තවාදීන්ගේ නැගිටීමක් ඇති කළේය.

වසර 75 කට පෙර: බ්‍රිතාන්‍ය කම්කරු රජය ජාතික සෞඛ්‍ය සේවය පිහිටුවයි

1948 ජුලි 5 වන දින, නිර්මාණය කරන ලද බ්‍රිතාන්‍ය ජාතික සෞඛ්‍ය සේවය (NHS) , අද දක්වාම පවතින ආයතනයක් වන අතර, දළ අඩු අරමුදල් සහ පුද්ගලීකරනය සඳහා හිතාමතා කරන ලද උත්සාහයන් හේතුවෙන් වෙන කවරදාටත් වඩා දුර්වල ස්වරූපයෙන් පවතී. එන්එච්එස් පිහිටුවීම පශ්චාත් දෙවන ලෝක යුධ සමයේ, බ්‍රිතාන්‍යයේ සහ ජාත්‍යන්තරව ආරම්භ කරන ලද සමාජ ප්‍රතිසංස්කරණවල ඉහළම ලක්ෂ්‍යයක් විය.

සැමට ප්‍රවේශ විය හැකි විශ්ව වෛද්‍ය සේවාවක් සඳහා වන ඉල්ලීම් වසර ගණනාවකට පෙර කම්කරු පක්ෂය තුළ මතු වී තිබුණි.අවපාතයේ සමාජ අර්බුදය මධ්‍යයේ පැවති පක්ෂයේ 1934 සමුළුව, එවැනි රාජ්‍ය සෞඛ්‍ය පද්ධතියක් ස්ථාපිත කිරීම සඳහා යෝජනාවක් සම්මත කර තිබුණි. ධනවත් ප්‍රභූ පැලැන්තියට සහ මධ්‍යම පන්තියේ කොටස්වලට ඔවුන්ගේ මූල්‍ය සම්පත් මත පදනම්ව වෛද්‍ය ප්‍රතිකාර ලබා ගත හැකි තත්ත්වය මත වැඩෙන කෝපය මධ්‍යයේ එය සිදු වූ අතර කම්කරුවන්ගේ සහ දුප්පතුන්ගේ සෞඛ්‍ය සේවා තත්ත්වයන් බොහෝ පැතිවලින්  වික්ටෝරියානු යුගයට සමානව පැවතුනි.

යුද්ධයේ බලපෑම , එම ඉල්ලීම්වලට අමතර බරක් එකතු කර තිබුණි. බ්‍රිතාන්‍ය, මිත්‍ර පාක්ෂික තුවාලකරුවන්ගේ ඉදිරි පෙළේ නොසිටියත්, නාසි පාලන තන්ත‍්‍රය සමඟ ඇති වූ ගැටුමේදී සැලකිය යුතු තුවාල හා මරණවලට ලක්ව තිබුණි. පළමු ලෝක සංග්‍රාමයේදී ගුවන් ප්‍රහාරවල බලපෑම, පාඩු හා අන්තරායන් පිළිබඳ ක්ෂණිකභාවයට එකතු කර තිබුණි.

කෙසේ වෙතත්, ප්‍රධාන හැරවුම් ලක්ෂ්‍යය වූයේ ටෝරිවරුන්ගේ පශ්චාත් යුධ මැතිවරණ පරාජයයි. යුධ සමයේදී කම්කරු පක්ෂය විසින් පවත්වාගෙන ගිය දිග්ගැස්සුනු “ජාතික සමගිය” සභාගයකින් පසුව, 1945 ජූලි මාසයේ පැවති මහ මැතිවරණය ටෝරිවරුන්ට දැවැන්ත පරාජයක් සහ කම්කරු පක්ෂයට පෙර නොවූ විරූ පිම්මක් ලබා දී තිබුණි. බ්‍රිතාන්‍යයේ සහ ජාත්‍යන්තරව කම්කරු පන්තියේ වර්ධනය වන රැඩිකල්කරණය මධ්‍යයේ, යුද්ධයේ වීරයෙකු ලෙස මාධ්‍ය තුලින් වර්ණනා කරන ලද ශ්‍රීමත් වින්ස්ටන් චර්චිල් අපකීර්තිමත්  ලෙස ප්‍රතික්ෂේප කරන ලදී.

අගමැති ක්ලෙමන්ට් ඇට්ලිගේ කම්කරු ආන්ඩුව සමාජ ප්‍රතිසංස්කරණ සඳහා ප්‍රවේශම් සහගත වැඩ පිළිවෙලක් දියත් කළේය. පතල් හා මූල්‍ය අංශ ඇතුළු ඇතැම් කර්මාන්ත ජනසතු කිරීම සහ සුබසාධන රාජ්‍යය බවට පත්වන දේ ස්ථාපිත කිරීම මෙයට ඇතුළත් විය.

attlee
අගමැති ක්ලෙමන්ට් ඇට්ලි

විශ්වීය සෞඛ්‍ය සේවය සඳහා වූ පුළුල් පදනමක් පෙන්නුම් කරමින්, ටෝරිවරුන්ට පවා ඊට සෘජුව විරුද්ධ වීමට නොහැකි විය. ඒ වෙනුවට, ඔවුන් දේශීය ස්වාධීනත්වය සහතික කිරීමේ කඩතුරාව මත සෞඛ්‍ය සේවා පද්ධතියේ මධ්‍යගත රාජ්‍ය පාලනයට එරෙහිව යොමු කරන ලද කම්කරු ආන්ඩුවේ පනත් කෙටුම්පතට සංශෝධන ආරම්භ කළහ.

කම්කරු ආන්ඩුවේ පිලිවෙතෙහි පන්ති ස්වභාවය සහ අවසාන අරමුන පිලිබඳ පැහැදිලි ඇඟවීමක් – ධනේශ්වර ලාභ පද්ධතිය ඉහල නැංවීමට – එන්එච්එස් පිහිටුවීම සහ ලන්ඩන් නැව් තටාක සේවකයින්ට පහර දීම එකවර සිදු වීම අතර සම්බන්ධය මගින් අවධාරනය කෙරුනි.

එන්එච්එස් පියවර , නීතියක් බවට පත් කිරීමට සතියකට පෙර, අනතුරුදායක හා අපිරිසිදු වැඩ සඳහා ප්‍රසාද දීමනා අත්හිටුවීමට එරෙහිව යොමු වූ තටාක වර්ජන සම්බන්ධයෙන් කම්කරු පක්ෂය හදිසි තත්වයක් ප්‍රකාශයට පත් කර තිබුණි. දක්ෂිනාංශික වෘත්තීය සමිති නිලධරයේ පිටුබලය ලත් එම ප්‍රකාශය, රජය විසින් අනුමත කරන ලද වර්ජන කඩන්නන් ලෙස කම්කරුවන්ට එරෙහිව හමුදාව ඵලදායී ලෙස යෙදවීමට මග පෑදීය.

වසර 100 කට පෙර: බ්‍රිතාන්‍ය  ඉන්දියානු ජාතික කුමාරයා  බලහත්කාරයෙන් සිහසුනෙන් නෙරපයි.

1923 ජූලි 7 වන දින, ඉන්දියාවේ බ්‍රිතාන්‍ය යටත් විජිත බලධාරීන් විසින් පන්ජාබයේ නාමිකව ස්වාධීන සික් කුමාර රාජ්‍යක් වන නාභාහි මහාරාජා රිපුදමන් සිංට සිහසුන අත්හැරීමට බල කරන ලදී. ඔහු අත්අඩංගුවට ගෙන දින දෙකකට පසු , අසල්වැසි බ්‍රිතාන්‍ය ගැති රාජ්‍යයක නිලධාරීන් පැහැරගෙන යාම සම්බන්ධයෙන් ඔහුට චෝදනා එල්ල කරන ලදී.

1911 දී ඔහුගේ පියාගේ අභාවයෙන් රිපුදමන් සිං බ්‍රිතාන්‍ය අධිරාජ්‍යවාදය විසින් සෘජුව පාලනය නොකළ ඉන්දියාවේ සිය ගණනක් වූ කුමාර රාජ්‍ය වලින් එකක් වන නාබාහි මහාරාජා බවට පත් විය.සාමාන්‍ය පරිදි ඔහුගේ තත්ත්‍වයේ පාලකයන් සඳහා ඔටුනු පැළඳවීම එවකට සිටි ඉන්දියාවේ බ්‍රිතාන්‍ය වයිස්රෝයි විසින් සිදු කරනු ලැබුවත්,  ඔහු එය ප්‍රතික්ෂේප  කළේය. පළමු ලෝක යුද්ධ සමයේදී ඔහු බ්‍රිතාන්‍යයන් සමඟ සටන් කිරීමට හමුදා යැවීම ද ප්‍රතික්ෂේප කරන ලදී.

MAharajah
මහාරාජා රිපුදමන් සිං

කොන්සර්වේටිව්, බ්‍රිතාන්‍ය ගැති පූජකයන්ගේ පාලනයෙන් සීක් ගුරුද්වාර (පූජා ස්ථාන) නිදහස් කිරීමට උත්සාහ කළ සීක්වරුන් අතර යටත් විජිත විරෝධී ව්‍යාපාරයක් වන අකාලිස් හට ඔහු සහාය දුන් බව කියනු ලැබේ. කාන්තාවන් සඳහා වන ප්‍රගතිශීලී නීති සම්පාදනයට රිපුදමන් සිං ද සහාය විය.

1919 ජාලියන්වාලාබාග් සංහාරයෙන් පසුව, එනම් , බ්‍රිතාන්‍යයන් විසින් සික් ආගමේ අති පූජනීය ස්ථානවලින් එකක් වන සීක් රන් දෙවොල පිහිටි අම්රිත්සාර් අසල වෙළඳපොලකදී සිය ගණනක් ඉන්දියානුවන් වෙඩි තබා මරා දැමීමෙන් පසු ඔහුගේ බ්‍රිතාන්‍ය විරසකය වඩාත් ගැඹුරු විය.

රිපුදමන් සිං 1920 න් පසු ඉන්දීය ජාතික කොංග්‍රසයේ සභාපති වූ ලාලා ලජ්පත් රායිට සමීපව සිටි අතර, 1928 දී ලාහෝර්හිදී බ්‍රිතාන්‍ය පොලිස් අධිකාරීවරයා විසින්ම  අමානුෂික ලෙස පහර දී ලාලා ලජ්පත් රායි මරා දමන ලදී.

 ඔහු සිහසුන අත්හැරීමෙන්  පසු, බ්‍රිතාන්‍යයන් විසින් රිපුදමන් සිංගේ තුන් හැවිරිදි පුත්‍රයා නාභා හි සිංහාසනය මත තබා, ඒ සමගම බ්‍රිතාන්‍ය පරිපාලකයෙකු රීජන්ට්වරයෙකු ලෙස පත්කර, හිටපු මහාරාජා පිටුවහල් කළේය. ඔහු ඉවත් කිරීම නාබාහි මහජන විරෝධතා ඇති කළ අතර එම විරෝධතා ඔහුව නැවත බලයට පත් කිරීමට අපොහොසත් විය.

ඉතිහාසයේ මෙම සතිය: ජූලි 3-9 Read More »

French Dragoons

ඉතිහාසයේ මෙම සතිය: ජූනි 26 – ජූලි 2

මෙහි පලවන්නේ ලෝක සමාජවාදී වෙබ් අඩවියේ 2023 ජුනි 25 දින ඉංග්‍රීසියෙන් පලවූ This Week in History යන ඉතිහාසය පිලිබඳ විශේෂාංග තීරුවේ සිංහල පරිවර්තනය යි.  පරිවර්තනය මිගාර මල්වත්ත විසිනි.

මීට වසර 25 කට පෙර, වසර 50 කට පෙර, වසර 75 කට පෙර සහ වසර 100 කට පෙර මෙම සතිය තුළ සිදු වූ වැදගත් ඓතිහාසික සිදුවීම් මෙම තීරුවේ පල කෙරේ.

වසර 25 කට පෙර: උතුරු අයර්ලන්ත සභාව රැස්වේ

1998 ජුලි 1 වෙනිදා, නව උතුරු අයර්ලන්ත සභාව බෙල්ෆාස්ට් හි ස්ටෝමොන්ට් බලකොටුවේදී රැස් වූ අතර අල්ස්ටර් යුනියන්වාදී පක්ෂයේ (යූයූපී) ඩේවිඩ් ට්‍රිම්බල් පළමු ඇමතිවරයා ලෙස පත් විය. අයර්ලන්ත ජාතිකවාදී සමාජ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී සහ කම්කරු පක්ෂයේ (SDLP) සීමස් මැලන් ට එහි  නියෝජ්‍ය නායකත්වය හිමි විය. ජූනි 25 වැනිදා පැවති මැතිවරණයෙන් පසුව මෙම පත්කිරීම් සිදු කර තිබුණි.

මැයි මාසයේදී අයර්ලන්තයේ උතුරේ සහ දකුණේ සමගාමීව පවත්වන ලද ජනමත විචාරණයේදී අනුමත කරන ලද, උතුරු අයර්ලන්ත ගිවිසුම මගින්, සභාව සඳහා විධිවිධාන ස්ථාපිත කරන ලදී. මෙම ගිවිසුම බ්‍රිතාන්‍යය, එක්සත් ජනපදය, අයර්ලන්ත ජනරජය (දකුණු අයර්ලන්තය), සින් ෆෙයින්, එස්ඩීඑල්පී සහ විශාලතම වෘත්තීය සමිතිවාදී පක්ෂය විසින් සකස් කරන ලද අතර, එය “සාමය සහ සහජීවනය ” මෙන්ම රැකියා සහ ආර්ථික සමෘද්ධිය සඳහා පදනම ලෙස නිරූපණය කරන ලද දැවැන්ත මහජන සම්බන්ධතා ව්‍යාපාරයක් හරහා ප්‍රවර්ධනය කරන ලදී. 

උතුරු අයර්ලන්ත සභා ඡන්ද විමසීමේදී, පළාතේ වෙස්ට්මිනිස්ටර් පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණ කොට්ඨාශ 18 සඳහා නියෝජිතයින් හය දෙනෙකු තේරී පත් වූ අතර, මුළු සාමාජික සංඛ්‍යාව 108 ක් විය. වාර්තාගත පක්‍ෂ සංඛ්‍යාවක් විසින්  මැතිවරණ තරග කරන ලද අතර සමහර මැතිවරණ කොට්ඨාශවල ආසන සඳහා දස දෙනෙකුට වඩා අභියෝග කරන ලදී. ඡන්දය ප්‍රකාශ කිරීම සමානුපාතික නියෝජන ක්‍රමයකින් සිදු වූ අතර එහිදී සාර්ථක අපේක්ෂකයන්ගෙන් හෝ තේරී පත් වීමට නොහැකි තරම් කුඩා සංඛ්‍යාවක් ඇති අයගේ “අතිරික්ත” ඡන්ද, ඡන්දදායකයින් විසින් දක්වන ලද මනාපයන් අනුව යලි බෙදා හරින ලදී.

parliament
උතුරු අයර්ලන්තයේ බෙල්ෆාස්ට් පිටත ස්ටෝමොන්ට් පාර්ලිමේන්තු ගොඩනැගිල්ල [ඡායාරූපය Dom0803 / CC BY-SA 3.0]

මැයි ජනමත විචාරණවල රටාව පිළිබිඹු කරමින්, ප්‍රකාශිත ඡන්ද 822,000 න් සියයට 75 ක් ගිවිසුමට සහාය දක්වන පක්ෂවලට ලැබුණි. SDLP වැඩිම පළමු මනාප ලබා ගත් අතර එය සියයට 23 ට අඩු විය. UUP සියයට 21.16 ක කොටසක් ලබා ගත් නමුත් දෙවන මනාප ඡන්දය හේතුවෙන් වැඩිම ආසන සංඛ්‍යාව (SDLP 24 ට සාපේක්ෂව 28) ලබා ගත්තේය. ෂින් ෆේන් ආසන 18 ක් ලබා ගත්තේය. පක්ෂපාතී පැරාමිලිටරි හමුදාවන් හා සන්ධාන ගත ප්‍රගතිශීලී යුනියන්වාදී පක්ෂය (PUP), සම්මුතියට ගැති වෘත්තීය සමිති සාමාජිකයන් ගනන 30ක් කරමින් නියෝජිතයන් දෙදෙනෙකු සභාවට එවීමට නියමිත විය.

උතුරු අයර්ලන්ත ගිවිසුම හෝ සභාව මහජන ජනප්‍රිය, ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ව්‍යාපාරයක නිෂ්පාදනයක් නොවේ. ඒ දෙකම, බ්‍රිතාන්‍ය හා ඇමරිකානු අධිරාජ්‍යවාදය සහ අයර්ලන්ත ධනේශ්වරය අතර සංවෘත දොරවල් පිටුපස ඇදී ගිය අතර ඔවුන්ගේ අවශ්‍යතා පිලිබිඹු කෙරුණි. එහි කේන්ද්‍රීය අරමුන වූයේ ජාත්‍යන්තර ප්‍රාග්ධනය විසින් මුළු අයර්ලන්තයම සූරා කෑමට ඇති සියලු බාධක ඉවත් කිරීමයි.

අයර්ලන්ත ජනරජය යුරෝපීය වෙලඳපොලට ප්‍රවේශය අපේක්ෂා කරන අන්තර් ජාතික සංගත සඳහා ප්‍රධාන ආයෝජන ස්ථානයක් බවට පත්වෙමින් තිබූණි. එය එසේ කළේ ව්‍යාපාරිකයන්ට බදු සහන ලබා දීමෙන් සහ අයර්ලන්ත කම්කරුවන්ගේ වියදමින් වෘත්තීය සමිති සමග සැලකිය යුතු වැටුප් සීමා කිරීමේ ගනුදෙනු ඇති කර ගැනීමෙනි. උතුරු අයර්ලන්ත ගිවිසුම අනුකරණය කිරීමට සැලසුම් කරන ලද වාර්තාව මෙයයි. බ්‍රිතාන්‍ය පාලනය යටතේ පැවති පළාත, එසේ කිරීමට දරන ප‍්‍රයත්නයට, 30 වසරක කටුක නිකායික ගැටුම නිසා නීතිය හා සාමය පවත්වාගෙන යාමට සහ සාම්ප්‍රදායික නිෂ්පාදන කර්මාන්තයේ පරිහානියට වන්දි ගෙවීමට අවශ්‍ය පුළුල් රාජ්‍ය අංශය පවත්වාගෙන යාමට දැරූ අතිවිශාල වියදම පෙර කල බාධාවක් විය.

අවුරුදු 50 කට පෙර :  චිලියේ පළමු කුමන්ත්‍රණය අසාර්ථක වෙයි

1973 ජූනි 29 වන දින, දෙවන සන්නද්ධ රෙජිමේන්තුවේ චිලී හමුදා සාමාජිකයින් ජනාධිපති සැල්වදෝර් ඇලෙන්ඩේ බලයෙන් නෙරපා මිලිටරි ආඥාදායකත්වයක් ස්ථාපිත කිරීමට උත්සාහ කළහ. කුමන්ත්‍රණය මෙහෙයවනු ලැබුවේ ෆැසිස්ට් දේශපාලන පක්ෂයක් වන “ෆාදර්ලන්ඩ් ඇන්ඩ් ලිබර්ටි” සමඟ දේශපාලනිකව සම්බන්ධ වූ ලුතිනන් කර්නල් රොබර්ටෝ සූපර් විසිනි.

1970 දී ඇලෙන්ඩේ තේරී පත් වූ දා සිට චිලී හමුදාවේ අන්ත දක්ෂිණාංශික සංවිධාන සීඅයිඒ සමඟ සන්නිවේදනය කරමින් කුමන්ත්‍රණයක් සඳහා සූදානම් වෙමින් සිටියහ. විශේෂයෙන්, සීඅයිඒ  “ෆාදර්ලන්ඩ් ඇන්ඩ් ලිබර්ටි” සමඟ සම්බන්ධතා පවත්වා ගෙන ගිය අතර සූපර් වැදගත් වත්කමක් ලෙස හඳුනාගෙන තිබුණි.

මෙතෙක් කල් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවට පක්ෂපාතීව සිටි යුද හමුදා නිලධාරීන් මෙම කුමන්ත්‍රණය ගැන සතියකට පෙර දැනගෙන කුමන්ත්‍රණය ගැන ඇලෙන්ඩේ ව දැනුවත් කළහ. සම්බන්ධ වූවන් අත්අඩංගුවට ගැනීම් සමඟ රජය ඉදිරියට ගිය විට, සිය හමුදා බලමුලු ගැන්වීමට සූපර් තීරණය කළේය.

Moneda Palace
චිලියේ කුමන්ත්‍රණ උත්සාහයට එරෙහිව මොනෙඩා මාලිගයේ දකුණු පැත්ත ආරක්ෂා කරන මැෂින් තුවක්කුකරුවන් [ඡායාරූපය: රෙවිස්ටා ආර්ජන්ටිනා සයිටේ ඩයස්]

සන්තියාගෝ නගරයේ වීදි දිගේ යුධ ටැංකි ඉදිරියට ගිය අතර ජනාධිපති මන්දිරය සහ ආරක්ෂක අමාත්‍යාංශය වට කළේය. පෙ.ව. 9.00 ට, සූපර් නියෝග කළේ රජයේ ගොඩනැගිලිවලට වෙඩි තැබීමට, ටැංකි වටවලින් ෂෙල් වෙඩි ප්‍රහාර එල්ල කරන ලෙසටය.

රාජ්‍ය කාර්යාලවල සේවය කළ සියලුම රජයේ සේවකයන් සමූල ඝාතනය කිරීම මෙම සැලැස්මේ මූලික දෙයක්  විය. ටැංකි පාරවල් හරහා ඉදිරියට යද්දී බොහෝ කම්කරුවන්ට වෙඩි තබා මරා දමන ලදී. කුමන්ත්‍රණ ප්‍රයත්නයෙන් පුද්ගලයන් 22 දෙනෙකු මිය ගියහ.

මේ අවස්ථාවේදී හමුදාපතිවරු ඇලෙන්ඩේට පිටුබලය දීමට තීරණය කළ අතර කැරැල්ල මැඩපැවැත්වීම සඳහා හමුදා යවා සූපර් අත්අඩංගුවට ගත්හ. ආන්ඩුව ආරක්ෂා කිරීමට අවශ්‍ය නම් කම්හල් අල්ලා ගන්නා ලෙස කම්කරුවන්ගෙන් ඉල්ලා සිටිමින් ඇලෙන්ඩේ ගුවන්විදුලි දේශනයක් ද නිකුත් කළේය.

සමාජවාදී පක්ෂයේ සභාපතිවරයා අධිරාජ්‍යවාදී අවශ්‍යතා සමනය කිරීමේ උත්සාහයක් ලෙස චිලියේ කර්මාන්තවල වැදගත් අංශවල බොහෝ කම්කරු සභා සහ වැඩ වර්ජන යටපත් කර තිබුණි. මෙම ක්‍රියා වලින් පසුව ඇලෙන්ඩේ සඳහා වූ ජනප්‍රිය සහයෝගය විශාල වශයෙන් අඩු වී ඇත.

ආඥාදායකත්වයට එරෙහිව ඔවුන්ව ආරක්ෂා කිරීමට ආන්ඩුව හා මිලිටරිය මත විශ්වාසය තැබිය හැකි බවට ඇලෙන්ඩේ කම්කරුවන්ට නැවත නැවතත් පොරොන්දු වී තිබුණි. ජූනි 29 කැරැල්ලෙන් පසුව, කුමන්ත්‍රණය නැවැත්වූයේ හමුදාව බව ඇලෙන්ඩේ පෙන්වා දුන්නේය. එහෙත් එහි යථාර්ථය වූ මිලිටරිය මගින් (ආන්ඩුව) පෙරලා දැමීමේ දැවැන්ත අනතුර එම සිදුවීම්වලින් පෙන්නුම් කරුණි.

සැප්තැම්බර් මාසයේදී ඔගස්ටෝ පිනෝචේ සිය සාර්ථක කුමන්ත්‍රණය මෙහෙයවන තෙක් සූපර් අත්අඩංගුවේ පසුවිය. ඔහු නිදහස් කර හමුදා ආන්ඩුවේ නායකත්වයට ගෙන එන ලදී.

