history

හිට්ලර් බලයට පත් වී වසර 90ක්: පව්කාර සංවත්සරයක්

පීටර් ෂ්වාට්ස් විසිනි.

මෙහි පලවන්නේ ලෝක සමාජවාදී වෙබ් අඩවියේ 2023 ජනවාරි 29 දින පල වූ ‘90 years since Hitler took power: A sinister anniversary’ යන පීටර් ෂ්වාට්ස් විසින් ලියන ලද ඉදිරි දර්ශන ලිපියේ සිංහල පරිවර්තනය යි. පරිවර්තනය  මිගාර මල්වත්ත විසිනි.

වසර අනූවකට පෙර, 1933 ජනවාරි 30 වන දින, ජනාධිපති පෝල් වොන් හින්ඩන්බර්ග් විසින් ජාතික සමාජවාදී ජර්මානු කම්කරු පක්ෂයේ (NSDAP-එන්එස්ඩීඒපී) නායක ඇඩොල්ෆ් හිට්ලර් ජර්මානු රයික් චාන්සලර් ලෙස පත් කලේය. නාසීන්ට බලය පැවරීම භයානක ප්‍රතිවිපාක ඇති කලේය. ඔහුගේ පාලනය වසර 12කට පසුව අවසන් වූ බැවින් පොරොන්දු වූ වසර 1000ක රයික් පාලනයක්  පිහිටුවීමට හිට්ලර් සමත් නොවන්නට ඇත, නමුත් මෙම වසර 12 තුල ඔහුගේ පාලන තන්ත්‍රය විසින් සිදු කරන ලද අපරාධ, සිතාගත හැකි සියල්ල ඉක්මවා ගිය අතර එය වසර 1,000කට ප්‍රමානවත් වනු ඇත. 

මාස කිහිපයක් ඇතුලත, නාසීන් ත්‍රස්තයේ පාලනයක් දියත් කලේ  නවීනතම ප්‍රචාරක මාධ්‍යයන් සමඟ පූර්න ඔත්තු බැලීම සහ අනුකම්පා විරහිත මර්දනය ඊට ඒකාබද්ධ කරමින්ය. ඔවුන් කම්කරු සංවිධාන කඩා බිඳ දමා ඒවායේ නායකයින් සහ සාමාජිකයන් ඝාතනය කර හෝ ඒ  සඳහා විශේෂයෙන් පිහිටවූ  රැදවුම් කඳවුරු වල සිරකර තැබූහ. 

දිගු කලක් පුරාවට සංස්කෘතියේ සහ කාර්මික දියුනුවේ ජාතියක් ලෙස සැලකුනු ජර්මනිය, ඔවුහු ම්ලේච්ඡ සටන් යන්ත්‍රයක් බවට පත් කලහ. හිට්ලර් රයික් චාන්සලර් ලෙස පත්වීමෙන් වසර හය හමාරකට පසු, ඔහුගේ හමුදාව (වෙර්මාච්ට්) පෝලන්තය ආක්‍රමනය කිරීමත් සමඟ දෙවන ලෝක යුද්ධය ආරම්භ  කලේය. ඉන් අනතුරුව ,1941 ගිම්හානයේ දී , සෝවියට් සංගමයට එරෙහිව සූක්ෂම ලෙස සැලසුම් කරන ලද සමූලඝාතක යුද්ධයෙන් සෝවියට් පුරවැසියන් මිලියන 27 ක් මරා දැමීය.

Hitler
1933 මාර්තු 21, පොට්ස්ඩෑම් දිනයේ, ජනාධිපති පෝල් ෆොන් හින්ඩන්බර්ග් (දකුනේ) නාසි නායක ඇඩොල්ෆ් හිට්ලර් ජර්මානු චාන්සලර් ලෙස පත් කිරීම පිලිගනී. [ඡායාරූපය Theo Eisenhart/Bundesarchiv, Bild 183-S38324 / CC BY-NC-SA 3.0]

නාසීන්ගේ ම්ලේච්ඡත්වය එහි උච්චතම අවස්ථාවට ලඟා වූයේ, සින්ටි සහ රෝමා සිය දහස් ගනනක් සමග යුදෙව්වන් මිලියන 6 ක් ලියාපදිංචි කර, වටලා  අල්ලාගෙන, ඝාතන කඳවුරු වෙත ප්‍රවාහනය කොට එහිදී ඔවුන් ගෑස් කුටි සඳහා තෝරා වෙන් කොට  නිලධාරිවාදී පරිසමාප්ත භාවයෙන් පුලුස්සා දමන ලද කාර්මික සමූලඝාතනය කිරීමත් සමඟය.

හිට්ලර් බලයට පත්වී වසර දහයකට පසු, 1943 පෙබරවාරි 2 වන දින, ස්ටාලින්ග්‍රෑඩ්හිදී රතු හමුදාව විසින් වෙයර්මාට් (ජර්මන් හමුදාව) පරාජය කිරීම යුද්ධයේ හැරවුම් ලක්ෂයක් සනිටුහන් කලේය. යුද්ධය දැන් ජර්මනිය මතට ආපසු කරකැවී ගිය අතර ,ජර්මනියට මිත්‍ර පාක්ෂිකයින් විසින් එල්ල කරන ලද බෝම්බ ප්‍රහාරයෙන් ලක්ෂ සංඛ්‍යාත සිවිල් වැසියන් මිය ගියහ. 1945 අප්‍රේල් 30 වන දින හිට්ලර් විසින් ඔහුගේ හිස් කබල හරහා වෙඩි උන්ඩයක් නිකුත් කර ජර්මනිය යටත් වන විට රට නටබුන් බවට පත්වී තිබුනි.

එතැන් සිට වසර ගනනාවක් පුරා , එවැනි අපරාධ නැවත සිදු නොවිය යුතු බවට එකඟතාවයක් තිබුනි. නමුත් මෙය තවදුරටත් එසේ නොවේ. ජර්මානු රජය හිට්ලර් බලයට පත්වීමේ 90 වැනි සංවත්සරය සමරන්නේ, රුසියාවට එරෙහිව සටන් කිරීම සඳහා ජර්මානු ලෙපර්ඩ් යුධ ටැංකි යෙදවීමෙනි. රුසියාව මිලිටරිමය වශයෙන් යටත් කර ගැනීම සඳහා යුක්රේනයේ යුද්ධය උත්සන්න කිරීම මගින් වසර 80 කට පෙර ස්ටැලින්ග්‍රෑඩ්හිදී ලැබූ පරාජයට පලිගැනීම එහි අරමුනයි. 

නේටෝ ඉහල විධාන මූලස්ථානය  “සම්පූර්න සන්ධාන ප්‍රදේශය සඳහා මාස කිහිපයක්  තිස්සේ කලාපීය මෙහෙයුම් සැලසුම් තුනක් සකස් කරමින් සිටියි”, ඩර් ස්පීගල්හි ( Der Spiegel) එහි නවතම නිකුතුවේ වාර්තා කරයි. “බොහෝ ඇමුනුම් සහිතව දුරකථන නාමාවලියක ඝනකමක් ගන්නා සැලසුම්, සයිබර් අවකාශයේ සිට භූගෝලීය අවකාශයට,  සහ නාවික, ගුවන් සහ ගොඩබිම් හමුදා දක්වා, කිනම් හැකියාවන් කුමන මිලිටරි මානයන්හි යෙදවිය හැකිද යන්න විස්තරාත්මකව විස්තර කරයි.”මේ අතර, තවත් න්‍යෂ්ටික සන්නද්ධ බලවතෙකු වන චීනයට එරෙහි යුද්ධය ඇරඹිය  යුත්තේ වසර දෙකකින්ද නැතහොත් හතරකින්ද  යන්න ගැන එක්සත් ජනපද ජෙනරාල්වරු  සමපේක්ෂනය කරමින් සිටිති.

හිට්ලර් ප්‍රීතියෙන් කුල්මත් වනු ඇත. ඔහු නේටෝවේ ප්‍රහාරයට පුර්න සහය දක්වමින් යුධ ටැංකි සහ සබ්මැරීන යෙදවීමේ නියෝගයට මහ හඬින් අත්පොලසන් දෙනු ඇත.

ජර්මනියේ හිට්ලර් පුනරුත්ථාපනය කිරීම වසර ගනනාවකට පෙරම ආරම්භ විය. 1980 ගනන්වල ඉතිහාසඥ අර්නස්ට් නොල්ටේ නාසිවාදය රුසියානු ඔක්තෝබර් විප්ලවය කෙරෙහි තේරුම් ගත හැකි ප්‍රතික්‍රියාවක් ලෙස නිරූපනය කල විට, ඔහු “ඉතිහාසඥයින්ගේ ආරවුල” ලෙස හඳුන්වන ලද කෝපයේ කුනාටුවකට මුහුන දුන්නේය.

එහෙත් 2014 දී හම්බෝල්ට් විශ්ව විද්‍යාලයේ මහාචාර්ය ජෝර්ග් බාබරොව්ස්කි , ඩර් ස්පීගල්හි නොල්ටේ පුනරුත්ථාපනය කර “හිට්ලර් දුෂ්ටයෙක් නොවේ” යැයි ප්‍රකාශ කල විට, බාබරොව්ස්කිව ප්‍රසිද්ධියේ විවේචනය කිරීමේ හේතුවෙන්, මාධ්‍යයේ සහ දේශපාලන සංස්ථාපිතයේ සියලු කෝපය සමාජවාදී සමානතා පක්ෂයට (Sozialistische Gleichheitspartei, SGP) එරෙහිව එල්ල විය.  එස්ජීපීය එකල පැහැදිලි කල පරිදි, හිට්ලර් පුනරුත්ථාපනය කිරීම ජර්මානු මිලිටරිවාදයේ පුනර්ජීවනය සමඟ වෙන්කල නොහැකි ලෙස  සම්බන්ධිත  විය.

යුක්රේනයේ යුද්ධයෙන් දැන් මෙය තහවුරු වී ඇත. එය , හිට්ලර්ගෙන් පසු විශාලතම නැවත සන්නද්ධ කිරීමේ වැඩසටහන දියත් කිරීම සදහා  ජර්මානු ආන්ඩුවට කඩතුරාවක් සපයා ඇත. නේටෝවේ නිර්දය පෙරදිග ව්‍යාප්තිය සහ කියෙව්හි 2014 කුමන්ත්‍රනය හරහා යුද්ධය හිතාමතාම කුපිත කරන ලදී. එය ධනවාදයේ ගැඹුරු අර්බුදය විසින් මෙහෙයවනු ලබන අධිරාජ්‍යවාදී බලවතුන් අතර ලෝකය ප්‍රචන්ඩ ලෙස යලි බෙදා ගැන්මක කොටසකි. අධිරාජ්‍යවාදීන්ගේ ඉලක්කය වන්නේ රුසියාව කුඩුපට්ටම් කිරීම, එහි අතිවිශාල ස්වභාවික සම්පත් බෙදාගෙන චීනය වටකර ගැනීමයි.

මෙය කිසිසේත්ම යුක්රේනයේ ප්‍රතිගාමී රුසියානු ආක්‍රමනය සාධාරනීකරනය නොකරයි. පුටින් තන්ත‍්‍රය මූර්තිමත් කරන්නේ 1991 දී සෝවියට් සංගමය විසුරුවා හැර සමාජගත වූ දේපල කොල්ලකෑ රුසියානු කතිපයාධිකාරීන්ගේ අවශ්‍යතා ය. නේටෝවේ ප්‍රහාරය, 1917 ඔක්තෝබර් විප්ලවයේ ජයග්‍රහන විනාශ කිරීම වෙනුවෙන් රුසියානු ජනතාව දැන් ගෙවමින් සිටින මිලයි. බර්ලිනය සහ වොෂින්ටනය, 1943 හිට්ලර්ගේ යුද ටැංකිවලට සාක්ෂාත් කර ගැනීමට නොහැකි වූ දේ, නේටෝවේ සහ  කියෙව්හි  එහි රූකඩයේ සහාය ඇතිව,  සාක්ෂාත් කර ගැනීමට උත්සාහ කරයි. මෙය නැවැත්විය හැක්කේ ජාත්‍යන්තර කම්කරු පන්තියේ ඒකාබද්ධ ව්‍යාපාරයකට පමනි.

හිට්ලර් බලයට නැගීමෙහි පාඩම්

හිට්ලර්ගේ නැගීම පිලිබඳ ඓතිහාසික පාඩම් , අදට දැවෙන අදාලත්වයක් ඇත. බොහෝ විට කියාපානා  දෙයට පටහැනිව, ඔහු බලයට ගෙන ආවේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයේ ආරක්ෂකයින් බල රහිත බවට පත්කල ජනප්‍රිය ව්‍යාපාරයකින් නොවේ.ඔහුට රාජ්‍ය බලය දිනාගැනීමට අවශ්‍ය නොකලේ, එය දේශපාලන, ආර්ථික සහ හමුදා ප්‍රභූන් විසින් ඔහුට භාර දුන් නිසා ය.

1933 දී හිට්ලර් රයික් චාන්සලර් ධුරයට ඇතුලු වන විට, වයිමර් ජනරජයේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ආයතන බොහෝ කලකට පෙරම  විනාශ කර තිබුනි. පෙර වසර තුනක් තුලම  , චාන්සලර්වරුන් පාලනය කර තිබුනේ රයික් ජනාධිපතිවරයා විසින් අත්සන් කරන ලද හදිසි නියෝග හරහා විය.

බලාපොරොත්තු සුන් වූ පලමු ලෝක සංග්‍රාමයේ නිලධාරීන්, උද්ධමනය සහ ආර්ථික අවපාතයෙන් විනාශ වූ සුලු ධනේශ්වර ස්ථරයන් සහ වාර්ගිකත්වයේ සහ කොමියුනිස්ට් විරෝධයේ  ධජය යටතේ අනෙකුත් පන්ති විරහිත කොටස්ද  එකතු කරගත් හිට්ලර්ගේ එන්එස්ඩීඒපී ය  [ NSDAP], 1932 ගිම්හානයේදී එහි හොඳම මැතිවරන ප්‍රතිඵලය ලෙස ලබා ගත්තේ සියයට 37ක් පමනි. ඉන් පසු ඔහුගේ පක්ෂයට තිබූ සහයෝගය ඉක්මනින්ම බිඳ වැටුනි. මාස හතරකට පසු නව රයික්ටැග් මැතිවරනය පැවැත් වූ විට, ප්‍රධාන කම්කරු පක්ෂ දෙක, සමාජ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදීන් (එස්පීඩී) සහ කොමියුනිස්ට් පක්ෂය (කේපීඩී) ඒකාබද්ධව  නාසීන්ට වඩා සැලකිය යුතු ලෙස වැඩි ඡන්ද ප්‍රමානයක් ලබා ගත්හ. පක්ෂය බංකොලොත් භාවයට මුහුන දෙමින් සිටි අතර හිට්ලර් සියදිවි නසා ගැනීමට පවා කල්පනා කලේය.

මෙම අර්බුදයේ මධ්‍යයේ, රයික් ජනාධිපති වොන් හින්ඩන්බර්ග් වටා සිටි කුඩා කුමන්ත්‍රනකාරී කවයක් විසින් හිට්ලර්ට පක්ෂව තීරනය ගන්නා ලදී. මහා ව්‍යාපාරිකයන් සහ හමුදාව ඔවුන්ගේ අනුමැතිය සංඥා කලහ. ඔවුන් හිට්ලර්ට සහය දුන්නේ ඔහුගේ අභිප්‍රාය වැරදි ලෙස වටහා ගත් නිසා නොව, ඔහු කරන්නේ කුමක්ද යන්න ඔවුන් හොඳින් දැන සිටි නිසාය.

1932 ජනවාරි මස තරම් මුලදී, හිට්ලර් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය අහෝසි කරන බවත්, පන්ති අරගලය සහ “බෝල්ෂෙවික්වාදය” මර්දනය කරන බවත්, ජර්මනිය සඳහා නව ලෙබෙන්ස්‍රෝම් (ජීවන අවකාශය) අත්පත් ගන්නා බවත්, ඩුසල්ඩෝෆ් කර්මාන්ත සමාජයට කල කතාවකදී , ඉහල ව්‍යාපාරික නියෝජිතයින්ට පොරොන්දු විය. ඉඳහිට ධනේශ්වර-විරෝධී වාචාල කතා ඇදබානු ලැබුවද ,  පුද්ගලික දේපල උල්ලංඝනය නොකරන බවට හා ජනතාව අතර ආදායම් විෂමතාවන්ට  අභියෝග නොකරන බවට ඔහු ඔවුන්ට සහතික විය.

ආන්ඩුව භාරගෙන දින හතරකට පසු  හිට්ලර්, තවමත් ඉතිරිව තිබිය හැකි සංකාවන් දුරු කිරීම සඳහා රයික්වෙර් හි (එකල ජර්මන් හමුදාව) නායකයින් හමුවිය. “ජනවාර්ගිකත්වයේ” වැදගත්කම පිලිබඳ හඳුන්වාදීමේ ප්‍රකාශ වලින්  පසුව, “ආයුධ අතැතිව  ජර්මානු ජනතාවගේ ජීවන අවකාශය පුලුල් කිරීමට” ඔහු ඔවුන්ට පොරොන්දු විය. පූර්ව කොන්දේසියක් ලෙස, “සෑම කඩාකප්පල්කාරී මතයක්ම හැකි උපරිම ආකාරයෙන් යටපත් කල යුතු” බවත්, “මාක්ස්වාදය සම්පූර්නයෙන්ම විනාශ කල යුතු” බවත් ඔහු පැවසීය.

ප්‍රාග්ධනය සහ මිලිටරිය,  හිට්ලර් සඳහා වූ ඔවුන්ගේ තීරනයෙන්  ධනවාදයේ විසඳිය නොහැකි අර්බුදයට ප්‍රතිචාර දැක්වූහ. යුරෝපයේ මධ්‍යයට කොටුවූ ජව සම්පන්න ජර්මානු කර්මාන්තය ප්‍රසාරනය කල හැක්කේ ප්‍රචන්ඩකාරී යටපත් කර ගැනීම් මගින් පමනක් විය. මේ සඳහා පන්ති අරගලය මර්දනය කිරීමත් කම්කරු ව්‍යාපාරය කුඩුපට්ටම් කිරීමත් සිදු කල යුතු විය.

මේ හේතුව නිසාම අද නැවතත් ෆැසිස්ට් බලවේග ප්‍රවර්ධනය වෙමින් පවතී. මෙම තත්වය , ෆැසිස්ට්  ‘ජර්මනිය සඳහා විකල්පය’ (Alternative for Germany පක්ෂය -AfD) පාර්ලිමේන්තුවේ වාඩි වී සිටිමින් සරනාගතයින් සහ දේශීය ප්‍රතිපත්ති පිලිබඳ ආන්ඩුවේ පිලිවෙතට අන කරන , ජර්මනියේ පමනක් පවතින්නේ නොවේ.  එක්සත් ජනපදයේ ට්‍රම්ප්ගේ රිපබ්ලිකානුවන්ට සහ බ්‍රසීලයේ බොල්සොනාරෝගේ ආධාරකරුවන්ට පැහැදිලි ෆැසිස්ට් ලක්ෂන ඇත. ඉතාලියේ මුසෝලිනිගේ උරුමක්කරුවෝ රජයේ ප්‍රධානත්වය දරති.

මෑත වසරවල දී ධනවත් වීම සදහා වන  අශික්ෂිත සාදය (orgy) පන්ති ප්‍රතිවිරෝධතා බිඳවැටීමේ ලක්ෂ්‍යයට තල්ලු කර ඇත. මනුෂ්‍ය වර්ගයාගේ දුප්පත් භාගයට වඩා වැඩි ධනයක් පුද්ගලයන් දුසිම් කිහිපයක් සතුය. මධ්‍යම පන්තියේ ධනවත් නියෝජිතයන් ද – ඉහලම සියයට 10 ද  –  පොහොසත් වී ඇත. අද, මිලිටරිවාදය සඳහා වඩාත්ම වැදගත් සමාජ පදනම, ඔවුන්  සාදාලයි. ඊට වෙනස්ව, කම්කරු පන්තියේ ජීවන තත්වයන් දැවැන්ත ලෙස පහත වැටී ඇත, ශ්‍රම සේවා කොන්දේසි වඩ වඩාත් දරාගත නොහැකි වෙමින් පවතී, ලොව පුරා විරෝධතා සහ වැඩ වර්ජන ඉහල යමින් පවතී.