මුලික කුමන්ත්‍රණ ප්‍රයත්නය අසාර්ථක වුවද, ඇලෙන්ඩේගේ සමාජ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී පක්ෂයේ දේශපාලන ප්‍රතිචාරය සහ ස්ටැලින්වාදය හා සන්ධාන ගත වූ ” ජනතා එකමුතුවේ ” දේශපාලන ප්‍රතිචාරය, වඩාත් අධිෂ්ඨානශීලී සහ වඩා හොඳින් සංවිධානාත්මක වූ උත්සාහයක් සඳහා සූදානම් වීමට මිලිටරියට ඉඩ දුන්නේය. කම්හල් වාඩිලාගැනීම් හා සමාජවාදී විප්ලවයේ තර්ජනය මතුකරමින් සිටි කම්කරු සභා මුලුමනින්ම “ජනතා එකමුතුව” විසින් නිරායුධ කර තිබුණි.

වසර 75කට පෙර: බ්‍රිතාන්‍ය ලේබර් ආන්ඩුව ලන්ඩන් තටාක වර්ජනයට පහර දෙයි

1948 ජූනි 28 දින, අගමැති ක්ලෙමන්ට් ඇට්ලිගේ බ්‍රිතාන්‍ය කම්කරු රජය දෙසතියකට පමණ පෙර ආරම්භ වූ ලන්ඩන් නැව් තටාකයේ සේවකයින්ගේ වැඩ වර්ජනයක් සම්බන්ධයෙන් ජාතික හදිසි තත්වයක් ප්‍රකාශයට පත් කළේය. එම ප්‍රකාශය, ඵලදායි ලෙස, වැඩ නැවැත්වීම නීති විරෝධී කරන ලද අතර එමඟින් වර්ජකයන්ට එරෙහිව මිලිටරිය සහ අනෙකුත් රාජ්‍ය හමුදා යෙදවීමේ විභවය  සම්පාදනය කෙරුණි. එය වැඩවර්ජන ව්‍යපාරය පැතිරීම වැළැක්වීම අරමුණු කර ගෙන තිබුණි.

සින්ක් ඔක්සයිඩ් හැසිරවීම සඳහා හිමිවන විශේෂ ප්‍රසාද දීමනාව ඉල්ලා සිටි කම්කරුවන් ගනනාවකගේ වැඩ තහනම් කිරීමෙන් පසු ලන්ඩනයේ දී වැඩවර්ජනය ආරම්භ විය. පශ්චාත් යුධ කම්කරු රෙගුලාසි යටතේ, අනතුරුදායක හා අපිරිසිදු භාණ්ඩ සංචලනය කිරීම සඳහා කම්කරුවන්ට විවිධ අමතර ගෙවීම් කිරීම සිදු විය. කෙසේ වෙතත්, මේවා බොහෝ විට කප්පාදු කර හෝ කිසිසේත් ගෙවා නොතිබුණි.

Attlee
ක්ලෙමන්ට් ඇට්ලී [ඡායාරූපය: යූසුෆ් කාර්ෂ්]

අසාධාරණ ලෙස දණ්ඩනයට ගොදුරු කිරීම් පුලුල් අතෘප්තියට ප්‍රේරකයක් විය. කම්කරු රජයේ, ජාතික නැව් තටාක කම්කරු යෝජනා ක්‍රමයට, වරායවල අනියම් ශ්‍රමය යොදා ගැනීම වැනි ඇතැම් අතිරික්තයන් සීමා කර තිබුණි. එහෙත් ස්ථාවර වැටුප් ක්‍රමයක් ස්ථාපිත කිරීමේදී එය සමහර කම්කරුවන්ගේ මිලදී ගැනීමේ ශක්තිය ඛාදනය කර තිබුණි. එහි පරමාර්ථය වූයේ, අනිවාර්ය අතිකාල වැනි දේ කිරීමට කම්කරුවන්ට බලකෙරෙන, ඉහළින් නියාමනය කරන ලද කම්කරු පද්ධතියක් ස්ථාපිත කිරීමයි.

ප්‍රවාහන සහ සාමාන්‍ය සේවක සංගමය කම්කරු ආන්ඩුව සමග හවුල්කාරිත්වයෙන් මෙම යෝජනා ක්‍රමය බලාත්මක කරන ලදී.  1948 ජූනි වැඩ නතර කිරීම ඇතුළුව ඵලදායි ලෙස එම කාලපරිච්ඡේදයේ  වැඩවර්ජන වයිල්ඩ් කැට් (wildcat) ඒවාවූ අතර, වැඩ බිම්වල සහ වෙනත් ක්‍රියාකාරී කමිටු බොහෝ  වැඩ වර්ජන වල නායකත්වය ගෙන තිබුණි.

බ්‍රිතාන්‍ය පාලක ප‍්‍රභූව නැගී එන ව්‍යාපාරයට බියෙන් හා දැඩි සතුරුකමකින් ප‍්‍රතිචාර දැක්වීය. මැන්චෙස්ටර් ගාඩියන් අදහස් දක්වමින්: “වැඩවර්ජනය ව්‍යාප්ත වී ඇති ආකාරය අනුව එය පැහැදිලිය – සතියක් ඇතුළත, ඔවුන්ගේ වෘත්තීය සමිති නිලධාරීන්ගේ සෑම අධෛර්යමත්කම හමුවේ, පිටතට ගිය සංඛ්‍යාව 1,500 සිට 15,000 දක්වා වර්ධනය වී තිබේ – යෝජනා ක්‍රමයේ සමහර කොටස් ක්‍රියාත්මක වන ආකාරය සම්බන්ධයෙන් තරමක් පුලුල්ව පැතිරුනු අතෘප්තිය පවතී.” 

ටයිම්ස් මෙම වැඩ නැවැත්වීම “විදේශ බලවේගයක ප්‍රහාරයේ තර්ජනය තරම්ම අධිෂ්ඨානශීලීව ප්‍රතිරෝධය දැක්විය යුතු අභියෝගයක්” ලෙස නම් කලේය.

ගුවන්විදුලි ඇමතුමක් දී ,  ඇට්ලී වැඩ වර්ජනය මුලුමනින්ම නීත්‍යානුකූල නොවන ලෙස හංවඩු ගසමින් මෙසේ ප්‍රකාශ කළේය: “මෙය ධනපතියන්ට හෝ හාම්පුතුන්ට එරෙහි වර්ජනයක් නොවේ. එය ඔබේ සහකරුවන්ට එරෙහි වර්ජනයකි; ගෘහණියට එරෙහිව වර්ජනයකි; ප්‍රමාණවත් තරම් දුෂ්කරතා ඇති සාමාන්‍ය ජනතාවට එරෙහිව වර්ජනයකි.” ඔහුගේ හදිසි ප්‍රකාශය සමඟ නැව් තටාකවල වැඩ සඳහා භට පිරිස් යෙදවීමත් සිදු විය. වෘත්තීය සමිති මුසාවාදයේ සහ ලේබර් ආන්ඩුවේ ආක්‍රමණශීලී ප්‍රහාරවල ප්‍රතිඵලයක් ලෙස, වැඩ නැවතුම ජූලි මස මුලදී අවසන් විය.  

දෙවන ලෝක සංග්‍රාමය අවසානයේ ටෝරිවරුන් බලයෙන් පහ කළ කම්කරු පක්ෂයට සහය දැක්වීමේ රැල්ලක් මත ඇට්ලීගේ ආන්ඩුව තේරී පත් විය. ලේබර් ආණ්ඩුව ජාතික සෞඛ්‍ය සේවය නිර්මානය කිරීම වැනි සීමිත ප්‍රතිසංස්කරන ස්ථාපිත කල අතර, මේවා ක්‍රියාත්මක වූයේ කම්කරු පන්තියේ පීඩනය යටතේ ය. එපමනක් නොව, පන්ති ප්‍රතිවිරෝධතා මැඩපැවැත්වීම සහ යුද්ධයෙන් පසු ධනේශ්වර බ්‍රිතාන්‍යයේ පුනර්ජීවනය සඳහා පදනම දැමීම ඔවුන්ගේ ඉලක්කය විය. කම්කරු පන්තියේ ප්‍රධාන අරගල සියල්ලටම නැවත නැවතත් සතුරු ප්‍රහාර එල්ල කිරීමෙන් ලේබර් ආන්ඩුවේ පන්ති ස්වභාවය නිදර්ශනය විය.

වසර 100 කට පෙර: රුහර් නිම්නයේ දුම්රිය පාලම මත බෝම්බයකින් දස දෙනෙක් මරුට

1923 ජූනි 30 වන දින, ඩුයිස්බර්ග් සිට රයින් හරහා ඩුයිස්බර්ග්-හොච්ෆෙල්ඩ් දුම්රිය පාලම මතින් ගමන් කරමින් තිබූ හමුදා දුම්රියක තිබූ කාල බෝම්බයක් පිපිරීමෙන් බෙල්ජියම් සොල්දාදුවන් අට දෙනෙකු සහ ජර්මානු සිවිල් වැසියන් දෙදෙනෙකු මිය ගියහ. තවත් සොල්දාදුවන් සහ සිවිල් වැසියන් හතළිස් දෙදෙනෙකු තුවාල ලැබූ අතර ඇතැමුන් බරපතල ලෙස තුවාල ලැබූහ. මෙම ප්‍රබල පිපිරීමෙන් එක් මැදිරියක් විනශ වී ද, අනෙක් ඒවාට ධාවන පථයට ද මෙන් දැඩිව හානි වී තිබුණි. මෙම දුම්රිය නිවාඩු ලබා ගත් සෙබළුන් ප්‍රවාහනය කරමින් තිබුණි.

බෝම්බ ප්‍රහාරයට ලක් වූ කලාපය, ජර්මනියේ කාර්මික කේන්ද්‍රස්ථානය වන රූර් නිම්නය, වානේ, ගල් අඟුරු සහ දැව ඇතුළු ජර්මනියේ කාර්මික නිෂ්පාදන වලින් යුද වන්දි ලබා ගැනීම සඳහා ජනවාරි 9 සිට ප්‍රංශ සහ බෙල්ජියම් හමුදා විසින් අල්ලාගෙන තිබුණි.

ජර්මනිය මංමුලා සහගත පාලක පන්තියක් හා අධි උද්ධමනයක් අත්විඳිමින් සිටි අතර, 1920 දී ක්‍රියාකාරී අන්ත දක්ෂිනාංශික කුමන්ත්‍රණයකට මුහුන දුන් රට සැප්තැම්බර් මාසයේදී තවත්  කුමන්ත්‍රණයකට උත්සාහ කර තිබුණි. විශාල කම්කරු පක්ෂ දෙකක් වන සමාජ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදීන් (එස්පීඩී) සහ කොමියුනිස්ට් පක්ෂය (කේපීඩී) පැවති අතර විප්ලවීය තත්වයක් මතුවෙමින් තිබුණි.

French Dragoons
එසෙන්හි මුර සංචාරයේ යෙදෙන ප්‍රංශ ඩ්‍රැගූන් භටයින් [ඡායාරූපය: Bibliothèque Nationale de France]

ජර්මානු ආන්ඩුව ප්‍රන්ස-බෙල්ජියම් ආක්‍රමණයට එරෙහිව ජනගහනයෙන් “නිෂ්ක්‍රීය ප්‍රතිරෝධයක්” ඉල්ලා සිටි නමුත් අල්ලාගැනීමට එරෙහිව හා දැවැන්ත කාර්මික සමාගම්වල හිමිකරුවන්ට මෙන්ම අන්ත දක්ෂිනාංශික ත්‍රස්තවාදී ක්‍රියාවලට එරෙහිව ප්‍රදේශයේ කම්කරුවන් විසින් දැවැන්ත වැඩ වර්ජන පැවැත්වුණි. ප්‍රංශ සහ බෙල්ජියම් හමුදා ජර්මානු ආන්ඩුවේ ඉල්ලීම පරිදි උද්ඝෝෂණ බිද දමා සිවිල් වැසියන් විශාල සංඛ්‍යාවක් මරා දමා තිබුණි. 

බෝම්බ ප්‍රහාරයට පළිගැනීමක් වශයෙන්, ප්‍රංශ සහ බෙල්ජියම් හමුදා වහාම ඩුයිස්බර්ග් වෙතින් ප්‍රාණ ඇපකරුවන් අල්ලා ගත් අතර, සියලුම ආපනශාලා, සිනමාහල් සහ කැෆේ වසා දැමූ අතර සියලුම වාහන ගමනාගමනය තහනම් කරන ලදී. වාඩිලා ගැනීමේ හමුදා ජූලි 15 දක්වා ජර්මනියේ සෙසු ප්‍රදේශවලින් මුළු රූර් නිම්නයම මුද්‍රා තැබූහ.

ඉතිහාසයේ මෙම සතිය: ජූනි 26 – ජූලි 2 Read More »

Korean war

කොරියානු යුද්ධය අවසන් වී වසර 70 යි – 01 කොටස

බෙන් මැග්‍රාත් විසිනි.

මෙහි පලවන්නේ ලෝක සමාජවාදී වෙබ් අඩවියේ 2023 ජුලි 26 දින පල වූ ‘70 years since the end of the Korean War‘ යන බෙන් මැග්‍රාත් විසින් ලියන ලද ඉදිරිදර්ශන ලිපියේ සිංහල පරිවර්තනය යි. පරිවර්තනය  මිගාර මල්වත්ත විසිනි.

Korean war
1951 දී එක්සත් ජනපද B-26 බෝම්බ හෙලන යානයක් උතුරු කොරියාවේ වොන්සාන් නගරයට බෝම්බ හෙලයි.

තෙවසරක කොරියානු යුද්ධයේ සටන් අවසන් කර කොරියානු අර්ධද්වීපයේ සීතල යුද බෙදීම ස්ථාවර කල සටන් විරාමය අත්සන් කිරීම සනිටුහන් කරන කොටස් දෙකකින් යුත් ලිපියක පලමු කොටස මෙයයි. දෙවන කොටස මෙතැනින් ලබා ගත හැක.

1953 ජූලි 27 වන දින උතුරු සහ දකුනු කොරියාව අතර දැඩි ලෙස මිලිටරිකරනය වූ දේශසීමාවේ පිහිටි පැන්මුන්ජොම් (Panmunjeom) හිදී සටන් විරාමයක් අත්සන් කර , කොරියානු අර්ධද්වීපයේ සතුරුකම් අවසන් වීමෙන් දැනට  වසර හැත්තෑවක් ගත වී ඇත. සටන් විරාමය කොරියාවෙහි  යුද මුක්ත කලාපය (DMZ) වශයෙන් අර්ධද්වීපය හරහා විහිදෙන කිලෝමීටර් හතරක් පලල බිම් තීරුවක් ස්ථාපිත කරන ලදී. දෙවන ලෝක යුද්ධය අවසානයේ 38 වැනි සමාන්තරය ඔස්සේ එක්සත් ජනපද අධිරාජ්‍යවාදය විසින් කොරියාව කෘත්‍රිම ලෙස බෙදීමෙන් පසු, සීතල යුද්ධයේ ආරම්භයේ දී පුපුරා ගිය ගැටුමක අද දක්වා ම ඇදී එන ප්‍රතිඵලය මෙයයි.

විශේෂයෙන්ම 1949 චීන විප්ලවයේ ප්‍රතිඵලයක්  ලෙස එයට එල්ල වූ දැවැන්ත පහරින් පසුව, එක්සත් ජනපදය ආසියාවේ සිය ආධිපත්‍යය යලි තහවුරු කර ගැනීම සඳහා යුද්ධය උසිගැන්වීය.කිසිඳු සාම ගිවිසුමක් අත්සන් කර නොමැති වීමේ හේතුවෙන් අර්ධද්වීපය රූපික යුද තත්ත්වයකට පත් කර ඇත . අද දක්වාම, එක්සත් ජනපදය උතුරු කොරියාවට රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික හා ආර්ථික බාධක පවත්වාගෙන යමින් , 1953 ඔක්තෝබර් 1 දින අත්සන් කරන ලද දකුනු කොරියාව සමග වන මිලිටරි සන්ධානයක් ද පවත්වාගෙන යයි. වොෂින්ටනය, සිය ගෝලීය ආධිපත්‍යයට ඇති ප්‍රධාන තර්ජනය ලෙස සලකන චීනයට එරෙහි සිය යුද සූදානම වේගවත් කිරීමත් සමග පසුගිය දශකය තුල සන්ධානය ශක්තිමත් වී ඇත.  දකුනු කොරියාව දැනට එක්සත් ජනපද කඳවුරු දුසිම් ගනනකට සහ ආසන්න වශයෙන් 28,500 භට පිරිස් සඳහා සත්කාරකත්වය සපයයි.

ගැඹුරු ඓතිහාසික කැලැල් කොරියාවේ  ඉතිරිව පවතී. විශාල ජීවිත හානි සහ ආර්ථික විනාශයන් සමඟ කොරියානු රටවල් දෙකම විනාශ විය. ගැටුමේදී , සිවිල් වැසියන් මිලියන 2.5 ක් මිය ගිය බව ගනන් බලා ඇත. උතුරේ  සහ දකුනේ පිලිවෙලින් ආසන්න වශයෙන් 520,000 ක් සහ 415,004 ක් සොල්දාදුවන්ගේ ජීවිත  අහිමි විය. තවත් චීන භටයන් 900,000 ක් සහ ඇමරිකානුවන් 36,940 ක් මිය ගියහ. යුද්ධයට සම්බන්ධ එක්සත් ජනපද මිත්‍ර පාක්ෂිකයින්ගේ තවත් සොල්දාදුවන් දහස් ගනනකට ද ජීවිත අහිමි විය. කොරියාවේ, අර්ධද්වීපයේ කෘතිම බෙදීම මගින් මිලියන ගනනක පවුල් වල සාමාජිකයන් එකිනෙකාගෙන් වෙන් කරන ලදී. බොහෝ දෙනෙකුට තවමත් කිසිදු සම්බන්ධයක් පවත්වා ගැනීමට නොහැකි වී ඇත.

korean war
1951 මාර්තු 22 වන දින තම නිවස සොයා ගැනීමට උත්සාහ කිරීම සඳහා චංචොන් හි බෝම්බ ප්‍රහාරයෙන් සුන්බුන් විසිරී ඇති වීදිවල, ​​තමා සන්තක  දේපල හිස මත තබාගෙන මහලු කාන්තාවක් ඇවිද යයි. [AP Photo/Jim Pringle]

කොරියාවෙන් පිටත, යුද්ධය ගැන එතරම් දැනුමක් නැති අතර එහි මූලාරම්භය ගැන අවබෝධය ඊට ද වඩා අඩුය. ඉතිහාසඥ බෲස් කමිංස්  එය “අමතක වූ යුද්ධයක් සහ කිසිදා නොදන්නා ලද යුද්ධයක්” ලෙස විස්තර කරයි [1]. ඒ සම්බන්ධව පවතිනුයේ. , දෙවන ලෝක යුද්ධයෙන් පසු එහි පලමු ප්‍රධාන නව යටත් විජිත මැදිහත්වීමේ ම්ලේච්ඡත්වය යුක්ති සහගත කිරීම සඳහා එක්සත් ජනපද අධිරාජ්‍යවාදය විසින් ප්‍රවර්ධනය කරන ලද ප්‍රචාරයයි. මෙම ආඛ්‍යානය තුල, උතුරු කොරියාව 1950 ජූනි 25 දින ප්‍රකෝප නො කරන ලදුව සිදුකල ප්‍රහාරයකින් දකුනු කොරියාව ආක්‍රමනය කලේය. ඒකාධිපති උතුරේ ආක්‍රමනකාරීත්වයට එරෙහිව ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී දකුන ආරක්ෂා කිරීම සඳහා එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය විසින් අනුමතකරන ලද යුද්ධයකට එක්සත් ජනපදය සහ එහි සහචරයින් නායකත්වය දුන්හ.

යථාර්ථයේ දී, මෙම ප්‍රකාශයන් මහා විකෘති කිරීම් සහ අමූලික බොරුවලට වඩා වැඩි දෙයක් නොවේ. එක්සත් ජනපද අධිරාජ්‍යවාදය විසින් 1945 දී කොරියාව ඒකපාර්ශ්විකව බෙදීමත්, ඉන්පසුව කිසිදු සැලකිය යුතු මහජන සහයෝගයක් නොමැති, මර්දනය තුලින් පමනක් පාලනය කල හැකි පාලනයක් දකුනේ ස්ථාපනය කරමින්, ක්‍රියාත්මක වූ ක්‍රියාවලියක අවසාන ප්‍රතිඵලය වූයේ පූර්න පරිමාන සතුරුකම් වල ආරම්භයයි.

කොරියානු යුද්ධයේ මූලාරම්භය කුමක්ද?

ජපානය, රුසියාව සහ චීනය අතර ඊසානදිග ආසියාවේ උපායමාර්ගිකව පිහිටා ඇති කොරියාව දිගු කලක් අධිරාජ්‍යවාදී කූටෝපායන්වල කේන්ද්‍රස්ථානය වී ඇත. 1905 රසෝ-ජපන් යුද්ධයේදී සාර්වාදී රුසියාව පරාජය කිරීමෙන් පසු කොරියාව ජපානයේ තනි බලපෑමට යටත් විය. 1910 දී ජපානය විධිමත් ලෙස කොරියාව ඈඳා ගත් අතර 1945 අගෝස්තු 15 වන දින දෙවන ලෝක යුද්ධයේදී ජපානය යටත් වන තෙක් වසර 35 ක් පුරා අර්ධද්වීපය පුරා එහි කුරිරු යටත් විජිත පාලනය පවත්වාගෙන ගියේය.

දෙවන ලෝක යුද්ධයෙන් ඉක්බිතිව ගෝලීයව විනාශ වූ ධනවාදයේ අර්බුදය සහ අස්ථාවරත්වයේ පුලුල් සන්දර්භය තුල පමනක් කොරියාවේ බෙදීම සහ පසුව කොරියානු යුද්ධය පුපුරා යාම තේරුම් ගත හැක.  1937 දී ජපානය විසින් චීනය ආක්‍රමනය කිරීමත් සමඟ ඈත පෙරදිග ක්ෂේත්‍රය තුල දී ආරම්භය ලබන  ජාත්‍යන්තර ගැටුම, යුරෝපයේ සහ ආසියාවේ පෙර නොවූ විරූ මරන හා විනාශයන්  ශේෂ කර තිබුනි. උග්‍ර  ආර්ථික හා සමාජ අර්බුදය, ලෝක යුද්ධ දෙකක් සහ මහා අවපාතය හරහා ගමන් කල  ජාත්‍යන්තර කම්කරු පන්තිය තුල ගැඹුරු විරුද්ධත්වයක්  අවුලුවාලමින් තිබුනි. ප්‍රධාන අධිරාජ්‍යවාදී බලවතුන් ආසියාව පුරා වර්ධනය වෙමින් තිබූ යටත් විජිත විරෝධී කැරලිවලට මුහුන පා සිටියහ.

අධිපති අධිරාජ්‍යවාදී බලවතා ලෙස යුද්ධයෙන් මතු වූ එක්සත් ජනපදයට ලෝක ධනවාදය යලි ස්ථාවර කිරීමට ඇති හැකියාව සාධක දෙකක් මත රඳා පැවතුනි: තමන්ගේම අතිමහත් ආර්ථික ශක්තිය සහ පශ්චාත් යුද විප්ලවවාදී ව්‍යාපාර සෝවියට් ස්ටැලින්වාදී නිලධරය විසින් කරන ලද පාවාදීම් ය.

1941 දී සෝවියට් සංගමය නාසි ආක්‍රමනයෙන් පසුව, ස්ටාලින් ජාත්‍යන්තර කම්කරු පන්තිය ඊනියා ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී බලවතුන්ගේ සන්ධානයකට යටත් කලේය. පශ්චාත් යුද විධිවිධාන ගැන ටෙහෙරාන්, යොල්ටා සහ පොට්ස්ඩෑම් හි එක්සත් ජනපද හා බ්‍රිතාන්‍ය නායකයන් සමඟ පැවති යුද කාලීන සම්මන්ත්‍රනවලදී, ඔහු නැගෙනහිර යුරෝපයේ සෝවියට් බලපෑම් කලාපයක් වෙනුවෙන් ලෝකයේ සියලුම රටවල සහ ඒවායෙහි කම්කරු පන්තියේ ඉරනම නරුම ලෙස හුවමාරු කලේය.

බටහිර යුරෝපය පුරා ස්ටැලින්වාදී කොමියුනිස්ට් පක්ෂවලට උපදෙස් දෙනු ලැබුවේ ධනේශ්වර පාර්ලිමේන්තු ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදය ස්ථාපිත කිරීම සදහා  කම්කරු පන්තියේ විරුද්ධත්වය යටපත් කරන ලෙසයි – සමාජවාදී විප්ලවය න්‍යාය පත‍්‍රයෙන් ඉවත් විය. විශේෂයෙන්ම ප්‍රන්සයේ සහ ඉතාලියේ, ස්ටැලින්වාදීන් ආක්‍රමනිකයාට එරෙහි සටන්කරුවන් (partisans ) නිරායුධ කිරීමේ සහ අපකීර්තියට පත් ධනේශ්වර පක්ෂවල දේශපාලන වාසනාව පුනර්ජීවනය කිරීමේ ප්‍රධාන භූමිකාව ඉටු කලහ. ස්ටැලින්වාදී නායකයින් පශ්චාත් යුධ ධනේශ්වර ආන්ඩුවලට ඇතුල් වූයේ වැඩ වර්ජන සහ විරෝධතා මැඩලීමේ කේන්ද්‍රීය  භූමිකාව බාරගත් ඇමතිවරුන් ලෙස ය.

ආසියාවේ, ස්ටැලින්වාදී පක්ෂ රටින් රට යටත් විජිත බලවතුන්ගේ නැවත පැමිනීමට සහ ධනේශ්වර පාලනය ස්ථාවර කිරීමට සහය වීමට මූලික විය. ජපානයේ දී, වෘත්තීය සමිති හා කාර්මික ක්‍රියාමාර්ගවල දැවැන්ත වර්ධනයක් මධ්‍යයේ, කොමියුනිස්ට් පක්ෂය ඇමරිකානු වාඩිලෑම ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී විප්ලවයේ වාහකයා ලෙස නිරූපනය කල අතර වැඩ වර්ජන මැඩපැවැත්වීමට සහාය විය.

බටහිර යුරෝපයේ ධනවාදය යථා තත්ත්වයට පත් කිරීමෙන් පසු, සෝවියට් බලපෑමේ ඕනෑම වර්ධනයක් නැවැත්වීමට අධිෂ්ඨාන කර ගත් එක්සත් ජනපද අධිරාජ්‍යවාදය ප්‍රහාරයක් දියත් කලේය. 1947 මාර්තු මාසයේදී, එක්සත් ජනපද ජනාධිපති හැරී ටෲමන් ඔහුගේ “සීමා කිරීමේ” ප්‍රතිපත්තිය නිවේදනය කරමින්, “සන්නද්ධ සුලු ජාතීන්ට” සහ “බාහිර පීඩනයන්ට” ප්‍රතිරෝධය දක්වන “නිදහස් ජනතාවන්ට” එක්සත් ජනපදයට සහාය දිය යුතු බව කොන්ග්‍රසයට පැවසීය. දිග්ගැස්සුනු සීතල යුද්ධයේ ආරම්භය සනිටුහන් කල ටෲමන් මූලධර්මය,  “ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයේ” නාමයෙන්ය යන කඩතුරාව යටතේ, එක්සත් ජනපදයේ අනුග්‍රහය ලත් කුමන්ත්‍රන, මිලිටරි මැදිහත්වීම් සහ ලොව පුරා ආඥාදායකත්වයන් සඳහා පිටුබලය සැපයිම ආදී සියලු දේම සිදු කෙරිනි. 

කොරියාවේ ආක්‍රමනයට පෙරවදනක්

1943 මාර්තු මාසයේදී වොෂින්ටනය ප්‍රථමයෙන් කොරියාව වැනි රටවල් සඳහා ඊනියා “භාරකාරත්වය” පිලිබඳ ප්‍රශ්නය – යටත් විජිත පාලනය සඳහා මෘදූක්තියක් හෙවත් මෘදු යෙදුමක් – ඉදිරිපත් කරමින් කොරියානුවන් ස්වයං පාලනය පිලිබඳව “අධ්‍යාපනගත” කිරීම අවශ්‍ය බව ප්‍රකාශ කලේය. ස්වාධීන කොරියාවක්, සෝවියට් සංගමය දෙසට නැඹුරු විය හැකි බව හොඳින් දැන සිටි වොෂින්ටනය, “නිසි කලදී”කොරියාවේ ස්වාධීනත්වයට එකඟ වුවද, කොරියාවේ භාරකාරත්වය සඳහා 1945 මැයි මාසයේදී ස්ටාලින්ගෙන් වාචික එකඟතාවයක් ලබා ගත්තේය.

කෙසේ වෙතත්, 1945 ජූලි මාසයේදී පරමානු බෝම්බය සාර්ථක ලෙස අත්හදා බැලීමත් සමඟ, වොෂින්ටනය පශ්චාත් යුද ආසියාවේ ඇමරිකානු ආධිපත්‍යය සහතික කිරීම සඳහා එහි මූලික සැලසුම් දැඩි ලෙස වෙනස් කලේය. බෲස් කමිංස්  ගේ වචනවලට අනුව, එක්සත් ජනපද මූලෝපාය වූයේ, “රාජ්‍ය තාන්ත්‍රිකභාවය අත්හැරීම, පැසිෆික් යුද්ධය ඉක්මනින් අවසන් කිරීම සහ පශ්චාත් යුධ නැගෙනහිර ආසියානු කටයුතුවල සැලකිය යුතු සහභාගීත්වයෙන් සෝවියට් සංගමය ඉවත් කිරීමය”[2].

සෝවියට් සංගමය 1941 අගෝස්තු 08 දින දී ජපානය සමඟ අත්සන් කල ආක්‍රමන-නොකිරීමේ  ගිවිසුම බිඳ දමමින් පැසිෆික් සාගරයේ යුද්ධයට අවතීර්න වීමේ  හිලව්වට – මෙය අගෝස්තු 8 වෙනි දින සිදුවිය- මැන්චූරියාව සහ කොරියාව  වෙත මොස්කව් විසින්යම් ආනුභාවයක් පවත්වා ගැනීමට ඉඩ දීම සඳහා මුලදී එක්සත් ජනපදය කැමැත්තෙන් සිටියේ ය. කොරියාව සහ මැන්චූරියාව ආක්‍රමනය වාඩිලා සිටි  දක්ෂ ජපන් ක්වාන්ටුන්ග් හමුදාව විසින් රතු හමුදාවට  අධික විනාශයක් ලබා දෙනු ඇති බවත්,එනයින් එම වියදම එක්සත් ජනපද හමුදාවට දැරීමට සිදු නොවනු ඇති බවත් වොෂින්ටනයේ  විශ්වාසය විය.

පසුදා, අගෝස්තු 6 හිරෝෂිමා වෙත පරමානු බෝම්බය හෙලීමෙන් දින තුනකට පසුව එක්සත් ජනපදය නාගසාකි වෙත ද පරමානු බෝම්බයක් හෙලුවේ,  සිවිල් ජනතාව මත දැවැන්ත මරන හා විනාශයන් සිදු කරමිනි. ටෝකියෝව ඒ වන විටත් යටත් වීමට ඇති කැමැත්ත පෙන්නුම් කරමින් සිටියද, ආක්‍රමනයකදී ඇමරිකානු සොල්දාදුවන්ගේ ජීවිත බේරා ගැනීමට අවශ්‍ය යැයි කියමින් එක්සත් ජනපද අධිරාජ්‍යවාදය මෙම බිහිසුනු යුද අපරාධ යුක්ති සහගත කලේය. සැබෑ අරමුන වූයේ සෝවියට් සංගමයට තර්ජනය කිරීම සහ පශ්චාත් යුධ සමථය සඳහා එක්සත් ජනපදය විසින් කොන්දේසි නියම කරන බව ලෝකයට පෙන්වීමයි.

කෙසේ වෙතත්, සෝවියට් රතු හමුදාව මුලු කොරියානු අර්ධද්වීපයම අල්ලා ගනු ඇතැයි යන බිය මතු කරමින් ජපානයේ ක්වාන්ටුන්ග් හමුදාව වේගයෙන් බිඳ වැටෙනු ඇතැයි වොෂින්ටනය ගනන් බලා තිබුනේ නැත. ජපානයට එරෙහිව යුද්ධය ප්‍රකාශ කිරීමෙන් පසු දින, අගෝස්තු 9 වන දින සෝවියට් හමුදාව කොරියාවේ මෙහෙයුම් ආරම්භ කල අතර දින කිහිපයක් ඇතුලත කොරියානු නගර සහ නගර ගනනාවක පාලනය අතට ගත්තේය.

Attlee Truman Stalin
බ්‍රිතාන්‍ය අගමැති ක්ලෙමන්ට් ඇට්ලි, එක්සත් ජනපද ජනාධිපති හැරී එස්. ටෲමන් සහ ජෝසප් ස්ටාලින් 1945 ජූලි මාසයේ පොට්ස්ඩෑම් සමුලුවේදී.

ආසියාව පුරා ජපානයේ ඉතා ආසන්න යටත් වීම ගැන සම්පූර්නයෙන්  නිමග්න ව සිටි එක්සත් ජනපදය ප්‍රතිචාරයක් සඳහා වලිකමින් සිටියේය. වොෂින්ටනයේ යුද සැලසුම්කරුවන් අගෝස්තු 10 සහ 11 යන දිනවල පැවති රැස්වීම් වලදී ඒකපාර්ශ්වික තීරනයක් ගත්තේ 38 වැනි සමාන්තරයට අනුව කොරියාව වෙනම වාඩිලාගැනීමේ කලාපවලට බෙදීමටය. ඔහු යුරෝපයේදී , ඔහු එක්සත් ජනපද අධිරාජ්‍යවාදය සමඟ කේවලයේ යෙදුනු ආකාරයෙන්ම , ස්ටැලින් , විරුද්ධත්ටයේ මැසිවිල්ලකින් තොරව බෙදීම පිලිගත්තේය.

එක්සත් ජනපදය කොරියානු මහජන සමූහාන්ඩුව පසෙකට අතුගා දමයි

මාසයකට පසු, ජෙනරාල් ජෝන් හොජ්ගේ නායකත්වයෙන් යුත් එක්සත් ජනපද හමුදාව 1945 සැප්තැම්බර් 8 වන දින කොරියාවට පැමිනියේ කොරියාවේ එක්සත් ජනපද හමුදා රජය (USAMGIK) ලෙස නිල වශයෙන් හැඳින්වූ එම වාඩිලෑම ස්ථාපිත කිරීම සඳහා ය.

කෙසේ වෙතත්, ඉවත්ව යන ජපන් යටත් විජිත රජය ඒ වන විටත් යෙඕ උන්-හයියොං (Yeo Un-hyeong) වෙත පරිපාලන කටයුතු පවරා තිබුනි. වාමාංශික හා දක්ෂිනාංශික ධනේශ්වර ජාතිකවාදීන්ගේ එකතුවක් සමඟින්, යෙඕ කොරියානු නිදහස සූදානම් කිරීම සඳහා කමිටුව සහ පසුව සැප්තැම්බර් 6 වන දින කොරියානු මහජන සමූහාන්ඩුව (KPR) පිහිටුවා තිබුනි. පලාත් පාලන කාර්යයන් ඉටු කිරීම සඳහා රට පුරා මහජන කමිටු පිහිටුවිනි.

එක්සත් ජනපද මිලිටරිය දෙසට නැඹුරු වූයේ කොරියානු ධනේශ්වරයේ වඩාත්ම දක්ෂිනාංශික කොටස් පමනි. මෙයට 1945 සැප්තැම්බර් 16 වැනි දින පිහිටුවන ලද කොරියානු ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී පක්ෂය (KDP) ඇතුලත් විය. KDP ධනවත් ව්‍යාපාරිකයන්ගෙන් සහ විශාල ඉඩම් හිමියන්ගෙන් පිරී ගිය අතර, ඔවුන්ගේ දේපල අවශ්‍යතා සහ  පලිගැනීම් වලින් ඔවුන්ගේ ජීවිත ආරක්ෂා කිරීමේ මාධ්‍යයක් ලෙස කොරියාවේ “භාරකාරත්වය” සඳහා එක්සත් ජනපද සැලසුම්වලට සහාය විය. 

මෙම ගතානුගතිකයින්ගෙන් බොහෝ දෙනෙක්, පෙර යුගයේ නිදහස් ව්‍යාපාරයට සම්බන්ධ වූවන් පවා, පසුව දකුනු කොරියානු රජයේ පදනම සංයුක්ත කල  ජපන් සහයෝගිතාකරුවන් විය. එවැනි එක් සහයෝගිතාකරුවෙකු වූයේ, Dong-A Ilbo පුවත්පත ආරම්භ කල සහ කොරියානු යුද්ධ කාලයේ, 1951 සිට 1952 දක්වා දකුනු කොරියාවේ උප සභාපති ලෙස සිංමන් රී (Syngman Rhee) යටතේ සේවය කිරීමට ගිය කිම් සිඔං-සු (Kim Seong-su) ය.

එක්සත් ජනපදයට කොරියානු කම්කරු පන්තිය හා ගොවීන් අතර පිලිගැනීමක් හෝ සහයෝගයක් නොතිබූ අතර ඒ වෙනුවට ශූන්‍ය තත්ත්වයක සිට පාලන තන්ත්‍රයක් නිර්මානය කිරීමට උත්සාහ කලේය. USAMGIK, KDPය  සිය මෙහෙයුම් වලට ඒකාබද්ධ කලේ , KPR , සිය වාඩිලෑමට  විරුද්ධත්වය අවුලුවනු ඇතැයි යන බියෙන් ත්‍රස්ත වී ගනය. USAMGIK පසුව දෙසැම්බර් 8දා කම්කරුවන්ගේ වැඩවර්ජන තහනම් කල අතර දෙසැම්බර් 12දා මහජන කමිටු සමග KPR නීති විරෝධී කලේය.

මහජන විරෝධය සමඟ කටයුතු කිරීම සඳහා, සිය යටත් විජිත පාලනයට එරෙහි ඕනෑම විරෝධයක් කුරිරු ලෙස මර්දනය කිරීමට මූලික වූ ජපාන යටත් විජිත පොලිසියේ සේවය කල කොරියානු නිලධාරීන්ගෙන් වැඩි ප්‍රමානයක් එක්සත් ජනපදය විසින් රඳවා තබා ගත්තේය. ඔවුන් එක්සත් ජනපද වාඩිලෑමට සහාය දීමේ දී එම භූමිකාවම ඉටු කලහ.

ඒ අතරම, වොෂින්ටනය කොරියාවේ සිය කූටෝපායන්ට රබර් මුද්‍රා තබා ගැනීම සඳහා සෝවියට් සංගමය මත රඳා පැවතුනි. අනෙකුත් රටවල යුද්ධයේ අවසානය සමාජවාදය සඳහා ජනතා සහයෝගය ඉහල නැංවීමට හේතු වූවා සේම, මර්දනකාරී ජපන් පාලනයේ අවසානය කොරියානු කොමියුනිස්ට් පක්ෂයේ (KCP) වර්ධනයට තුඩු දෙනු ඇතැයි යන්න පිලිබඳව එක්සත් ජනපදය විශේෂයෙන් සැලකිලිමත් විය.

ස්ටැලින්වාදයේ භූමිකාව

ජපානයේ සිදු වූවාක් මෙන්, සෝවියට් ස්ටැලින්වාදී නිලධරය සහ කොරියාවේ එහි ආධාරකරුවන් කොරියාව බෙදීමට ප්‍රතිචාර දැක්වූයේ එක්සත් ජනපද අධිරාජ්‍යවාදයට ප්‍රශංසා කිරීමෙනි. ඔවුන් කියා සිටියේ එක්සත් ජනපද මිලිටරි ආක්‍රමනය ධනේශ්වර ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී විප්ලවයක් සිදු කරන බවත්, එය ඈත අනාගතයේ සමාජවාදී විප්ලවයකට පෙර අත්‍යවශ්‍ය පලමු පියවරක් බවත් ය. ඊනියා ප්‍රගතිශීලී ධනේශ්වර බලවේග සඳහා සහයෝගය සාධාරනීකරනය කරන මෙම අදියර දෙකේ විප්ලව න්‍යාය සෑම විටම කම්කරු පන්තියට ව්‍යසනයක් ගෙන දෙමින්    අවසන් වී ඇත.

අදියර දෙකේ න්‍යාය 1917 රුසියානු විප්ලවයේ පාඩම් වල නිෂේධනයයි. එහි ප්‍රධාන නායකයන් වන ව්ලැඩිමීර් ලෙනින් සහ ලියොන් ට්‍රොට්ස්කි යන දෙදෙනාම අවධාරනය කර තිබුනේ රුසියාවේ ඊනියා ලිබරල් ධනේශ්වරය අත්‍යවශ්‍ය ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී කර්තව්‍යයන් ඉටු කිරීමට ඓන්ද්‍රීයව අසමත් බවයි. රුසියානු විප්ලවයට න්‍යායිකව මග පෙන්වූ මෙම නොනවතින විප්ලවයේ න්‍යාය තුල ට්‍රොට්ස්කි පෙන්නුම් කලේ, කොරියාව වැනි ප්‍රමාද වූ ධනේශ්වර සංවර්ධනයක් ඇති රටවල, එම කර්තව්‍යයන් නගරවල සංකේන්ද්‍රනය වී සිටින කම්කරු පන්තිය වෙත පැවරුනු බවයි. කොරියාවද , රුසියාව මෙන්, බොහෝ දුරට කෘෂිකාර්මික රටක් වුවද, එහි තරුන නිර්ධන පංතියට, යටත් විජිත පීඩනයට එරෙහිව සටන් කිරීමේදී, ගොවි ජනතාව බලමුලු ගන්වා බලයට පැමිනිය හැකිය. එසේ කිරීමේදී, ධනේශ්වර පුද්ගලික හිමිකාරිත්වය තුලට ගැඹුරට විනිවිදිමටත්, ලෝක සමාජවාදී විප්ලවය සඳහා අරගලයේ කොටසක් ලෙස ජාත්‍යන්තර කම්කරු පන්තිය වෙත හැරීමටත් එයට බල කෙරෙනු ඇත.

කොරියාවේ, අදියර දෙකක න්‍යාය විශේෂයෙන් විකාරරූපී ස්වරූපයක් ගත්තේය. එක්සත් ජනපදය සමග සබඳතා රැක ගැනීම සඳහා සෝවියට් සංගමය විශ්වාසය තැබුවේ කොරියානු ධනේශ්වර පන්තියේ නොපවතින ප්‍රගතිශීලී අංශයක් ප්‍රවර්ධනය කිරීම මත නොව අධිරාජ්‍යවාදය විසින්ම ධනේශ්වර ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී විප්ලවයක් සිදු කරන බවටය.

මොස්කව්හි බලපෑම යටතේ, කොරියානු කොමියුනිස්ට් පක්ෂයේ දකුනු පියොංගන් පලාත් කමිටුව, උදාහරනයක් ලෙස, 1945 ඔක්තෝබර් 6 වැනි දින මෙසේ ප්‍රකාශ කලේය: “ජාත්‍යන්තර ගැටලු පිලිබඳ පැහැදිලි සාමාන්‍ය අවබෝධයක් නොමැතිකම නිසා, පක්ෂය කටිටිවාදීප්‍රවනතාවකින් පැන නගින වැරදි සිදු කර ඇත. , සහ ඇමරිකානු සහ බ්‍රිතාන්‍ය සහචරයින්ගේ ඓතිහාසික වශයෙන් ප්‍රගතිශීලී ලක්ෂන නොපැහැදිලි ලෙස සලකනු ලැබ ඇත.”[3]

එය තවදුරටත්: “අපේ කොරියාව සිය ලේ නොසෙල්වූ විප්ලවය සාර්ථක කර ගත්තේ සෝවියට් සංගමයේ ගාමක බලයෙන් සහ මහා බ්‍රිතාන්‍යයේ සහ එක්සත් ජනපදයේ දායකත්වයෙන් වන අතර, විප්ලවය දැන් අවසන් ලෙස නිම කිරීමේ ක්‍රියාවලියේ පවතී.”[4]

එක්සත් ජනපද අධිරාජ්‍යවාදය කොරියාවේ ධනේශ්වර විප්ලවය සම්පූර්න කරන බවට කරන ප්‍රකාශය සම්පූර්න ප්‍රෝඩාවකි. එහෙත් සෝවියට් පාලන තන්ත‍්‍රය කොරියාවේ පන්ති අරගලයේ ගෙල මිරිකීමට මෙම බොරුව මත විශ්වාසය තැබුවේ එක්සත් කොරියාවක් තුල තමන්ට හඬක් නැගීමට එක්සත් ජනපදය ඉඩ දෙනු ඇතැයි යන අපේක්ෂාවෙනි. අන් සියල්ලටමත් වඩා, වෙනත් රටවල කම්කරු පන්ති නැගිටීම් සෝවියට් සංගමය තුල දේශපාලන විරුද්ධත්වය අවුලුවාලනු ඇතැයි සෝවියට් පාලන තන්ත‍්‍රය භීතියට පත් විය.

එක්සත් ජනපදයට එහි අනුග්‍රහය දැක්වීමේදී , ජපන් යටත්විජිතවාදයට එරෙහිව වසර ගනනාවක අරගලය තුලින් අත්පත් කරගත් පුලුල්ව පැතිරුනු බලපෑමක් ඇති KPC යට මුඛවාඩම් දැමීමට මොස්කව් උත්සාහ කලේය. ඉතිහාසඥ Suh Dae-sook ප්‍රකාශ කලේ KCPය  “කොරියානු විප්ලවය ජාතිකවාදීන්ගෙන් උදුරා  ගැනීමට සමත්වූහ; ඔවුන් කොරියානු ජනතාව, විශේෂයෙන්ම සිසුන්, තරුන කන්ඩායම්, කම්කරුවන් සහ ගොවීන් අතර කොමියුනිස්ට් බලපෑමේ ගැඹුරු හරයක් රෝපනය කලහ. ඔවුන්ගේ ධෛර්යය සහ සමහර අවස්ථාවලදී සාර්ථක වීමට ඇති දැඩි අධිෂ්ඨානය කොරියානු බුද්ධිමතුන්ට සහ ලේඛකයින් කෙරෙහි ප්‍රබල බලපෑමක් ඇති කලේය.”[5]

උතුරු සහ දකුනු කොරියාවේ වෙනම පාලන තන්ත්‍ර පිහිටුවීම

එක්සත් ජනපද, බ්‍රිතාන්‍ය සහ සෝවියට් විදේශ අමාත්‍යවරු 1945 දෙසැම්බර් 16-27 දක්වා මොස්කව්හිදී කොරියාව ඇතුලු පශ්චාත් යුධ ගැටලු සාකච්ඡා කලහ. භාරකාරත්වය පිහිටුවීම සඳහා වූ එක්සත් ජනපදයේ ඉල්ලීමට සෝවියට් විදේශ ඇමති එකඟ වීම නිසා කොරියාව සඳහා වූ ඕනෑම ස්වාධීනත්වයක් පසෙකට තල්ලු විය.

මොස්කව් සමුලුව උතුරු සහ දකුනු කොරියාවේ පිලිවෙලින් සෝවියට් හා එක්සත් ජනපද හමුදා විසින් පාලනයක්ද,  ඒකාබද්ධ කොමිසමක් හරහා එක්සත් කොරියාවක තාවකාලික රජයක් පිහිටුවීමටද කැදවා  සිටියේය. ඉන්පසුව, එවැනි ආන්ඩුවක් පිහිටුවීමෙන් පසු, එක්සත් ජනපදය, එක්සත් රාජධානිය, සෝවියට් සංගමය සහ ජාතිකවාදී චීනයෙන් සමන්විත සිව් බල “භාරකාරත්වයක්” පිහිටුවනු ලැබීය යුතුය.