යුද්ධයට හා ෆැසිස්ට්වාදයට එරෙහි සටන සඳහා වෛෂයික පදනම මෙයයි. 1933 දී මිලියන 13ක් වූ එස්පීඩී සහ කේපීඩී ඡන්දදායකයින්ට හිට්ලර් නැවැත්විය හැකිව තිබුනි. ඔවුන් සටන් කිරීමට සූදානම්ව සිටි නමුත් ඔවුන්ගේ නායකයින් ඒවා අසාර්ථක කලහ. එස්පීඩීය සටන් කිරීම නිශ්චිතවම ප්‍රතික්ෂේප කල අතර ඒ වෙනුවට රාජ්‍යයට සහ හින්ඩන්බර්ග් වෙත ආයාචනා කලේය. ස්ටාලින්ගේ බලපෑම යටතේ කේපීඩීය බලහීන හා විකාර ප්‍රතිපත්තියක් අනුගමනය කලේය.  එස්පීඩීය, “සමාජ ෆැසිස්ට්වාදීන්” ලෙස හඳුන්වමින්, ඔවුන් සමග නාසීන්ට එරෙහි එක්සත් පෙරමුනක් ගොඩනැගීම කේපීඩීීය ප්‍රතික්ෂේප කලේය.

“ජර්මානු නිර්ධන පංතිය සංඛ්‍යාවෙන් හා සංස්කෘතියෙන් තම ඉලක්කය සපුරා ගැනීමට තරම් ශක්තිමත් විය, නමුත් කම්කරු පන්තියේ නායකයින් අසමත් බව ඔප්පු විය,” එක්සත් පෙරමුනේ ප්‍රතිපත්තියක් සඳහා වෙහෙස නොබලා සටන් කල ලියොන් ට්‍රොට්ස්කි ලිවීය.

වසර 90කට පෙර සිදු වූවාක් මෙන්, ෆැසිස්ට්වාදයේ සහ මිලිටරිවාදයේ ඉදිරි ගමන නැවැත්විය හැක්කේ ජාත්‍යන්තර කම්කරු පන්තියේ ස්වාධීන සමාජවාදී ව්‍යාපාරයකට පමනි. හතරවන ජාත්‍යන්තරයේ ජාත්‍යන්තර කමිටුව සහ එහි ජර්මානු අංශය වන එස්ජීපීය (Sozialistische Gleichheitspartei -SGP), එවන් ව්‍යාපාරයකට නායකත්වය දිය හැකි දේශපාලන පක්ෂය ගොඩ නගමින් සිටිති.

හිට්ලර් බලයට පත් වී වසර 90ක්: පව්කාර සංවත්සරයක් Read More »

කම්කරු මාවත ඉතිහාසයෙන්: ආර්ථික කඩා වැටීමේ බර කම්කරුවන් මතට – ආර්. ප්‍රේමදාස යූඇන්පී ප්‍රතිපත්ති පැහැදිලි කරයි

මෙහි පළ වන්නේ විප්ලවවාදී කොමියුනිස්ට් සංගමයේ (විකොස) නිල පුවත්පත වූ කම්කරු මාවත පත්‍රයේ, 395 කලාපයේ, 1977 ජූලි 23 වන දින පළ කරන ලද ලිපියකි.

1977 ජූලි 21 වන දින පැවැත්වීමට නියමිත වූ මහ මැතිවරණය සඳහා ශ්‍රී ලංකා නිදහස් පක්ෂය සහ එක්සත් ජාතික පක්ෂය (යූඇන්පී) මැතිවරණ වේදිකාව තුළ ඉදිරිපත් කරන ලද තම වැඩපිලිවෙල සම්බන්ධව විකොස ඉදිරිපත් කරන ලද විවේචන හා එහි විප්ලවවාදී වැඩපිළිවෙළ සම්බන්ධ ලිපි අතරින් පහත ලිපිය ද යූඇන්පී ප්‍රතිපත්ති ගණනාවක් විචාරයට ලක් කරයි.

වත්මන් රනිල් වික්‍රමසිංහ ආන්ඩුව ජනාධිපතිවරනයක් සඳහා සූදානම් වෙමින් සිටින අතර තුර  කම්කරු පන්තිය මත ආර්ථික හා මූල්‍ය අර්බුදයේ බර සම්පූර්නයෙන්ම දැමීම සදහා ගෙනයන වැඩපිලිවෙල සමග එදා 1977 ජුලි මැතිවරනයට ආසන්නයේ ජයවර්ධන හා ප්‍රේමදාස ඇතුලු යූඇන්පී නායකයන් හෙලිදරව් කල එහි කප්පාදු සැලසුම් සිහියට නැගීමත්, ඒවා ක්‍රියාත්මක කිරීමට පියවර ගත් ආකාරයත්, කම්කරු පන්තිය වෘත්තීය සමිති ව්‍යාපාරය හරහා පරාජයන් කරා ගෙනයනු ලැබීමත් නැවත අධ්‍යයනය කර ගැනීම අද දවසේ අරගලයන්ට පාඩම් සපයනු ඇත.

***

Premadasa
ආර්.ප්‍රේමදාස (මැද) ජේ.ආර්.ජයවර්ධන (දකුන) සමග

යුඑන්පී ආණ්ඩුවක් බලයට පැමිණියහොත් ක්‍රියාත්මක කරන ඇත්ත ප්‍රතිපත්ති ගැන පැහැදිලි හෙළිදරව්වක් කර ඇත්තේ එහි උප නායක ආර්. ප්‍රේමදාස යි.

අලුත් යූඑන්පී ආණ්ඩුවක ප්‍රතිපත්තිය  පැහැදිලි කරමින් ප්‍රේමදාස කර ඇති සම්මුඛ සාකච්ඡාවක්,”හිමාත්” නම් ඉන්දීය සඟරාවේ ජූනි දාසය කලාපයේ පළවෙයි. ඔහු එය මෙසේ පවසයි.

“වගකීම සහ විනය අප රටට අවශ්‍ය ය. ලංකාවේ මධ්‍යගතව ආර්ථිකය සැලසුම් කිරීම අසාර්ථකව ඇත. සැලසුම් කිරීමේ ක්‍රියාදාමය පහලින් පටන්ගත යුතුය. අප කම්කරුවන්ට වගකීම භාර දිය යුතුය. සෑම ආයතනයකම ලාභ හා පාඩුවලට (කම්කරුවන්) සහභාගි වන ක්‍රමයක් ඇති කිරීමට අපට අවශ්‍යව ඇත.”

“මේ වගකීම පැනනගින්නේ කෙසේදයි” අසන ලද ප්‍රශ්නයකට පිළිතුරු දුන් ඔහු,” තමන් වෙනුවෙන් නොව අනුන් වෙනුවෙන් ජීවත්වෙන සමාජයක් නිර්මාණය කිරීමට අපට අවශ්‍යව යයි”පැවසීය.

ධනපති ක්‍රමයේ කඩාවැටීමට කම්කරුවන් වගකියන ආණ්ඩුවක් පිහිටුවීමට තමන් බලාපොරොත්තු වන බව යුඑන්පි නායකයින් ජනතාවට නොකීවද ඔවුන්ගේ ඉලක්කය එය බව ඉහත ප්‍රකාශය  හෙළිදරව් කරයි. මේ ප්‍රකාශනය යූඑන්පී යේ ඇත්ත අරමුණ ගැන මැතිවරණයේදී කම්කරු පන්ති ව්‍යාපාරයට ලැබුණු අනතුරු ඇඟවීම් සියල්ලම සනාථ කරවන්නකි.

නිදහස් වෙළෙඳ කලාපයක් බිහි කර, විදේශ ආයෝජනයන් ගෙන්වන බවත්, බඩු මිල අඩු නොකරන බවත්, වෘත්තිය සමිති දඬු ගැසීමේ නීති ගෙනෙන බවත්, යූඑන්පී නායකයන් දී ඇති ප්‍රකාශයන් පිටුපස පවතින නියම යථාර්ථය මේ ප්‍රකාශයෙන් හෙළිදරව් වේ.

යූඑන්පී නායකයාගේ ප්‍රකාශයේ අර්ථය නම් ඔවුන්ගේ ආණ්ඩුවක මූලික ලක්ෂණය වන්නේ එය ලංකාවේ නිෂ්පාදන ක්‍රමයේ සම්පූර්ණ කඩාවැටීමේ බර කම්කරුවන් සහ දුගීන් මත පටවන ආණ්ඩුවක් බවයි.

මේ ආණ්ඩුව යටතේ කම්කරු පන්ති ව්‍යාපාරය වෙනුවෙන් සූදානම් කෙරෙන ඉරණම ගැන වැටහීමක් ඇතිකර ගැනීමට නම් අපි නැවත වරක් මේ මැතිවරණය පැවැත්වුණ ජාතික සහ ජාත්‍යන්තර දේශපාලන සහ ආර්ථික අර්බූදය දෙස හැරිය යුතුය.

කඩාවැටීම

මේ මැතිවරණයට පසු බලයට පත්වන ආණ්ඩුව බලය අතට ගන්නේ ලංකාවේ මෙතෙක් පැවති දරුණුම ආර්ථික කඩාවැටීම මධ්‍යයේය. ධනපති නිෂ්පාදන ක්‍රමයේ පරිපූර්ණ කඩාවැටීම මේ අර්බුදයේ මූලික ලක්ෂණයකි.

ආර්ථිකයේ මූලික අංගයක් පමණක් ගතහොත් 1976 වර්ෂයේ තේ නිෂ්පාදනය සියයට 8.1 කින් කඩා වැටී ඇත. පොල් නිෂ්පාදනයේ වැටීම සියයට 13 කි. වී නිෂ්පාදනය වී බුසල් කෝටි 6 සහ 8 ප්‍රමාණයේ සිට 5.5 දක්වා පහතට වැටුනි.

මූලික නිෂ්පාදනයන් මෙසේ කඩා වැටෙද්දී, ඉතාමත්ම භයානක තත්වය උද්ගතවූයේ කර්මාන්ත ක්ෂේත්‍රයෙහිය. පසුගිය පෙබරවාරි මාසය වන විට සංස්ථාවන්ගේ නිෂ්පාදනය සියයට 44 කින් පහත වැටී ඇත.

මේ නිෂ්පාදන කඩාවැටීමට අමතරව පුද්ගලික අංශයේ බරපතළ නිෂ්පාදන කඩාවැටීම ඇරඹී තිබිණි.

මේ කඩා වැටීම සිදු වූයේ එක්දාස් නවසිය හැත්තැ එකෙන් පසු ධනපති ලෝකය පුරාම පැතිර ගිය ජාත්‍යන්තර ආර්ථික අර්බුදයේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙසය. 1977 වන විට ඇති වූ තත්ත්වය නම් මේ අර්බුදය දැවන්ත කඩාවැටීමක් බවට ජාත්‍යන්තර වශයෙන් ම පරිවර්තනය වීමයි.

ඇමරිකාව වැනි දියුණු ධනපති රටවල නිෂ්පාදනය කඩා වැටීමද, ණය ගැතිකම උග්‍රම මට්ටමට නැගීමද, ගෙවුම් ශේෂ හිඟයන් සහ වෙළෙඳ ශේෂ හිඟයන් උත්සන්න වීම ද සිදු වූ අතර සිය බංකොලොත්කම පියවාගැනීමට ලෝක බැංකුවෙන් සහ ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදලින්ද, වෙළඳ බැංකු වලින් ද ණය ගත් රටවලට ණය හෝ පොලී ගෙවීමට තවදුරටත් නොහැකිවීමෙත්, මේ නිසා මෙම මූල්‍ය පද්ධතියම කඩාවැටීමේත් තර්ජනය ඉස්මතු වෙයි.

අධිරාජ්‍යවාදීන්ගේ ඉත්තෙක්

වෙළඳ යුද්ධය දරුණුම මට්ටමට උදාවීමත් ආර්ථික කඩා වැටීම පාලනය කිරීමට දැරූ සෑම උත්සාහයක්ම අසාර්ථක වීමත් සමගම ලෝක මූල්‍ය ආයතනයන් සෑම රටකම ආර්ථික විනාශය උග්‍ර කිරීමේ ආයතනයන් බවට පත්වීම දැන් සිදුව ඇති මූලිකම විපර්යාසයකි. මේ තත්ත්වය තුළ බලය ගන්නා සෑම ධනපති ආණ්ඩුවකට ම කළ හැකි එකම කාර්යය වන්නේ මේ කඩා වැටීම ඉහළම මට්ටමට උත්සන්න කිරීමත්, අධිරාජ්‍යවාදීන්ගේ සෘජු ඉත්තකු ලෙස විනාශය දියත් කරන්නෙකු බවට පත්වීමය. කම්කරුවන්, ලාභය පමණක් නොව පාඩු ලැබීමේ වගකීමද බාරගන්නා අය  බවට පත් විය යුතු යයි ප්‍රේමදාස පවසන්නේ මේ තත්ත්වය යටතේ ය.

නිෂ්පාදනය කඩා වැටෙද්දී කර්මාන්ත සහ ෆැක්ටරි විශාල වශයෙන් වැසෙද්දී මේ කඩාවැටීම උග්‍ර කරවන ප්‍රතිපත්ති ආණ්ඩුව විසින් එදිනෙදා ක්‍රියාත්මක කරද්දී පාඩු ලැබීමේ වගකීම කම්කරුවන්ට භාරගත හැක්කේ එකම විධියකින් පමණකි. එනම් තම රැකියාව අහිමිවීම පිළිගැනීමට එකඟ වීමෙන් පමණි.

Workers

යූඑන්පිය කතා කරන්නේ කර්මාන්තවල සිදුවන සුළු අලාභයන් කම්කරුවන් විසින් විඳදරා ගැනීම නොවේ. ඇත්ත වශයෙන් ආර්ථික අර්බුදය මේ මට්ටමට උග්‍ර නොවූ පසුගිය අවුරුදු 7 තුළ ශ්‍රී ලංකා හවුල් ආණ්ඩුව යටතේ කර්මාන්ත සහ සංස්ථාවන් කඩා වැටීම ඇරඹුණු විට ක්‍රියාත්මක වූයේ ධනපති ක්‍රමයේ කඩාවැටීම කම්කරුවන් පිටින් යැවීමේ ප්‍රතිපත්තින් ය. බෝනස් කපාදැමීම, විශ්‍රාම වැටුප් අහිමි කිරීම, සේවක අර්ථසාධක අරමුදල් අහිමි කිරීම, අතිකාල දීමනා සහ ජීවන අංක දීමනාව අත්හිටවීම, ස්ථිර වැටුප් වෙනුවට ඵලදායිත්වය ට සහ නිෂ්පාදන පරිමාණයට ගැටගැසුණු වැටුප් ක්‍රමයක් දියත් කිරීම, සාමූහික කේවල් කිරීම මගින් දිනා තිබූ වැටුප් ගිවිසුම් අහෝසිකර අලුත් දිරිගැන්වීමේ ක්‍රමයක් සහ වැඩ වේගවත් කිරීම පැටවීම, කම්කරුවන් තොගපිටින් අස්කිරීම, කර්මාන්තශාලා වන් නවීකරණය සහ ප්‍රතිසංවිධානය කිරීමේ මුවාවෙන් පැක්ටරි අංශ වශයෙන් වසා දැමීම ආදී පියවරයන් කම්කරුවන් මත පැටවීමට ධනපති පන්තිය ශ්‍රී ලංකා ආණ්ඩුවේ මුල් වටය තුළම හවුල් ආණ්ඩුවේ උදව්ව සහිතව ඉදිරියට ආවේය.

මේ පියවරයන් කම්කරු පන්තිය දිනා සිටි සියලුම වරප්‍රසාදයන් විනාශ කිරීමේ ක්‍රියාමාර්ගයක් බවට පත්විය.

කර්මාන්තශාලා වල අලාභයට ධනපතියන් ද කම්කරුවන් ද වගකිය යුතු යැයි ඔවුහු පවසති. එහෙත් මේ කර්මාන්ත කඩා වැටීමට ධනපතියන් වග කීවේ කෙසේද?

කර්මාන්ත කඩා වැටීමට සහ අලාභ ලැබීම ඇරඹුණු විට ධනපති පන්තිය ගත් පියවර නම්, තමන් එතෙක් ලැබූ ලාභය කම්කරුවන් හෝ කර්මාන්තය ගොඩනැගීමට යෙදවීම නොවේ.

අර්බුදයේ මුල් අවධියේදී ධනපති පන්තියේ උත්සාහය වූයේ කම්කරු පන්තිය මත අර්බුදයේ බර එක් අතකින් පටවමින් ද අනික් අතින් බැංකු වලින් ලබා ගන්නා ණයවලින් එය දිව වීමට ද උත්සාහ කිරීමය.

මෙය අසාර්ථක වූ විට ඔවුන් ගත් පියවර නම් කර්මාන්තය පිළිබඳ සම්පූර්ණ වගකීම අතහැර තම ධනය ද රැගෙන වෙනත් ලාභදායි ජාවාරම් වෙත පැනීමයි. ආර්ථික කඩා වැටීම තුල මෙතෙක් සිදුවූයේද අනාගතයේ වඩාත් බරපතළ ලෙස සිදු වන්නේ ද මෙයයි.

එහෙත් ආර්ථික කඩා වැටීමට සම්පූර්ණයෙන්ම වගකිව යුත්තේ කම්කරු පන්තිය නොව ධනපති පන්තියයි. පසුගිය කාලය තුළ කඩාවැටීමට භාජනය වූ සෑම පැක්ටරියක් ම, සෑම කර්මාන්ත යක්ම මෙය සනාථ කරයි. මීට හොඳම උදාහරණය වැල්ලවත්ත රෙදි මෝලයි.

වැල්ලවත්ත රෙදි මෝලේ ඇතිවූ  කඩාවැටීම වළක්වා ගැනීමට ආණ්ඩුවද වාණිජ බැංකුව ද රුපියල් ලක්ෂ ගණනින් ණය පොම්ප කළහ. මෙය අසාර්ථක වූ පසු කඩාවැටීම කම්කරුවන් ගේ හිස මත පැටවීම ඇරඹුණි. කම්කරුවන් දාස් ගනන් අස්කර දමා, වැඩ වේගවත් කිරීමේ ක්‍රමයක් ක්‍රියාත්මක කරමින් කම්කරුවන් අතට ලැබුණු වැටුප රුපියල් සිය ගණනින් අඩු කරමින් අවුරුදු හතළිහක පමණ අරගලයකින් දිනාගත් අයිතීන් සියල්ල අහෝසි කර අලූත් වහල් කොන්දේසි ක්‍රියාත්මක කරන ලදී. මේ ක්‍රියාමාර්ගයේ අවසානය වූයේ රෙදි මෝල ගොඩගැනීමේ සැලැස්ම සම්පූර්ණයෙන්ම අසාර්ථක වීමෙනි. මේ පියවරයන් ගෙන් අවුරුද්දකට පසුව, අර්බුදය තවත් උත්සන්න වීමෙන් පසුව රෙදි මෝල වසා දැමීමට තර්ජනය කිරීමට පාලකයින්ට සිදුවූයේ ඔවුන්ට ණය දීමට ආණ්ඩුව හෝ බැංකුකරුවන් ඉදිරිපත් නොවීම නිසයි.

 මෝල වසා දැමීමට ගත් උත්සාහය කම්කරු පන්තිය විසින් පරාජය කිරීමෙන් පසුව, එහි වගකීමට සම්පූර්ණයෙන් ම කර ගැසීමට ආණ්ඩුවට සිදුවිය. ස්ටැලින්වාදී න්ගේ උදව් ඇතිව කම්කරුවන්ට තවත් වැඩ වේගවත් කිරීමේ සැලසුම් පටවා තාවකාලිකව එයගොඩ දැමීමට උත්සාහයක් දරන ලදී.

එයින් පසුව දැන් උද්ගතව ඇත්තේ සම්පූර්ණ පේෂකර්මාන්තයේම කඩාවැටීමේ බර පේෂකර්ම සංස්ථාවේ සහ ආණ්ඩුවේ කර මත වැටීමයි. සංස්ථාවේ කම්කරුවන්ට වැටුප් ගෙවීමට ණය ගැනීම සඳහා සංස්ථාවේ දේපල උකස් කිරීමට ද දැන් සිදුව ඇත.

වැල්ලවත්ත මෝල

මේ සියල්ල සිදුවීමට පෙරම, පේෂ කර්මාන්තයේ කඩාවැටීමට ආණ්ඩුව මූහුන දුන්නේ, අත්යන්ත්‍ර සහ සුළු ෆැක්ටරි මත පදනම් ව තිබූ කර්මාන්තය ජාතික පරිමාණයෙන් ම කඩාවැටීමට පියවර ගැනීමෙනි. කර්මාන්ත කඩා වැටීම එක් අවධියකින් නතර නොවන්නක් බව මෙය හොඳින්ම ඔප්පු කළේය.

Mill

සෑම කර්මාන්තයකම සිදුවූයේ වැල්ලවත්ත රෙදි මෝලේ සිදු වූ දෙයයි. සෑම කර්මාන්තයකම අර්බූදයෙන් බේරීමට ධනපති පංතිය සහ ආණ්ඩුව ගත්තේ එහි අනුගමනය කළ පියවරයි. මේ සියළු පියවරවල ඉරණම ද එයයි. මේ සියලු ප්‍රතිගාමී විසඳුම් නොතකා ආර්ථික කඩා වැටීම උග්‍ර මට්ටම් වලට සේන්දු වීම මීට හේතුව විය.