කෙසේ වෙතත්, වොෂින්ටනය, මෙම සැලසුම් හිතාමතාම කඩාකප්පල් කලේ, යෝජිත තාවකාලික ආන්ඩුව තුල සෝවියට් සංගමයට කිසිදු ප්‍රකාශයක් කිරීමට ඉඩ දීම ප්‍රතික්ෂේප කරමිනි. 1946 මාර්තු 20 වන දින විවෘත කරන ලද ඒකාබද්ධ කොමිසමේ ඇමරිකානු පාර්ශවය පැහැදිලිවම කියා සිටියේ මොස්කව්ට කොරියාවේ එක්සත් ජනපද ඉල්ලීම් පිලිගැනීමට සිදුවනු ඇති බවයි. එසේ නොවුනහොත් එක්සත් ජනපදය දකුනේ පමනක් තම න්‍යාය පත්‍රය  තනිවම ක්‍රියාත්මක කරනු ඇත . කොමිසම එකඟතාවයකින් තොරව මැයි මැද දක්වා පැවතුනි.

මොස්කව් දැන් එක්සත් ජනපද ඉල්ලීම්වලට අනුකූලව භාරකාරත්වයක් ඉල්ලා සිටීමත් සමඟ, වොෂින්ටනය තනිකරම පිටුබලය දුන්නේ, සෝවියට් සංගමයට විරුද්ධ සහ වොෂින්ටනය අනුව යමින් භාරකාරත්වය ප්‍රතික්ෂේප කරන්නේ යයි කියා සිටි,  අන්ත දක්ෂිනාංශික කොරියානුවන් කන්ඩායමකට ය. මෙයට KDP සහ සිංමන් රී  වටා සිටි ඊනියා  “කොරියානු ස්වාධීනත්වයේ  වේගවත් සාක්ෂාත්කරනය සඳහා වූ ජාතික සංගමය” ඇතුලත් විය. 

රී 1910 දී කොරියාවෙන් පිටව ගොස්, දශක ගනනාවක් එක්සත් ජනපදයේ ගත කර තිබූ අතර, 1945 ඔක්තෝබර් 16 වන දින එක්සත් ජනපද හමුදාව විසින් ඔහුව ආපසු රැගෙන එන  තෙක් ආපසු පැමිනියේ නැත. ඔහුට කොරියාවේ සුලු බලපෑමක් පමනක් තිබූ අතර බොහෝ දුරට නොදන්නා චරිතයක් විය. ඒ වෙනුවට, ඔහු එ.ජ. ආන්ඩුව තුල, විශේෂයෙන්ම සීඅයිඒ හි පූර්වගාමියා වන මූලෝපායික  සේවා කාර්යාලය (Office of Strategic Services) තුල හොදින් ස්ථානගත සබදකම් තිබූ අතර, ඊට අමතරව උමතු සහ  විෂඝෝර කොමියුනිස්ට් විරෝධියෙකු විය.

Macarthur Rhee
එක්සත් ජනපද ජෙනරාල් ඩග්ලස් මැක්ආතර් සහ සිංමන් රී, 1948 අගෝස්තු 15.

එවැනි දක්ෂිනාංශික කන්ඩායම් ඇතුලත් කිරීමට විරුද්ධ වූ සෝවියට් සංගමය මොස්කව් ගිවිසුමට විරුද්ධ අය ඒකාබද්ධ කොමිසමේ උපදෙස් සදහා නොගත යුතු බව ප්‍රකාශ කලහ. එක්සත් ජනපදය , වාම නැඹුරුවක් ඇති දකුනු කොරියානුවන්ගේ කිසිදු සහභාගීත්වයකින් බැහැර කල අතර, පසුව නව තාවකාලික ආන්ඩුවක් පිහිටුවීමට එරෙහිව සෝවියට් සංගමය වැඩ කරන බවට කුහක ලෙස චෝදනා කලේය.

ඒ සමගම, වොෂින්ටනයට වඩාත් පිලිගත හැකි වනු ඇතැයි ඔහු බලාපොරොත්තු වූ සුලු ධනේශ්වර සංවිධානයක් බවට KCP නිල වශයෙන් දියකර හැරීමට ස්ටාලින් පියවර ගත්තේය. 1946 ජූලි මාසයේදී, නිදහස් ව්‍යාපාරයට සහභාගී වූ නමුත් සමාජවාදය පැහැදිලිවම ප්‍රතික්ෂේප කල මධ්‍යම පන්තික සහ වාමාංශික ජාතිකවාදීන් සමඟ ඒකාබද්ධ වීමට ඔහු කොරියාවේ උතුරේ සහ දකුනේ පක්ෂයට නියෝග කලේය.

එහි ප්‍රතිඵලය වූයේ වෙනම සංවිධාන දෙකක් සමඟ කොරියාව බෙදීම යථා වශයෙන් පිලිගැනීමයි: එනම්, අවසානයේ 1949 දී වත්මන් උතුරු කොරියානු පාලක පක්ෂය වන කොරියාවේ කම්කරු පක්ෂය පිහිටුවීමට ඒකාබද්ධ වූ උතුරු සහ දකුනු කොරියාවේ කම්කරු පක්ෂයි.  

සීතල යුද්ධයේ ආරම්භයත් සමඟම, සෝවියට් සංගමයට කිසිදු සහනයක් ලබා දීමට හෝ අනාගත කොරියානු රජයක සෝවියට් හිතවාදී පක්ෂයකට ඉඩ දීමට එක්සත් ජනපදයට කිසිදු අදහසක් නොතිබුනි. 1947 මැයි මාසයේදී ඒකාබද්ධ කොමිසමේ දෙවන වටයේ සාකච්ඡා ආරම්භ වූ නමුත් එය ආරම්භ වූයේද පසුගිය වර  සමාන   එකඟතාවයක් නොමැතිකම සමඟය.

ඒකාබද්ධ කොමිසමේ දෙවන වටයේ සාකච්ඡාවලට පෙර, එක්සත් ජනපදය එවිටමත් මෙම ගැටලුව එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය වෙත ගෙන යාමට අදහස් කර තිබුනි.  කොරියාව ඒකාබද්ධ කිරීමේ මුහුනු ඉච්ඡාවට  පිටුපස, වොෂින්ටනය, එක්සත්, ස්වාධීන කොරියාවක් තුල එක්සත් ජනපදය කොන් කරනු ඇතැයි දැනුවත්ව, සෝවියට් සංගමයට එරෙහිව ආරක්ෂක බැම්මක් ලෙස දකුනේ වෙනම රාජ්‍යයක් පිහිටුවීමට පැහැදිලිවම වැඩ කරමින් සිටියේය.

කොරියාව පිලිබඳ එක්සත් ජාතීන්ගේ තාවකාලික කොමිසම පසුව 1948 මැයි 10 වන දින, එක්සත් ජනපද වාඩිලාගැනීමේ හමුදා සහ ඔවුන්ගේ දක්ෂිනාංශික කොරියානු සහචරයින් විසින් වංචා කරන ලද, දකුනේ ව්‍යවස්ථාදායක සභා මැතිවරනය අධීක්ෂනය කරන ලදී. ව්‍යවස්ථාදායක සභාව විසින් 1948 ජූලි 20 වන දින එක්සත් ජනපද රූකඩයක් වන සිංමන් රී ජනාධිපති ලෙස තෝරා පත් කර ගත් අතර කොරියානු ජනරජය විධිමත් ලෙස 1948 අගෝස්තු 15 දින පිහිටුවන ලදී.

උතුරු කොරියාව ප්‍රතිචාර දැක්වූයේ 1948 අගෝස්තු 25 දින තමන්ගේම පාර්ලිමේන්තු මැතිවරනයක් පැවැත්වීමෙන් 1948 සැප්තැම්බර් 9 වන දින කොරියානු ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී මහජන සමූහාන්ඩුව නිර්මානය කිරීමට මග පාදමිනි. නාමිකව, උතුරු කොරියානු නායකයා වූයේ උත්තරීතර මහජන සභාවේ  ප්‍රෙසිඩියම් (විධායක කමිටුවේ) හි සභාපති කිම් ඩු-බොං ය (Kim Du-bong). කෙසේ වෙතත්, සැබෑ දේශපාලන බලය රැඳී තිබුනේ අගමැති ලෙස පත් කර ඊලඟ වසරේ කම්කරු පක්ෂයේ සභාපති වූ කිම් ඉල්-සුන් වෙත ය.

කිම් ඉල්-සුන් 1930 ගනන්වල මුල් භාගයේදී මැන්චූරියාවේ චීන ගරිල්ලන් සමඟ ජපන් ජාතිකයින්ට එරෙහිව සටන් කර තිබුනි, නමුත් ඔහු හෝ ඔහුගේ අනුගාමිකයින් කිසි දිනෙක KCP හි සාමාජිකයින් වී හෝ කොරියානු කොමියුනිස්ට් ව්‍යාපාරයට සහභාගී වී නොතිබුනි. ඔහුගේ දේශපාලන දැක්ම අනුව ඔහු තරුන කාලයේ සිටම මූලික වශයෙන් ජාතිකවාදියෙක් විය.

කෙසේ වෙතත්, කිම් රතු හමුදාවේ නිලධාරියෙකු ලෙස ද සේවය කල අතර සෝවියට් සංගමය උතුර අත්පත් කර ගැනීමෙන් පසු එහි සහාය ලැබ සිටියේ ය. මොස්කව්හි ආශිර්වාදය ඇතිව, පැරනි KCP තුල සිටි දේශපාලන විරුද්ධවාදීන් තුරන් කරමින් ඔහු නායකත්ව තනතුරු වලට උසස් කරන ලදී. කොරියානු යුද්ධයෙන් ඉක්බිතිව, ඔහු බලය මත තම අනභියෝගී ග්‍රහනය තහවුරු කර ගත් අතර,  ජුචේ සංකල්පය, නැතහොත්  ස්ටාලින්ගේ ප්‍රතිගාමී “තනි රටේ  සමාජවාදයේ” කොරියානු අනුවාදය ප්‍රකාශයට පත් කලේය .

ඔහු , 1994 දී මිය යන තුරුම බලය හෙබවූ අතර, පරම්පරාගත රාජ වංශයකට සමාන වූවක් ස්ථාපනය කලේය. ඔහුගෙන් පසුව ඔහුගේ පුත් කිම් ජොන්ග්-ඉල් සහ ඔහුගේ මුනුපුරා වන දැන් උතුරට නායකත්වය ලබා දෙන කිම් ජොන්-උන් බලයට පැමිනියහ.

මතු සම්බන්ධයි.

[1] Bruce Cumings, The Korean War: A History, Modern Library 2010, p. 63.

[2] Cumings, The Origins of the Korean War, Volume 1: Liberation and the Emergence of Separate Regimes 1945-1947, Yuksabipyungsa 2002, p. 120.

[3] Documents of Korean Communism 1918-1948, edited by Dae-sook Suh, Princeton University Press 1970, p. 489.

[4] Ibid.

[5] Dae-sook Suh, The Korean Communist Movement 1918-1948, Princeton University Press 1967, p. 132.

කොරියානු යුද්ධය අවසන් වී වසර 70 යි – 01 කොටස Read More »

wije

විජේ ඩයස් සහෝදරයාගේ චරිතාපදානය ලෝක ට්‍රොට්ස්කිවාදී ව්‍යාපාරයේ හා ලාංකීය කම්කරු පන්තියේ නූතන ඉතිහාසය සනිටුහන් කරයි

නන්දන නන්නෙත්ති විසිනි

තරවන ජාත්‍යන්තරයේ ජාත්‍යන්තර කමිටුවේ (හජාජාක) ලංකා ශාඛාව ලෙස 1968 දී ආරම්භ කල, විප්ලවවාදී කොමියුනිස්ට් සංගමයේ (විකොස) පුරෝගාමී නායකයෙකු මෙන් ම, 1987 සිට එහි ප්‍රධාන ලේකම් ලෙස භාරගත් වගකීම යටතේ සංගමය 1996 දී සමාජවාදී සමානතා පක්ෂය (සසප) නමින් පක්ෂයක් බවට පරිවර්තනය කළා වූ ද, එවක් පටන් එම පක්ෂයේ ප්‍රධාන ලේකම් ධුරය මරනය දක්වා දැරුවා වූ ද විජේ ඩයස් සහෝදරයාගේ අභාවයෙන් පලමු වර්ෂ පූර්න අනුස්මරනය වෙනුවෙන්, 29දා, කොලඹ ශ්‍රී ලංකා පදනම් ආයතනයේ පැවැත් වූ රැලිය පිලිබඳ සමාලොචනයක් කම්කරු පන්තියේ හා තරුනයන්ගේ දේශපාලන විඥානය වර්ධනය සදහා අත්‍යවශ්‍ය මැදිහත්වීමක් ලෙස සැලකිය යුතු ය. 

එමෙන් ම, 27දා බොරැල්ල සුසාන භූමියේ දී මහජනයා සදහා විවෘත කල, විජේ සහෝදරයාගේ හා ඔහුගේ සමස්ථ දැනුවත් දේශපාලන ජිවිතයේ නොවෙන් කල හැකි සටන් සහායිකාව, යෙහෙලිය, සහෝදරිය හා පියඹ වූ පියසීලී විජේගුනසිංහ සහෝදරියගේ ද මතකයන් සංකේතවත් කල ස්මාරකය සමාජවාදී සංස්කෘතියේ පුරාවෘතයක් වන් විජේ- පියසීලි සංකලනය වෙනුවෙන් උචිත උපහාරයකි. එසේ වුව ද උක්ත රැස්වීමේ දී මෙම සංස්කෘතික සහසම්බන්ධය ගැන වචනයක් හෝ ප්‍රකාශ නො වීම නො තකා සිටිය නො හැකි මග හැරීමකි යි අපි සිතමු.

plaque
විජේ හා පියසීලි වෙනුවෙන් බොරැල්ල කනත්තේ පිහිටුවා ඇති සමරු ථලකය

රැලිය කැදවන ලද්දේ සසප හා එහි තරුන සංවිධානය වන සමාජ සමානතාව සදහාජාත්‍යන්තර තරුනයෝ හා ශිෂ්‍යයෝ (සසජාතශි) සංවිධානය විසිනි. ඊට සහභාගී වීම සදහා පක්ෂයේ සහෝදර සහෝදරියෝ, හිතවත්තු, විජේ සහෝදරයාගේ ඥාතීහු, ඇතුලු පිරිසක් දිවයිනේ විවධ ප්‍රදේශවලින් පැමින සිටියහ.   

ජාත්‍යන්තර කමිටුවේ සුබ පැතුම් පනිවිඩ ට්‍රොට්ස්කිවාදි ජාත්‍යන්තරවාදය වෙනුවෙන් විජේ සහෝදරයාගේ කැප වීමට උපහාර දක්වා තිබිනි. විජේගේ චරිතාපදානය ජාත්‍යන්තර කමිටුවේ හා ලෝක ට්‍රොට්ස්කිවාදී ව්‍යාපාරයේ දේශපාලන අරගලයේ නූතන ඉතිහාසය සනිටුහන් කරන බව සනාත කරමින් ලෝක සමාජවාදී වෙබ් අඩවියේ ජාත්‍යන්තර කර්තෘ මන්ඩල සභාපති ඩේවිඩ් නෝත් සහෝදරයා විසින් එවන ලද  සුබපැතුම් පනිවිඩය සුවිශේෂී වගකීමක් පක්ෂය හමුවේ තැබී ය.

සිය දශක අටක ජීවිතයෙන් දශක හයක ස්ටැලින්වාදයට, පැබ්ලෝවාදී අවස්ථාවාදයට, නේකාකාර සුලු ධනපති වාර්ගික, ජාතික හා ආගමික අපගමනයන්ට, වෘත්තීය සමිතිවාදයට, සහ  අවසානයේ ව්‍යාජ වාම පෙරමුනුවලට එරෙහිව නොනවතින විප්ලව ක්‍රියා මාර්ගය උදෙසා න්‍යායික හා ප්‍රායෝගික භාවිතයක නියැලෙමින්, බාහිර මෙන් ම අභ්‍යන්තර ප්‍රතිවිරෝධයන් සමග පෙරමුනේ සිට ගැටුනු ජීවිතයක ක්‍රියා කලාපය එහි මරනයෙන් අවසන් කරනු ඇතැයි සිතනු හැකි වන්නේ කාට ද?

රැස්වීමේ මුලසුන දැරූ සසප දීර්ඝ කාලීන මධ්‍යම කාරක සභිකයෙක් හා ලෝක සමාජවාදී වෙබ් අඩවියේ (ලෝසවෙඅ) ලංකාවේ කර්තෘ වන වන කේ. රත්නායක සහෝදරයා සිය හැඳීන්වීමේ දී පවසා සිටි පරිදි ම, විජේ සටන් වැදුනු “ඉදිරි දර්ශනය විමසා පාඩම් උකහා ගැනීම, පක්ෂය හා තරුන සංවිධානය ඉදිරි වැඩ කටයුතු සදහා පන්නරය ගන්වා ගැනීමට” කල යුතු ඉමහත් වැදගත්කමක් දරන කාර්යයකි. කෙසේ වෙතත් හුදෙක් ජාත්‍යන්තරවාදයට කැප වීම වැනි වියුක්ත සඳහන් කිරීම්වලින් එහා යමින් ඔහුගේ ජීවිතයේ අනුගමනය කල මාක්ස්වාදී මූලධර්ම ගැන අවබෝධයක් රැස්වීම තුලින් ඊට උචිත පරිදි  ඇති නොකිරීම සැලකිල්ලට ගැනීම අවශ්‍යය. පන්ති අරගලයේ නව කාල පරිච්ඡේදයක් වන මෙම වකවානුව තුල අවශ්‍යයෙන් ම විජේ පදනම් වූ මූලධර්මයන්ගේ මූලයන්ට ගමන් කර පාඩම් උකහා ගැනීම තීරනාත්මක යයි පවා කිව හැකි ය. 

rathnayaka
කේ. රත්නායක

පැබ්ලෝවාදී පිරිහීමේ පාඩම් උකහාගෙන, 1964 ලංකා සමසමාජ පක්ෂය ධනපති සභාගයට ඇතුලු වෙමින් කල පාවා දීමේ මූලයන් වටහා ගනිමින්, ඊට එරෙහිව ජාත්‍යන්තරවාදී ඉදිරී දර්ශනය මත ස්ථිරසාරව පිහිටා කම්කරු පන්තිය බලය ගැනීමෙන් මෙපිට ධනවාදී පීඩනය ජය ගත හැකි මාවතක් නැති බව විජේ වටහාගත්තේ යයි සියලුම කථිකයෝ සඳහන් කලහ. 

අයෝමය විනය පිලිබඳ ව්‍යාජය හා කට්ටිවාදය

“බලය ගන්න නම් 1917 බලය ගත් වැනි අයෝමය විනයකින් යුතු පක්ෂයක් අවශ්‍යයි; ධනේශ්වර පීඩනය කපා හරිමින් කම්කරු පන්තියේ පන්ති ස්වාධිනත්වය ආරක්ෂා කරමින් එය බලමුලු ගන්වන්න,” යි පවසමින් රත්නායක කියා සිටියේ 1964 දී, විජේ ඇතුලු තරුන නායකත්වය ඒ මත පිහිටා පක්ෂය ගොඩ නගා මෙහෙය වූ බව ය. එහෙත්, එම අයෝමය විනය සමන්විත වූයේ කුමකින් ද, පැබ්ලෝ- මැන්ඩෙල් නායකත්වය වලලා දැමූ එම විනය ආරක්ෂා කර වර්ධනය කලේ කෙසේ ද යන ප්‍රශ්න අවධානයට ගැනීම මෙහිදී අත්‍යවශ්‍ය වන්නේ, කම්කරු පන්තියේ ස්ව විඥානය බොල්ෂෙවික් වර්ගයේ පක්ෂයකින් තොරව කෙසේවත් ඇති කල නො හැකි බැවිනි. කම්කරු පන්තිය සම්බන්ධයෙන් සැලකුවත් ඔවුනගේ ඔනෑම දේශපාලන සංවිධානයක් – ක්‍රියාකාරී කමිටු, ෆැක්ටරී කමිටු, ආරක්ෂක කමිටු වැනි- මෙම මූලධර්මයට නො බැඳුනේ නම් අවස්ථාවාදය පරාජය කෙරෙන්නේ හෝ මහජන විප්ලවවාදී ව්‍යාපාරයක් ගොඩ නැඟෙන්නේ හෝ, කොටින් කියන්නේ නම් විප්ලවයක් සිදු වන්නේ හෝ නැත. 

පැබ්ලෝවාදය හුදෙක් දියකරහැරිම්වාදී (Liquidationism) හා පිවිසුම්වාදී (Entryism) වූවා පමනක් නො වේ. තනි රටේ සමාජවාදය නැමති ජාතික පිලිවෙත සඳහා ස්ටැලින්ට ට්‍රෙට්ස්කිවාදී වාම විපාර්ශවය හා ඊට සහාය වූ කම්කරුවන් ලක්ෂ ගනනින් විරේක කර පක්ෂය නිලධාරීවාදී මාධ්‍යමික තන්ත්‍රයකට යටත් කිරීම අවශ්‍ය වූවා සේ ම, පැබ්ලෝවාදයට ද 4වන ජාත්‍යන්තරය ස්ටැලින්වාදය තුලට දියකර හැරීම සඳහා පක්ෂයේ බෝල්ෂෙවික්වාදී පැවැත්ම අහෝසි කිරීම අනිවාර්ය අවශ්‍යතාවයක් විය. මෙහිදී පැබ්ලෝ තන්‍ත්‍රය විසින් අති විශාල ප්‍රමානයක් සාමාජිකයෝ ප්‍රංශ ශාඛාවෙන් ‘විරේක’ කර දමනු ලැබුනාහ. 

මෙම ප්‍රවනතාවට එරෙහිව ස්වාධීන ලෝක පක්ෂයක් ලෙස ජාත්‍යන්තර කමිටුව පිහිටු වීමට පදනම් දැමූ සුප්‍රකට විවෘත ලිපිය මගින් එවකට එක්සත් ජනපද සමාජවාදී කම්කරු පක්ෂයේ නායක ජේම්ස්. පී කැනන් පෙන්වා දී ඇති පරිදි, පැබ්ලෝගේ සංශෝධනවාදය හා ට්‍රොට්ස්කිවාදය අතර බෙදීම් රේඛා කෙතරම් ගැඹුරු ද යත් දේශපාලනිකව හෝ සංවිධානාත්මකව කිසිදු සම්මුතියක් ඇති කර ගැනීමට හැකියාවක් නැත. බහුතර මතය සැබෑ ලෙස පිලිබිඹු කරන ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී තීරනවලට එලඹීමට ඉඩ නො දෙන බව පැබ්ලෝ කන්ඩායම ප්‍රදර්ශනය කර ඇත.”  හතරවන ජාත්‍යන්තරය තුල පැන නැගි මෙම නිලධාරීවාදී පරිහානියට එරෙහි ව, බෝල්ෂෙවික්වාදයේ පදනම වන ප්‍රජාතන්ත්‍රීය මධ්‍යගතවාදය යලි ස්ථාපිත කෙරුනු අව්‍යාජ කම්කරු පන්තික පක්ෂය ලෙස ජාත්‍යන්තර කමිටුව ගොඩ නැගීමට කැනන් ඇතුලු නායකත්වයට සිදු විය. ඉදිරි දර්ශනය හා ක්‍රියා මාර්ගය විප්ලවවාදි පක්ෂයක මස්ථිස්කය නම්, ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී මධ්‍යගතවාදය එහි ක්‍රියාකාරීත්වයේ හදවත වැනි ය. 