වතු ආර්ථිකය තුළ මේ පියවරයන් මීටත් වඩා ම්ලේච්ඡ අන්දමින් දියත් කරන ලදී. තේ වතු වලින් විශාල ප්‍රමාණයක් වසාදමා  ඒවායේ කම්කරුවන් විශාල ප්‍රමාණයක් එළවා දැමීමේ ප්‍රතිපත්තියක් ආණ්ඩුව ‍ ක්‍රියාත්මක කළ අතර මෙහි ප්‍රතිඵලය වූයේ වතුකම්කරුවන් දහස් ගණනින් රැකියා අහිමි වීමට ගොදුරු වීමයි.

කර්මාන්ත කඩා වැටීමට වගකීම කම්කරු පංතිය භාර ගැනීමෙන් මෙම කඩාවැටීම විසඳීම සම්පූර්ණ ප්‍රෝඩාවක් වන්නේ මේ පරිහානිය තුළදී රටේ ජනතාවට අවශ්‍ය මූලික භාණ්ඩවලට අදාල නිෂ්පාදනයන් සහ කර්මාන්ත පවත්වාගෙන යෑමට ධනපති පංතියට නොහැකි නිසයි. ආර්ථික කඩා වැටීමේ මූලික ලක්ෂණය නම් මේ නිෂ්පාදන අංශයන් කඩා වැටීමයි. ධනපති පන්තියට අද ගැනීමට ඉතිරිව ඇති එකම කර්මාන්තය නම් මැණික් කර්මාන්තය, සී.ආර්.එ. මුදල්වලින් සුඛෝපභෝගී භාණ්ඩ ගෙන්වීම සහ සංචාරක කර්මාන්ත වැනි පරපුටු ජාවාරම් ය. මේ පරපුටු ජාවාරම්වල ලාභය යෙද වී ඇත්තේ කම්කරුවන්ට බෙදීමට හෝ මේ ජනතාව වෙනුවෙන් යෙදවීමට නොව සාගතය මධ්‍යයේ ධනපති පංතියට අවශ්‍ය සුඛෝපභෝගී භාණ්ඩ ගෙන්වීමටය.

යුඇන්පිය දැන් උත්සාහ කරන්නේ මේ ආර්ථික  සැලසුම් ජාතික පරිමාණයෙන් දියත් කිරීමයි. කර්මාන්ත කඩාවැටීමට කිසිම අයුරකින් උරදීමට දැන් ධනපති ආණ්ඩුවට හෝ බැංකුවලට නොහැකිය. ව්‍යාපාර රජයට ගැනීමෙන් හෝ ණය දීමෙන් ආර්ථික කඩා වැටීම කල් දැමීමට හෝ සමනය කිරීමට ඔවුන්ට කිසිසේත්ම හැකියාවක් නොමැත. බලයට එන ධනපති පක්ෂයකට කළ හැකි එකම දේ නම් අධිරාජ්‍යවාදී හාම්පුතුන්ගේ නිර්දේශයන්ට සම්පූර්ණයෙන්ම යටත් වීමයි.

යූඇන්පිය දියත් කිරීමට උත්සාහ කරන ක්‍රියාමාර්ගය ඔවුන්ට ක්‍රියාත්මක කළ හැකි වන්නේ සිවිල් යුද්ධයක් මගින් පමණකි. ඔවුන් සූදානම් වන්නේ ද ඒ සඳහා ය. ජනතාවගේ ප්‍රශ්න විසඳීමේ පොරොන්දු දී බලයට පැමිණීමෙන් පසුව කම්කරු පන්තියට විරුද්ධව එල්ල කිරීමට උත්සාහ කරන මේ ප්‍රහාරයන්ට විරුද්ධව කම්කරු පන්තිය දැවැන්තව නැගී සිටිනු ඇත.

කම්කරු පන්තිය ආර්ථික අර්බුදයට කර ගැසිය යුතුයැයි යන්නෙහි එකම අර්ථය නම් ව්‍යාපාරයේ ඉතිහාසයේ දී දිනාගත් අයිතීන් සියල්ල අහෝසි කළ යුතුය යන්නයි. මේ අයිතීන් දිනා ගැනීම සඳහා සංවිධානය වීම මැතිවරණයෙන් පසු කම්කරු පන්තිය ඉදිරියේ ඉස්මතුවන මූලික ප්‍රශ්නයකි.

වෘත්තිය සමිති ව්‍යාපාරය කුඩු පට්ටම් කිරීම සඳහා නීති ගෙන ඒම ගැන යූඇන්පිය මැතිවරණය තුළ කතා කර ඇත්තේ කම්කරු පංතියේ ස්වාධීනත්වයත් එහි ශක්තියත් විනාශ කිරීම ධනපති පංතියේ නව සැලසුම් සඳහා අත්‍ය‍යාවශ්‍ය වන හෙයිනි. වෘත්තීය සමිතිවල නායකත්වය,  කම්කරුවන්ගේ අයිතීන් රැකීම නොව ධනපති ආණ්ඩුවේ සැලසුම් ක්‍රියාත්මක කරන නායකත්වයක් බවට පත් කිරීම එහි එල්ල යයි. එහෙත් යුඑන්පීය බලාපොරොත්තු වන පරිදි පාර්ලිමේන්තුවේ නීති සම්මත කිරීමෙන් ලංකාවේ ස්වාධීන වෘත්තීය සමිති   විනාශ කිරීමට ඔවුන්ට නොහැකි වනු ඇත.

කම්කරු පන්තියේ මූලික අයිතිවාසිකම් වලට විරුද්ධව එල්ලවන මෙම ප්‍රහාරයට විරුද්ධව තමන් සටන් නොකරන බව සමසමාජ ස්ටැලින්වාදී නායකයෝ ද සියලුම වර්ගයේ ප්‍රතිසංස්කරණවාදී නායකයෝ ද දැනටමත් හෙළි කර ඇත. වෘත්තීය සමිති ව්‍යාපාරය කුඩුපට්ටම් කිරීමේ නීති තමා බලයට පැමිණියහොත් ක්‍රියාත්මක කරන්නේ යයි යුඇන්පිය ප්‍රකාශ කළ පසුව, සමසමාජ සහ ස්ටැලින්වාදී නායකයෝ ද, වෘත්තිය සමිති නායකයෝ ද මේ ප්‍රහාරය නැවත්වීම ගැන වචනයක්වත් ප්‍රකාශ නොකළහ. කම්කරු පන්ති ව්‍යාපාරය ඉදිරියේ ඉස්මතු වී ඇති මෙම තර්ජනයට කම්කරු පන්තිය මුහුණ දෙන්නේ කෙසේද? ඒ සඳහා සංවිධානය විය යුත්තේ කුමන ප්‍රතිපත්ති මත ද, මෙය පරාජය කිරීමට ගත යුතු නිශ්චිත පියවර යන් මොනවාද? යන ප්‍රශ්න ගැන කිසිම ප්‍රකාශයක් දීම ඔවුහු ප්‍රතික්ෂේප කර ඇත.

මෙහි අර්ථය නම් මැතිවරණයෙන් පසු බලයට පත්වෙන ආණ්ඩුවකට මේ ප්‍රහාරයන් ක්‍රියාත්මක කිරීමට ඉඩ දීමට ඔවුන් තීන්දුවක් ගෙන ඇති බවයි.

මේ ප්‍රතිපත්තිය යටින් පවතින්නේ ජනතාවට විරුද්ධව සිවිල් යුද්ධය දියත් කරන ආණ්ඩුවක් බලයෙන් ඉවත් කර දැමීම ඔවුන් ප්‍රතික්ෂේප කරන බවයි. යූඑන්පී ආණ්ඩුවක් බලයෙන් පහකර දැමීමට කම්කරු පන්තිය මෙහෙයවීම ප්‍රතික්ෂේප කරන මොවුන් වහාම කම්කරු පන්ති ව්‍යාපාරයේ නායකත්වයෙන් එළවා දැමීම කම්කරු පන්තියේ ඉදිරියේ ඉස්මතුව ඇති මූලික කර්තව්‍යයයි.

මැතිවරණයෙන් පසුව බලයට එන ධනපති ආණ්ඩුව වහාම එළවා දැමීම සඳහා කම්කරු පන්තිය සංවිධානය කිරීමේ වගකීමට උර දී ඇත්තේ විප්ලවවාදී කොමියුනිස්ට් සංගමය පමණකි. මේ මැතිවරණය තුළ විප්ලවවාදී කොමියුනිස්ට් සංගමය කම්කරු පන්තියට ඉදිරිපත් කළ ඉදිරිදර්ශනයන් එහි අඩංගු වූ සියලු අනතුරු ඇඟවීම් සහ ක්‍රියාමාර්ගය මැතිවරණ තුළ වර්ධනය වූ දේශපාලනය තත්වය විසින් සම්පූර්ණයෙන්ම සනාථ කර ඇත.

එළඹ ඇති අභියෝගයට මුහුණදීමට හැකි එකම මාර්ගය නම් ජාතික බංකොලොත්කම සහ ආර්ථික කඩා වැටීම වැලැක්වීම සඳහා  ක්‍රියාමාර්ගයක් ක්‍රියාත්මක කිරීමට කම්කරු සහ සෙසු පීඩිතයන් මෙහෙයවීමයි.

වතුකරය

සියලුම කර්මාන්ත සහ පැක්ටරි කම්කරු පාලනය යටතේ ජනසතු කිරීමට කම්කරු පන්තිය මෙහෙයවීම මූලිකම අවශ්‍යතාවය ලෙස ඉස්මතු ව ඇත. පැක්ටරි වසා දැමීමටත් කම්කරුවන් දොට්ට දැමීමටත් විරුද්ධව කම්කරු පංතිය තම වතු සහ පැක්ටරි වාඩිලා ගැනීමේ පියවර ගන්නා බවත් කර්මාන්ත ක්ෂේත්‍රයම පුරා මෙම වාඩිලා ගැනීමේ සටන් පැතිර යන බවත් ඉතාමත් පැහැදිලිය. වතු කඩා දැමීමට විරුද්ධව වතුකරය පුරා පැතිරුණු සටන් ගැන අනාගතේ සිදුවන සටන් වල ස්වභාවය කුමක්දැයි යන්න කල්තියාම එළි කර ඇත. වතුකරය තුළ කම්කරුවන් වාඩිලා ගැනීමේ සටන්වලින් ආන්ඩුවේ සැලැස්ම පරාජය කළා පමණක් නොව ඊට විරුද්ධව ධනපති පංතිය ආයුධ සන්නද්ධ මැර කණ්ඩායම් මෙහෙයවමින් වතුකරය තුල සිවිල් යුද්ධ තත්ත්වයක් නිර්මාණය කළේය. තම ආරක්ෂාව සඳහා අවශ්‍ය සියලුම පියවර ගැනීමෙන්, විශේෂයෙන්ම ආරක්ෂක කමිටු ගොඩනැගීමේ සහ ධනපති හමුදා සහ මැර කණ්ඩායම් නිරායුධ කිරීමේත් අවශ්‍යතාවය කම්කරුවන් ඉදිරියේ ඉස්මතු විය.

කර්මාන්ත වාඩිලා ගැනීමත් සමඟම මතුවන ප්‍රධාන අවශ්‍යතාවය නම් කර්මාන්තය වසා දැමීමට ධනපති පංතියට ඉඩ නොදී ඒවා පවත්වාගෙන යෑමයි. වාඩිලා ගැනීමත් සමගම ඒවා පවත්වාගෙන යෑමේ ජාතික සැලැස්මක් ක්‍රියාත්මක කිරීමේ අවශ්‍යතාවය මතු වේ. කඩාවැටීමට භාජනය වන සෑම පැක්ටරියක ම පොත් පත් විවෘත කරමින් ඒවායේ ගණන් හිලව් පරික්ෂා කිරීම සඳහා වෘත්තිය සමිති වල විශේෂ කමිටු පිහිටු විය යුතුය.

ජාතික බංකොළොත් භාවය වළක්වා කර්මාන්ත පද්ධතීය ආරක්ෂා කර ගත හැක්කේ අධිරාජ්‍යවාදී බැංකු හ මූල්‍ය සංස්ථා වන්ගෙන් සම්පූර්ණයෙන් කැඩෙන ආණ්ඩුවකට පමණි. මෙම සංස්ථාවලට ණය සහ පොලී ගෙවීම් සම්පූර්ණයෙන්ම නවත්වන, විදේශ වෙළඳාමේ ඒකාධිකාරියක් පිහිටවන ආණ්ඩුවකට පමණකි. ආර්ථික විනාශයට විරුද්ධව සටන් කරන සෑම කම්කරුවෙකුම මේ ක්‍රියාමාර්ගය ක්‍රියාත්මක කිරීම සඳහා වහාම විප්ලවවාදී කොමියුනිස්ට් සංගමයට බැඳීමට තීන්දු ගත  යුතුය. යූඑන්පී ආණ්ඩුවක් බලයෙන් ඉවත් කිරීම සඳහා සටන දිනිය හැක්කේ මේ පියවර ගැනීමෙන් පමණි.

(අවධාරනයන් theSocialist.LK වෙතිනි. මුල් ලිපියේ “න”, “ණ”,”ල” ,”ළ” රීතිය බැහැරව අක්ෂර වින්‍යාස යොදා ඇත)

කම්කරු මාවත ඉතිහාසයෙන්: ආර්ථික කඩා වැටීමේ බර කම්කරුවන් මතට – ආර්. ප්‍රේමදාස යූඇන්පී ප්‍රතිපත්ති පැහැදිලි කරයි Read More »

USTanks

කොරියානු යුද්ධය අවසන් වී වසර 70 යි – 02 කොටස

බෙන් මැග්‍රාත් විසිනි.

මෙහි පලවන්නේ ලෝක සමාජවාදී වෙබ් අඩවියේ 2023 ජුලි 27 දින පල වූ ‘70 years since the end of the Korean War ( Part Two) යන බෙන් මැග්‍රාත් විසින් ලියන ලද ලිපියේ සිංහල පරිවර්තනය යි. පරිවර්තනය  මිගාර මල්වත්ත විසිනි.

තුන් අවුරුදු කොරියානු යුද්ධයේ සටන් අවසන් කර කොරියානු අර්ධද්වීපයේ සීතල යුද විභේදනය මුල් බැස්සූ,  සටන් විරාමය අත්සන් කිරීම සනිටුහන් කරනා  කොටස් දෙකකින් යුතු ලිපියක දෙවන කොටසයි මේ. මෙහි පලමු කොටසට මෙතැනින් පිවිසෙන්න.

ආරම්භයේ සිටම, කොරියානු කම්කරු පන්තියේ හා ගොවීන්ගේ ප්‍රතිරෝධය තලා දැමීමට එක්සත් ජනපද ආක්‍රමනික හමුදාවන්ට සිදු විය. 1946 දෙවන භාගයේදී කම්කරුවන්ගේ කෝපය පුපුරා ගිය අතර,සැප්තැම්බර් 23දා බූසාන්හිදී , දුම්රිය සේවකයන් 8,000 ගෙන් පමන ආරම්භ වී, අනතුරුව 251,000 ක් පමන කම්කරුවන් සම්බන්ධ කරගෙන රට පුරා මහා වැඩ වර්ජනයක් පැතිර ගියේය. උද්ධමනය සහ ආහාර මිල ඉහල යාම මෙන්ම විරැකියාව ද අතෘප්තියට හේතු විය.

එක්සත් ජනපද ආක්‍රමනයට එරෙහි විරෝධය ද කම්කරුවන්ගේ කෝපයට හේතු විය. ඔක්තෝබර් 1 දා ඩේගු නගරයේ දී, විරෝධතාකරුවෙකු පොලිසිය විසින් මරා දමන ලද අතර, එනයින් මහජන විරෝධතා ඇවිලී ගොස්, ඔවුන්ගෙන් බොහෝ දෙනෙක් ජපන් ජාතිකයින් සමඟ සහයෝගයෙන් කටයුතු කල, පොලිස් නිලධාරීන්, ඉඩම් හිමියන් සහ රජයේ නිලධාරීන්, ආදී මර්දනයේ සංකේත වලට, කම්කරුවන් හා ගොවීන්ගෙන් ප්‍රහාර එල්ල විය. එක්සත් ජනපද මිලිටරිය, තත්‍ය ලෙස දකුනු කොරියානු හමුදා බලකායක් වූ කොරියානු පොලිසිය සහ දක්ෂිනාංශික ත්‍රස්තවාදී සංවිධාන විසින් එය ප්‍රචන්ඩ ලෙස මර්දනය කිරීමට පෙර නොවැම්බරයේ මැද භාගය දක්වා කැරැල්ල පැවතුනි.

එක්සත් ජනපද ආක්‍රමනයට සහ එය විසින් පිහිටුවන ලද, හිටපු ජපන් සහයෝගිතාකරුවන් ගෙන් පිරිහී ගිය  දක්ෂිනාංශික තන්ත‍්‍රයට එරෙහි සතුරුකම තවදුරටත් මහජන නැගිටීම් වලට තුඩු දුන්නේය. 1948 දී වෙනම මැතිවරන පැවැත්වීමේ එක්සත් ජනපද සැලසුම් වලට එරෙහිව මිනිසුන් පෙලපාලි ගිය ජෙජු දූපතේ මේවායින් විශාලතම එකක් සිදු විය. දිවයින මර්දනය කිරීමේ මිලිටරි මෙහෙයුමක් 1948 අප්‍රේල් 3 සිට 1949 මැයි දක්වා සිදු විය.  නිශ්චිත සංඛ්‍යාව පිලිබඳ ඇස්තමේන්තු  විවිධ වේ, නමුත් දස දහස් ගනනක් ඝාතනය විය. තවත් බොහෝ දෙනෙක් අත්අඩංගුවට ගෙන වධ හිංසා පමුනුවන ලද අතර, සියල්ලම සිදු වූයේ එක්සත් ජනපද හමුදා ආන්ඩුවේ සහාය ඇතිවය.

සමස්තයක් වශයෙන්, එක්සත් ජනපද ආක්‍රමනයට සහ වෙනම රාජ්‍යයක් පිහිටුවීමට විරුද්ධ වූ කොරියානුවන් 100,000 සිට 200,000 දක්වා ප්‍රමානයක් කොරියානු යුද්ධය ආරම්භ වීමටත් පෙරම ඝාතනය කරන ලදී. ඉතිහාසඥයින් ඇස්තමේන්තු කරන්නේ, යුද්ධයේ මුල් දිනවල වාමාංශික යැයි චෝදනා කරන ලද තවත් 200,000 මිනිසුන් ඝාතනය කර ඇති බවයි.

දකුනේ කම්කරු පන්තියේ හා ගොවීන්ගේ වටලෑම යටතේ ගැඹුරින් ජන අප්‍රිය වූ රී පාලන තන්ත‍්‍රය, සමස්ත කොරියාවේ නීත්‍යානුකූල ආන්ඩුව බව පවසමින් උතුර සමග යුද්ධයකට හඬ තලමින් සිටියේය. 1949 ගිම්හානය සහ සරත් සමය පුරාවටම දේශසීමාවේ බොහෝ ගැටුම් ඇති වූ අතර, ඒවා සියල්ලම පාහේ දකුන විසින් ආරම්භ කරන ලද්දේ විය. 1950 දක්වා සටන් දිගටම පැවතුනි.

රී යුද්ධයට සූදානම් වීම සඳහා හමුදාව ද පුලුල් කලේය. විශේෂයෙන්, ඔහු ජපානයේ ක්වාන්ටුන්ග් හමුදාවේ සහයෝගිතාකරුවන් ලෙස සේවය කල බොහෝ කොරියානු නිලධාරීන් ගෙන්වා ගත් අතර, ඔවුන්ගෙන් බොහෝ දෙනෙක් කොරියානු නිදහස් සටන්කරුවන්ට ප්‍රහාර එල්ල කිරීමට වගකිව යුතු විය.

1950 ජූනි මාසයේදී උතුරු කොරියාව විසින් දකුනු කොරියාවට කරන ලද මිලිටරි මැදිහත්වීම ප්‍රකෝප කිරීමකින් තොරව සිදු වූ බවට එක්සත් ජනපදය කරන ප්‍රකාශය සරලවම බොරුවක්, සහ විකාරයකි.

ටෲමන්ට චීනය “අහිමි” වීම සහ ආපසු හැරීම

එක්සත් ජනපද වාඩිලෑමේ ම්ලේච්ඡත්වය, ආසියාවේ එහි ආධිපත්‍යය අහිමි වීම පිලිබඳ වොෂින්ටනයේ උත්සුකය සමග අත්වැල් බැඳගෙන ගියේය. එක්සත් ජනපද අධිරාජ්‍යවාදයට එරෙහිව දැවැන්ත පහරක් වූ සහ ආසියාව පුරා දෝංකාර දුන් චීන විප්ලවය විසින් එම භීතිය බෙහෙවින් වැඩි කරන ලදී.