එක්සත් ජනපද සසප පදනම් ලේඛනය මෙසේ දක්වයි:

කම්කරු පන්තියේ විප්ලවවාදී අරගලය සදහා සංවිධානයක් අවශ්‍ය වන අතර එය විනයකින් තොරව නො පවතිනු ඇත. එහෙත් විනය නිලධාරීවාදී ලෙස ඉහලින් පැටවිය නො හැකි ය. එය වැඩි දියුනු කල යුත්තේ මූලධර්ම හා ක්‍රියාමාර්ග මත නිදහස් ලෙස ඇති කර ගන්නා එකඟතාවයක පදනමින් ය. ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී මධ්‍යගතවාදයේ මූලධර්ම මත පදනම් වන සසප සංවිධානාත්මක ව්‍යුහය තුල ප්‍රකාශයට පත් වන්නේ මෙම වැටහීමයි. ප්‍රතිපත්ති හා සුදුසු උපායන් සූත්‍රගත කිරීමේ දී පක්ෂය තුල පූර්න ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය තිබිය යුතු ය. පක්ෂ ව්‍යවස්ථාවෙන් සඳහන් කෙරුනු අවස්ථා හැර, අනෙක් අවස්ථාවල දී සසප ප්‍රතිපත්ති හා වැඩ කටයුතු පිලිබද අභ්‍යන්තර සාකච්ඡාව සීමා පැනවීමකින් තොරව සිදුවිය යුතු ය. නායකයන් සාමාජිකයන් විසින් තෝරා පත්කර ගන්නා අතර, ඔවුන් විවේචනයට හා පාලනයට විවෘත විය යුතු ය. නායකත්වයට එරෙහිව ඉදිරිපත් වන විවේචනයට මුහුන දිය නො හැකි අපේක්ෂකයන් එක්සත් ජනපද ට්‍රොට්ස්කිවාදී ව්‍යාපාරයේ මූලාරම්භකයා වූ ජේම්ස් පී කැනන්ගේ වචන සැලකිල්ලට ගත යුතු ය. ‘සත්‍යය කිසිවෙකුටත් හානි නො කරයි. ඔහුට සුදුසු තැනම හිමි කර දෙයි.’ එහෙත් ප්‍රතිපත්ති සූත්‍රගත කිරීමේ දී පුලුල් සාකච්චාව ද, විවෘත හා අව්‍යාජ විවේචන ද අවශ්‍ය වන ආකාරයට ම, ඒවා ක්‍රියාත්මක කිරීමේ දී දැඩි විනයක් ද අවශ්‍ය වේ. පක්ෂය තුල ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ලෙස ඇති කර ගත් තීන්දුවලට සෑම සාමාජිකයෙක් ම බැදී සිටී. තීන්දු ක්‍රියාත්මක කිරීමේ දී, මධ්‍යගතවාදයේ මෙම අත්‍යවශ්‍ය අංගයට විරුද්ද වන හා විනයගත වීමේ ඉල්ලීම සිය ‌පෞද්ගලික නිදහසට අකුල් හෙලීමක් ලෙස සලකන අය විප්ලවවාදී සමාජවාදීන් නො ව, පන්ති අරගලයේ ඇඟවුම් හා ඉල්ලීම් වටහා නො ගන්නා අරාජකවාදීන් හා පුද්ගලවාදීන් ය.”

සසප හිටපු මධ්‍යම කාරක සභිකයෙක් වන මෙම ලේඛකයා විජේ සහෝදරයා මුල් වරට දැක හදුනාගත් 1975 වසරේ සිට බොහෝ කලක් ඔහු ඇසුරේ වටහා ගැනීමට හැකි වූ පරිදි, නායකයෙකු ලෙස විජේ ඩයස්ගේ සාර්ථකත්වය පිටුපස පැවති ප්‍රධාන ම මූල ධර්මයක් වූයේ මෙයයි. පුද්ගල චරිතයේදී විජේ ආඩම්බරකාරයෙකි, එහෙත් උද්ධච්ඡ නැත, නිහතමානී ය. දැඩි ය, නමුත් උනුවන හදවතක් ඇත, ලෙන්ගතු ය. කෙනෙකු ඉදිරිපත් කරන අදහස් සන්සුන්ව සවන් දීමේ පුරුද්දක් යකඩ මිනිහෙක් වූ විජේ සහ යකඩ ගැහැනියක වූ පියසීලි යන මේ යුවලට ම තිබිනි. වරක් වඩාත් න්‍යායිකව කරුනු පැහැදිලි කල රැස්වීමකට පසු සහෝදරියක් මෙසේ පැවසුවා ය. “විජේ සහෝදරයාට මොන තරම් ගැඹුරු විශ්ලේෂනයක් වුවත් කාටත් පැහැදිලි වෙන පරිදි විස්තර කල හැකි වීමට හේතුව සෙසු මිනිසුන් ගැන ඔහුගේ වැටහීම හා ඔවුන් කෙරේ ඔහු තුල ඇති ලෙන්ගතු කම යි.” මේවා වගකිව යුතු නායකයෙකුගේ සාර්ථකත්වයට හේතු නොවන්නේ කෙසේ ද?

මෙම මූලධර්ම වෙත පක්ෂයත්, පන්තියත් යොමු කර ගැනීමට විජේ ඩයස් අනුස්මරනය මහඟු අවස්ථාවකි. මෑත දී, පක්ෂය තුල දේශපාලන ප්‍රශ්න මතු කිරීම නිසා, සාමාජිකයන් 5ක් කිසිදු සාකච්ඡාවකින් හෝ විනය පරීක්ෂනයකින් පවා තොරව, විනය බිඳීම යන චෝදනාව යටතේ දොට්ට දැමුනි. මේ අනුස්මරන රැස්වීම අවසන් වී දින තුනක් ඉක්මවෙත් දී පක්ෂය ගත් පලමු පියවර වූයේ තවත් සහෝදරවරු 7ක්, ජාත්‍යන්තර කමිටුවේ ඉදිරිදර්ශනය අනුයමින් පිහිටුවන ලද ක්‍රියාකාරී කමිටුවකට සහාය පලකිරීම මගින් පක්ෂ විනය බිඳ ඇතැයි යන චෝදනාවම මත, විනය පරීක්ෂනයකින් තොරවම, එකවර පක්ෂ සාමාජිකත්වයෙන් නෙරපා දැමීම යි.විනය ගැන කථා කිරීමේ දී කිව යුත්තේ, මෙම ‘විරේක’ කිරීම් සිදු කර ඇත්තේ පක්ෂ ව්‍යවස්ථාව පවා නො තකා හරිමින් බව ය. මේවා සිදු වන්නේ පන්ති අරගලයේ ඉතා තීරනාත්මක සටන් දිග හැරෙමින් තිබිය දී ය. විජේ සහෝදරයාගේ ජීවිතය පිලිබඳ සැබෑ ඇගයීමක් පෙනී සිටිනු ඇත්තේ මෙම අවස්ථාවාදී ප්‍රවනතාවන්ගෙන් පක්ෂය ආරක්ෂා කිරීම සඳහා ය.  

“විජේ සිය ජීවිතයේ අවසාන කාලය ගත කලේ මේ මහජන අරගලය තුල ඉදිරි දර්ශනය හා ක්‍රියා මාර්ගය වර්ධනය කර කම්කරු පන්තියට පාලන බලය ගැනීමේ මාවත පෙන්වීමට යි,” පැවසූ රත්නායක, මහජන අරගලය තුලට ප්‍රායෝගිකව හා සක්‍රීයව මැදිහත් නොවෙමින්, එයින් වියුක්තව, එහි නායකත්වය සඳහා ⁣පොරබැඳීමට පැකිලීම ගැන පක්ෂයට එල්ල වූ විවේචන හෙලා දකිමින් මෙසේ කියා සිටියේ ය: “නෑ මාක්ස්වාදයේ අයනු ආයනු තමයි, ට්‍රොට්ස්කිවාදයේ අයනු ආයනු තමයි, කම්කරු පන්තිය අරගලයට එනකොට ඔවුන් සදහා අවශ්‍ය ඉදිරි දර්ශනය, ක්‍රියා මාර්ගය, මග පෙන්වීම සූදානම් කිරීම.” මේ අනුව, කම්කරුවන් අරගලයට කැඳවීම සෑම කල්හි ම සෙසු ප්‍රතිගාමී ව්‍යාපාරවලට අයත් වැඩකි. විප්ලවවාදී පක්ෂය ක්‍රියාත්මක වන්නේ ඔවුන් එසේ කම්කරුවන් අරගලයට ගෙන ආ පසුව ය.

එහෙත්, ඔහුගේ මෙම අදහස මාක්ස්වාදී අයනු ආයනු දැනුවත්ව භාගෙට කියවීමකි. පන්තිය, පක්ෂය හා නායකත්වය කෘතියෙහි එන ට්‍රොට්ස්කිගේ පහත දැක්වෙන වචන ඒ සමඟ සසඳා බලන්න: 

“අලුත් නායකත්වයක්, පැරනි නායකත්වයකට වඩා ස්ථිර බව, විශ්වාසවන්ත බව, අවංක බව ජනයාගේ පලල් කොටස් ඒත්තු ගන්නේ ඔවුන්ගේ ම අත්දැකීම්වල පදනම මතින්, අවධි ගනනාවකින්, ක්‍රමානුකූලවයි. සත්‍යයෙන් ම විප්ලවයක් මධ්‍යයේ, එනම්, සිදුවීම් වේගවත්ව පරිවර්තනය වන තත්ත්වයක දී දුර්වල පක්ෂයකට ඉක්මනින් දැවැන්ත එකක් බවට වර්ධනය වන්නට පුලුවන. එසේ වන්නේ, එම පක්ෂය විප්ලවයේ ගමන් මඟ ඉතා පැහැදිලිව වටහා ගෙන ඇත්නම් හා දෙඩවීම්වලින් මත් නොවූ, දඩයම්වලින් තැති නොගත් ඉතා දැඩි ස්ථිර කේඩරයන් පක්ෂය සතුව පවතී නම් පමනෙකි. එබඳු පක්ෂයක් විප්ලවයට පෙරාතුව සූදානම් වී තිබිය යුතුය. මන්ද යත්, කේඩරයන් පුහුනු කිරීමට සැලකිය යුතු කාල පරිච්ඡේදයක් අවශ්‍ය වන බැවින් හා විප්ලවය එවැනි කාලයක් නොසපයන බැවිනි.” (පන්තිය පක්ෂය හා නායකත්වය – පි. 15)

එම කෘතියේ ම තවත් තැනෙක එන මේ කොටස ද බලන්න:

“… ජයග්‍රහනය මූලෝපායාත්මක කර්තව්‍යයකි. ජනතාව බලමුලු ගන්වනු වස් විප්ලවවාදී අර්බුදයක වාසිදායක කොන්දේසි උපයෝගී කර ගැනුම අවශ්‍ය ය. ජනතාවගේ පවත්නා “පරිනතකම” ආරම්භක ස්ථාවරය කර ගනිමින් ඔවුන් පෙරට තල්ලු කිරීම අවශ්‍ය ය. සතුරා මොන ම අයුරකින්වත් සර්ව-බලධාරී නොවන බව ද, පරස්පර විරෝධයන්ගෙන් වැහැරී සිටින බව ද, මතුපිටින් පෙනෙන වෙස් පෑමට යටින් සන්ත්‍රාසය හා කුලප්පුව රජයන බව ද වටහා ගන්ට ජනතාවට ඉගැන්වීම අවශ්‍ය ය.” (පන්තිය පක්ෂය හා නායකත්වය – පි. 11)

තවදුරටත්, කල යුත්තේ කුමක්ද කෘතියේ ලෙනින් ලියා ඇති පහත කොටස් ද මෙහි ලා සැලකිල්ලට ගනු වටී:

“සෑම පොදු ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී  ප්‍රශ්නයක් ම මතු කිරීමෙහි දී සහ විසදීමෙහි දී, අන් සියළු දෙනාටම ඉදිරියෙන් සිටීමට ඇති තමන්ගේ යුතුකම අමතක කරන තැනැත්තේ ද, සමාජ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදියෙකු නොවේ. (කල යුත්තේ කුමක්ද? පි. 202)”

“පොදු  වශයෙන් නොව, වචනයේ නියම අර්ථයෙන්, සටනට හඬ නැගීම කල හැක්කේ, සටන ඇති වන තැනදී ය. එවැනි හඬ නැගීම් කල හැකි වන්නේ, තමන්ම සටනට අවතීර්ණ වන හා අප්‍රමාදව ම එසේ කරන අයට පමනකි. සමාජ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ප්‍රකාශකයන් වශයෙන් අපගේ කටයුත්ත වන්නේ, දේශපාලන උද්ඝෝෂන ගැඹුරට ගෙනයාම, ව්‍යාප්ත කිරීම හා උත්සන්න කිරීමයි. (කලයුත්තේ කුමක්ද? පි. 189)   

රත්නායක සහෝදරයා ගෙන එන තර්ක වනාහී විජේ සහෝදරයාගේ ජීවිතය කියා දුන් පාඩම් කනපිට හැරවීමකි. ඔහු හුදෙක් ඉදිරි දර්ශනය සඳහා ඉදිරි දර්ශන වර්ධනය කලේ නැත. ඔහු න්‍යායික මෙන් ම ජීවමාන දේශපාලන අරගලය තුල කම්කරුවන් ගොවියන් හා තරුනයන් අතර වැඩ කලේ ය. 

සැබවින්ම නම්, රත්නායක මේ උත්සාහ කරන්නේ පසුගිය මහජන අරගල තුලින් ඉදිරියට පැන විදහා ලූ හා  තමන්මද අයත් නායකත්ව තන්ත්‍රය කලක සිට පක්ෂය තුල වර්ධනය කලා වූ ඉහතකී නොවැලැක්විය හැකි චෝදනාවෙන් ඉදිරිපත් කරන පක්ෂයේ කට්ටිවාදය ව්‍යාජ සූත්‍රයකින් වසා දැමීම යි. ට්‍රොට්ස්කි 1935 දී “කටිටිවාදය, මාධ්‍යමිකවාදය සහ  හතරවන ජාත්‍යන්තරය” නමින් විප්ලවවාදී ව්‍යාපාරය තුල එම ප්‍රවනතාවයන්ගේ කාර්යභාරය සම්බන්ධව විශ්ලේෂනය කරමින් ලියන ලද ලියවිල්ලේ පහත කොටස අවධාරනයට ගන්න:

“මාක්ස්වාදය විසින් ධනේශ්වර සමාජයේ චලනය පාලනය කරන නීති මත විද්‍යාත්මක වැඩපිලිවෙලක් ගොඩනගා ඇති අතර, මාක්ස්වාදය විසින් එම නීති සොයා ගන්නා ලදී.  මෙය දැවැන්ත ජයග්‍රනයකි!  කෙසේ වෙතත්, නිවැරදි වැඩපිලිවෙලක් නිර්මානය කිරීම ප්‍රමානවත් නොවේ.  කම්කරු පන්තිය එය පිලිගත යුතු ය.  නමුත් කට්ටිවාදියා, දේවල්වල ස්වභාවය අනුව, කාර්යයේ පලමු භාගයේදී නතර වේ.  කම්කරු මහජනතාවගේ සැබෑ අරගලයට සක්‍රීයව මැදිහත්වීම ඔහුට මාක්ස්වාදී වැඩපිලිවෙලක වියුක්ත ප්‍රචාරයක් මගින් ආදේශ කරනු ලැබේ.”

මේ අනුව, විප්ලවවාදී පක්ෂයක වගකීම ඉදිරිදර්ශන හා ක්‍රියා මාර්ග වර්ධනය කර කම්කරු පන්තියට බලය ගැනීමේ මග පෙන්වීම යයි කියන විට මාක්ස්වාදීන් අදහස් කරන්නේ කුමක් දැයි විජේ දැන සිටියේ ය. එය විශේෂ බුද්ධිමතුන් අතලොස්සකගේ පුවත්පත් කලාවේදී කටයුත්තක් වැනි දෙයක් නොවන බව ඔහුගේ ජීවිතය ගැන පක්ෂයේ ප්‍රරෝගාමී නායකයෙකු වන වයෝවෘද්ධ නන්ද වික්‍රමසිංහ, මෙම අනුස්මරනය වෙනුවෙන් නිකුත් කල වීඩියෝව මඟින් පෙන්වා දී ඇත. පැහැදිලි විය යුතු ප්‍රශ්නය නම්, ඉදිරි දර්ශන හා ක්‍රියා මාර්ග වර්ධනය කරන්නේමත් කෙසේ ද, මේ කාරනයේ දී මාක්ස්වාදයේ අයනු ආයනු උච්චාරනය කරන්නේත් කෙසේ ද යන්න ය.

රත්නායකගේ තවත් ප්‍රකාශයකට සම්බන්ධිතව මෙය වටහා ගැනීමට උත්සාහ කිරීම උචිත ය. 2022 අප්‍රේල් අරගලය ලෙස හඳුනා ගන්නා ශ්‍රී ලංකා ඉතිහාසයේ විශාලතම මහජන නැගිටීම ගැන සඳහන් කරමින් එය තමන්ට අහම්බ කාරනාවක් නො වූ බව ඔහු කීය. ඒ 2020න් ඇරඹි දශකය සමාජවාදී  විප්ලවයේ දශකය ලෙස ජාත්‍යන්තර කමිටුව විසින් නම් කරනු ලැබීම නිසා ය. එය අතිශය ප්‍රගාඪ පෙර දැකීමක් බව ද ඔහු සඳහන් කලේ ය. 

නමුත් 2022 මාර්තු මාසයේ අවසාන සතියේ රට පුරා ජනයා පෙල ගැසෙමින් සිටිය දී වත් සසප නායකතවයට ආරම්භකත්වයක් සදහා පියවර ගැනීමට නො හැකි විය. වහාම ක්‍රියා මාර්ගයක් ඉදිරිපත් කරගෙන අරගලයට පිවිසිය යුතු ය යි මෙම ලේඛකයා කල ඉල්ලීම ද කුනු කූඩයට දැමිනි. මාර්තු 31 අරගලය හදිසියේ  පුපුරා ගිය අතර ඊලග 3 දා දිවයින පුරා, කලින් යොදාගත් පරිදි, මහජනයා අරගලයට පිවිසුනි. ජාත්‍යන්තර කමිටුව අප්‍රේල් 5 දා ලංකාවේ සිද්ධි අලලා ඉදිරි දර්ශනාත්මක ලිපියක් ලෝක සමාජවාදී වෙබ් අඩවියේ පල කලේ ය. ලංකාවේ කම්කරු පන්තිය බලය ගැනීමට සූදානම් විය යුතු ය යි එය පෙන්වා දුන්නේ ය.

ශ්‍රි ලංකාවේ සසප මේ සම්බන්ධයෙන් යොමු කර ගැනීමට කෙතරම් අසීරු වූයේ ද යත් ලොසවෙඅ ජාත්‍යන්තර කර්තෘ මන්ඩල සභාපති ඩේව් නෝර්ත්ගේ ද මැදිහත් විමෙන් විජේ ලියූ ඉදිරි දර්ශනයක් බොහෝ පමා වී පල කල හැකි වූයේ අප්‍රේල් 7දා ය. “මහජනයාගේ නැගිටීම් ආරම්භය ආසන්නයේ, එහෙම නැත්නම් ඒවා රට පුරා පැතිරීගෙන එන තත්වය ඇතුලේ” එය සිදු කල බව රත්නායක රැස්වීමේ දී කල කියා පෑම හා මේ සිදුවීම්, 2020 සිට දැන සිටි නිසා අහම්බයක් නො වීය යන ප්‍රකාශයට පටහැනි ය. දැන් රත්නායක කියන දෙයින් ගම්‍ය වන පනිවිඩය නම්, අයනු ආයනු යනු එසේ කල් මැරීමට කියන වෙනත් නමක් බව ය. 

2020 දී නොව, 1996 සංගම් පක්ෂ බවට පත් කිරීමේ දී අප සටහන් කර ගත්තේ නිෂ්පාදනයේ භූගෝලීයකරනය විසින් සියලු ජාතිකවාදී ක්‍රියාවන්ට සදහට මල බෙරය හැඩවී ඇති නිසා කම්කරු පන්තියේ අති මූලික ඉල්ලීම් සදහා අරගලය පවා අප අතට ගැනීමට වෛෂයිකව තීන්දු වී ඇති බව ය. අනෙක් අතට පන්ති අරගලයට මැදිහත් වීම හැටියට මිස ඉදිරි දර්ශනයක් වර්ධනය කල හැකි වෙනත් ආකාරයක් ද නැත. පන්ති අරගලයෙන් තොරව ම මාක්ස් නමැති මහා ප්‍රාඥයාගේ ඔලුවට මාක්ස්වාදය කඩා වැටුනේ නැති බව කවුරුත් දන්නා කරුනකි. කෙසේ වෙතත්, කම්කරු පන්තිය තුල වර්ධනය නොකරන වියුක්ත  ඉදිරි දර්ශනයකින් ඇති ඵලය කුමක් ද? ඒ නිසා සසප වහාම මෙම කුසීත මග හැරීමෙන් අත් මිදිය යුතුව ඇති අතර එය ඓතිහාසික අවශ්‍යතාවක් බව වටහා ගැනීමට සටන් කල යුතු ය.

විජේ ඩයස් 1987 ප්‍රධාන ලේකම් ධුරයට පත් වන්නේ 1953 පැන නැගී පැබ්ලෝවාදයට අවසන් ප්‍රහාරය එල්ල කර, ජාත්‍යන්තර කමිටුව අව්‍යාජ කම්කරු පන්තික ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී හා ජාත්‍යන්තරවාදී ව්‍යාපාරයක් ලෙස ඉස්මත්තට ඒමත් සමග ය. 1985-86 මෙම භේදය පෙර පැවති හීලිවාදයේ නිලධාරීවාදී බලපෑමෙන් එහි ශාඛා නිදහස් කර ගත්තේ ය. විජේ සිය නිලය මෙහෙය වූයේ එම පදනම්වල සිට ය. එම වසරේම පැන නැගුනු ජවිපෙ ඝාතනවලට හා ආන්ඩුවේ මෘග මර්දනයට මුහුන දී, වසර 5-6ක කෙටි කාලයක් ඇතුලත පක්ෂ සාමාජිකත්වය දෙගුනයකින් පමන ඉහල දමා ගනිමින් පෙරට ගමන් කිරීමට එම මෙහෙයුමට හැකි විය. තුවක්කු දෙකකට මැදි වී එහි දී දිනා ගත්තේ අතිශය දැනුවත්, කැප වූ හා සටන්කාමී කේඩරයකි. මෙම ජයග්‍රහනය විශේෂයෙන් ජවිපෙ මදාවිකාරයට හා ආන්ඩුවේ මර්ධනයට එරෙහි එක්සත් පෙරමුන සදහා සහ ගම්බද ඝාතනවලට එරෙහිව ගෙන ගිය සප්‍රතිපත්තික අරගලය හා බැදුනි. ඉතා අසීරු කොන්දේසි යටතේ පක්ෂ සාමාජිකත්වය සාකච්ඡා මගින් ඒත්තු ගන්වා ගැනීමට කටයුතු නොකෙරිනි නම් එම සාර්ථකත්වය සිහිනයක් වීමට නියමිත ව තිබින. උත්සන්න කල වර්ගවාදයට හා යුද්ධයට අභියෝග කල මෙම කේඩරය මෙහෙයවා ගෙන ගිය අරගලය උතුරු පලාත තුල ද පක්ෂය පුලුල් කලේ ය. මේ නිසා, නව සම සමාජ පක්ෂය (නසසප) වැනි පක්ෂවල අභාවය ඉක්මන් කල එක්සත් පෙරමුන සම්බන්ධ අත් දැකීම්වලින් තොරව විජේ සහෝදරයා පක්ෂය ගොඩ නැගීමට දුන් නායකත්වය හරිහැටි වටහා ගත හැකි නො වන බව අපේ අදහස ය. මෙම සාර්ථකත්වයන් වූ කලී, මේඝ දූතයන් ලෙස ඉදිරි දර්ශන පා කර යවා ලබා ගත් ඒවා නො වේ, ඒ වෙනුවට ඒවා, ජීවිත පරිත්‍යාගයෙන් යුද බිමේ දී ඉදිරි දර්ශන සාක්ෂාත් කර ගැනීම සඳහා ගෙන ගිය අරගලයේ ප්‍රතිඵලයෝ වෙති.   