1949 දී, ස්ටැලින්වාදී චීන කොමියුනිස්ට් පක්ෂයේ (සීසීපී) බලවේග සහ ජෙනරල්සිමෝ [උසස්තම ජනරාල් පදවිය] චියැං කායි-ෂෙක්ගේ පාලක කුඕමින්ටෑං (කේඑම්ටී) පක්ෂය අතර සිවිල් යුද්ධයෙහි අවසාන තීරනාත්මක අදියර කරා ලඟා වූ විට, ඇමරිකානු ගැති KMT තන්ත්‍රය බිඳී ගොස් චියැං තායිවානයට පලා ගියේය. එය ඔක්තෝබර් විප්ලවය මෙන් කම්කරු පන්තියේ කැරැල්ලක් නොව, 1949 ඔක්තෝම්බර් මාසයේදී මහජන චීන සමූහාන්ඩුව පිහිටුවීමෙන් අවසන් වූ මිලිටරි ජයග්‍රහනයකි.

Truman
හැරී ටෲමන්

ටෲමන් පරිපාලනයට “චීනය අහිමි වීම”  සීමා කිරීමේ (containment) ප්‍රතිපත්තියක සිට ආපසු හැරවීමේ (rollback) ප්‍රතිපත්තියකට  සහ එහි සහචරයින් සමඟ එක්ව 1950 දී කොරියාව ආක්‍රමනය කිරීමේ තීරනයේදී සැලකිය යුතු කාර්යභාරයක් ඉටු කරනු ලැබීය. එය ඊට පෙර, 1948 දෙසැම්බරයේ සෝවියට් සංගමය ඉවත් වීමෙන් පසුව, 1949 ජුනි මාසයේදී කොරියාවෙන් හමුදා ඉවත් කර ගන්නා ලදී.

ටෲමන් වොෂින්ටනයේ සැලකිය යුතු ප්‍රහාරයකට ලක් විය. කැලිෆෝනියාවේ රිපබ්ලිකන් සෙනෙට් සභිකයෙකු සහ චියැං කායි-ෂෙක් සහ චීන ජාතිකවාදීන්ගේ ප්‍රබල ආධාරකරුවෙකු වූ විලියම් නෝලන්ඩ් ටෲමන් හෙලා දුටුවේ, ටෲමන් පරිපාලනය සීසීපීයට එරෙහිව වඩාත් වැඩි ක්‍රියාමාර්ග ගැනීමට අපොහොසත් වීම නිසා “ආසියාවේ කොමියුනිස්ට්වාදය ව්‍යාප්ත කිරීමට ආධාර, අනුබල දෙන සහ සහාය දෙන” බව පවසමිනි.  [1]

ටෲමන්ගේ ආන්ඩුව ඊට ප්‍රතිචාර දැක්වූයේ 1950 අප්‍රේල් මාසයේදී ජාතික ආරක්ෂක කවුන්සිලයේ පත්‍රිකාව-68 (NSC 68) සූදානම් කර අවසන් කිරීම මගින් සෝවියට් සංගමය සමග යුද්ධයට සූදානම් වීම සඳහා එක්සත් ජනපද මිලිටරිය දැවැන්ත ලෙස ගොඩ නැගීම සඳහා කැඳවුම් කරමිනි. එය විශේෂයෙන්ම දවසේ න්‍යාය පත්‍රයට ආපසු හැරවීම සහ සෝවියට් නැඹුරු ආන්ඩු පෙරලා දැමීම සඳහා මිලිටරිය භාවිතා කිරීම ඇතුලත් කලේ ,”ලෝක ආධිපත්‍යය සඳහා ක්‍රෙම්ලිනයේ තල්ලුව නතර කිරීමට සහ ආපසු හැරවීමට අදහස් කරන ස්ථිර ප්‍රතිපත්තියකට සහාය වීමට නිදහස් ලෝකය තුල සැලකිය යුතු හා ඉක්මනින් ශක්තියක් ගොඩනැගීම අවශ්‍ය බව පැහැදිලිය.” ලෙස සදහන් කරමිනි.[2]

යුද්ධය පුපුරා යයි

1950 ජූනි 25 වන දින කොරියාවේ පූර්න පරිමාන සටන් ඇවිලුනු විට, දකුනේ රීගේ පාලන තන්ත්‍රයට කිසිදු සහයෝගයක් නොමැති බව ඉක්මනින් පැහැදිලි විය. උතුරු කොරියානු හමුදාව වේගයෙන් දකුන කරා ගමන් කලේ, දකුනු කොරියානු හමුදාව යටපත් කරමින් අර්ධද්වීපයේ ගිනිකොන දිග කෙලවරට තල්ලු කර දමමිනි. 

එක්සත් ජාතීන්ගේ ආරක්ෂක කවුන්සිලයේ යෝජනාවලට මුවා වෙමින් ආක්‍රමනය කිරීම සඳහා තර්කනය ලෙස එක්සත් ජනපදය පසුගිය වසර පහ පුරා තමන් විසින් ඇවිලවූ යුද්ධය ගසාකෑවේය. වොෂින්ටනයේ ඉලක්කය වූයේ එහි විප්ලවය තලා දැමීමේ චේතනාවෙන් චීනය ආක්‍රමනය කිරීමේ පෙරවදන ලෙස උතුරු කොරියාව විනාශ කිරීමයි.

ඒ අතරම, සමස්ත අර්ධද්වීපයම එක්සත් ජනපදයට ගැනීමට ඉඩ දී සෑහීමකට පත් වීම සදහා  සෝවියට් සංගමය උතුරු කොරියාවෙන් සිය සහයෝගය ඉවත් කර ගනිමින් සිටියේය. ඇත්ත වශයෙන්ම, යුද්ධය ආරම්භ වීමට සති කිහිපයකට පෙර, කොරියාව එක්සත් කිරීමේ යුද්ධයකදී මොස්කව්හි සහය අපේක්ෂා කරමින් සිටි උතුරු කොරියානු නායක කිම් ඉල්-සුන්ට ස්ටාලින්  පැවසුවේ, “ඔබව නැතිබංගස්ථාන කරනු ලැබූවත්, මම ඇඟිල්ලක්වත් ඔසවන්නේ නැහැ.”යනුවෙනි.[3]

එක්සත් ජාතීන්ගේ ආරක්ෂක කවුන්සිලයේ කොරියාවට මිලිටරි හමුදා යෙදවීම පිලිබඳ ඡන්ද විමසීමේදී, එම යෝජනා නිෂේධනය කල හැකි බලය හිමි  සෝවියට් සංගමය ඊට නොපැමිනියේය. මේ සඳහා , කඩතුරාව වූයේ, මහජන චීන සමූහාන්ඩුව ආරක්ෂක කවුන්සිලයේ අසුන් ගැනීම වෙනුවට, පැරදුනු කුවෝමින්ටැන්ග් හමුදාවන් විසින් තායිවානය මත පිහිටුවන ලද චීන සමූහාන්ඩුව – තායිවානය මත පිහිටුවන ලද පාලන තන්ත්‍රය — අසුන් ගැන්වීමට එරෙහිව වූ සෝවියට් වර්ජනයයි.

එක්සත් ජනපදය 1950 සැප්තැම්බර් 15 වන දින ඉන්චියොන් වෙත ආක්‍රමනය කර යුද්ධයේ දිශාව වෙනස් කලේය. ඔක්තෝබර් 7 වන දින, ඇමරිකානු හමුදා උතුරු කොරියානු හමුදාව 38 වන සමාන්තරය හරහා පසුපසට තල්ලු කර, පසුව චීනය ආක්‍රමනය කිරීමේ පැහැදිලි තර්ජනයක් ඇතිව කොරියාවේ උතුරු මායිම දිගේ දිවෙන යාලු ගඟ දෙසට ගමන් කලහ. වසරකට අඩු වයසැති මහජන චීන සමූහාන්ඩුව මාරාන්තික තර්ජනයකට ලක්ව ඇති බව දැන සිටි CCP ය උතුර ආරක්ෂා කිරීම සඳහා කොරියාවට ඇතුලු වූ මහජන ස්වේච්ඡා හමුදාවට මහජන සහයෝගය බලමුලු ගැන්වීමට සමත් විය.

MacArtgur
ජෙනරල් ඩග්ලස් මැක්ආතර්, එක්සත් ජාතීන්ගේ අනදෙන මධ්‍යස්ථානයේප්‍රධාන අනදෙන නිලධාරී  (මැද) සහ අනෙකුත් ජ්‍යෙෂ්ඨ නිලධාරීන් 1950 සැප්තැම්බර් 15 වන දින USS මවුන්ට් මැකින්ලි වෙතින් ඉන්චියොන් වෙත ෂෙල් ප්‍රහාර එල්ල කිරීම නිරීක්ෂනය කරයි. [ඡායාරූපය: විකිපීඩියා]

එක්සත් ජනපද සහ චීන හමුදා 1950 නොවැම්බර් 27 සිට දෙසැම්බර් 13 දක්වා පැවති චැංජින් විලෙහි (එහි ජපන් නාමය වන චොසින් ජලාශය  ලෙස හැඳින්වෙන) සටනේදී හමු විය. එහි ප්‍රතිඵලය වූයේ , එක්සත් ජනපද හමුදාව උතුරු කොරියාවේ හුංග්නම් වරාය නගරයට ආපසු තල්ලු කර මුහුදෙන් පසුබැසීමට  සිදු වූ  දැවැන්ත පරාජයක් අත් වීමයි. මෙම පරාජය කොරියාවේ පමනක් නොව, ආපසු හැරීමේ සමස්ත මූලෝපාය සඳහාම එක්සත් ජනපද සැලසුම් බරපතල ලෙස කඩාකප්පල් කලේය. එක්සත් ජනපද සංස්ථාපිතයේ කොටස් ඊට ප්‍රතිචාර වශයෙන් න්‍යෂ්ටික යුද්ධයක් ඉල්ලා සිටියේය.

එවකට එක්සත් ජනපද හමුදාවන්ට නායකත්වය දුන් ජෙනරාල් ඩග්ලස් මැක්ආතර් තමාට අභිමත පරිදි පරමානු බෝම්බ හෙලීමට අවසරය ඉල්ලා සිටියේය. චීන ජාතිකවාදී හමුදා චීන ගොඩබිමට ගොඩබස්වන අතරතුර “පරමානු බෝම්බ 30 ත් 50 ත් අතර ප්‍රමානයක්… මැන්චූරියාවේ ගෙල හරහා  හෙලීමට” ඔහු අදහස් කල බව පසුව ඔහු ප්‍රකාශ කරනු ලැබීය.[4]

මේවා නිකම්ම පිස්සෙකුගේ දෙඩවීමක් නොවේ. ටෲමන් පරිපාලනය උතුරු කොරියාව සහ චීනය යන මත පරමානු අවි භාවිතා කිරීම යුද්ධය අතරතුර අවස්ථා ගනනාවකදී  සලකා බැලූ අතර, එය සත්‍ය වශයෙන්ම 1951 අප්‍රේල් මාසයේදී එය කිරීමට ආසන්නයටම ආ  බව වාර්තා වේ. එකලස් නොකල බෝම්බ ඔකිනාවා වෙත ප්‍රවාහනය කරන ලද අතර, අප්‍රේල් 6 වෙනිදා,   බෝම්බ වල පාලනය ජනාධිපතිගේ  සිට හමුදාවට  මාරු කිරීම ටෲමන්   අනුමත කලේය ; නමුත් ඇත්ත වශයෙන් ප්‍රහාරයක් සිදු නොවීය.

කෙසේ වෙතත්, වොෂින්ටනයට, 1949 අගෝස්තු මාසයේදී තමන්ගේම පරමානු බෝම්බය සාර්ථකව අත්හදා බැලූ සෝවියට් සංගමය සමග න්‍යෂ්ටික යුද්ධයක අවදානමට ලක් වීමට අවශ්‍ය නොවීය. ස්ටාලින් යුද්ධයට පෙර උතුරට ලබා දුන් සහයෝගය සාරාර්ථයෙන් ඉවත් කර ගෙන තිබුනද, එක්සත් ජනපදය කොරියාව ආක්‍රමනය කිරීමේ වූ තීව්‍රතාවයෙන් ඔහු කම්පනයට පත් විය. ආසියාවෙහි , එක්සත් ජනපදය සහ සෝවියට් සංගමය අතර වැදගත් බෆරයක් ලෙස සැලකෙන, චීනය , එක්සත් ජනපදය විසින්  පෙරලා නොදැමීම සහතික කිරීම සඳහා ඔහු උතුරු කොරියානු සහ චීන හමුදාවන්ට ආධාර සහ ආයුධ සැපයීය. මෙයට ප්‍රහාරක ජෙට් යානා සහ නියමුවන්ගේ දායකත්වය ඇතුලත් විය.

එක්සත් ජනපදය සහ දකුනු කොරියානු කුරිරු දාමරිකකම් 

පරමානු බෝම්බ හෙලා නොතිබුනද, එක්සත් ජනපදයේ සහ දකුනු කොරියානු හමුදාවන්ගේ කුරිරුකම් සාමාන්‍ය දෙයක් විය. පිරිමින්ට, කාන්තාවන්ට සහ ලමයින්ට—යුධ සිරකරුවන්ට මෙන්ම සිවිල් වැසියන්ටද—බොහෝවිට වෙඩි තැබීමට පෙර තමන්ගේම මිනී වල හෑරීමට බල කෙරුනි. මෙම ඝාතන බොහොමයක් දකුනු කොරියානු හමුදා විසින් සිදු කරන ලද්දේ එක්සත් ජනපද හමුදා බලා සිටියදී වන අතර, ඔවුන් තම සගයාට ජනගහනය ත්‍රස්ත කිරීමේ  පිලිකුල් සහගත  වැඩ කිරීමට ඉඩ දීමෙන් සෑහීමකට පත්විය.

USTanks
1950 සැප්තැම්බර් 26, කොරියාවේ සෝල් නගරයේ තිබූ US M26 පර්ෂිං යුධ ටැංකි. [ඡායාරූපය: එක්සත් ජනපද ජාතික ලේඛනාගාර සහ වාර්තා පරිපාලනය]

වොෂින්ටනය සහ සෝල් විසින් සහ පසුව දකුනු කොරියානු ආන්ඩු විසින් වසන් කරන ලද බැවින් ඝාතනයට ලක්වූවන්ගේ සංඛ්‍යාව පිලිබඳ නිවැරදි සංඛ්‍යා නොදනී. කෙසේ වෙතත්, බොහෝ සමූලඝාතන හෙලිදරව් වී ඇත. එක් උදාහරනයක් ලෙස, දකුනු කොරියානු සොල්දාදුවන් 1950 ජූලි 4-6 අතර කාලය තුල ඩේජියොන් (Daejeon) හිදී දේශපාලන සිරකරුවන් 7,000ක් ඝාතනය කලේය. තවත් සාපේක්ෂ වශයෙන් වඩාත් ප්‍රසිද්ධ සමූලඝාතනයකදී, එක්සත් ජනපද සොල්දාදුවන් එම මාසයේ දී ම ඩේජියොන් අසල නොගුන්රි  (Nogeun-ri) හිදී සරනාගතයින් 400ක් පමන ඝාතනය කලහ. 

මෙම සාහසික ක්‍රියා බොහොමයක්  මාධ්‍යවේදීන් විසින් වාර්තා කරන ලද අතර, ඔවුන් සිදුකල යුද ආවරනය  කිරීම ජාත්‍යන්තර කෝපය ජනනය කල අතර ගැටුම පිලිබඳ එක්සත් ජනපදයේ බොරු හෙලිදරව් විය. 1951 ජනවාරියේදී, වොෂින්ටනය ඊට ප්‍රතිචාර දැක්වූයේ ඇමරිකානු මාධ්‍යවේදීන් මිලිටරියේ අධිකරන බලය යටතට පත් කිරීමෙනි. එයින් යම් අහිතකර ආවරනයක් අවහිර කර වාරනය කරන ලදී.

ට්‍රොට්ස්කිවාදී ව්‍යාපාරයේ ප්‍රතිචාරය

යුද්ධයේ ආරම්භයේ සිටම ට්‍රොට්ස්කිවාදී ව්‍යාපාරය යුද්ධයට විරුද්ධ වූ අතර කොරියාවෙන් එක්සත් ජනපද සහ මිත්‍ර හමුදා වහාම ඉවත් කර ගන්නා ලෙස ඉල්ලා සිටියේය. එක්සත් ජනපදයේ සමාජවාදී කම්කරු පක්ෂයේ (එස්ඩබ්ලිව්පී) නායක ජේම්ස් පී. කැනන්, 1950 ජූලි මාසයේදී ටෲමන් පරිපාලනයට සහ කොංග්‍රසයට ආවේගශීලී විවෘත ලිපියක් ලිවීය, එහි ඔහු ඔවුන්ව “නීචයන් රැලක්” සහ “ මනුෂ්‍ය වර්ගයාට  ද්‍රෝහීන්” වූ පිරිසක් ලෙස හෙලා දුටුවේය. කැනන් තවදුරටත් සදහන් කලේ :

“කොරියාවේ ඇමරිකානු මැදිහත්වීම ඉන්දු-චීනයට එරෙහි ප්‍රංශ යුද්ධයෙන් හෝ ඉන්දුනීසියාවට එරෙහි ලන්දේසි ප්‍රහාරයට වඩා වෙනස් නොවන කුරිරු අධිරාජ්‍යවාදී ආක්‍රමනයකි. ඇමරිකන් පිරිමි ලමුන් සැතපුම් 10,000ක් ඈතට යවනු ලබන්නේ මිනී මැරීමට හා මැරුම් කෑමට මිස  කොරියානු ජනතාව නිදහස් කර ගැනීමට නොව, ඔවුන්ව ජයගෙන යටත් කරගැනීමටය. එය සාහසිකය . එය බිහිසුනු ය.

රී රූකඩ තන්ත‍්‍රයේ මිල දී ගත් සහ ගෙවන ලද ඒජන්තයින් කිහිප දෙනෙකු හැරෙන්ට සමස්ත කොරියානු ජනතාවම අධිරාජ්‍යවාදී ආක්‍රමනිකයන්ට එරෙහිව සටන් කරමින් සිටිති. කොරියාවෙන් පිටවන පුවත්පත් මගින්  ‘කාන්දු වීමේ’  උපක්‍රම (සතුරාගේ ප්‍රදේශයට රහසේ ඇතුලු වීම), ‘ගරිල්ලන්ගේ’ ක්‍රියාකාරකම් වැඩි වීම, ‘වෙනස්වනසුලු’ සටන් පෙරමුන, ස්වදේශිකයන්ගේ’ ‘බුම්මා ගත් භාවය’ සහ ‘අවිශ්වසනීය බව’ ගැන වඩ වඩාත් පැමිනිලි කරන්නේ එබැවිනි.”

“ජූනි 25 දා කොරියාවේ සිදුවූ පිපිරීම, සිදුවීම් සනාථ කර ඇති පරිදි, තම රට එක්සත් කිරීමට, විදේශීය ආධිපත්‍යයෙන් මිදීමට සහ ඔවුන්ගේ සම්පූර්න ජාතික නිදහස දිනා ගැනීමට කොරියානුවන්ගේම ගැඹුරු ආශාව ප්‍රකාශ විය. ක්‍රෙම්ලිනය තමන්ගේම ප්‍රතිගාමී අරමුනු සඳහා මෙම අරගලයෙන් ප්‍රයෝජන ගැනීමට උත්සාහ කරන අතර වොෂින්ටනය සමඟ තවත් ගනුදෙනුවක් ලබා ගත හැකි නම් එය හෙට විකුනනු ඇති බව සත්‍යයකි. එහෙත් එම අරගලයම ගතහොත් ඊටකොරියානු ජනතාවගේ අතිමහත් සහ මුලු හදින්ම වූ  සහයෝගය ලැබේ. එය බටහිර අධිරාජ්‍යවාදයට එරෙහිව ආසියාව පුරා මිලියන සිය ගනනක් යටත් විජිත ජනයාගේ බලවත් ලෙස කැරලිකාරීව නැගිටීමේ කොටසකි. මෙය සැබෑ සත්‍යයයි, සැබෑ ප්‍රශ්නයයි. යටත් විජිත වහලුන්ට තවදුරටත් වහලුන් වීමට අවශ්‍ය නැත.[5]”

ඒ අතරම, සෝවියට් සංගමය තවදුරටත් කම්කරු රාජ්‍යයක් නොවන බව පවසමින් අධිරාජ්‍යවාදයට එරෙහි රුසියානු විප්ලවයේ ජයග්‍රහනය සහ එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස ඉතිරි වූ ජයග්‍රහන ආරක්ෂා කිරීම ප්‍රතික්ෂේප කල, 1940දී එස්ඩබ්ලිව්පීයෙන් හා ට්‍රොට්ස්කිවාදී ව්‍යාපාරයෙන් කැඩී ගිය මැක්ස් ෂැට්මන් සහ අනෙක් අය පිලිබඳව සිත් කාවදින  හෙලිදරව්වක් කොරියානු යුද්ධය මගින් සැපයීය. 1939-40 දේශපාලන අරගලයේ දී පිහිටුවන ලද එස්ඩබ්ලිව්පී නායකත්වය සමග ලියොන් ට්‍රොට්ස්කි පැවසුවේ සෝවියට් සංගමය රාජ්‍ය ධනවාදය ලෙස ප්‍රකාශ කල අය අධිරාජ්‍යවාදයට අනුගත වෙමින් සිටින බවයි.

දශකයකට පසුව ෂැට්මන් සහ ඔහුගේ කම්කරු පක්ෂය, ස්ටැලින්වාදී ඒකාධිපතිවාදයට එරෙහිව “ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය” ආරක්ෂා කිරීම සදහා  බව ප්‍රකාශ කරමින්, එක්සත් ජනපද හමුදාව විසින් උතුරු කොරියානු හා චීන  හමුදා ස්ථාන වෙත හෙලීම සඳහා “සමාජවාදී” පත්‍රිකා ලියා, ඔවුන්ට යටත් වන ලෙස ඉල්ලා සිටිමින් එක්සත් ජනපදය විසින් මෙහෙයවන ලද කොරියාව ආක්‍රමනයට විවෘතව සහාය දුන්හ. 

සටන් විරාම සාකච්ඡා

එක්සත් ජනපදය උතුරෙන් පසුබැසීමෙන් පසුව,  තවත් වසර දෙකහමාරක් යනතුරු යුද්ධය ඇවිල ගියේය . යුද්ධයේ  පෙරටු බල ඇනි බොහෝ දුරට 38 වැනි සමාන්තරය වටා ස්ථානගත වී තිබුනි .  එජා හි සෝවියට් නියෝජිත ඇඩම් මලික් මූලිකත්වයෙන් , 1951 ජූලි 10 වන දින පැන්මුන්ජිම් ( Panmunjeom) හිදී සටන් විරාම සාකච්ඡා ආරම්භ විය. සමහර ඉතිහාසඥයින් තර්ක කර ඇත්තේ එම වසරේ යුද්ධය අවසන් විය හැකිව තිබූ  නමුත් ගැටුම දිගටම පවත්වා ගැනීමට එක්සත් ජනපදයට ස්වාර්ථකාමී විශේෂ උනන්දුවක්  තිබූ බවයි. එක්සත් ජනපදයේ මැකාතිවාදී  “මායාකාරියන් දඩයම් කිරීමේ” (කොමියුනිස්ට් හා සමාජවාදීන් දඩයම් කිරීමේ) කොන්දේසි යටතේ, ධනවාදයට දේශපාලන විරෝධය මත කොමියුනිස්ට් විරෝධීන්ගේ ප්‍රහාර සහ දේශීය හෝ විදේශයන්හි කම්කරු ව්‍යාපාර මර්දනය කිරීම සාධාරනීකරනය කරමින් යුද්ධය නිශ්චිත අරමුනක් සඳහා සේවය කලේය.

උතුරු ප්‍රදේශයේ ජනගහනයෙන් වැඩි පිරිසක් නොනවතින ගුවන් ප්‍රහාර හේතුවෙන් ගුහාවල ජීවත් වෙමින් දිවි ගලවා ගත්හ. යුද්ධයේ අවසන් සතිවලදී, උතුරේ ආහාර නිෂ්පාදනයෙන් සියයට 75ක් සඳහා ජලය සපයන වාරි වේලිවලට පවා එක්සත් ජනපදය බෝම්බ හෙලීය.ඉතිහාසඥ සු-ක්‍යොං හ්වෑන්ග්, ඇයගේ “කොරියාවෙ ඛේදජනක යුද්ධය” (Korea’s Grievous War) නම් ග්‍රන්ථයේ  මෙසේ ලියයි, “කොරියාවේ ගුවන් යුද්ධය භීතිය පිලිබඳ මිනිස් හැඟීම් ගසා කෑවේය. ඇමරිකානු ප්‍රහාරක-බෝම්බ දමන ගුවන් යානා  කරුවන් උතුරු කොරියාවේ නගර සහ ගම්වලට ත්‍රස්ත බෝම්බ ප්‍රහාරවල නිරතුරුවම යෙදුනේ  දේශීය ජනතාව තුල අසමසම භීතිය ඇති කිරීමට ප්‍රතිඥා දෙමිනි.”[6]

එක්සත් ජනපදය තුල, යුද්ධය පිලිබඳ මහජන අතෘප්තිය වර්ධනය වෙමින් තිබින. 1953 ජනවාරි මාසයේදී ජනාධිපති ඩ්වයිට් අයිසන්හවර් බලයට පැමිනියේ යුද්ධය අවසන් කරන බවට ප්‍රතිඥා දෙමිනි. 1953 ජූලි 27 වන දින සටන් විරාමයත් සමඟ සටන් නතර විය. එක්සත් ජනපදය අර්ධද්වීපය විනාශ කරමින් කොරියානු ජනගහනයට එරෙහිව ජන සංහාරක යුද්ධයක් සිදුකර තිබුනි. මිලියන 4 ත් 5 ත් අතර ජනතාවක් මිය ගිය අතර, ඔවුන්ගෙන් අඩක් පමන සිවිල් වැසියන් විය. සමස්තයක් වශයෙන් ගත් කල, එක්සත් ජනපදය විසින් කොරියාවට බෝම්බ ටොන් 635,000 ක් සහ නපාම් ටොන් 32,000 ක් හෙලූ අතර, එය ඉතිහාසයේ වැඩිම බෝම්බ හෙලන ලද රටවලින් එකක් බවට පත් විය. ඊට විපරීතව, එක්සත් ජනපදය දෙවන ලෝක සංග්‍රාමයේදී පැසිෆික් රංග භූමිය පුරා හෙලනු ලැබුවේ බෝම්බ ටොන් 500,000 ක් පමනි .

නිගමනය

සටන් විරාමයෙන් පසුව, එක්සත් ජනපද අධිරාජ්‍යවාදය දිගටම දකුනු කොරියාව සැලකුවේ, උතුරු කොරියාවට පමනක් නොව චීනයට සහ සෝවියට් සංගමයට එරෙහි මෙහෙයුම්වල තීරනාත්මක පදනමක් ලෙස ය. එය ඒකාධිපති රී පාලන තන්ත‍්‍රයට මුක්කු ගැසූ අතර පසුව 1961 දී පාර්ක් චුන්ග්-හී යටතේ බලය අල්ලා ගත් මිලිටරි ආඥාදායකත්වයට දශක තුනක් තිස්සේ මුක්කු ගැසීය. ලාභ ශ්‍රමය සූරාකෑම සඳහා දකුනු කොරියාවේ කාර්මික පදනමක් නිර්මානය කිරීමට එක්සත් ජනපදය උදව් කල අතර, ඒ සමගම උතුරු කොරියාව  රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික හා ආර්ථික හුදකලාව පවත්වාගෙන ගියේය.

1980 ගනන්වල වැඩෙන වැඩ වර්ජන හා විරෝධතා රැල්ලක් මධ්‍යයේ, පාලන තන්ත්‍රය විවෘත මැතිවරනයකට සහ ආඥාදායකත්වයට එරෙහිව ධනේශ්වර ලිබරල් විරුද්ධත්වය නීතිගත කිරීමට මග පාදන සීමිත ප්‍රතිසංස්කරන සිදු කලේය. දකුනු කොරියාව දැන් ජවසම්පන්න ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයක් බවට වන සියලු ප්‍රකාශයන් තිබියදී, දුෂ්ට කොමියුනිස්ට් විරෝධයේ ගිලී සිටින ආඥාදායකත්වයේ රාජ්‍ය යාන්ත්‍රනයක්, විශේෂයෙන් මිලිටරිය, පොලිසිය සහ බුද්ධි අංශ, බොහෝ දුරට ක්‍රියාත්මක වේ. වත්මන් දකුනු කොරියානු ජනාධිපති යූන් සුක්-යෙයෝල්ට පිටුබලය දෙන දක්ෂිනාංශික මහජන බලය පක්ෂයේ (PPP), මූලාරම්භය පාර්ක් ආඥාදායකත්වයේ පක්ෂය වෙත දිව යයි .

නැගෙනහිර යුරෝපයේ ස්ටැලින්වාදී පාලන තන්ත්‍ර බිඳවැටීම, 1991 දී සෝවියට් සංගමය විසුරුවා හැරීම සහ චීනය කොමියුනිස්ට් පක්ෂය සහ එහි සගයන් වන ඉන්දු-චිනය විසින් වෙලඳපොල ගැති ප්‍රතිව්‍යුහගත කිරීම විවෘතව වැලඳ ගැනීමත් සමග,  ස්ටැලින්වාදයේ අර්බුදයෙන් සහ ධනේශ්වර පුනස්ථාපනය වෙත හැරීමෙන් ඉක්බිතිව උතුරු කොරියාව තව තවත් හුදකලා වී ඇති ඇත. උතුරු කොරියාව ගැඹුරු ආර්ථික අර්බුදයකට ඇද දමමින් විශේෂයෙන් සෝවියට් සංගමයෙන් ලැබනු ආර්ථික සහයෝගය ඉක්මනින් සිඳී ගියේය.

ධනේශ්වර පුනරුත්ථාපනය ප්‍රතික්ෂේප කරනවා වෙනුවට, නරක අතට හැරෙන ආර්ථික අර්බුදයට මුහුන දීමට උතුරු කොරියානු පාලන තන්ත‍්‍රය, බොහෝ දුරට හිස්ව පවතින නිදහස් වෙලඳ කලාප මාලාවක් පවා පිහිටුවීම මගින් විදේශ ආයෝජන දිරිමත් කිරීමට විශාල වෙහෙසක් දරා ඇත. අතිශය ලාභ උතුරු කොරියානු ශ්‍රමය ආකර්ශනීය වන නමුත්, එක්සත් ජනපදය විසින් රටෙහි ආර්ථික හා රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික අවහිර කිරීම් පවත්වා ගෙන යමින් හා ශක්තිමත් කර ඇති තත්වයන් තුල , දකුනු කොරියාවේද ඇතුලු ගෝලීය සංගත  ආයෝජනය කිරීමට මැලිකමක් දක්වයි.

AirForce
2022 ජූලි 12 වැනි දින දකුනු කොරියාවේ වොන්ජු ගුවන් කඳවුරට ඔබ්බෙන් බඩි බලඝනය අතරතුර ගුවන් හමුදාවේ A-10 Thunderbolt II යානා දෙකක් කොරියානු ගුවන් යානයක් සමඟ පියාසර කරයි. [ඡායාරූපය: එක්සත් ජනපද ආරක්ෂක දෙපාර්තමේන්තුව]

ඊසානදිග ආසියාවේ එක්සත් ජනපද මූලෝපාය සඳහා කොරියාව අතිශය වැදගත් වේ. බෙදී ගිය කොරියාවක් සහ ඊනියා උතුරු කොරියානු “තර්ජනය” ජපානයේ සහ දකුනු කොරියාවේ කඳවුරු මත විශාල ඇමරිකානු මිලිටරි පැවැත්මක් සිදු කර ගැනීම සඳහා ප්‍රයෝජනවත් කඩතුරාවක් සපයයි. 1990 ගනන්වලදී, දකුනු කොරියානු ජනාධිපති කිම් ඩේ-ජුංගේ පරිපාලනය උතුරු කොරියාව විදේශ ආයෝජන සඳහා විවෘත කිරීමට සහ කොරියානු අර්ධද්වීපය හරහා ප්‍රවාහන, සන්නිවේදන සහ නල මාර්ග ඉදිකිරීම සඳහා ඔහුගේ සන්ෂයින් ප්‍රතිපත්තිය ඉදිරිපත් කරනු ලැබීය.

සන්ෂයින් ප්‍රතිපත්තිය සැමවිටම වොෂින්ටනයේ කොන්දේසි වලට යටත් විය. ක්ලින්ටන් පරිපාලනය තාවකාලිකව එම ප්‍රවේශය වැලඳ ගත් අතර, උතුරු කොරියාව එහි න්‍යෂ්ටික වැඩසටහන සහ පහසුකම් ඒකපාර්ශ්විකව බිඳ ගලවා දැමිය යුතු බව අවධාරනය කලේය.ඒ වෙනුවට ඉදිරිපත් කරන්න ලදේ සාම සාකච්ඡා පිලිබඳ නොපැහැදිලි පොරොන්දු සහ දශක ගනනාවක හුදකලාව අවසන් කිරීම පමනි. කෙසේ වෙතත්, 2001 දී බලයට පත් වූ බුෂ් පරිපාලනය සන්ෂයින් ප්‍රතිපත්තිය සඵල ලෙස කඩාකප්පල් කල අතර, උතුරු කොරියාව න්‍යෂ්ටික අවි ගබඩාවක් වර්ධනය කිරීමේ මාවතට තල්ලු කලේය. වොෂින්ටනය ඊට ප්‍රතිචාර දක්වා ඇත්තේ ජනාධිපති ඔබාමා, ට්‍රම්ප් සහ බිඩෙන් විසින් නඩත්තු කර ශක්තිමත් කරන ලද උතුරු කොරියානු ආර්ථිකය අබලන් වන ආර්ථික සම්බාධක පැනවිම මගිනි. 

දැනටමත් යුක්‍රේනයේ රුසියාව සමග යුද්ධයක යෙදී සිටින එක්සත් ජනපද අධිරාජ්‍යවාදය  තම ගෝලීය ආධිපත්‍යය පවත්වා ගැනීමට මංමුලා සහගතව සහ අවදානම නොසලකා උත්සාහ කරන බැවින්, අද දකුනු කොරියාව, චීනය සමග ඉදිරියෙහි ලඹ දෙන  යුද්ධයක පෙරමුනේ සිටී. දකුනු කොරියාවේ එක්සත් ජනපද කඳවුරු චීනයට සහ රුසියාවට එරෙහි යුද්ධය සඳහා මූලෝපායිකව පිහිටුවා  ඇත. අද දක්වාම, වොෂින්ටනය යුද්ධයක් ඇති වුවහොත් දකුනු කොරියාවේ දැවැන්ත මිලිටරිය මත මෙහෙයුම් පාලනය ලබා ගනු ඇත.

තවද, උතුරු කොරියානු තර්ජනය නිදහසට කරුනක් ලෙස භාවිතා කරමින්, එක්සත් ජනපදය විසින් දකුනු කොරියාව සහ ජපානය ආසියාවේ සිය බැලස්ටික් මිසයිල නාශක පද්ධතියට ඒකාබද්ධ කර ඇත. එය චීනය සමග න්‍යෂ්ටික යුද්ධය සඳහා එහි මූලෝපායික සැලසුම්වල අනිවාර්ය අංගයක් වන තාඩ්  (Terminal High Altitude Area Defense -THAAD) බැටරියක් දකුනු කොරියාවේ  ස්ථානගත කර ඇත.

පසුගිය දශකය පුරා, එක්සත් ජනපද අධිරාජ්‍යවාදය, කොරියානු අර්ධද්වීපයේ ආතතීන් උත්සන්න කරමින්, නැගෙනහිර හා දකුනු චීන මුහුදේ භෞමික ආරවුල් අවුස්සමින්, ඊසාන දිග ආසියාව පුපුරන සුලු තත්ත්වයකට පත් කර ඇත. රුසියාවට එරෙහි සිය යුද්ධය තීව‍්‍ර කරද්දීම, තායිවාන් දිවයින චීනයේ කොටසක් ලෙස පිලිගන්නා -චීන ​​රාජ්‍යතාන්ත්‍රික සබඳතාවල පදනම වන-  ‘එක චීනයක්’ එක්සත් ජනපද ප්‍රතිපත්තිය   ප්‍රශ්න කිරීම මගින් එක්සත් ජනපදය හිතාමතාම තායිවානයට පහර දීමට චීනය පොලඹවයි.

කොරියානු යුද්ධයේ පාඩම් අමතක නොකල යුතුය. එය මනුෂ්‍ය ජීවිතය හා දුක් විඳීම මුලුමනින්ම නොසලකා හරිමින් එක්සත් ජනපද අධිරාජ්‍යවාදය සිය ආර්ථික හා මූලෝපායික අවශ්‍යතා ලුහු බැදීමේදී ඇති අනුකම්පා විරහිත භාවය පිලිබඳ සිත්කාවදින ප්‍රදර්ශනයකි. දැනටමත් රුසියාව සම්බන්ධ කර ඇති සහ චීනය ඉලක්ක කර සිටින  නව ලෝක යුද්ධයක් සඳහා එක්සත් ජනපදය වේදිකාව සකසා ඇත. න්‍යෂ්ටික සන්නද්ධ බලවතුන් අතර එවැනි ගැටුමකට  සාපේක්ෂව කොරියානු යුද්ධයේ බිහිසුනු බව සුලුවෙන් දිස් වනු ඇත.

න්‍යෂ්ටික අවසන් මහා සටන නැවැත්විය හැක, නැවැත්විය යුතුය. එසේ කල හැකි එකම සමාජ බලවේගය  වන ජාත්‍යන්තර කම්කරු පන්තිය, සමාජවාදී වැඩපිලිවෙලක පදනම මත  ධනවාදය සහ ප්‍රතිවාදී ජාතික රාජ්‍යයන් ලෙසට ලෝකය බංකොලොත් ලෙස බෙදී තිබීම  අහෝසි කිරීමෙන් පමනි. හතරවන ජාත්‍යන්තරයේ ජාත්‍යන්තර කමිටුව පමනක් එම දේශපාලන ඉදිරිදර්ශනය සදහා සටන් වදී.

සමාප්තයි.

  1. Quoted in: Robert Mann, A Grand Delusion: America’s Descent into Vietnam, Basic Books 2001, p. 26
  2. United States Objectives and Programs for National Security (National Security Council Paper-68), URL: https://info.publicintelligence.net/US-NSC-68.pdf.
  3. George Herring, The American Century and Beyond: U.S. Foreign Relations, 1893-2015, Oxford University Press 2017, p. 340.
  4. Quoted in: Cumings, The Origins of the Korean War, Volume 2: The Roaring of the Cataract 1947-1950, Yuksabipyungsa 2002, p. 750.
  5. James P. Cannon, Cannon to Truman in 1950: US out of Korea, URL: https://www.themilitant.com/2013/7712/771257.html
  6. Su-kyoung Hwang, Korea’s Grievous War, University of Pennsylvania Press 2016, p. 139.

කොරියානු යුද්ධය අවසන් වී වසර 70 යි – 02 කොටස Read More »

USTanks

කොරියානු යුද්ධය අවසන් වී වසර 70 යි – 02 කොටස

බෙන් මැග්‍රාත් විසිනි.

මෙහි පලවන්නේ ලෝක සමාජවාදී වෙබ් අඩවියේ 2023 ජුලි 27 දින පල වූ ‘70 years since the end of the Korean War ( Part Two) යන බෙන් මැග්‍රාත් විසින් ලියන ලද ලිපියේ සිංහල පරිවර්තනය යි. පරිවර්තනය  මිගාර මල්වත්ත විසිනි.

තුන් අවුරුදු කොරියානු යුද්ධයේ සටන් අවසන් කර කොරියානු අර්ධද්වීපයේ සීතල යුද විභේදනය මුල් බැස්සූ,  සටන් විරාමය අත්සන් කිරීම සනිටුහන් කරනා  කොටස් දෙකකින් යුතු ලිපියක දෙවන කොටසයි මේ. මෙහි පලමු කොටසට මෙතැනින් පිවිසෙන්න.

ආරම්භයේ සිටම, කොරියානු කම්කරු පන්තියේ හා ගොවීන්ගේ ප්‍රතිරෝධය තලා දැමීමට එක්සත් ජනපද ආක්‍රමනික හමුදාවන්ට සිදු විය. 1946 දෙවන භාගයේදී කම්කරුවන්ගේ කෝපය පුපුරා ගිය අතර,සැප්තැම්බර් 23දා බූසාන්හිදී , දුම්රිය සේවකයන් 8,000 ගෙන් පමන ආරම්භ වී, අනතුරුව 251,000 ක් පමන කම්කරුවන් සම්බන්ධ කරගෙන රට පුරා මහා වැඩ වර්ජනයක් පැතිර ගියේය. උද්ධමනය සහ ආහාර මිල ඉහල යාම මෙන්ම විරැකියාව ද අතෘප්තියට හේතු විය.