සිය ජීවිතයේ අවසන් වසරේ, ජාත්‍යන්තර කමිටුවේ මැදිහත් විමෙන් ඔහු විසින් කෙටුම්පත් කෙරුනු ඉතා පැහැදිලි ඉදිරි දර්ශන දෙකක් අප්‍රේල් 7 සහ ජුලි 20 නිකුත් කෙරීම නිසැකවම ජයග්‍රහනයකි. එම ලේඛන ඉහත සඳහන් කල අත්දැකීම්වලින් පෝෂනය වී ඇත. නමුත්, ඒ්වා කම්කරු පන්තිය තුලට ගෙන යාමට හා ඒ මත සාකච්ඡාවක් අවුලවා ගෙන, කම්කරු පන්තිය ඒත්තු ගන්වා සූදානම් කිරීමට, ඔවුන්ගේ අරගලය තුල නායකත්වය ගැනීම සඳහා ගැනුනේ ඇල්මැරුනු ප්‍රවේශයකි. සසප වාමාංශය අප්‍රේල් ඉදිරිදර්ශනයේ මග පෙන්වීම යටතේ අරගලය තුලට මැදිහත් වී කන්ඩායමක් දිනා ගත් අතර පසුව කොලඹ ක්‍රියාකාරී කමිටුව ගොඩ නැගීම දක්වා එය ඉදිරියට ගියේ ය. ජුලි 20 ඉදිරි දර්ශනය කොලඹ ක්‍රියාකාරී කමිටුවේ පදනම විය. පක්ෂ තන්ත්‍රය එම ආරමිභකත්වය ගත් සාමාජිකයන් පක්ෂයෙන් නෙරපා හරිමින් ද, කොක්‍රික කෙරේ වෛරීසහගත ප්‍රකාශ නිකුත් කරමින් ද කලේ උක්ත ඉදිරී දර්ශන ලියවිල්ලේ අර්ථ විකෘති කිරීම ය.   

ක්‍රියාකාරී කමිටු පිලිබඳ නිලධාරීවාදී විකෘතිය

අනුස්මරන රැස්වීමේ කතා කල සසප දේශපාලන කමිටුවේ විලානි පීරිස් සහෝදරිය, වරාය ක්‍රියාකාරී කමිටුව ගොඩ නගන කොට කම්කරුවෙක් අපි සියලු සමාජවාදය ගැන කතා කරන කොටස් ඒකාබද්ධ කරගනිමු” යි යෝජනා කල බව කීවා ය. ඊට එරෙහිව තර්ක කරමින් ඇය, “ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී හා සමාජවාදී සම්මේලනය සදහා පදනම් දැමිය යුත්තේ, සිය පන්ති අවශ්‍යතා සඳහා සටන් කිරීම පිනිස දිවයින පුරා වැඩපොල, කම්හල්, වතු, නිවහන් ප්‍රදේශවල ක්‍රියාකාරී කමිටු තුලින් කම්කරුවන් හා ගම්බද පීඩිතයන් විසින්ම ය” යන පක්ෂයේ ඉහත කී ජුලි 20 ප්‍රකාශයේම ඉදිරිපත් කර ඇති වැඩපිලිවෙල කෙරේ දිගටම පවත්වාගෙන යන සතුරුභාවය ඉස්මතු කලා ය. 

“අපි ලෝක කම්කරු පන්තිය ස්වාධීනව සංවිධානය කරන එකම සංවිධානය වන නිසා, කොතනින් හෝ කන්ඩායම් එකතු කර සංවිධාන හදන්නේ නැහැ”, යි පවසමින් විලානි කීවේ කම්කරු ක්‍රියාකාරී කමිටු පක්ෂයේ අභිලාශයන්ට, අනුමැතියට, ඉදිරි දර්ශනයට හා විනයට යටත්ව විය යුතු බව ය. එසේ නම් පක්ෂය හදනවා මිස ක්‍රියාකාරී කමිටු හදනනේ කුමටදැයි විජේ මේ අදහසට විරුද්ධව තර්ක කල බව විලානි හිතාමතා ම අමතක කරන්නීය. 

Vilani
විලානි පීරිස්

කිසිදු පක්ෂයකට යටත් ව කම්කරු ක්‍රියාකාරී කමිටු ගොඩ නැගීම ක්‍රම විරෝධී ය. ප්‍රජාතන්ත්‍ර විරෝධී ය. පක්ෂවල කාර්ය ඒවා තුලට වන් සිය සාමාජිකයන් මගින් සිය වැඩ පිලිවෙලට කම්කරු ගොවි ජනයා සහ අවසානයේ කමිටුවම දිනා ගැනීමට සටන් කිරීම ය. විවිධ ධනේශ්වර විරෝධී ප්‍රවනතා කමිටුව නියෝජනය කරනු ඇත. විප්ලවවාදීහු මෙම ප්‍රවනතාවන්ට බිය නො වෙති. කම්කරු පන්තිය අධ්‍යාපනගත වන්නේ ද, මහජන ව්‍යාපාරයක් වර්ධනය වන්නේ ද, පක්ෂය මහජනයා අතර මුල් බසිමින් වර්ධනය වන්නේ ද එබදු අරගලයක් තුල ය. විශේෂයෙන් මධ්‍යම පන්තික ජනයා විවිධ අවස්ථාවාදී ව්‍යාපාරවල ග්‍රහනයෙන් හා ෆැසිස්ට්වාදයෙන් මුදාගත හැකි වන්නේ එබඳු අරගලයකට ය. මෙය කම්කරු පන්තියේ ජීවිතය හා මරනය අතර ප්‍රශ්න සමග බැඳී ඇති බව වටහා ගැනීම අවශ්‍ය වන්නේ එබැවිනි.

ඥාන කෝෂ්ඨාගාරයක්

තතු එසේ තිබිය දී, පක්ෂයේ තරුන සංවිධානය නියෝජනය කල සකුන්ත හිරිමුතුගොඩ සහෝදරයා සිය කතාව තුල විජේගේ ජීවිතයේ න්‍යායික දේශපාලනික හා මූලධර්මාත්මක පදනම් සොයා ගැනීමට දැඩි ප්‍රයත්නයක් දරන බව පෙන්නුම් කලේ ය. විජේගේ දේශපාලනය, කම්කරු පන්තියේ දේශපාලන ස්වාධීනත්වය හා ජාත්‍යන්තරවාදය යන කුලුනු දෙක මත පිහිටා සිටි බව ඔහු අවධාරනය කලේ ය. විජේගේ ක්ෂමා විරහිත දේශපාලනය උපුටා දක්වමින් ඔහු කියා සිටියේ විකොස ගොඩ නැගීමට මූලිකත්වය ගත් විජේ සහෝදරයාගේ පරපුරේ තරුනයන්ට එය කල හැකි වූයේ අත්‍යවශ්‍ය දේශපාලනික, න්‍යායික පාඩම් උකහාගෙන ක්‍රියාත්මක වීම තුලින් මිස හුදු තරුන ජවය හා ධෛර්යය නිසා නො වන බව ය. කැලඹිලිකාර කාල පරිච්ඡේදයක දී තරුන ජනයාගේ අධිෂ්ඨානය සන්නද්ධ කල යුතු ය යි ඔහු ලෙනින් උපුටා දක්වමින් කල සටහන අවධානයට ගැනීම අත්‍යවශ්‍යය ය. කම්කරු පන්තියේ පන්ති අරගලය වර්ධනය කිරීම සඳහා කරන න්‍යායික, දේශපාලනික හා සංවිධානාත්මක වැඩ කටයුතුවලින් තොරව තරුන ජනයාගේ අධිෂ්ඨානය සන්නද්ධ කිරීමේ ක්‍රමයක් ද නැත. විශේෂයෙන් විජේගේ යෞවනය ඊට අදාල විෂය මාලාවකි. පක්ෂයක වගකීම වන්නේ මේ තීරනාත්මක මොහොතේ යෞවනයන්ගේ මෙම න්‍යායික සා පිපාසාව සංසිඳුවීම ය.

sakuntha
සකුන්ත හිරිමුතුගොඩ

සසප ප්‍රධාන ලේකම් දීපාල් ජයසේකර, 1968 සිට විජේ සහෝදරයාගේ සහභාගීත්වයෙන් හා මූලිකත්වයෙන් සිදු කල පක්ෂයේ වැඩ කටයුතුවල වාර්තාවක් ඉදිරිපත් කලේ ය. ඔහුගේ වාර්තාව වත්මන් පන්ති අරගලය තුල පක්ෂයේ වගකිම් ක්‍රියාකාරී කමිටු පිලිබද යෝජනාවට එහා ගෙන නො ගියේ ය. 

සසප මෙම රැස්වීම යලි තක්සේරු කිරිම අවශ්‍යය යි අපි සිතමු. එය තීරනාත්මක වන්නේ කම්කරු පන්තියේ ලෝක පක්ෂය වන හතර වන ජාත්‍යන්තරයේ ජාත්‍යන්තර කමිටුවේ දශක 6ක අත් දැකීම් ඇති, ආසියාතික කලාපයේම සංවිධානය ගොඩනැගීමේ වගකීම දරා සිටින නිල ශාඛාව එය වන අතර ම, එහි පැවැත්ම සමාජවාදී විප්ලවයේ ඉරනම සම්බන්ධ ප්‍රමුඛ කරුන වන හෙයිනි. 

2010 වසරේ සිදු වූ පියසීලි සහෝදරියගේ මරනය විජේ සහෝදරයාගේ ජීවිතයට එල්ලවූ අකුනු පහරක් බඳු වුවත්, විජේ නිර්ධන පන්ති විප්ලවයට හා එහි පක්ෂයට දැඩි ලෙස බැඳුනු ඇගේ මෘත දේහය අභියස දී පවා පක්ෂය ගොඩ නැගීමට සපථ කලේ ය. හෘදයාබාධයත්, තවත් අසීරු රෝගී තත්වයනුත් ඔහුට සිතැඟි පරිදි ක්‍රියාත්මක වීමට ඉඩ නො දුන්නේ වී වුව, මේ යෝධ මිනිස් චරිතය මෙරට දැවැන්තතම මහජන නැගිටීම මැද නැගී සිට “කම්කරුවන්ගේ සහ ගම්බද දුගීන්ගේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී හා සමාජවාදී සම්මේලනයක් සඳහා!” යන මාහැඟි ඉදිරි දර්ශනය සිය මරනයෙන් සතියකට පෙර කෙටුම්පත් කර තැබුවේ ඊට එරෙහිව මතු ව තිබූ බොහෝ බාධක මැඩ පවත්වමිනි.    

විජේ සහෝදරයාගේ දේශපාලන ජීවිතය සියලු විප්ලවවාදීන් හා තරුනයන් විසින් පිරිසිඳ දත යුතු ඥාන කෝෂ්ඨාගාරයක් වෙයි. එය මනාව හා විධිමත් ව අධ්‍යයනය කිරීම සියලු විප්ලවවාදීන් විසින් මඟ නොහැරිය යුතු වගකීමක් වන අතර, එවැනි අධ්‍යයනයක් සමස්ත දකුනු ආසියාතික කලාපයේ හා සමස්ත ග්‍රහලෝකයේ කම්කරු පන්තියේ ඉරනම පිලිබඳ මිල කල නොහැකි පාඩම් ගෙන එනු ඇත.

විජේ ඩයස් සහෝදරයාගේ චරිතාපදානය ලෝක ට්‍රොට්ස්කිවාදී ව්‍යාපාරයේ හා ලාංකීය කම්කරු පන්තියේ නූතන ඉතිහාසය සනිටුහන් කරයි Read More »

bastile

බැස්ටිල් දිනය 1789—බැස්ටිල් දිනය 2023

ජෝශප් ක්‍රිෂෝර්, ඩේවිඩ් නෝර්ත් විසිනි

මෙහි පලවන්නේ ලෝක සමාජවාදී වෙබ් අඩවියේ 2023 ජුලි 14 දින පල වූ ‘Bastille Day 1789—Bastille Day 2023’ යන ජෝශප් ක්‍රිෂෝර් හා ඩේවිඩ් නෝර්ත් විසින් ලියන ලද ඉදිරිදර්ශන ලිපියේ සිංහල පරිවර්තනය යි. පරිවර්තනය කිත්රුවන් මොලදන්ඩ විසිනි.

bastile
1789 ජූලි 14 වැනි දින බැස්ටිලයට කඩා වැදීම සහ ආන්ඩුකාර එම්. ඩි ලෝනේ අත්අඩංගුවට ගැනීම. [ඡායාරූපය: නිර්නාමික]

වැඩවසම් දේපල සබඳතා පදනම් වූ   රාජාන්ඩුවේ සහ වංශාධිපතිත්වයේ පාලනයක් වූ ප්‍රංශ පුරාන පාලනයේ අයුක්තිය සහ පීඩාකාරී බලය සංකේතවත් කිරීමේ  පැරීසියේ බලකොටුව වන බැස්ටිලය වෙත කඩා වැදීමේ 234 වැනි සංවත්සරය ජූලි 14 සිකුරාදා සනිටුහන් වේ. පැරිසියානු මහජන නැගිටීම පුපුරා යාමට පෙර  මාස සහ සති ගනන් වලට පෙර දී  දිග්ගැස්සුනු දේශපාලන අර්බුදය ක්‍රමානුකූලව ගොඩ නැගෙමින් තිබුනි. රාජ්‍ය බංකොලොත් භාවය සහ අපචාර ආන්ඩුවේ කීර්තිය හා අධිකාරය හෑල්ලූවට ලක් කර තිබුනි. විවිධ “වසම්” (Estates) අනුව සංවිධානය වූ ප්‍රංශයේ සමාජ ව්‍යුහයේ ගැඹුරු බෙදීම් දේශපාලන ජීවිතයේ මතුපිටට කඩා වැදෙමින් තිබුනි. ජනගහනයේ  අතිමහත් බහුතරයකින් සමන්විත” තුන්වන වසම” නැගී එන ධනේශ්වරය විසින් මෙහෙයවනු ලැබ, ප්‍රභූ පැලැන්තියේ වසම් දෙකෙන් ස්වාධීනව සහ ඊට විරුද්ධව සංවිධානය වීමට පටන් ගෙන තිබුනි.

බැස්ටිලයේ තාප්පවලින් පිටත මහජන උද්ඝෝෂනවලට බලකොටුව තුල සිට එල්ල කල කාලතුවක්කු වෙඩි තැබීම් වලට මුහුන දීමට සිදු විය. නමුත් ජනතාව ආයුධ ලබාගෙන නගරයේ හමුදා ආරක්ෂක යන්ගෙන් කොටසක් ඔවුන්ගේ පැත්තට දිනා ගත්හ. බලකොටුවේ බිත්ති කඩා දැමූ  ජනතාව එහි ආරක්ෂකයින්ට එරෙහිව ලේ වැකි පලිගැනීමක්  සිදු කලහ. 1901 සහ 1904 අතර ලියූ ප්‍රංශ විප්ලවයේ සමාජවාදී ඉතිහාසය තුල ෂෝන් ෂොරෙස්  (Jean Jaurès) මෙසේ ලිවීය:

බැස්ටිලය අල්ලා ගැනීමේ බලපෑම අතිමහත් ය. මනුෂ්‍ය වර්ගයාගේ සිපිරිගෙය බිඳ වැටී ඇති බව ලෝකවාසී සියලු දෙනාටම පෙනෙන්නට තිබුනි. මෙය මිනිසාගේ අයිතිවාසිකම් ප්‍රකාශනයට* වඩා විශාල වීය. එය මානව හිමිකම් උදෙසා සේවයෙහි  කැපවිම පිලිබදව ජනතාවගේ ශක්තිය ප්‍රකාශ කිරීමක් විය. පැරිසියේ සිට විශ්වයේ පීඩිතයන් වෙත ලඟා වූයේ ආලෝකය පමනක් නොවේ. වහල්භාවයේ අඳුරු රාත්‍රියේ සිරගත වූ මිලියන ගනන් හදවත් තුල නිදහසේ පලමු උදාව හරියටම එම මොහොතේම උදා විය.

පැරිසියේ සිට සැතපුම් 20ක් දකුනින් පිහිටි වර්සායි හි පිහිටි ඔහුගේ මාලිගාවේ ලැගුම් ගෙන සිටි XVI ​​වන ලුවී රජු රාත්‍රිය වන තුරුම (මහජන) නැගිටීම ගැන දැන සිටියේ නැත.ඔහුගේ සුව නින්දෙන් අවදි කල    Rochefoucauld-Liancourt ආදිපාදවරයා විසින් වාර්තාවක් ලබා දුන් විට “ඒත් ඉතින් ඒක කැරැල්ලක්ද?” කලබල වූ රජතුමා ඇසුවේය. “නැහැ, උතුමානෙනි,” ආදිපාදවරයා පිලිතුරු දුන්නේය. “එය විප්ලවයක්!”

බ්‍රිතාන්‍යයට එරෙහිව ඇමරිකානු ජනපද වාසීන්ගේ ජයග්‍රහනයේ නීති සම්පාදනය කල පැරිස් ගිවිසුමෙන් වසර හයකට පසුව එලැඹුනු ප්‍රංශ විප්ලවය ලෝක ඉතිහාසයේ නව යුගයක ආරම්භය සනිටුහන් කලේය. එහි දැවැන්ත පරිමානය සහ දේශපාලන ගතිකත්වය තුල එය මූර්තිමත් කලේ ට්‍රොට්ස්කි විසින් පසුව, ”මහජනතාව  තමන්ගේම ඉරනම පාලනය කිරීමේ ක්ෂේත්‍රයට බලහත්කාරයෙන් ඇතුල් වීම”  ලෙසින් හැඳින්වූ දෙයයි.

විප්ලවය, අතිවිශාල සමාජ, ආර්ථික හා සංස්කෘතික පැසවීමේ කාල පරිච්ඡේදයක දේශපාලන කූටප්‍රාප්තියක් විය. එය, මනුෂ්‍ය වර්ගයාගේ ප්‍රශ්න විසඳීම සඳහා හේතු-විචාර බලය තහවුරු කල ‘බුද්ධි ප්‍රබෝධනය’ (Enlightenment) නමින් හැඳින්වෙන බුද්ධිමය විප්ලවය විසින් අපේක්ෂා කරන ලද්දේ විය. යුගයේ සිටි ශ්‍රේෂ්ඨ භෞතිකවාදී දාර්ශනිකයන් මානව සමාජය පිලිබඳ විද්‍යාත්මක අධ්‍යයනයට ප්‍රබල බුද්ධිමය ආවේශයක් සපයනු ලැබ, එනයින්, ආගමික මිථ්‍යාවන් මතින් ඒවායේ අසාධාරනයන් සහ රජවරුන්ගේ දිව්‍යමය අයිතිය යුක්ති සහගත කරන ආචීර්න කල්පික ආර්ථික, සමාජීය සහ දේශපාලන ක්‍රමය පිලිබඳ විවේචනයක් ලබා දෙනු ලැබීය.

බුද්ධි ප්‍රබෝධනයේ  චින්තකයෝ එහි වඩාත්ම රැඩිකල් ස්වරූපයේ දී, සමාජ අසමානතාවය සහ ධනවතුන්ගේ වරප්‍රසාද කෙරෙහි සිය විවේචනය යොමු කලහ.

 “සමාජයේ සියලු වාසි බලවත් හා ධනවතුන් සඳහා නොවේද?” ෂෝන්-ජාක් රූසෝ ( Jean-Jacques Rousseau) 1755 දී ඇසුවේ අද දින ද දෝංකාර දෙන වචන වලිනි. “සියලු වාසිදායක තනතුරු පුරවන්නේ ඔවුන් විසින්ම නොවේද? සියලුම වරප්‍රසාද සහ නිදහස් කිරීම් ඔවුන් සඳහා වෙන් කර නොමැතිද? එමෙන්ම රාජ්‍ය අධිකාරිය සම්පූර්නයෙන්ම ඔවුන්ට වාසිදායක නොවේද? උසස් තත්වයේ සිටින මිනිසෙක් තම නයහිමියන් ගෙන්  සොරකම් කරන විට හෝ වෙනත් ආකාරයකින් වංචා කරන විට, ඔහුට සෑම විටකම තමා ඒ සඳහා දඬුවම් නොලබන බවට  සහතික නොමැතිද?”

රූසෝගේ වඩාත් ප්‍රසිද්ධ කෘතිය 1762 දී ලියන ලද “සමාජ කොන්ත්‍රාත්තුව” ආරම්භ වූයේ, ” නිදහස්ව උපත ලබන මිනිසා සෑම තන්හිම යදමින්  බැඳ දමා ඇත” යන වචන වලිනි.

එම යුගයේ සිටි ශ්‍රේෂ්ඨ චින්තකයන්ගේ සමාජ විචාරය විප්ලවයක් බවට වහා පරිවර්තනය වූයේ නැත. ඔවුන්ගේ බුද්ධිමය ශ්‍රමයේ ඇඟවුම් මහජනතාවගේ ක්‍රියාව තුල ප්‍රකාශනය සොයා ගැනීමට දශක ගනනාවක් අවශ්‍ය විය. නමුත් ප්‍රංශ විප්ලවය එහි ගම්‍යතාව (වේග-බලය) එක්රැස් කරගන්නා විට, ජනගහනයේ පුලුල් ස්ථර දේශපාලන ක්‍රියාකාරකම් වෙත ගෙන ආ අතර වඩ වඩාත් රැඩිකල් මානයන් අත්පත් කර ගත්තේය. 1785 දී සිතාගත නොහැකි වූ දෙය- රාජාන්ඩුවේ අවසානය, වැඩවසම් වරප්‍රසාද සහ දේපල සබඳතා අහෝසි කිරීම, ජනරජයක් පිහිටුවීම සහ රජුට මරන දඬුවම පැනවීම- ඊලඟ දශකය තුල යථාර්ථයක් බවට පත් විය.

“සංස්කෘතික ධනේශ්වරය විසින් පාගා දමන ලද සමාජයේ අත්තිවාරමම ඇවිස්සෙමින් සජීවි වන බවක් බවක් පෙනෙන්නට තිබුනි,” ලියොන් ට්‍රොට්ස්කි සිය රුසියානු විප්ලවයේ ඉතිහාසය තුල ප්‍රංශයේ සිදුවීම් ගැන ලිවීය. “ ජන සමූහයට ඉහලින් මිනිස් හිස් එස වී ගත්තේ ය, කරගැට දෑත් ඉහලට දිගු විය, ගොරෝසු නමුත් ධෛර්ය සම්පන්න හඬවල් කෑගැසුවේය! විප්ලවයේ අවජාතකයන් වූ පැරිස් දිස්ත්‍රික්ක, ඔවුන්ගේම ජීවිතයක් ගත කිරීමට පටන් ගත්හ. ඔවුන්ව හඳුනා ගැනී- ඔවුන්ව හඳුනා නොගැනීම කල නොහැක්කක් විය –  කොටස් බවට පරිවර්තනය කෙරුනි. නමුත් ඔවුන් දිගින් දිගටම නීත්‍යානුකූල භාවයේ සීමා මායිම් බිඳ දමමින් පහලින් නැවුම් ලේ ධාරාවක් ලබා ගනිමින්, නීතිය නොතකා හරිමින් කිසිදු අයිතිවාසිකමක් නොමැති අසරන  සන්-කුලොට් (sans-culottes- පහල පංතියේ වූ කම්කරු පංතිකයන්) හට ඔවුන් අතර ඉඩ-හසර  විවෘත කලහ.

විප්ලවය ප්‍රතිගාමීන්ගේ  දැඩි වෛරයට ලක් විය.  තත්වාරක්ෂකයන් (කොන්සවේටිව්) සහ මධ්‍යස්ථ මතධාරීන් විප්ලවයේ “සීමා ඉක්මවීම්” හෙලා දුටුවෝය. එහෙත් වඩාත් ප්‍රගතිශීලී චින්තකයෝ එහි ආරක්ෂාවට පෙල ගැසුනහ. XVI වන ලුවී ඝාතනය කිරීම සහ විප්ලවය ආරක්ෂා කිරීම සඳහා මුදා හරින ලද භීෂනය හෙලා දුටු අයට පිලිතුරු දෙමින් තෝමස් ජෙෆර්සන් පැවසුවේ විප්ලවයේ පරාජය දැකීමට වඩා “ලෝකය අඩක් පාලුවට ගොස් ඇති බව” දැකීමට තමන් රිසි බවයි. “සෑම රටකම ආදම් සහ ඒව පමනක් ඉතිරි ව නිදහසේ  සිටියා නම්, එය දැන් පවතින තත්ත්වයට වඩා හොඳ වනු ඇත” යනුවෙන් ඔහු ලිවීය.