එක්සත් ජනපද ආක්‍රමනයට එරෙහි විරෝධය ද කම්කරුවන්ගේ කෝපයට හේතු විය. ඔක්තෝබර් 1 දා ඩේගු නගරයේ දී, විරෝධතාකරුවෙකු පොලිසිය විසින් මරා දමන ලද අතර, එනයින් මහජන විරෝධතා ඇවිලී ගොස්, ඔවුන්ගෙන් බොහෝ දෙනෙක් ජපන් ජාතිකයින් සමඟ සහයෝගයෙන් කටයුතු කල, පොලිස් නිලධාරීන්, ඉඩම් හිමියන් සහ රජයේ නිලධාරීන්, ආදී මර්දනයේ සංකේත වලට, කම්කරුවන් හා ගොවීන්ගෙන් ප්‍රහාර එල්ල විය. එක්සත් ජනපද මිලිටරිය, තත්‍ය ලෙස දකුනු කොරියානු හමුදා බලකායක් වූ කොරියානු පොලිසිය සහ දක්ෂිනාංශික ත්‍රස්තවාදී සංවිධාන විසින් එය ප්‍රචන්ඩ ලෙස මර්දනය කිරීමට පෙර නොවැම්බරයේ මැද භාගය දක්වා කැරැල්ල පැවතුනි.

එක්සත් ජනපද ආක්‍රමනයට සහ එය විසින් පිහිටුවන ලද, හිටපු ජපන් සහයෝගිතාකරුවන් ගෙන් පිරිහී ගිය  දක්ෂිනාංශික තන්ත‍්‍රයට එරෙහි සතුරුකම තවදුරටත් මහජන නැගිටීම් වලට තුඩු දුන්නේය. 1948 දී වෙනම මැතිවරන පැවැත්වීමේ එක්සත් ජනපද සැලසුම් වලට එරෙහිව මිනිසුන් පෙලපාලි ගිය ජෙජු දූපතේ මේවායින් විශාලතම එකක් සිදු විය. දිවයින මර්දනය කිරීමේ මිලිටරි මෙහෙයුමක් 1948 අප්‍රේල් 3 සිට 1949 මැයි දක්වා සිදු විය.  නිශ්චිත සංඛ්‍යාව පිලිබඳ ඇස්තමේන්තු  විවිධ වේ, නමුත් දස දහස් ගනනක් ඝාතනය විය. තවත් බොහෝ දෙනෙක් අත්අඩංගුවට ගෙන වධ හිංසා පමුනුවන ලද අතර, සියල්ලම සිදු වූයේ එක්සත් ජනපද හමුදා ආන්ඩුවේ සහාය ඇතිවය.

සමස්තයක් වශයෙන්, එක්සත් ජනපද ආක්‍රමනයට සහ වෙනම රාජ්‍යයක් පිහිටුවීමට විරුද්ධ වූ කොරියානුවන් 100,000 සිට 200,000 දක්වා ප්‍රමානයක් කොරියානු යුද්ධය ආරම්භ වීමටත් පෙරම ඝාතනය කරන ලදී. ඉතිහාසඥයින් ඇස්තමේන්තු කරන්නේ, යුද්ධයේ මුල් දිනවල වාමාංශික යැයි චෝදනා කරන ලද තවත් 200,000 මිනිසුන් ඝාතනය කර ඇති බවයි.

දකුනේ කම්කරු පන්තියේ හා ගොවීන්ගේ වටලෑම යටතේ ගැඹුරින් ජන අප්‍රිය වූ රී පාලන තන්ත‍්‍රය, සමස්ත කොරියාවේ නීත්‍යානුකූල ආන්ඩුව බව පවසමින් උතුර සමග යුද්ධයකට හඬ තලමින් සිටියේය. 1949 ගිම්හානය සහ සරත් සමය පුරාවටම දේශසීමාවේ බොහෝ ගැටුම් ඇති වූ අතර, ඒවා සියල්ලම පාහේ දකුන විසින් ආරම්භ කරන ලද්දේ විය. 1950 දක්වා සටන් දිගටම පැවතුනි.

රී යුද්ධයට සූදානම් වීම සඳහා හමුදාව ද පුලුල් කලේය. විශේෂයෙන්, ඔහු ජපානයේ ක්වාන්ටුන්ග් හමුදාවේ සහයෝගිතාකරුවන් ලෙස සේවය කල බොහෝ කොරියානු නිලධාරීන් ගෙන්වා ගත් අතර, ඔවුන්ගෙන් බොහෝ දෙනෙක් කොරියානු නිදහස් සටන්කරුවන්ට ප්‍රහාර එල්ල කිරීමට වගකිව යුතු විය.

1950 ජූනි මාසයේදී උතුරු කොරියාව විසින් දකුනු කොරියාවට කරන ලද මිලිටරි මැදිහත්වීම ප්‍රකෝප කිරීමකින් තොරව සිදු වූ බවට එක්සත් ජනපදය කරන ප්‍රකාශය සරලවම බොරුවක්, සහ විකාරයකි.

ටෲමන්ට චීනය “අහිමි” වීම සහ ආපසු හැරීම

එක්සත් ජනපද වාඩිලෑමේ ම්ලේච්ඡත්වය, ආසියාවේ එහි ආධිපත්‍යය අහිමි වීම පිලිබඳ වොෂින්ටනයේ උත්සුකය සමග අත්වැල් බැඳගෙන ගියේය. එක්සත් ජනපද අධිරාජ්‍යවාදයට එරෙහිව දැවැන්ත පහරක් වූ සහ ආසියාව පුරා දෝංකාර දුන් චීන විප්ලවය විසින් එම භීතිය බෙහෙවින් වැඩි කරන ලදී.

1949 දී, ස්ටැලින්වාදී චීන කොමියුනිස්ට් පක්ෂයේ (සීසීපී) බලවේග සහ ජෙනරල්සිමෝ [උසස්තම ජනරාල් පදවිය] චියැං කායි-ෂෙක්ගේ පාලක කුඕමින්ටෑං (කේඑම්ටී) පක්ෂය අතර සිවිල් යුද්ධයෙහි අවසාන තීරනාත්මක අදියර කරා ලඟා වූ විට, ඇමරිකානු ගැති KMT තන්ත්‍රය බිඳී ගොස් චියැං තායිවානයට පලා ගියේය. එය ඔක්තෝබර් විප්ලවය මෙන් කම්කරු පන්තියේ කැරැල්ලක් නොව, 1949 ඔක්තෝම්බර් මාසයේදී මහජන චීන සමූහාන්ඩුව පිහිටුවීමෙන් අවසන් වූ මිලිටරි ජයග්‍රහනයකි.

Truman
හැරී ටෲමන්

ටෲමන් පරිපාලනයට “චීනය අහිමි වීම”  සීමා කිරීමේ (containment) ප්‍රතිපත්තියක සිට ආපසු හැරවීමේ (rollback) ප්‍රතිපත්තියකට  සහ එහි සහචරයින් සමඟ එක්ව 1950 දී කොරියාව ආක්‍රමනය කිරීමේ තීරනයේදී සැලකිය යුතු කාර්යභාරයක් ඉටු කරනු ලැබීය. එය ඊට පෙර, 1948 දෙසැම්බරයේ සෝවියට් සංගමය ඉවත් වීමෙන් පසුව, 1949 ජුනි මාසයේදී කොරියාවෙන් හමුදා ඉවත් කර ගන්නා ලදී.

ටෲමන් වොෂින්ටනයේ සැලකිය යුතු ප්‍රහාරයකට ලක් විය. කැලිෆෝනියාවේ රිපබ්ලිකන් සෙනෙට් සභිකයෙකු සහ චියැං කායි-ෂෙක් සහ චීන ජාතිකවාදීන්ගේ ප්‍රබල ආධාරකරුවෙකු වූ විලියම් නෝලන්ඩ් ටෲමන් හෙලා දුටුවේ, ටෲමන් පරිපාලනය සීසීපීයට එරෙහිව වඩාත් වැඩි ක්‍රියාමාර්ග ගැනීමට අපොහොසත් වීම නිසා “ආසියාවේ කොමියුනිස්ට්වාදය ව්‍යාප්ත කිරීමට ආධාර, අනුබල දෙන සහ සහාය දෙන” බව පවසමිනි.  [1]

ටෲමන්ගේ ආන්ඩුව ඊට ප්‍රතිචාර දැක්වූයේ 1950 අප්‍රේල් මාසයේදී ජාතික ආරක්ෂක කවුන්සිලයේ පත්‍රිකාව-68 (NSC 68) සූදානම් කර අවසන් කිරීම මගින් සෝවියට් සංගමය සමග යුද්ධයට සූදානම් වීම සඳහා එක්සත් ජනපද මිලිටරිය දැවැන්ත ලෙස ගොඩ නැගීම සඳහා කැඳවුම් කරමිනි. එය විශේෂයෙන්ම දවසේ න්‍යාය පත්‍රයට ආපසු හැරවීම සහ සෝවියට් නැඹුරු ආන්ඩු පෙරලා දැමීම සඳහා මිලිටරිය භාවිතා කිරීම ඇතුලත් කලේ ,”ලෝක ආධිපත්‍යය සඳහා ක්‍රෙම්ලිනයේ තල්ලුව නතර කිරීමට සහ ආපසු හැරවීමට අදහස් කරන ස්ථිර ප්‍රතිපත්තියකට සහාය වීමට නිදහස් ලෝකය තුල සැලකිය යුතු හා ඉක්මනින් ශක්තියක් ගොඩනැගීම අවශ්‍ය බව පැහැදිලිය.” ලෙස සදහන් කරමිනි.[2]

යුද්ධය පුපුරා යයි

1950 ජූනි 25 වන දින කොරියාවේ පූර්න පරිමාන සටන් ඇවිලුනු විට, දකුනේ රීගේ පාලන තන්ත්‍රයට කිසිදු සහයෝගයක් නොමැති බව ඉක්මනින් පැහැදිලි විය. උතුරු කොරියානු හමුදාව වේගයෙන් දකුන කරා ගමන් කලේ, දකුනු කොරියානු හමුදාව යටපත් කරමින් අර්ධද්වීපයේ ගිනිකොන දිග කෙලවරට තල්ලු කර දමමිනි. 

එක්සත් ජාතීන්ගේ ආරක්ෂක කවුන්සිලයේ යෝජනාවලට මුවා වෙමින් ආක්‍රමනය කිරීම සඳහා තර්කනය ලෙස එක්සත් ජනපදය පසුගිය වසර පහ පුරා තමන් විසින් ඇවිලවූ යුද්ධය ගසාකෑවේය. වොෂින්ටනයේ ඉලක්කය වූයේ එහි විප්ලවය තලා දැමීමේ චේතනාවෙන් චීනය ආක්‍රමනය කිරීමේ පෙරවදන ලෙස උතුරු කොරියාව විනාශ කිරීමයි.

ඒ අතරම, සමස්ත අර්ධද්වීපයම එක්සත් ජනපදයට ගැනීමට ඉඩ දී සෑහීමකට පත් වීම සදහා  සෝවියට් සංගමය උතුරු කොරියාවෙන් සිය සහයෝගය ඉවත් කර ගනිමින් සිටියේය. ඇත්ත වශයෙන්ම, යුද්ධය ආරම්භ වීමට සති කිහිපයකට පෙර, කොරියාව එක්සත් කිරීමේ යුද්ධයකදී මොස්කව්හි සහය අපේක්ෂා කරමින් සිටි උතුරු කොරියානු නායක කිම් ඉල්-සුන්ට ස්ටාලින්  පැවසුවේ, “ඔබව නැතිබංගස්ථාන කරනු ලැබූවත්, මම ඇඟිල්ලක්වත් ඔසවන්නේ නැහැ.”යනුවෙනි.[3]

එක්සත් ජාතීන්ගේ ආරක්ෂක කවුන්සිලයේ කොරියාවට මිලිටරි හමුදා යෙදවීම පිලිබඳ ඡන්ද විමසීමේදී, එම යෝජනා නිෂේධනය කල හැකි බලය හිමි  සෝවියට් සංගමය ඊට නොපැමිනියේය. මේ සඳහා , කඩතුරාව වූයේ, මහජන චීන සමූහාන්ඩුව ආරක්ෂක කවුන්සිලයේ අසුන් ගැනීම වෙනුවට, පැරදුනු කුවෝමින්ටැන්ග් හමුදාවන් විසින් තායිවානය මත පිහිටුවන ලද චීන සමූහාන්ඩුව – තායිවානය මත පිහිටුවන ලද පාලන තන්ත්‍රය — අසුන් ගැන්වීමට එරෙහිව වූ සෝවියට් වර්ජනයයි.

එක්සත් ජනපදය 1950 සැප්තැම්බර් 15 වන දින ඉන්චියොන් වෙත ආක්‍රමනය කර යුද්ධයේ දිශාව වෙනස් කලේය. ඔක්තෝබර් 7 වන දින, ඇමරිකානු හමුදා උතුරු කොරියානු හමුදාව 38 වන සමාන්තරය හරහා පසුපසට තල්ලු කර, පසුව චීනය ආක්‍රමනය කිරීමේ පැහැදිලි තර්ජනයක් ඇතිව කොරියාවේ උතුරු මායිම දිගේ දිවෙන යාලු ගඟ දෙසට ගමන් කලහ. වසරකට අඩු වයසැති මහජන චීන සමූහාන්ඩුව මාරාන්තික තර්ජනයකට ලක්ව ඇති බව දැන සිටි CCP ය උතුර ආරක්ෂා කිරීම සඳහා කොරියාවට ඇතුලු වූ මහජන ස්වේච්ඡා හමුදාවට මහජන සහයෝගය බලමුලු ගැන්වීමට සමත් විය.

MacArtgur
ජෙනරල් ඩග්ලස් මැක්ආතර්, එක්සත් ජාතීන්ගේ අනදෙන මධ්‍යස්ථානයේප්‍රධාන අනදෙන නිලධාරී  (මැද) සහ අනෙකුත් ජ්‍යෙෂ්ඨ නිලධාරීන් 1950 සැප්තැම්බර් 15 වන දින USS මවුන්ට් මැකින්ලි වෙතින් ඉන්චියොන් වෙත ෂෙල් ප්‍රහාර එල්ල කිරීම නිරීක්ෂනය කරයි. [ඡායාරූපය: විකිපීඩියා]

එක්සත් ජනපද සහ චීන හමුදා 1950 නොවැම්බර් 27 සිට දෙසැම්බර් 13 දක්වා පැවති චැංජින් විලෙහි (එහි ජපන් නාමය වන චොසින් ජලාශය  ලෙස හැඳින්වෙන) සටනේදී හමු විය. එහි ප්‍රතිඵලය වූයේ , එක්සත් ජනපද හමුදාව උතුරු කොරියාවේ හුංග්නම් වරාය නගරයට ආපසු තල්ලු කර මුහුදෙන් පසුබැසීමට  සිදු වූ  දැවැන්ත පරාජයක් අත් වීමයි. මෙම පරාජය කොරියාවේ පමනක් නොව, ආපසු හැරීමේ සමස්ත මූලෝපාය සඳහාම එක්සත් ජනපද සැලසුම් බරපතල ලෙස කඩාකප්පල් කලේය. එක්සත් ජනපද සංස්ථාපිතයේ කොටස් ඊට ප්‍රතිචාර වශයෙන් න්‍යෂ්ටික යුද්ධයක් ඉල්ලා සිටියේය.

එවකට එක්සත් ජනපද හමුදාවන්ට නායකත්වය දුන් ජෙනරාල් ඩග්ලස් මැක්ආතර් තමාට අභිමත පරිදි පරමානු බෝම්බ හෙලීමට අවසරය ඉල්ලා සිටියේය. චීන ජාතිකවාදී හමුදා චීන ගොඩබිමට ගොඩබස්වන අතරතුර “පරමානු බෝම්බ 30 ත් 50 ත් අතර ප්‍රමානයක්… මැන්චූරියාවේ ගෙල හරහා  හෙලීමට” ඔහු අදහස් කල බව පසුව ඔහු ප්‍රකාශ කරනු ලැබීය.[4]

මේවා නිකම්ම පිස්සෙකුගේ දෙඩවීමක් නොවේ. ටෲමන් පරිපාලනය උතුරු කොරියාව සහ චීනය යන මත පරමානු අවි භාවිතා කිරීම යුද්ධය අතරතුර අවස්ථා ගනනාවකදී  සලකා බැලූ අතර, එය සත්‍ය වශයෙන්ම 1951 අප්‍රේල් මාසයේදී එය කිරීමට ආසන්නයටම ආ  බව වාර්තා වේ. එකලස් නොකල බෝම්බ ඔකිනාවා වෙත ප්‍රවාහනය කරන ලද අතර, අප්‍රේල් 6 වෙනිදා,   බෝම්බ වල පාලනය ජනාධිපතිගේ  සිට හමුදාවට  මාරු කිරීම ටෲමන්   අනුමත කලේය ; නමුත් ඇත්ත වශයෙන් ප්‍රහාරයක් සිදු නොවීය.

කෙසේ වෙතත්, වොෂින්ටනයට, 1949 අගෝස්තු මාසයේදී තමන්ගේම පරමානු බෝම්බය සාර්ථකව අත්හදා බැලූ සෝවියට් සංගමය සමග න්‍යෂ්ටික යුද්ධයක අවදානමට ලක් වීමට අවශ්‍ය නොවීය. ස්ටාලින් යුද්ධයට පෙර උතුරට ලබා දුන් සහයෝගය සාරාර්ථයෙන් ඉවත් කර ගෙන තිබුනද, එක්සත් ජනපදය කොරියාව ආක්‍රමනය කිරීමේ වූ තීව්‍රතාවයෙන් ඔහු කම්පනයට පත් විය. ආසියාවෙහි , එක්සත් ජනපදය සහ සෝවියට් සංගමය අතර වැදගත් බෆරයක් ලෙස සැලකෙන, චීනය , එක්සත් ජනපදය විසින්  පෙරලා නොදැමීම සහතික කිරීම සඳහා ඔහු උතුරු කොරියානු සහ චීන හමුදාවන්ට ආධාර සහ ආයුධ සැපයීය. මෙයට ප්‍රහාරක ජෙට් යානා සහ නියමුවන්ගේ දායකත්වය ඇතුලත් විය.

එක්සත් ජනපදය සහ දකුනු කොරියානු කුරිරු දාමරිකකම් 

පරමානු බෝම්බ හෙලා නොතිබුනද, එක්සත් ජනපදයේ සහ දකුනු කොරියානු හමුදාවන්ගේ කුරිරුකම් සාමාන්‍ය දෙයක් විය. පිරිමින්ට, කාන්තාවන්ට සහ ලමයින්ට—යුධ සිරකරුවන්ට මෙන්ම සිවිල් වැසියන්ටද—බොහෝවිට වෙඩි තැබීමට පෙර තමන්ගේම මිනී වල හෑරීමට බල කෙරුනි. මෙම ඝාතන බොහොමයක් දකුනු කොරියානු හමුදා විසින් සිදු කරන ලද්දේ එක්සත් ජනපද හමුදා බලා සිටියදී වන අතර, ඔවුන් තම සගයාට ජනගහනය ත්‍රස්ත කිරීමේ  පිලිකුල් සහගත  වැඩ කිරීමට ඉඩ දීමෙන් සෑහීමකට පත්විය.

USTanks
1950 සැප්තැම්බර් 26, කොරියාවේ සෝල් නගරයේ තිබූ US M26 පර්ෂිං යුධ ටැංකි. [ඡායාරූපය: එක්සත් ජනපද ජාතික ලේඛනාගාර සහ වාර්තා පරිපාලනය]

වොෂින්ටනය සහ සෝල් විසින් සහ පසුව දකුනු කොරියානු ආන්ඩු විසින් වසන් කරන ලද බැවින් ඝාතනයට ලක්වූවන්ගේ සංඛ්‍යාව පිලිබඳ නිවැරදි සංඛ්‍යා නොදනී. කෙසේ වෙතත්, බොහෝ සමූලඝාතන හෙලිදරව් වී ඇත. එක් උදාහරනයක් ලෙස, දකුනු කොරියානු සොල්දාදුවන් 1950 ජූලි 4-6 අතර කාලය තුල ඩේජියොන් (Daejeon) හිදී දේශපාලන සිරකරුවන් 7,000ක් ඝාතනය කලේය. තවත් සාපේක්ෂ වශයෙන් වඩාත් ප්‍රසිද්ධ සමූලඝාතනයකදී, එක්සත් ජනපද සොල්දාදුවන් එම මාසයේ දී ම ඩේජියොන් අසල නොගුන්රි  (Nogeun-ri) හිදී සරනාගතයින් 400ක් පමන ඝාතනය කලහ. 

මෙම සාහසික ක්‍රියා බොහොමයක්  මාධ්‍යවේදීන් විසින් වාර්තා කරන ලද අතර, ඔවුන් සිදුකල යුද ආවරනය  කිරීම ජාත්‍යන්තර කෝපය ජනනය කල අතර ගැටුම පිලිබඳ එක්සත් ජනපදයේ බොරු හෙලිදරව් විය. 1951 ජනවාරියේදී, වොෂින්ටනය ඊට ප්‍රතිචාර දැක්වූයේ ඇමරිකානු මාධ්‍යවේදීන් මිලිටරියේ අධිකරන බලය යටතට පත් කිරීමෙනි. එයින් යම් අහිතකර ආවරනයක් අවහිර කර වාරනය කරන ලදී.