ප්‍රංශ විප්ලවයේ අදට අදාලත්වය කුමක්ද? සැබැවින්ම අප සිටින්නේ ධනේශ්වර ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී යුගයක නොව සමාජවාදී විප්ලවයේ යුගයක ය. එසේ වෙතත් අසමානතාවය, දේපල හා ස්ථාපිත පිලිවෙල පිලිබඳ විප්ලවවාදී විවේචනයේ සාරය, ධනේශ්වර පරිහානියේ හා අර්බුදයේ කොන්දේසි යටතේ දැවැන්ත බලයක් අත්පත් කර ගනී.

ප්‍රථමයෙන්ම මේ කරුන පැහැදිලි වන්නේ මේ වසරේ පැරිසිය, එහි එම වීදි හා මංමාවත් ඔස්සේම මහජන විරෝධතා හා වැඩ වර්ජන දැක ඇති බව පිලිබඳ කාරනයෙන් ය. ප්‍රන්සයේ කම්කරුවන් තවමත් ධනවාදය ගිලටීනයට යටත් කර නොමැති නමුත් ඔවුන්ගේ අරගලවල අන්තර්ගතය සෘජුවම මතු කරන්නේ “ධනවතුන්ගේ ජනාධිපති” එමානුවෙල් මැක්‍රොන්ට එරෙහිව දේශපාලන සටනක සහ පවතින සමාජ දේශපාලන හා ආර්ථික ක්‍රමය පෙරලා දැමීමේ අවශ්‍යතාවයයි. විශ්‍රාම වැටුප් කප්පාදුවලට සහ පොලිස් ප්‍රචන්ඩත්වයට එරෙහි විරෝධතාවලට එරෙහි ඔහුගේ ම්ලේච්ඡ මර්දනයෙන් නැවුම් ව, මැක්‍රොන් ඉමහත් දරිද්‍රතාවයෙන් හා අගහිඟකම් ඇති සමාජයක් පාලනය කරන ගුජරාටයේ ෆැසිස්ට්ටික ඝාතකයා වන ඉන්දීය අගමැති නරේන්ද්‍ර මෝදිට ඊයේ පාවඩ ඇතිරීය.

දරාගත නොහැකි ජීවන තත්වයන් ලොව පුරා සමාජ අරගලයේ නැගීමක් ඇති කරයි. මේ වසරේ එක්සත් රාජධානියේ තැපැල් සේවකයින්, සෞඛ්‍ය සේවකයින්, ගුරුවරුන්, දුම්රිය සේවකයින් සහ කම්කරු පන්තියේ අනෙකුත් කොටස් විසින් වැඩ වර්ජන සහ අනෙකුත් අරගල වලට පිවිසීම; ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී අයිතීන්ට එරෙහි ප්‍රහාරයට එරෙහිව ඊශ්‍රායලයේ මහජන විරෝධතා ඇති විම; කැනඩාවේ ජාතික වානේ කාර් කම්කරුවන් 1,400 ක් සහ නැව් තටාක සේවකයින් 7,400 ක් විසින් කරන ලද වැඩවර්ජනය පසුව ආන්ඩුවේ මැදිහත්වීම හරහා මෙම සතියේ අවසන් කිරීම;  කප්පාදුවට එරෙහිව ශ්‍රී ලංකාවේ ලක්ෂ සංඛ්‍යාත කම්කරුවන් සම්බන්ධ කරගෙන නිරන්තර වැඩ වර්ජන සහ විරෝධතාවන්;  මේ සදහා දැක්විය හැකි උපුටන   කීපයකි

එක්සත් ජනපදයේ ලේඛකයින් 11,000 ක අඛන්ඩ වැඩවර්ජනය මධ්‍යයේ එන දස දහස් ගනනක් නලුවන්ගේ වැඩවර්ජනය, එක්සත් ජනපද චිත්‍රපට සහ රූපවාහිනී නිෂ්පාදන ඉතිහාසයේ විශාලතම වැඩ වර්ජනය ආරම්භ කරන අතර අධ්‍යයන සේවකයින්, ක්ලැරියෝස් සහ CNH නිෂ්පාදන කම්කරුවන්ගේ වැඩ වර්ජන ඊට පූර්වයෙන් සිදුවිය. එය මේ වසරේ දෙවන භාගයේදී වෘත්තීය සමිති යාන්ත්‍රනයේ පාලනයෙන් පිටත පුපුරා යාමට තර්ජනය කරන UPS කම්කරුවන්ගේ, මෝටර් රථ කම්කරුවන්ගේ සහ නැව් තටාක කම්කරුවන්ගේ වර්ධනය වන අරගලවලට දැවැන්ත තල්ලුවක් ලබා දෙනු ඇත.

නොවැලැක්විය හැකි ලෙසම කම්කරු පන්තියේ විඥානය මුලදී ආධිපත්‍යය දරන්නේ ඔවුන් මුහුන දෙන ක්ෂනික කොන්දේසි සහ ගැටලු මගිනි. කෙසේ වෙතත් මෙම සියලු අරගලවල තර්කනය හදිසි සංවිධානාත්මක ගැටලු මතු කරනවා පමනක් නොව -වෘත්තීය සමිති යාන්ත්‍රනයේ ග්‍රහනයෙන් මිදීම සඳහා ස්වාධීන ක්‍රියාකාරී කමිටු වර්ධනය කිරීමේ අවශ්‍යතාවය- සමාජ සබඳතාවල අතාර්කිකත්වය සහ සමාජයේ අවශ්‍යතා සමග ඔවුන්ගේ නොගැලපීම ද මතු කරයි.

ධනවාදයට පැවැත්මට ඇති අයිතිය සහ පාලක ප්‍රභූවට පාලනය කිරීමට ඇති අයිතිය අහිමි වී ඇත.පසුගිය වසර පහ තුල ඩොලර් මිලියන 200කට වඩා වැඩි මුදලක් ලබා ගත් ඩිස්නි ප්‍රධාන විධායක නිලධාරී බොබ් අයිගර්, “ යථාර්ථවාදී නොවන අපේක්‍ෂා මට්ටමක් … ” බව කියා වර්ජක නලුවන් සහ ලේඛකයින්  හෙලා දකින විට, XVI වන ලුවී සහ ප්‍රංශ වංශාධිපතිත්වය සමඟ සැසඳීම් නොවැලැක්විය හැකිය. වර්තමාන ආයතනික සහ මූල්‍ය අධිපතීන් හා සසඳන විට, මාරි ඇන්ටනට් ආසන්න ලෙස  පරාර්ථකාමි ලෙස පෙනේ. ප්‍රංශ රැජින ජනතාව ගැන පැවසුවේ “ඔවුන් කේක් කාපු වාවේ” යනුවෙනි. වර්තමාන ආයතනික ලොක්කන්ට එසේ කර ගැලවිය ගත හැකි නම් , ජනගහනයෙන් සැලකිය යුතු කොටසකට හාමතේ සිටීමට ඉඩ දෙනු ඇත.

එවැනි ක්‍රියාමාර්ග කොටස් වෙලඳපොලට ඍනාත්මක ලෙස බලපාන බැවින්, ජීවිත බේරා ගැනීමට අවශ්‍ය ක්‍රියාමාර්ග ගැනීම ,ධනේශ්වර ආන්ඩු හිතාමතා සහ සාපරාධීව ප්‍රතික්ෂේප කිරීම හේතුවෙන් පසුගිය වසර තුනහමාරක කාලය තුල ගෝලීය වසංගතයක් මිලියන 20 කට වඩා මිනිසුන් මරා දමා ඇත. දේශගුනික විපර්යාස, එක්සත් ජනපදයේ වාර්තාගත උෂ්නත්ව ඉහල යෑම් සහ ගංවතුරේ සිට පසුගිය සති දෙක තුල ඉන්දියාවේ සිය ගනනක් මරා දැමූ මෝසම් දක්වා ව්‍යසනකාරී ප්‍රතිවිපාක ඇති කරන අතර ධනේශ්වර ආන්ඩු කිසිවක් නොකර බලා සිටී.

බයිඩන් පරිපාලනයේ සහ එහි නේටෝ සහචරයින්ගේ පරම ප්‍රමුඛතාවය වන්නේ රුසියාවට එරෙහි යුද්ධයක් “අවශ්‍ය වන තාක් කල්”- ලෝසවෙඅ ඊයේ සඳහන් කල පරිදි, මින් අදහස් වන්නේ යථාර්ථයේ දී , කොපමන සංඛ්‍යාවක් මිය ගියත්- යුක්රේනයේ, රුසියාවේ, යුරෝපය පුරා සහ ඉන් ඔබ්බට උත්සන්න කිරීමයි. සියලුම නේටෝ බලවතුන් මිලිටරි වියදම්වල දැවැන්ත වැඩිවීමක් සඳහා පොරොන්දු දී ඇති අතර, එය නොවැලැක්විය හැකි ලෙස සමාජ වැඩසටහන්වල ඉතිරිව ඇති කුමක්  වුව  විනාශ කිරීමෙන් ලබාගනු ඇත.

 සෑම දෙයකටම යටින් ඇත්තේ ප්‍රංශ වංශාධිපතිත්වය ලැජ්ජාවෙන් රතු කල හැකි සමාජ අසමානතාවයේ මට්ටම් ය. ධනවත්ම පුද්ගලයන් 2,460 දෙනෙක්  2023 පලමු භාගයේදී ඔවුන්ගේ ධනයට ඩොලර් බිලියන 852ක් එකතු කර ගනු ලැබුවත්, ලෝක ජනගහනයෙන් අඩකට ආසන්න ප්‍රමානයක් දිනකට ඩොලර් 6.25 ට වඩා අඩු ආදායමක් ලබමින් පසුගිය වසර පුරා ඉහල යන මූලික අවශ්‍යතා සඳහා වන පිරිවැය නිසා, තැලී පොඩි පොඩි වී ගොස් ඇත 

ප්‍රංශයේ අත්දැකීම් ඇසුරෙන් මාක්ස් පැහැදිලි කලේ, පවතින සමාජ සම්බන්ධතා මගින් සමාජයේ තවදුර වර්ධනය අවහිර වන විට විප්ලවයන් මතුවන බවයි. “සංවර්ධනයේ එක්තරා අවධියකදී, සමාජයේ ද්‍රව්‍යමය නිෂ්පාදන බලවේග පවතින නිෂ්පාදන සම්බන්ධතා සමඟ හෝ – මෙය හුදෙක් නීතිමය පද වලින් එම දෙයම ප්‍රකාශ කරයි-  ඒවා මෙතෙක් ක්‍රියාත්මක වූ රාමුව තුල ඇති දේපල සම්බන්ධතා සමඟ ගැටුමකට පැමිනේ. නිෂ්පාදන බලවේගවල වර්ධනයේ ආකාර වලින් (මාදිලි වලින්) මෙම සබඳතා ඒවායේ විලංගු බවට පත්වේ. ඉන්පසු සමාජ විප්ලවයේ යුගයක් ආරම්භ වේ.”

1914 දී පලමු ලෝක යුද්ධය පුපුරා යාමත් 1917 ඔක්තෝබර් විප්ලවයේ දී රුසියානු ධනවාදය පෙරලා දැමීමත් සමඟ ආරම්භ වූ සමාජවාදී විප්ලවයේ යුගයේ අවසාන අදියරට මානව වර්ගයා ලඟා වෙමින් සිටී. යල්පැන ගිය ලෝක ධනේශ්වර ක්‍රමයේ ගැඹුරට මුල් බැසගත් සහ නොවිසදිය හැකි ප්‍රතිවිරෝධතා විසින් මහජන විරෝධයේ වර්ධනය මෙහෙයවනු ලබයි.

හතරවන ජාත්‍යන්තරයේ ජාත්‍යන්තර කමිටුව විසින් නියෝජනය කරනු ලබන ලෝක ට්‍රොට්ස්කිවාදී ව්‍යාපාරය මුහුන දෙන කර්තව්‍යය නම්  කම්කරු පන්තියේ වැඩෙන මහජන ව්‍යාපාරය තුල දේශපාලන අවබෝධයක් සහ දිශානතියක් වර්ධනය කිරීම සහ එය ධනේශ්වර පර්යාය අතුගා දමා සැබෑ සමාජ සමානාත්මතාවය සඳහා පදනම ස්ථාපිත කරන සමාජවාදය සඳහා සවිඥානික ව්‍යාපාරයක් බවට පත් කිරීමයි.

බැස්ටිල් දිනය 1789—බැස්ටිල් දිනය 2023 Read More »

meeting

විජේ ඩයස් සහෝදරයාට උපහාර දැක්වීමේ අනුස්මරන රැස්වීමට සහභාගී වන්න

meeting
විජේ ඩයස් සහෝදරයාට උපහාර දැක්වීමේ අනුස්මරන රැස්වීමට සහභාගී වන්න [wsws.org/sinhala]

විජේ ඩයස්: ට්‍රොට්ස්කිවාදය සඳහා කැපවූ සටන්කරුවෙක්

ශ්‍රී ලංකාවේ සමාජවාදී සමානතා පක්ෂය (සසප) සහ සමාජ සමානතාව සඳහා ජාත්‍යන්තර තරුනයෝ සහ ශිෂ්‍යයෝ (සසජාතශි) සංවිධානය පක්ෂයේ හිටපු ප්‍රධාන ලේකම් විජේ ඩයස් සහෝදරයා වියෝවි වසරක් ගතවීම නිමිත්තෙන් ඔහුට උපහාර දැක්වීම සඳහා ජූලි 29 සෙනසුරාදා සවස 3 ට කොලඹදී අනුස්මරන රැස්වීමක් පවත්වන බව ලෝක සමාජවාදී වෙබ් අඩවිය (⁣ලෝසවෙඅ) නිවේදනය කර ඇත.

2022 මැයි පක්ෂ තෙවන සම්මේලන⁣යේ දී සසප සභාපති තනතුරට තේරී පත්වන තෙක්ම, විජේ සහෝදරයා 1987 දෙසැම්බර් පටන් සමාජවාදී සමානතා පක්ෂයේ (ශ්‍රී ලංකාව) සහ එහි පූර්වගාමියා වූ විප්ලවවාදී කොමියුනිස්ට් සංගමයේ (විකොස) ප්‍රධාන ලේකම් විය.

ලෝසවෙඅ පලකර ඇති එකී රැස්වීම කැඳවුම් කිරීමේ නිවේදනය පහත උපුටා දක්වමු:

“විජේ ඔහුගේ 81 වැනි උපන්දිනයට මාසයකට පෙර එනම් 2022 ජූලි 27 වැනි දින උදෑසන, කොලඹදී, හදිසි හෘදයාබාධයකින් මිය ගියේය. ඔහු ශ්‍රී ලංකාවේ, දකුනු ආසියාවේ සහ ජාත්‍යන්තරව ට්‍රොට්ස්කිවාදය සඳහා වූ සටනේ ප්‍රබල චරිතයක් විය.

හතරවන ජාත්‍යන්තරයේ ජාත්‍යන්තර කමිටුව (හජාජාක) පසුගිය වසරේ සිය ප්‍රකාශයේ සඳහන් කල පරිදි: “නො නවතින විප්ලවයෙහි සමාජවාදී ජාත්‍යන්තරවාදී ක්‍රියා මාර්ගයේ අශමනීය නායකයෙකු වූ විජේ, කම්කරු පන්තියේ දේශපාලන ස්වාධීනත්වය සඳහා සටන්කරුවෙකු විය. දේශපාලන අසාර දර්ශනය, ප්‍රතිගාමීත්වය හා ඛේදනීය ලෙස දිවි අහිමිවීම වැනි රූපාකාරයන්ගෙන් ප්‍රකාශයට පත්වූ, මාක්ස්වාදී හා ට්‍රොට්ස්කිවාදී මූලධර්ම අතහැරීමේ හා පාවාදීමේ ප්‍රතිඵල අත්දැක තිබූ බැවින්, එම මූලධර්ම ආරක්ෂා කිරීමේ දී ඔහු අනම්‍ය විය.”

විජේ සහ කීර්ති බාලසූරිය 1964 සිරිමා බන්ඩාරනායකගේ ධනේශ්වර සභාග ආන්ඩුවට සම්බන්ධ වීමට ලංකා සමසමාජ පක්ෂය (ලසසප) ගත් තීරනයට විරුද්ධ වූ කැපී පෙනෙන තරුනයන් කන්ඩායමක කොටස්කරුවන් විය. ලසසප පාවාදීම කෙරෙහි පැබ්ලෝවාදී අවස්ථාවාදය දරන වගකීම පිලිබඳ හජාජාක විශ්ලේෂනයට ප්‍රතිචාර දක්වමින්, විජේ, බාලසූරිය සහ කන්ඩායමේ අනෙකුත් අය 1968 දී හජාජාක ශ්‍රී ලංකා ශාඛාව ලෙස විප්ලවවාදී කොමියුනිස්ට් සංගමය (විකොස) පිහිටුවා ගත් අතර බාලසූරිය එහි ආරම්භක ප්‍රධාන ලේකම්වරයා විය.

දෙමල ඊලම් විමුක්ති කොටි (එල්ටීටීඊ) සංවිධානයට එරෙහිව කොලඹ වාර්ගික යුද්ධය සහ ශ්‍රී ලංකාවේ උතුරු නැගෙනහිර ඉන්දීය හමුදාව විසින් අත්පත් කර ගැනීම මගින් අවුලුවාලූ දේශපාලන අර්බුදය මධ්‍යයේ, 1987 දී කීර්ති සහෝදරයාගේ අකල් මරනයෙන් පසු විකොසට නායකත්වය දීමේ අභියෝගය විජේ සහෝදරයා භාර ගත්තේය.

කීර්ති සහෝදරයාගේ ඛේදනීය වියෝවේ පාඩුව මකාලීමටත්, කම්කරු පන්තියට හා ග්‍රාමීය ජනතාවට එරෙහිව තීව්‍ර වන සිවිල් යුද්ධයේ සහ පොලිස්-මිලිටරි හා ෆැසිස්ට් ප්‍රචන්ඩත්වයේ දුෂ්කර කොන්දේසි යටතේ සමාජවාදී ජාත්‍යන්තරවාදය සඳහා අරගලය දිගටම කරගෙන යාම සඳහා කේඩරය යලි ශක්තිමත් කිරීමටත් විජේ මූලික විය.

විජේ සහෝදරයා මේ තීරනාත්මක කාර්යභාරය අතිවිශාල දේශපාලන ධෛර්යයකින් සහ නොසැලෙන අධිෂ්ඨානයකින් යුතුව මියයන තෙක් ම ඉටු කලේය. විප්ලවවාදී ජාත්‍යන්තරවාදී දිශානතියක් සඳහා ඔහුගේ ස්ථිර සහ සම්මුති විරහිත සටන සහ මාක්ස්වාදී-ට්‍රොට්ස්කිවාදියෙකු ලෙස ඔහුගේ අවංකභාවය පක්ෂයේ ඒකාබද්ධතාවය පවත්වා ගෙන යාමට සහ එය ඉදිරියට ගෙන යාමට පක්ෂ කේඩරයට විශාල දිරිගැන්වීමක් විය.

යුක්‍රේනය තුල රුසියාවට එරෙහිව තීව්‍ර වන එක්සත් ජනපද-නැටෝ යුද්ධයේ සහ ලොව පුරා පන්ති අරගලවල වර්ධනයේ වත්මන් සන්දර්භය තුල විජේ සහෝදරයාගේ ජීවිතය සහ එහි පාඩම් වල දේශපාලන අදාලත්වය සාකච්ඡා කිරීම සඳහා මෙම රැස්වීමට සහභාගී වන ලෙස, කම්කරුවන්ට, තරුනයින්ට, සිසුන්ට, ලෝසවෙඅ පාඨකයින්ට සහ ධනේශ්වර පීඩනයට එරෙහි සියලුම සටන්කරුවන් ට, අපි සාදරයෙන් ඇරයුම් කරන්නෙමු.”

මෙම කැඳවුම අනුව, මෙම ට්‍රොට්ස්කිවාදී  විප්ලවවාදියා වෙනුවෙන් පැවැත්වෙන ⁣⁣රැස්වීමට සහභාගි වන ලෙස අපි, ද-සෝෂලිස්ට්.LK, අප⁣ගේ පාඨකයන්⁣ගෙන් ඉල්ලා සිටිමු. 

රැස්වීමේ දිනය සහ වේලාව: ජූලි 29 සෙනසුරාදා, ප.ව. 3.00

ස්ථානය: ශ්‍රී ලංකා පදනම් ආයතන ශ්‍රවනාගාරය, කොලඹ 7

විජේ ඩයස් සහෝදරයාට උපහාර දැක්වීමේ අනුස්මරන රැස්වීමට සහභාගී වන්න Read More »

clinton

ඉතිහාසයේ මෙම සතිය: ජූනි 19-25

මෙහි පලවන්නේ ලෝක සමාජවාදී වෙබ් අඩවියේ 2023 ජුනි 18 දින ඉංග්‍රීසියෙන් පලවූ This Week in History යන ඉතිහාසය පිලිබඳ විශේෂාංග තීරුවේ සිංහල පරිවර්තනය යි.  පරිවර්තනය මිගාර මල්වත්ත විසිනි.

මීට වසර 25 කට පෙර, වසර 50 කට පෙර, වසර 75 කට පෙර සහ වසර 100 කට පෙර මෙම සතිය තුළ සිදු වූ වැදගත් ඓතිහාසික සිදුවීම් මෙම තීරුවේ පල කෙරේ.

වසර 25 කට පෙර: ක්ලින්ටන් චීනයට පැමිණේ 

clinton
එක්සත් ජනපද ජනාධිපති බිල් ක්ලින්ටන් සහ චීන ජනාධිපති ජියැං සෙමින්

 1998 ජූනි 25 දින, එක්සත් ජනපද ජනාධිපති බිල් ක්ලින්ටන් දින නවයක චීනයේ සංචාරයක් ආරම්භ කළේය, 1989 දී ටියනන්මෙන් චතුරශ්‍රයේ රාජ්‍ය විරෝධී විරෝධතාකරුවන් සමූල ඝාතනය කිරීමෙන් පසු එම රටට පැමිණි පළමු ඇමරිකානු ජනාධිපතිවරයා ඔහු විය . “මානව හිමිකම්” ඉල්ලා සිටීම ප්‍රධාන අවධානයට යොමු කළ කරුන බව සඳහන් කෙරුන ද, ක්ලින්ටන් සමඟ රාජ්‍ය නිලධාරීන් සහ ව්‍යාපාරිකයන් 1,000කට වැඩි පිරිසක් පැමිණ සිටි අතර, ඔවුන් සංචාරයේ වඩා වැදගත් අරමුණක් වූ පසුපෙළ ගනුදෙනු සඳහා සහභාගී වීමට නියමිත විය . සංචාරය ආසන්නයේ, එක්සත් ජනපද විදුලි සංදේශ සමාගම් දෙකක්, ලුසන්ට් ටෙක්නොලොජීස් (Lucent Technologies) සහ මෝටරෝලා (Motorola), සාමූහිකව ඩොලර් මිලියන 400 කට වඩා වටිනා ගිවිසුම් අත්සන් කළහ. 

බීජිං ආඥාදායකත්වයේ ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවිරෝධී වාර්තාව විවේචනය කිරීමට ප‍්‍රමාණවත් හේතු තිබුණද, එජ ආන්ඩුවේ ආස්ථානය මුලුමනින්ම කුහක විය. ක්ලින්ටන්ගේ පැමිණීම ආසන්නයේ දී, ස්ටැලින්වාදී තන්ත‍්‍රය විසින් බොහෝ ප්‍රමුඛ විරුද්ධවාදීන් වට කොට තිබුණි. තියන්මන් චතුරශ්‍රයේ පෙරළියෙන් සිරගතව සිටි සිය ගණනක් සහ බලහත්කාර කම්කරු කඳවුරුවල ගාල් කර සිටි සිය දහස්ගනනක් ඊට ඇතුළත් විය. 

ක්ලින්ටන් වොෂින්ටනයෙන් පිටව ගියේ මොනිකා ලෙවින්ස්කි සමඟ ඔහුගේ සබඳතාවයේ කැලඹීම මධ්‍යයේ ය. ස්වාධීන උපදේශක කෙනත් ස්ටාර් සහ ක්ලින්ටන්ගේ ලිංගික ජීවිතය පිළිබඳ විමර්ශනය විසින් දැනටමත් පෙනෙන පරිදි අඩපණ කර ඇති ධවල මන්දිරයට නව ප්‍රහාරයක් වර්ධනය කිරීමට උත්සාහ කරන ප්‍රමුඛ කොංග්‍රස් රිපබ්ලිකානුවන්, සංචාරය අවලංගු කරන ලෙස බල කර ඇත. 

ක්ලින්ටන්ගේ චීන සංචාරය පිලිබඳ මාධ්‍ය ආවරණය, ජනාධිපති ජියැන්ග් සෙමින් සමඟ ඔහුගේ මාධ්‍ය සාකච්ඡාව සහ බීජිං විශ්ව විද්‍යාලයේ සිසුන් අමතා කළ කතාව වැනි බොහෝ දුරට මතුපිටින් පෙනෙන සිදුවීම් කෙරෙහි අවධානය යොමු කළ නමුත් එක්සත් ජනපද සහ චීන ආන්ඩු අතර වඩාත් තීරනාත්මක සාකච්ඡා මහජන දර්ශනයෙන් බැහැරව පැවති අතර සමුලුවට සහභාගී වූවන් පවා එයට සම්බන්ධ නොවීය. 

එක්සත් ජනපද භාණ්ඩාගාර ලේකම් රොබට් රූබින් ද ඔහුගේ චීන සගයන් සමඟ සාකච්ඡා සඳහා බීජිං වෙත පැමිණ සිටියේය: අගමැති zසූ රොන්ජි (Zhu Rongji), මුදල් ඇමති ෂිඇං හුආයිචං ( Xiang Huaicheng) සහ මහ බැංකු ප්‍රධානී ඩයි ෂිඇංලොං (Dai Xianglong). ආසියාවේ වැඩෙන මූල්‍ය අර්බුදය මැඩපැවැත්වීමේ ප්‍රයත්නයන්හිදී එක්සත් ජනපදය සමඟ සහයෝගයෙන් කටයුතු කිරීමේ චීන කැපවීම ගැන තමා සතුටු වන බව පවසමින් රූබින් සාකච්ඡා තුලින් මතු විය. විශේෂයෙන් වැදගත් වන්නේ, අවප්‍රමාණය කිරීම සඳහා වැඩි වන පීඩනය හමුවේ, චීනයේ මුදල් ඒකකය වන යුවාන් හෝ රෙන්මින්බි ස්ථාවරත්වය පවත්වා ගැනීමට චීනයේ ප්‍රතිඥාව බව ඔහු පැවසීය. 

ඇමරිකානු ධනවාදයේ අතිශයින්ම කෲර සහ තරයේ නරුම මූලෝපායික හා ආර්ථික අවශ්‍යතා ලුහුබැඳීම වෙනුවෙන්  ක්ලින්ටන් පරිපාලනය “මානව හිමිකම්” ප්‍රශ්නය අතහැර දැමීමෙන් අවසන් කළේය. ක්ලින්ටන්ගේ එක් උපදේශකයෙකු ලෙස, ජාත්‍යන්තර ආරක්ෂක කටයුතු සඳහා ක්ලින්ටන්ගේ පළමු සහකාර ආරක්ෂක ලේකම් වූ හිටපු නියෝජ්‍ය බීජිං දූත මණ්ඩල ප්‍රධානී චාල්ස්ඩබ්ලිව්. ෆ්‍රීමන් වොෂින්ටන් පෝස්ට් වෙත පැවසුවේ, “චීනය සමඟ බැරෑරුම් ලෙස ගනුදෙනු කිරීමට සිදුවන බවත්, චීනය  මානව හිමිකමි වෙනුවෙන් පෙනී   සිටින්නන් සහ  දලයි  ලාමාගේ  අනුගාමිකයින්  සදහා   වූ තේමා උද්‍යානයකට  වඩා වැඩි  දෙයක් බව ද පරිපාලනය   පිලිගත්තේය”,යනුවෙනි.                                                                                                      

වසර 50 කට පෙර: ජුවාන් පෙරොන් වසර 18 ක පිටුවහල් කිරීමෙන් පසු නැවත පැමිනීමත් සමඟ ආර්ජන්ටිනාවේ 13න් දෙනෙක් මරාදමයි

Juan Peron
ජුවාන් පෙරොන් 1974 දී, ඔහුගේ අවසන් මහජන රැලියේදී ගත් ඡායාරූපයක්

1973 ජූනි 20 වෙනිදා, හ්වාන් පෙරොන් වසර 18 ක පිටුවහල් කිරීමෙන් පසු ආර්ජන්ටිනාවට ආපසු පැමිනියේය. ඔහුගේ පැමිනීමත් සමඟ ආධාරකරුවන් මහා ජන රැලියක් සංවිධානය කල අතර, හිටපු ජනාධිපතිවරයා බැලීමට ආර්ජන්ටිනාවේ මිලියන ගනනක් පැමින සිටියහ. 

ආර්ජන්ටිනාව දේශපාලනික වශයෙන් දැඩි ලෙස බෙදී තිබුනි. 1973 මැයි දක්වා මිලිටරි ආඥාදායකත්වය විසින් තහනම් කරන ලද පෙරොන්ගේ ජස්ට්ෂියලිස්ට් (Justicialist ) පක්ෂය, ගැඹුරින් සතුරු වාම සහ දක්ෂිනාංශික කන්ඩායම්වලට බෙදී තිබුනි. දකුනේ ෆැසිස්ට්ටික  කොමියුනිස්ට් විරෝධීන් සිටි අතර වමේ සමාජවාදී අදහස් ඇති තරුනයින් සහ මොන්ටෙනෝරෝස් ගරිල්ලා සටන්කරුවන් ඇතුලත් විය.

මෙම වාතාවරනය තුල වාමාංශික කොටස් රැසකින් සමන්විත වූ රැලියට එරෙහිව දක්ෂිනාංශික පෙරොන්වාදීන් ත්‍රස්තවාදී ප්‍රහාරයක් දියත් කලහ. ස්නයිපරුන් (සැඟවි-වෙඩික්කරුවන්) අතිවිශල ජනකායකට වෙඩි තබා  300  වැඩි  පිරිසකට  තුවාල  සිදුකරමීන් 13දෙනෙකු  මරා දෑමූහ.

පෙරොන් රැලියට නොපැමිනි අතර, පසුව ඔහු කියා සිටියේ සංහාරය පිලබඳ පුවත තමා වෙත ලැබුනු විට  “තවත් කැලඹීම් වලක්වා ගැනීම” සඳහා කතා කිරීමට තිබුනු ඔහුගේ සැලසුම් අවලංගු කල බවයි. පෙරොන් දක්ෂිනාංශික ත්‍රස්ත ප්‍රහාරයට පූර්න දේශපාලන සහයෝගය ලබා දුන් බව පසුව පැහැදිලි විය. 

ආර්ජන්ටිනාවේ දෙවන ලෝක සංග්‍රාමයෙන් පසු කාලපරිච්ඡේදය , අතිවිශාල විප්ලවවාදී විභවයන්ගෙන් යුතු එකක් වූ නමුත් ගැඹුරු දේශපාලන ව්‍යාකූලත්වයක් ද විය. පෙරොන් 1946 දී ආර්ජන්ටිනාවේ ජනාධිපති ලෙස තේරී පත් වූ අතර 1955 දී එක්සත් ජනපදයේ පිටුබලය ලත් හමුදා කුමන්ත්‍රනයකින් ඔහුව නෙරපා හරින ලදී. 

ජනාධිපති වශයෙන් පෙරොන්,  අධිරාජ්‍ය විරෝධී හා ජනතාවාදී වාගලංකාර කතා සමඟ ඒකාබද්ධ වූ දැඩි ජාතිකවාදී දේශපාලනයේ එක්තරා වර්ගයක් ඉදිරියට ගෙන ආවේය. ආර්ථික උත්පාතයක් මධ්‍යයේ, පෙරොන්ගේ ආන්ඩුව වෘත්තීය සමිති සමග සන්ධානගත වූ අතර, කම්කරු පන්තියේ විප්ලවවාදී උත්සාහයන් අවහිර කිරීම සඳහා කම්කරුවන්ගේ වැටුප් හා ජීවන තත්වයන් හි සුලු පහේ වැඩි දියුනු කිරීම් වලට ඉඩ දුන්නේය. 

ඒ අතරම, පෙරොන් ෆැසිස්ට්වාදී අදහස් දැරූ අතර යුද්ධයෙන් පසු ජර්මනියෙන් පැන යාමට සමත් වූ බොහෝ නාසි යුද අපරාධකරුවන්ට සරනාගතභාවය ලබා දුන්නේය. ඔහුව බලයෙන් නෙරපා දැමූ හමුදා කුමන්ත්‍රනයෙන් පසුව, ඔහු ස්පාඤ්ඤයේ ෆ්‍රැන්සිස්කෝ ෆ්‍රැන්කෝගේ ආඥාදායකත්වයේ ආගන්තුකයෙකු ලෙස 18 වසරක් පිටුවහලේ ගත කලේය. 

පෙරොන් නැවත පැමිනීමෙන් මාසයකට පසුව, ධුරයේ සිටි ජනාධිපතිවරයා ඉල්ලා අස්විය. ජනාධිපති හෙක්ටර් කැම්පෝරා පෙරොන්ගේ සමීප සගයෙකු වූ අතර 1955 කුමන්ත්‍රනයෙන් පසු මැතිවරනයකට ඉදිරිපත් වීමට අවසර ලැබූ පලමු පෙරොන්වාදියා ඔහු විය. සැබෑ ලෙසින්, 1973 මාර්තු මැතිවරනය වන විටත් පිටුවහල්ව සිටි පෙරොන් වෙනුවෙන් ඔහු පෙනී සිටියේ විය. 

පෙරෝන් ගේ සහභාගීත්වයට එරෙහිව කිසිදු සීමාවක් නොමැතිව නව මැතිවරනයක් සංවිධානය කරන ලදී. 1973 ඔක්තෝම්බර් මාසයේදී වයස අවුරුදු 79 දී ඔහු නැවත ජනාධිපති ධුරයට පත් විය. ඔහුගේ ව්‍යාපාරය සමන්විත වූයේ ඔහුගේ බිරිඳ ඊවා පෙරොන් උප ජනාධිපති ලෙස තෝරා ගැනීම ඇතුලත් පෞරුෂ ලබ්ධියක් (පෞරුෂය මත පදනම වූ ව්‍යාපාරයක්) ගොඩ නැගීමෙනි. 

පෙරොන් ජනාධිපති ධුරයට නැවත පැමිනීමේදී, කිසියම්ම හෝ ප්‍රගතිශීලී සමාජ ප්‍රතිපත්ති පිලිබඳ සියලු ප්‍රදර්ශනාත්මක මවාපෑම් අතහැර දමා තිබුනි . ඔහු මොන්ටෙනෝරෝස් සහ ඔහුගේ පක්ෂයේ වාමාංශය විරේක කිරීමට ඉක්මනින් පියවර ගත් අතර වඩාත් ෆැසිස්ට්වාදී කොටස් ඉහල තනතුරුවලට ප්‍රවර්ධනය කරනු ලැබීය. 

පෙරොන්ගේ බලයේ අවසන් වසර තුල, මොන්ටෙනෝරෝස්හි සම්පූර්න විනාශය සිදු කල සහ සියලුම වාමාංශික සහ සමාජවාදී සංවිධාන සමූලඝාතනය කිරීමට සූදානම් වූ පැරාමිලිටරි ඝාතන කන්ඩායමක් වන ආර්ජන්ටිනාවේ කොමියුනිස්ට් විරෝධී සන්ධානය නිර්මානය විය. පෙරොන් 1974 ජූලි මාසයේ, නිලයේ සිටියදී මිය ගියේය. 

වසර 75 කට පෙර: සීතල යුද්ධය මධ්‍යයේ එක්සත් ජනපදය සාම කාලීන මිලිටරි අනිවාර්ය බඳවා ගැනීම් (draft) හඳුන්වා දෙයි

Truman
හැරී ටෲමන්

1948 ජූනි 24 වන දින, එක්සත් ජනපද ජනාධිපති හැරී එස්. ටෲමන් විසින් වයස අවුරුදු 18 ත් 26 ත් අතර සියලුම පිරිමින් විභව හමුදා සේවය සඳහා ලියාපදිංචි විය යුතු බවට පනතක් අත්සන් කරන ලදී. සෝවියට් සංගමය සමග ගැඹුරු වන ගැටුමක් ද ඇතුලුව, දෙවන ලෝක යුද්ධයෙන් පසු සිය ගෝලීය ආධිපත්‍යය ස්ථාපිත කිරීමට ඇමරිකානු අධිරාජ්‍යවාදයේ වැඩි වැඩියෙන් වූ ආක්‍රමනශීලී තල්ලුව මධ්‍යයේ මෙම නීති සම්පාදනය කරන ලදී. 

පනත නීතිගත කිරීම සඳහා, සතියකට පෙර සෙනෙට් සභාව හරහා පනත සම්මත කිරීම ගැන අදහස් දක්වමින් ට්‍රොට්ස්කිවාදී සමාජවාදී කම්කරු පක්ෂය මෙසේ සටහන් කලේය: “ඇමරිකානු ඉතිහාසයේ දෙවන වතාවටත් එක්සත් ජනපද සෙනෙට් සභාව සාම කාලය තුල බලයෙන්  හමුදා බඳවා ගැනීමේ ක්‍රමයක් ස්ථාපිත කිරීමට ඡන්දය දී ඇත. මෙය මුලින්ම සිදු වූයේ 1940 දී වොෂින්ටනය දෙවන ලෝක යුද්ධයට අවතීර්න වීමට සක්‍රීයව සූදානම් වෙමින් සිටියදීය. 1948 බලහත්කාරයෙන් බඳවා ගැනීමේ ක්‍රමය මීට සමාන යෝජනාවකි: යුද්ධය දෙසට පියවරක් ගැනීම සහ රට තවදුරටත් මිලිටරිකරනය කිරීමකි.

මෙම පියවරට අනුව, වයස අවුරුදු 18 ට වැඩි අයට වසරකට හමුදාවේ සේවය කිරීමට බල කල හැකි අතර, වයස අවුරුදු 26 දක්වා වූ අනෙකුත් වයස් කාන්ඩ වල සිටින අයට වසර දෙකක් සේවය කිරීමට බල කල හැකිය. නීති සම්පාදනයට පෙර අවුරුද්දේ පරිපාලනය “ටෲමන් න්‍යාය” ගෙනහැර දැක්වීය, ඒ යටතේ මිලිටරිය ඇතුලු එජ ආන්ඩුවට, “ඒකාධිපතිවාදයට” එරෙහිව “ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය” ආරක්ෂා කිරීම සඳහා ලෝකයේ ඕනෑම තැනක මැදිහත් වනු ඇත.

දෙවන ලෝක යුද්ධය ඉක්බිතිව, ඇමරිකානු ධනවාදයට මෙම සටන්කාමී සීතල යුද්ධ පිලිවෙත සඳහා ප්‍රමානවත් සංඛ්‍යාවක් බඳවා ගැනීම දුෂ්කර වනු ඇතැයි පාලක ප්‍රභූව තුල බියක් පැවතුනි. දෙවන ලෝක සංග්‍රාමයේ නිරතව සිටියවුන් විශාල සංඛ්‍යාවක්, සැලකිය යුතු උද්ධමනයේ ප්‍රතිවිපාකවලට සහ යුධ කාලීන වැටුප් කැටි කිරීම ඵලදායි ලෙස දිගු කිරීමට සංගත දරන උත්සාහයන්ට මුහුන දීමට නැවත පැමින ඇත. ඔවුන් ඇමරිකානු කම්කරු පන්තියේ විශාලතම නැගිටීම් වලින් ඒකක දී  මෝටර් රථ සමාගම්, පැකින් හවුස් සහ අනෙකුත් ධනේශ්වර යෝධයන්ට එරෙහිව ප්‍රධාන පන්ති සටන්වලට සම්බන්ධ වී සිටියහ. 

එස්ඩබ්ලිව්පී ය  පෙන්වා දුන්නේ, “වෝල් වීදියේ රිපබ්ලිකන් සහ ඩිමොක්‍රටික් සේවකයන්” “තාරුන්‍යය වෙඩි උන්ඩ ලෙස භාවිතා කිරීමට සූදානම්ව සිටින අතර … ඔවුන් හාම්පුතුන් කෙරෙහි සම්පූර්නයෙන්ම වෙනස් ආකල්පයක් ගන්නා” බවයි.

කොන්ග්‍රසය තුල අතිමහත් සහයෝගයක් ලබා ගත් කෙටුම්පත් නීතිය සහ කම්කරුවන්ගේ වැටුප් ආරක්ෂා කිරීම සදහා සොච්චම්  වාසියක් සපයන පනතක් සම්මත කිරීමට උත්සාහ කිරීම අතර සංසන්දනය පෙන්වා දෙමින් එය ලීවේ, සෙනෙට් සභාවේදී ,

විලියම් ලැන්ගර් (R.-N.D.) සන්නද්ධ හමුදාවන්ට ලැබුනු හෝ භාවිතා කරන ලද භාන්ඩ, ද්‍රව්‍ය, පැලෑටි සහ අනෙකුත් පහසුකම් සඳහා “සාධාරන සහ සාධාරන වන්දි, නමුත් ආයෝජනය කරන ලද ප්‍රාග්ධනය මත 10% නොඉක්මවන” ගෙවීමට යෝජනා කල විට, ඍජු ඡන්දයේදී, ඔහු අතිමහත් ලෙස පරාජයට පත් විය. ඩබ්ලිව්. ලී ඕ ඩැනියෙල් W. Lee O’Daniel (D-Tex.) විසින් ඉදිරිපත් කරන ලද [A] දෙවන සංශෝධනය, සේවා යෝජකයන් සහ සන්නද්ධ සේවා අතර ගිවිසුම් වලින් “අසාමාන්‍ය” ලාභ මත 100% බද්දක් පනවා කොංග්‍රසය නීතියක් සම්මත කරන තෙක් කෙටුම්පත අත්හිටුවීමට යෝජනා කලේය. මෙය 81ට 8ක් ලෙස පරාජයට පත් විය. මහා ව්‍යාපාරයන්ට සහ එහි කුලියට ගත් දේශපාලනික උදව්වලට විශාල ලාභ කිසිදා අසාමාන්‍ය ලෙස නොපෙනේ. 

වසර 100 කට පෙර: තැපැල් වංචාව සම්බන්ධයෙන් වරදකරු වී සිර දඬුවම් ලැබීමෙන් පසු මාකස් ගාර්වේ යුදෙව් විරෝධී ආක්‍රෝෂ පරිභවයක යෙදේ 

Garvey
මාකස් ගාර්වේ

1923 ජූනි 21 වන දින, ජැමෙයිකානු කලු ජාතිකවාදී ජනාන්දෝලකයකු සහ එක්සත් නීග්‍රෝ වැඩිදියුනු කිරීමේ සංගමයේ (UNIA) නායක මාකස් ගාර්වේට, ෆෙඩරල් විනිසුරුවරයෙකු වන ජූලියන් මැක් විසින්, ඒ වන විට ඔහුට හිමිව නොතිබුනු,ඔහුගේ බ්ලැක් ස්ටාර් ලයින් හි  නැවක කොටස් විකිනීම නිසා වසර පහක සිර දඬුවමක් සහ ඩොලර් 1,000 ක දඩයක් නියම කලේය.

තැපැල් වංචා කිරීමේ චෝදනාව මත ඔහු 1922 ජනවාරි මාසයේදී අත්අඩංගුවට ගෙන තිබුනි. ෆෙඩරල් විමර්ශන කාර්යාංශයේ  (FBI) ප්‍රධානියා වන ජේ. එඩ්ගාර් හූවර්, කලු ජාතිකයන් අතර භයානක උද්ඝෝෂකයෙකු ලෙස ගාර්වි සැලකූ බැවින් ඔහු වරදකරු කිරීමට අධිෂ්ඨාන වත් විය. ඔහු ඇප මත මුදා හැර තිබූ අතර නඩු විභාගය මැයි මාසය දක්වා කල් තැබිනි. 

ගාර්වේ ඔහුව අත්අඩංගුවට ගැනීම සම්බන්ධයෙන් වර්නිත මිනිසුන්ගේ දියුනුව සඳහා ජාතික සංගමයට (NAACP) දොස්පැවරීය. ඔහු 1922 දී රට පුරා  සංචාරය කල අතර ඇට්ලන්ටා හි KKK කාර්යාලවලදී කු ක්ලුක්ස්ක්ලැන් (Ku Klux Klan) හි අධිරාජ්‍ය මායාකරු ( Imperial Wizard-KKK සංවිධාන සමූහයක ජාතික ප්‍රධානියා)  වන එඩ්වර්ඩ් යංග් ක්ලාර්ක් හමුවිය. ලෝරන්ස් පෝටර් ඔහුගේ මෑත කාලීන ලෝසවෙඅ රචනයේ ගාර්වේ ගැන සඳහන් කල පරිදි: 

ගාර්වේ සහ ක්ලාක් අතර ඇති වූ හමුවීම ඔවුන්ගේ අන්‍යෝන්‍ය ගිවිසුමේ පදනම හෙලි කලේය. වාර්ගික වෙන්වීම සඳහා ගාර්වේගේ සහයෝගය සහ සමානාත්මතාවය සඳහා වූ අරගලය ඔහු ප්‍රතික්ෂේප කිරීම KKK සමඟ ඔහුව ලං කලේය. “ක්ලැන්” සාමාජිකයන් UNIA රැස්වීම්වලට පවා සහභාගි වීමට පටන් ගත්හ. ගාර්වේ, ” ක්ලැන්” සහ අනෙකුත් සුදු ආධිපත්‍යවාදී කන්ඩායම් තම ජාතියේ “වඩා හොඳ මිතුරන්” ලෙස හැඳින්වූයේ ඔවුන්ගේ “අවංකභාවය සහ සාධාරනත්වය” උපුටා දක්වමිනි. ඔහු පැවසුවේ , “ඔබට අවශ්‍ය නම් මාව ක්ලැන්ස්මන් කෙනෙක් ලෙස හඳුන්වන්න පුලුවන්…”

තැපැල් වංචාව පිලිබඳ නඩු විභාගයේදී ඔහුගේ නීතීඥයා ඔහුට වරද පිලිගෙන අවම දඬුවම පිලිගන්නා ලෙස ඉල්ලා සිටි නමුත් ගාර්වේ ඔහුව ප්‍රතික්ෂේප කර ඔහුට නීතිමය පුහුනුවක් නොතිබුනද, තමා වෙනුවෙන් පෙනී සිටීම  සදහා  ඉදිරිපත් විය. ජූරි සභාව ජුනි 18 වැනිදා ඔහුව වරදකරු කල නමුත් ඔහුගේ සම විත්තිකරුවන් තිදෙනා වරදකරුවන් නොවන බව තීන්දු කලේය.

ඔහුගේ තීන්දුව ඇසූ ගාර්වි, විනිසුරුවරයා සහ දිස්ත්‍රික් නීතිපතිවරයා “ශාපලත්  අපිරිසිදු යුදෙව්වන්” ලෙස හෙලා දකිමින් කෝපයෙන් පුපුරා ගියේය. ඔහුව සිරගෙට රැගෙන එන විට, ඔහු ආධාරකරුවන් සමූහයකට පැවසුවේ තමා කිසි විටෙකත් එම ප්‍රකාශය අපහාසයක් ලෙස අදහස් නොකල බව නමුත්, ඔහු යුදෙව්වන්ට එරෙහිව දිගටම චෝදනා කරමින් මෙසේලිවීය: “සමස්ත නඩුවේ සුවිශේෂී හා කැපී පෙනෙන ලක්ෂනය නම්, [බ්ලැක් ස්ටාර්] සමාගමේ විනාශයට හේතු වූ යුදෙව්වෙකු වන සිල්වර්ස්ටෝන්ගේ අපරාධයට මට දඬුවම් ලැබීමයි… මට මෙහිදි නඩු පවරන ලද්දේ තවත් යුදෙව්වෙකු වන මැක්ස්වෙල් මැටක් විසිනි, එමෙන්ම මට දඬුවම් නියම කරන්නේ විශිෂ්ට යුදෙව් නීතිවේදියෙකු වන ජූලියන් මැක්ය.

ඉතිහාසයේ මෙම සතිය: ජූනි 19-25 Read More »

Scroll to Top