ට්‍රොට්ස්කිවාදී ව්‍යාපාරයේ ප්‍රතිචාරය

යුද්ධයේ ආරම්භයේ සිටම ට්‍රොට්ස්කිවාදී ව්‍යාපාරය යුද්ධයට විරුද්ධ වූ අතර කොරියාවෙන් එක්සත් ජනපද සහ මිත්‍ර හමුදා වහාම ඉවත් කර ගන්නා ලෙස ඉල්ලා සිටියේය. එක්සත් ජනපදයේ සමාජවාදී කම්කරු පක්ෂයේ (එස්ඩබ්ලිව්පී) නායක ජේම්ස් පී. කැනන්, 1950 ජූලි මාසයේදී ටෲමන් පරිපාලනයට සහ කොංග්‍රසයට ආවේගශීලී විවෘත ලිපියක් ලිවීය, එහි ඔහු ඔවුන්ව “නීචයන් රැලක්” සහ “ මනුෂ්‍ය වර්ගයාට  ද්‍රෝහීන්” වූ පිරිසක් ලෙස හෙලා දුටුවේය. කැනන් තවදුරටත් සදහන් කලේ :

“කොරියාවේ ඇමරිකානු මැදිහත්වීම ඉන්දු-චීනයට එරෙහි ප්‍රංශ යුද්ධයෙන් හෝ ඉන්දුනීසියාවට එරෙහි ලන්දේසි ප්‍රහාරයට වඩා වෙනස් නොවන කුරිරු අධිරාජ්‍යවාදී ආක්‍රමනයකි. ඇමරිකන් පිරිමි ලමුන් සැතපුම් 10,000ක් ඈතට යවනු ලබන්නේ මිනී මැරීමට හා මැරුම් කෑමට මිස  කොරියානු ජනතාව නිදහස් කර ගැනීමට නොව, ඔවුන්ව ජයගෙන යටත් කරගැනීමටය. එය සාහසිකය . එය බිහිසුනු ය.

රී රූකඩ තන්ත‍්‍රයේ මිල දී ගත් සහ ගෙවන ලද ඒජන්තයින් කිහිප දෙනෙකු හැරෙන්ට සමස්ත කොරියානු ජනතාවම අධිරාජ්‍යවාදී ආක්‍රමනිකයන්ට එරෙහිව සටන් කරමින් සිටිති. කොරියාවෙන් පිටවන පුවත්පත් මගින්  ‘කාන්දු වීමේ’  උපක්‍රම (සතුරාගේ ප්‍රදේශයට රහසේ ඇතුලු වීම), ‘ගරිල්ලන්ගේ’ ක්‍රියාකාරකම් වැඩි වීම, ‘වෙනස්වනසුලු’ සටන් පෙරමුන, ස්වදේශිකයන්ගේ’ ‘බුම්මා ගත් භාවය’ සහ ‘අවිශ්වසනීය බව’ ගැන වඩ වඩාත් පැමිනිලි කරන්නේ එබැවිනි.”

“ජූනි 25 දා කොරියාවේ සිදුවූ පිපිරීම, සිදුවීම් සනාථ කර ඇති පරිදි, තම රට එක්සත් කිරීමට, විදේශීය ආධිපත්‍යයෙන් මිදීමට සහ ඔවුන්ගේ සම්පූර්න ජාතික නිදහස දිනා ගැනීමට කොරියානුවන්ගේම ගැඹුරු ආශාව ප්‍රකාශ විය. ක්‍රෙම්ලිනය තමන්ගේම ප්‍රතිගාමී අරමුනු සඳහා මෙම අරගලයෙන් ප්‍රයෝජන ගැනීමට උත්සාහ කරන අතර වොෂින්ටනය සමඟ තවත් ගනුදෙනුවක් ලබා ගත හැකි නම් එය හෙට විකුනනු ඇති බව සත්‍යයකි. එහෙත් එම අරගලයම ගතහොත් ඊටකොරියානු ජනතාවගේ අතිමහත් සහ මුලු හදින්ම වූ  සහයෝගය ලැබේ. එය බටහිර අධිරාජ්‍යවාදයට එරෙහිව ආසියාව පුරා මිලියන සිය ගනනක් යටත් විජිත ජනයාගේ බලවත් ලෙස කැරලිකාරීව නැගිටීමේ කොටසකි. මෙය සැබෑ සත්‍යයයි, සැබෑ ප්‍රශ්නයයි. යටත් විජිත වහලුන්ට තවදුරටත් වහලුන් වීමට අවශ්‍ය නැත.[5]”

ඒ අතරම, සෝවියට් සංගමය තවදුරටත් කම්කරු රාජ්‍යයක් නොවන බව පවසමින් අධිරාජ්‍යවාදයට එරෙහි රුසියානු විප්ලවයේ ජයග්‍රහනය සහ එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස ඉතිරි වූ ජයග්‍රහන ආරක්ෂා කිරීම ප්‍රතික්ෂේප කල, 1940දී එස්ඩබ්ලිව්පීයෙන් හා ට්‍රොට්ස්කිවාදී ව්‍යාපාරයෙන් කැඩී ගිය මැක්ස් ෂැට්මන් සහ අනෙක් අය පිලිබඳව සිත් කාවදින  හෙලිදරව්වක් කොරියානු යුද්ධය මගින් සැපයීය. 1939-40 දේශපාලන අරගලයේ දී පිහිටුවන ලද එස්ඩබ්ලිව්පී නායකත්වය සමග ලියොන් ට්‍රොට්ස්කි පැවසුවේ සෝවියට් සංගමය රාජ්‍ය ධනවාදය ලෙස ප්‍රකාශ කල අය අධිරාජ්‍යවාදයට අනුගත වෙමින් සිටින බවයි.

දශකයකට පසුව ෂැට්මන් සහ ඔහුගේ කම්කරු පක්ෂය, ස්ටැලින්වාදී ඒකාධිපතිවාදයට එරෙහිව “ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය” ආරක්ෂා කිරීම සදහා  බව ප්‍රකාශ කරමින්, එක්සත් ජනපද හමුදාව විසින් උතුරු කොරියානු හා චීන  හමුදා ස්ථාන වෙත හෙලීම සඳහා “සමාජවාදී” පත්‍රිකා ලියා, ඔවුන්ට යටත් වන ලෙස ඉල්ලා සිටිමින් එක්සත් ජනපදය විසින් මෙහෙයවන ලද කොරියාව ආක්‍රමනයට විවෘතව සහාය දුන්හ. 

සටන් විරාම සාකච්ඡා

එක්සත් ජනපදය උතුරෙන් පසුබැසීමෙන් පසුව,  තවත් වසර දෙකහමාරක් යනතුරු යුද්ධය ඇවිල ගියේය . යුද්ධයේ  පෙරටු බල ඇනි බොහෝ දුරට 38 වැනි සමාන්තරය වටා ස්ථානගත වී තිබුනි .  එජා හි සෝවියට් නියෝජිත ඇඩම් මලික් මූලිකත්වයෙන් , 1951 ජූලි 10 වන දින පැන්මුන්ජිම් ( Panmunjeom) හිදී සටන් විරාම සාකච්ඡා ආරම්භ විය. සමහර ඉතිහාසඥයින් තර්ක කර ඇත්තේ එම වසරේ යුද්ධය අවසන් විය හැකිව තිබූ  නමුත් ගැටුම දිගටම පවත්වා ගැනීමට එක්සත් ජනපදයට ස්වාර්ථකාමී විශේෂ උනන්දුවක්  තිබූ බවයි. එක්සත් ජනපදයේ මැකාතිවාදී  “මායාකාරියන් දඩයම් කිරීමේ” (කොමියුනිස්ට් හා සමාජවාදීන් දඩයම් කිරීමේ) කොන්දේසි යටතේ, ධනවාදයට දේශපාලන විරෝධය මත කොමියුනිස්ට් විරෝධීන්ගේ ප්‍රහාර සහ දේශීය හෝ විදේශයන්හි කම්කරු ව්‍යාපාර මර්දනය කිරීම සාධාරනීකරනය කරමින් යුද්ධය නිශ්චිත අරමුනක් සඳහා සේවය කලේය.

උතුරු ප්‍රදේශයේ ජනගහනයෙන් වැඩි පිරිසක් නොනවතින ගුවන් ප්‍රහාර හේතුවෙන් ගුහාවල ජීවත් වෙමින් දිවි ගලවා ගත්හ. යුද්ධයේ අවසන් සතිවලදී, උතුරේ ආහාර නිෂ්පාදනයෙන් සියයට 75ක් සඳහා ජලය සපයන වාරි වේලිවලට පවා එක්සත් ජනපදය බෝම්බ හෙලීය.ඉතිහාසඥ සු-ක්‍යොං හ්වෑන්ග්, ඇයගේ “කොරියාවෙ ඛේදජනක යුද්ධය” (Korea’s Grievous War) නම් ග්‍රන්ථයේ  මෙසේ ලියයි, “කොරියාවේ ගුවන් යුද්ධය භීතිය පිලිබඳ මිනිස් හැඟීම් ගසා කෑවේය. ඇමරිකානු ප්‍රහාරක-බෝම්බ දමන ගුවන් යානා  කරුවන් උතුරු කොරියාවේ නගර සහ ගම්වලට ත්‍රස්ත බෝම්බ ප්‍රහාරවල නිරතුරුවම යෙදුනේ  දේශීය ජනතාව තුල අසමසම භීතිය ඇති කිරීමට ප්‍රතිඥා දෙමිනි.”[6]

එක්සත් ජනපදය තුල, යුද්ධය පිලිබඳ මහජන අතෘප්තිය වර්ධනය වෙමින් තිබින. 1953 ජනවාරි මාසයේදී ජනාධිපති ඩ්වයිට් අයිසන්හවර් බලයට පැමිනියේ යුද්ධය අවසන් කරන බවට ප්‍රතිඥා දෙමිනි. 1953 ජූලි 27 වන දින සටන් විරාමයත් සමඟ සටන් නතර විය. එක්සත් ජනපදය අර්ධද්වීපය විනාශ කරමින් කොරියානු ජනගහනයට එරෙහිව ජන සංහාරක යුද්ධයක් සිදුකර තිබුනි. මිලියන 4 ත් 5 ත් අතර ජනතාවක් මිය ගිය අතර, ඔවුන්ගෙන් අඩක් පමන සිවිල් වැසියන් විය. සමස්තයක් වශයෙන් ගත් කල, එක්සත් ජනපදය විසින් කොරියාවට බෝම්බ ටොන් 635,000 ක් සහ නපාම් ටොන් 32,000 ක් හෙලූ අතර, එය ඉතිහාසයේ වැඩිම බෝම්බ හෙලන ලද රටවලින් එකක් බවට පත් විය. ඊට විපරීතව, එක්සත් ජනපදය දෙවන ලෝක සංග්‍රාමයේදී පැසිෆික් රංග භූමිය පුරා හෙලනු ලැබුවේ බෝම්බ ටොන් 500,000 ක් පමනි .

නිගමනය

සටන් විරාමයෙන් පසුව, එක්සත් ජනපද අධිරාජ්‍යවාදය දිගටම දකුනු කොරියාව සැලකුවේ, උතුරු කොරියාවට පමනක් නොව චීනයට සහ සෝවියට් සංගමයට එරෙහි මෙහෙයුම්වල තීරනාත්මක පදනමක් ලෙස ය. එය ඒකාධිපති රී පාලන තන්ත‍්‍රයට මුක්කු ගැසූ අතර පසුව 1961 දී පාර්ක් චුන්ග්-හී යටතේ බලය අල්ලා ගත් මිලිටරි ආඥාදායකත්වයට දශක තුනක් තිස්සේ මුක්කු ගැසීය. ලාභ ශ්‍රමය සූරාකෑම සඳහා දකුනු කොරියාවේ කාර්මික පදනමක් නිර්මානය කිරීමට එක්සත් ජනපදය උදව් කල අතර, ඒ සමගම උතුරු කොරියාව  රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික හා ආර්ථික හුදකලාව පවත්වාගෙන ගියේය.

1980 ගනන්වල වැඩෙන වැඩ වර්ජන හා විරෝධතා රැල්ලක් මධ්‍යයේ, පාලන තන්ත්‍රය විවෘත මැතිවරනයකට සහ ආඥාදායකත්වයට එරෙහිව ධනේශ්වර ලිබරල් විරුද්ධත්වය නීතිගත කිරීමට මග පාදන සීමිත ප්‍රතිසංස්කරන සිදු කලේය. දකුනු කොරියාව දැන් ජවසම්පන්න ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයක් බවට වන සියලු ප්‍රකාශයන් තිබියදී, දුෂ්ට කොමියුනිස්ට් විරෝධයේ ගිලී සිටින ආඥාදායකත්වයේ රාජ්‍ය යාන්ත්‍රනයක්, විශේෂයෙන් මිලිටරිය, පොලිසිය සහ බුද්ධි අංශ, බොහෝ දුරට ක්‍රියාත්මක වේ. වත්මන් දකුනු කොරියානු ජනාධිපති යූන් සුක්-යෙයෝල්ට පිටුබලය දෙන දක්ෂිනාංශික මහජන බලය පක්ෂයේ (PPP), මූලාරම්භය පාර්ක් ආඥාදායකත්වයේ පක්ෂය වෙත දිව යයි .

නැගෙනහිර යුරෝපයේ ස්ටැලින්වාදී පාලන තන්ත්‍ර බිඳවැටීම, 1991 දී සෝවියට් සංගමය විසුරුවා හැරීම සහ චීනය කොමියුනිස්ට් පක්ෂය සහ එහි සගයන් වන ඉන්දු-චිනය විසින් වෙලඳපොල ගැති ප්‍රතිව්‍යුහගත කිරීම විවෘතව වැලඳ ගැනීමත් සමග,  ස්ටැලින්වාදයේ අර්බුදයෙන් සහ ධනේශ්වර පුනස්ථාපනය වෙත හැරීමෙන් ඉක්බිතිව උතුරු කොරියාව තව තවත් හුදකලා වී ඇති ඇත. උතුරු කොරියාව ගැඹුරු ආර්ථික අර්බුදයකට ඇද දමමින් විශේෂයෙන් සෝවියට් සංගමයෙන් ලැබනු ආර්ථික සහයෝගය ඉක්මනින් සිඳී ගියේය.

ධනේශ්වර පුනරුත්ථාපනය ප්‍රතික්ෂේප කරනවා වෙනුවට, නරක අතට හැරෙන ආර්ථික අර්බුදයට මුහුන දීමට උතුරු කොරියානු පාලන තන්ත‍්‍රය, බොහෝ දුරට හිස්ව පවතින නිදහස් වෙලඳ කලාප මාලාවක් පවා පිහිටුවීම මගින් විදේශ ආයෝජන දිරිමත් කිරීමට විශාල වෙහෙසක් දරා ඇත. අතිශය ලාභ උතුරු කොරියානු ශ්‍රමය ආකර්ශනීය වන නමුත්, එක්සත් ජනපදය විසින් රටෙහි ආර්ථික හා රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික අවහිර කිරීම් පවත්වා ගෙන යමින් හා ශක්තිමත් කර ඇති තත්වයන් තුල , දකුනු කොරියාවේද ඇතුලු ගෝලීය සංගත  ආයෝජනය කිරීමට මැලිකමක් දක්වයි.

AirForce
2022 ජූලි 12 වැනි දින දකුනු කොරියාවේ වොන්ජු ගුවන් කඳවුරට ඔබ්බෙන් බඩි බලඝනය අතරතුර ගුවන් හමුදාවේ A-10 Thunderbolt II යානා දෙකක් කොරියානු ගුවන් යානයක් සමඟ පියාසර කරයි. [ඡායාරූපය: එක්සත් ජනපද ආරක්ෂක දෙපාර්තමේන්තුව]

ඊසානදිග ආසියාවේ එක්සත් ජනපද මූලෝපාය සඳහා කොරියාව අතිශය වැදගත් වේ. බෙදී ගිය කොරියාවක් සහ ඊනියා උතුරු කොරියානු “තර්ජනය” ජපානයේ සහ දකුනු කොරියාවේ කඳවුරු මත විශාල ඇමරිකානු මිලිටරි පැවැත්මක් සිදු කර ගැනීම සඳහා ප්‍රයෝජනවත් කඩතුරාවක් සපයයි. 1990 ගනන්වලදී, දකුනු කොරියානු ජනාධිපති කිම් ඩේ-ජුංගේ පරිපාලනය උතුරු කොරියාව විදේශ ආයෝජන සඳහා විවෘත කිරීමට සහ කොරියානු අර්ධද්වීපය හරහා ප්‍රවාහන, සන්නිවේදන සහ නල මාර්ග ඉදිකිරීම සඳහා ඔහුගේ සන්ෂයින් ප්‍රතිපත්තිය ඉදිරිපත් කරනු ලැබීය.

සන්ෂයින් ප්‍රතිපත්තිය සැමවිටම වොෂින්ටනයේ කොන්දේසි වලට යටත් විය. ක්ලින්ටන් පරිපාලනය තාවකාලිකව එම ප්‍රවේශය වැලඳ ගත් අතර, උතුරු කොරියාව එහි න්‍යෂ්ටික වැඩසටහන සහ පහසුකම් ඒකපාර්ශ්විකව බිඳ ගලවා දැමිය යුතු බව අවධාරනය කලේය.ඒ වෙනුවට ඉදිරිපත් කරන්න ලදේ සාම සාකච්ඡා පිලිබඳ නොපැහැදිලි පොරොන්දු සහ දශක ගනනාවක හුදකලාව අවසන් කිරීම පමනි. කෙසේ වෙතත්, 2001 දී බලයට පත් වූ බුෂ් පරිපාලනය සන්ෂයින් ප්‍රතිපත්තිය සඵල ලෙස කඩාකප්පල් කල අතර, උතුරු කොරියාව න්‍යෂ්ටික අවි ගබඩාවක් වර්ධනය කිරීමේ මාවතට තල්ලු කලේය. වොෂින්ටනය ඊට ප්‍රතිචාර දක්වා ඇත්තේ ජනාධිපති ඔබාමා, ට්‍රම්ප් සහ බිඩෙන් විසින් නඩත්තු කර ශක්තිමත් කරන ලද උතුරු කොරියානු ආර්ථිකය අබලන් වන ආර්ථික සම්බාධක පැනවිම මගිනි. 

දැනටමත් යුක්‍රේනයේ රුසියාව සමග යුද්ධයක යෙදී සිටින එක්සත් ජනපද අධිරාජ්‍යවාදය  තම ගෝලීය ආධිපත්‍යය පවත්වා ගැනීමට මංමුලා සහගතව සහ අවදානම නොසලකා උත්සාහ කරන බැවින්, අද දකුනු කොරියාව, චීනය සමග ඉදිරියෙහි ලඹ දෙන  යුද්ධයක පෙරමුනේ සිටී. දකුනු කොරියාවේ එක්සත් ජනපද කඳවුරු චීනයට සහ රුසියාවට එරෙහි යුද්ධය සඳහා මූලෝපායිකව පිහිටුවා  ඇත. අද දක්වාම, වොෂින්ටනය යුද්ධයක් ඇති වුවහොත් දකුනු කොරියාවේ දැවැන්ත මිලිටරිය මත මෙහෙයුම් පාලනය ලබා ගනු ඇත.

තවද, උතුරු කොරියානු තර්ජනය නිදහසට කරුනක් ලෙස භාවිතා කරමින්, එක්සත් ජනපදය විසින් දකුනු කොරියාව සහ ජපානය ආසියාවේ සිය බැලස්ටික් මිසයිල නාශක පද්ධතියට ඒකාබද්ධ කර ඇත. එය චීනය සමග න්‍යෂ්ටික යුද්ධය සඳහා එහි මූලෝපායික සැලසුම්වල අනිවාර්ය අංගයක් වන තාඩ්  (Terminal High Altitude Area Defense -THAAD) බැටරියක් දකුනු කොරියාවේ  ස්ථානගත කර ඇත.

පසුගිය දශකය පුරා, එක්සත් ජනපද අධිරාජ්‍යවාදය, කොරියානු අර්ධද්වීපයේ ආතතීන් උත්සන්න කරමින්, නැගෙනහිර හා දකුනු චීන මුහුදේ භෞමික ආරවුල් අවුස්සමින්, ඊසාන දිග ආසියාව පුපුරන සුලු තත්ත්වයකට පත් කර ඇත. රුසියාවට එරෙහි සිය යුද්ධය තීව‍්‍ර කරද්දීම, තායිවාන් දිවයින චීනයේ කොටසක් ලෙස පිලිගන්නා -චීන ​​රාජ්‍යතාන්ත්‍රික සබඳතාවල පදනම වන-  ‘එක චීනයක්’ එක්සත් ජනපද ප්‍රතිපත්තිය   ප්‍රශ්න කිරීම මගින් එක්සත් ජනපදය හිතාමතාම තායිවානයට පහර දීමට චීනය පොලඹවයි.

කොරියානු යුද්ධයේ පාඩම් අමතක නොකල යුතුය. එය මනුෂ්‍ය ජීවිතය හා දුක් විඳීම මුලුමනින්ම නොසලකා හරිමින් එක්සත් ජනපද අධිරාජ්‍යවාදය සිය ආර්ථික හා මූලෝපායික අවශ්‍යතා ලුහු බැදීමේදී ඇති අනුකම්පා විරහිත භාවය පිලිබඳ සිත්කාවදින ප්‍රදර්ශනයකි. දැනටමත් රුසියාව සම්බන්ධ කර ඇති සහ චීනය ඉලක්ක කර සිටින  නව ලෝක යුද්ධයක් සඳහා එක්සත් ජනපදය වේදිකාව සකසා ඇත. න්‍යෂ්ටික සන්නද්ධ බලවතුන් අතර එවැනි ගැටුමකට  සාපේක්ෂව කොරියානු යුද්ධයේ බිහිසුනු බව සුලුවෙන් දිස් වනු ඇත.

න්‍යෂ්ටික අවසන් මහා සටන නැවැත්විය හැක, නැවැත්විය යුතුය. එසේ කල හැකි එකම සමාජ බලවේගය  වන ජාත්‍යන්තර කම්කරු පන්තිය, සමාජවාදී වැඩපිලිවෙලක පදනම මත  ධනවාදය සහ ප්‍රතිවාදී ජාතික රාජ්‍යයන් ලෙසට ලෝකය බංකොලොත් ලෙස බෙදී තිබීම  අහෝසි කිරීමෙන් පමනි. හතරවන ජාත්‍යන්තරයේ ජාත්‍යන්තර කමිටුව පමනක් එම දේශපාලන ඉදිරිදර්ශනය සදහා සටන් වදී.

සමාප්තයි.

  1. Quoted in: Robert Mann, A Grand Delusion: America’s Descent into Vietnam, Basic Books 2001, p. 26
  2. United States Objectives and Programs for National Security (National Security Council Paper-68), URL: https://info.publicintelligence.net/US-NSC-68.pdf.
  3. George Herring, The American Century and Beyond: U.S. Foreign Relations, 1893-2015, Oxford University Press 2017, p. 340.
  4. Quoted in: Cumings, The Origins of the Korean War, Volume 2: The Roaring of the Cataract 1947-1950, Yuksabipyungsa 2002, p. 750.
  5. James P. Cannon, Cannon to Truman in 1950: US out of Korea, URL: https://www.themilitant.com/2013/7712/771257.html
  6. Su-kyoung Hwang, Korea’s Grievous War, University of Pennsylvania Press 2016, p. 139.

කොරියානු යුද්ධය අවසන් වී වසර 70 යි – 02 කොටස Read More »

JRJ

කම්කරු මාවත  ඉතිහාසයෙන්: කොලපත-මහපාර හැර වෙන කිසිවක් දීමට යූඇන්පීයට බැරි⁣ය

JRJ
1978 අගමැති ලෙස පත් වීමෙන් පසු නුවර පත්තිරිප්පුවේ සිට ජේ.ආර් ජයවර්ධන ‘ජාතිය අමතයි’ (ඡායාරූපය:ජයවර්ධන කේන්ද්‍රය) 

මෙහි පළ වන්නේ විප්ලවවාදී කොමියුනිස්ට් සංගමයේ (විකොස) නිල පුවත්පත වූ කම්කරු මාවත පත්‍රයේ 1977 ජූලි 18 වන දින පළ කරන ලද ලිපියකි.

1977 ජූලි 21 වන දින පැවැත්වීමට නියමිත වූ මහ මැතිවරණය සඳහා ශ්‍රී ලංකා නිදහස් පක්ෂය සහ එක්සත් ජාතික පක්ෂය මැතිවරණ වේදිකාව තුළ ඉදිරිපත් කරන ලද තම වැඩපිලිවෙල සම්බන්ධව විකොස ඉදිරිපත් කරන ලද විවේචන හා එහි විප්ලවවාදී වැඩපිළිවෙළ සම්බන්ධ ලිපි අතරින් පහත ලිපිය යූඇන්පී ප්‍රතිපත්ති ගණනාවක් විචාරයට ලක් කරයි. වර්තමාන රනිල් වික්‍රමසිංහ ආණ්ඩුව විසින් ඉදිරිපත් කරනු ලබන රාජ්‍ය ව්‍යවසායයන් පුද්ගලීකරණය කිරීමට අදාළ න්‍යාය පත්‍රය ඒ ආකාරයෙන්ම ජේ.ආර් ජයවර්ධන විසින්ද තම මැතිවරණ වේදිකාව තුළ ඉදිරිපත් කරනු ලැබීම ඉතිහාසය පුනරාවර්තනය වන්නේ ධනපති ක්‍රමයේ අර්බුදයෙන් ගොඩ ඒමේ අවශ්‍යතාවයන් සැපිරීම සඳහා බවත් නව  වැඩපිළිවෙළ වඩාත්  ඉහලට එසවුනු කප්පාදු පියවර වලින් සමන්විත වන බවත් අද මහ ජනතාව අත් දකිමින් සිටි. 1977 ජේ.ආර් ජයවර්ධන ආණ්ඩුව බලයට පත්වීමත් සමඟ ලංකාව විවෘත වෙලදපොලට නිරාවරණය  කිරීමේ න්‍යාය පත්‍රය පූර්ණ කිරීමේ ඉතිරි කොටස හරියටම ඉටුකිරීමට ලෝක බැංකුව, ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදල ඇතුළු ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය ප්‍රාග්ධනයට වික්‍රමසිංහ අවශ්‍ය පොරොන්දු දෙමින් නීතිමය, ආරක්ෂක හා දේශපාලන රාමුව සකස්කරමින් පවතී. ඉතිහාසයේ බරපතළ වැරදි නැවත පුනරාවර්තනය නොකිරීම සඳහා කම්කරු මහජනතාව මෙකී ඓතිහාසික අත්දැකීම් දැඩි ලෙස අවධාරණයට ගත යුතුය.    

***

කොලපත-මහපාර හැර වෙන කිසිවක් දීමට යූඇන්පීයට බැරි⁣ය

යූඇන්පීය තව දින කිහිපයකින් පසු පැවැත්වෙන මැතිවරනයේදී බලය ඉල්ලා සිටින එක් ධනපති පක්ෂයකි. එය ඉදිරිපත් තර ඇත්තේ මෙතෙක් මොනයම්ම හෝ ධනපති පක්ෂයක් විසින්වත් ඉදිරිපත් කර නැති ප්‍රමානයේ අසීමිත බංකොලෝත් වැඩ පිලිවෙලකි. එහි ප්‍රධාන අංගයන් මේවාය.

බඩු මිල අඩු නොකිරීම

අකුරැස්සේදී හා දෙනියායේදී ගිය සතියේ පවත්වන ලද රැස්වීම් වලදී බඩු මිල කෙසේවත් පහල දැමිය නොහැකි බවත්,ලෝකයේ වනත් රටවල බඩු මිල ඉහල යාම සලකා බලන විට බඩු මිල පහත දානවා යැයි කරන පොරොන්දවු බොරු පොරොන්දුක් බවත් යූඇන්පී නායකයා කල ප්‍රකාශය ධනපති පත්තරවල  පවා පල විය.  මේ අනුව පාන් මිල, හාල්මිල, මූලික එලවලු වර්ග වල මිල ආදියහි කිසිදු මිල පහල යාමක් සිදු නොවේ. පිටිකිරි හා ලදරු ආහාර පිලිබඳ තත්වයද එසේමය.

බඩු මිල අඩු නොකිරිමේ තීන්දුව බෙහෙත් ද්‍රව්‍ය හා පාසැල් පොත් කෙරේ ⁣කෙලින්ම බලපානු ඇත.

ලෝක වෙලඳ ලොගේ මිලට අනුව ලංකාවේ බඩු මිලද හැසිර වීමේ යූඇන්පීයේ ප්‍රකාශිත අරමුනට අනුව විශාල ප්‍රමානයන්ගෙන් බඩු මිල ඉහල දැමීමේ තීන්දු ක්ෂනිකව ක්‍රියාවට දැමීමට ඔවුනට සිදුවනු ඇත.

ලංකාවේ ආහාර ද්‍රව්‍ය සඳහහා පමනක් රටේ මාසික ආදායමෙන් ආදායමෙන් සියයට 85ක්  වැයවෙන බවට ඔවුන් දැන් ගෙන යන ප්‍රචාරය ට අනුව දැනට ලැබෙන සීමිත ආහාර සහනාධාර කපා දැමීමේ තීන්දුව ඔවුන් විසින් ගත යුතුව ඇත. ශ්‍රීලනිපය 1973 දී හාල් සලාකය හරි අඩකින් කැපීමට ගත් තීන්දුව එහි තර්කානුකූල අන්තය කරා ගෙන ඒම මීළඟ ධනපති ආණ්ඩුවට වැළැක්විය නොහැකිය.

කෘෂිකර්මාන්තය විනාශ කිරීම 

“බඩු මිල පහත නෙහෙළීම” පිළිබඳ ජේ.ආර් ජයවර්ධන කර ඇති ප්‍රකාශනය කෘෂිකර්මාන්තය සම්බන්ධයෙන් මරනීය වෙයි. මෙහි අර්ථය නම් පොහොර මිල, ට්‍රැක්ටර් මිල, රසායනික ද්‍රව්‍ය මිල පිළිබඳ කිසිදු සහනයක් යූඇන්පී යෙන් බලාපොරොත්තු විය නොහැකි බවය. 

ශ්‍රීලනිපය කෘෂිකර්මාන්තය ගැන අනුගමනය කල ප්‍රතිපත්තිය ගොඩ මඩ දෙකහිම ගොවිතැන විනාශ කලේය. රාජාංගනය මීට උදාහරනයකි. රජරට පලාත පුරා ගොවි බිම් විනාශ වී පැන නැගී ඇති අර්බුදයත්,  උඩරට ප්‍රදේශයේ විශාල වශයෙන් එළවළු වගාවන්හි ඇති අර්බුදයත් ඉදිරි මාසවලදී ආහාර ද්‍රව්‍යයන්ගේ  විශාල මිල ඉහල යාමක් හා  හිඟයක් නිර්මානය කරනු ඇත.

මේ තත්ත්වයෙන් රට ගොඩනැගීමේ කිසිදු සැලැස්මක් යුඇන්පිය ඉදිරිපත් කොට නැත.

විශේෂයෙන්ම ගොවියාට වතුර සැලසීම පිළිබඳ ප්‍රශ්නය ගැන එය මුළුමනින්ම නිහඬය.

පොල් සහ තේ වගාවන් වල දැන් වාර්තා වී ඇති කඩා වැටීම නතර කිරීමට ද කිසිදු වැඩපිළිවෙළක් ගැන යූඇන්පිය කතා නොකරයි.

දේශීය කර්මාන්ත විනාශ කිරීම හා සංස්ථා වසා දැමීම

බියගම පැවැති රැස්වීමක දී ජේ.ආර් ජයවර්ධන මෙසේ ප්‍රකාශ කළේය. 

“රජය විසින් පසුගිය අවුරුදු හත ඇතුළත සංස්ථා ගනනක්ම ඇති කලා. ඉන් සමහර ඒවායේ පාලනය ඉතාමත් ම පහත් තත්වයකට පත්විය.  මෙම අකාර්යක්ෂම සංස්ථා වලින් ඒවා පිහිටුවීමේ පරමාර්ථය ඉටු වී නෑ. සමහර සංස්ථා වසා දැමීමට සිදුවිය හැකිය.” මේ ජනපති නායකයා කෙලින්ම ප්‍රකාශයට පත් කරන්නේ හාම්පුතුන්ගේ සංගමය හා ලංකා  වෙලඳ ව්‍යාපාරිකයින්ගේ සංගමය කාලයක් තුළ කර ඇති ඉල්ලීමකි. එනම් පෞද්ගලික ධනපතියාගේ සෘජු බලපෑම යටතට ලංකාවේ සියලු වෙළඳ ව්‍යාපාර යටත් විය යුතු බවය. 

ඔහු ඉදිරිපත් කරන්නේ කාර්මික සංස්ථා තුල 44% ක ප්‍රමානයට ශ්‍රිලනිප ආන්ඩු කාලය තුල සිදු වූ කඩා වැටීම ගොඩ ගැනීමේ ක්‍රමයක් නොවේ. මේවා මුළුමනින්ම වසා දැමීමටත් පිටරට කොම්පැනි වල සෘජු ගනුදෙනු කාරයන් බවට පත්වීමටත් ලංකාවේ කොම්පනි කාර්යන්ට හා වෙලඳ ව්‍යාපාරිකයන්ට මග සලසා දීමේ වැඩපිලිවෙලකි.

මේ රටේ නිෂ්පාදනය කරනවාට වඩා පිටරටින් බඩු ගෙන්වා මෙහි විකිනීම හොඳ යයි ඔහු මහරගම දී කල කතාවේ තේරුම එයයි. එය ජාතික කර්මාන්ත මුළුමනින්ම අත්හැර දැමීමට කරන ලද කතාවකි.

කම්කරුවන් විශාල වශයෙන් රැකියා වලින් එල වීමත්, කිසිදු අලුත් රැකියාවක් ඇති නොවීම නිසා රැකියා හිඟය උග්‍ර වීමත්, දැනට ඇති සීමිත ධනයද පිටරට ඇදී යාම නිසා පූර්න බංකොලොත් භාවයක් මෙම පියවරේ ප්‍රතිඵල වනවා ඇත.

නිදහස් වෙළඳ කලාපය නැමැති ප්‍රෝඩාව 

ලංකාවේ අක්කර 200ක පමන ප්‍රදේශයක් විදේශීය ධන ආයෝජකයන්ට පවරා දී නිදහස් වෙලඳ කලාපයක් ඇති කරන බව යූඇන්පී වැඩපිලිවෙලේ ප්‍රධාන අංගයක් වුවත් එය මුළුමනින්ම ප්‍රෝඩාවකි.

අමෙරිකාව ප්‍රමුඛව සියලුම අධිරාජ්‍යවාදී රටවල මූලික ප්‍රතිපත්තිය නම් වෙළඳ යුද්ධයේ ප්‍රතිපත්තියයි. කිසිම රටක් සංවර්ධනය කිරීම සඳහා මුදල් යෙදවීමේ ප්‍රතිපත්තිය ඔවුන් මුළුමනින්ම අතහැර දමා ඇත. එසේම දීර්ඝ කාලීන ආයෝජන සඳහා මුදල් යෙදවීම අද බහුජාතික කොම්පැනි විසින්  සලකුනු ලබන්නේ යල්පැන ගිය ප්‍රතිපත්තියක් ලෙස ය.

ජේ.ආර් ජයවර්ධන අධිරාජ්‍යවාදීන්ට මොනම විදියේ අනර්ඝ කොන්දේසි හදා දුන්නත් එම කොම්පැනි  ජනසතු නොකරන බවටත්, රටේ වෘත්තීය සමිති අයිති නැති කරන බවට මොන පොරොන්දුව දුන්නත් ඉබ්බන්ගෙන් පිහාටු ගැනීම මෙන්ම බංකොලොත් අධිරාජ්‍යවාදීන්ගෙන් නය ආධාර හා ආයෝජන ගෙන්වා ගැනීම ද කල නොහැක්කකි.

වෘත්තීය සමිති කැඩීම හා ආරක්ෂක නීති තර කර ගැනීම   

“දවස” පත්තරයට යූඑන්පී නායකයා දුන් ප්‍රකාශනයක මෙසේ සඳහන් වේ. “එක් වෘත්තියක් සඳහා එක සමිතිය බැගින් පිහිටුවීමෙන් ඒ ඒ සේවකයන් රාජකාරි යෙදී සිටින ආයතනය පාලනය සඳහා ඔවුන්ගේ සහභාගිත්වය ලබා ගැනීම පහසු වන්නේය.” තවදුරටත් දේශපාලන පක්ෂ හා වෘත්තිය සමිති අතර ඇති සම්බන්ධය නොසුදුසු යැයිද ඔහු වැඩිදුරටත් පවසා ඇත.

“තනි සමිතියක්” පිළිබඳ අදහසත්, වාමාංශික දේශපාලන පක්ෂ හා වෘත්තිය සමිති අතර ඇති සම්බන්ධය කැඩීමට ගන්නා උත්සාහයත් අද යූඇන්පීය විසින් අලුතින් ඉදිරිපත් කරන ඒවා නොවේ. ඒවා කවදත් ඔවුන්ගේ වුවමනාවන් විය. එහෙත් අද ධනපති ක්‍රමය මුහුන පා ඇති අර්බුදය නිසා මේ පියවර ගැනීමට ඔවුන් වඩාත් මෘග  අන්දමින් ඉදිරිපත් විය යුතුය.

ජනරජ ව්‍යවස්ථාව හා වෙනත් නීති ප්‍රතිසංස්කරනය කරන බවට ඔවුන් දෙන පොරොන්දුවේ අදහස එයයි. මහජන ආරක්ෂක පනත, අපරාධ යුක්ති පනත හා සේවා අහෝසි කිරීමේ පනත වැනි ශ්‍රීලනිපයට සම්මත කරගත නොහැකි වූ පනත් නැවත ගෙන ඒමට ද අලුතෙන් තවත් මර්දන නීති රාශියක් ගෙන ඒමටද යූඇන්පිය සූදානම් ය.

ජනාධිපති භාවය හා ඒකාධිපති බලතල හා සිවිල් යුද්ධය  

ජේ.ආර් ජයවර්ධන තමන් වටා සියලු බලතල ඒකරාශී කර ගැනීමට ධනපති ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය යටතේ පවතින බල බෙදීම යන ඊනියා ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ක්‍රමය අත්හැර දැමීමටත් ගන්නා උත්සාහය ඒකාධිපතිත්වයක් සදහා ගන්නා උත්සාහයකි.

මෙය යූඑන්පී ආන්ඩුවක ඇත්ත අරමුන පැහැදිලි කරයි. එනම් අන්ත දුගී ආර්ථික තත්වයන්,  කම්කරුවන්, ගොවීන් හා සෙසු පීඩිත කොටස් මත පැටවීමට අවශ්‍ය පොලිස්-මිලිටරි කුමන්ත්‍රනයකට පසුබිම සකස් කර ගැනීමය. යූඇන්පීයේ ඇත්ත ගමන් දිසාව එයයි.

ලංකාවේ සියයට 43 ක් පමණ වන රුපියල් 200ට අඩු ආදායම් ලබන දුගීන්ට ද, රුපියල් 200 – 400 අතර පඩි ලබන ඉතිරි සියයට 37 ට ද, යූඇන්පිය විසින් හිමි කරනවා ඇත්තේ, කොලපත හා මහපාර පමනය. ඔවුන්ගේ අනාගතය රැඳී ඇත්තේ ශ්‍රීලනිපය  මෙන්ම යූඑන්පීයත් පරාජය කිරීමේත්, කම්කරු ගොවි ආන්ඩුවක් ගොඩ නගා ගැනීමෙත් මාවත ඔස්සේ පමනය.

කම්කරු මාවත  ඉතිහාසයෙන්: කොලපත-මහපාර හැර වෙන කිසිවක් දීමට යූඇන්පීයට බැරි⁣ය Read More »

ROTSKYTrOTSKYTSTROTAKY

ලියොන් ට්‍රොට්ස්කි සමරු උලෙල හෙට (20) ප්‍රින්කිපෝහි දී: එය නරඹන්න

theSocialist.LK කර්තෘ මන්ඩලය විසිනි.

මෙම ලිපිය 2023 ජූලි 13 දින ලෝක සමාජවාදී වෙබ් අඩවියේ (wsws.org) ඉංග්‍රීසි භාෂාවෙන් පල වූ ලිපියක් ඇසුරෙන් සකස් කර ඇත.  

ROTSKYTrOTSKYTSTROTAKY
ලියොන් ට්‍රොට්ස්කි ප්‍රින්කිපෝහි සිය ලියන මේසය අසල

2023 අගෝස්තු 20 වන ඉරු දින – එනම්, හෙට දිනයේ – ඉස්තාන්බුල් වෙරලට ඔබ්බේ මාර්මරා මුහුදේ පිහිටි දිවයිනක් වන ප්‍රින්කිපෝ හි දී විශේෂ සමරු උත්සවයක් පැවැත්වේ. ලෝක ඉතිහාසයේ වැදගත් ස්ථානයක් උසුලන සිව් වසරක්; එනම්, ට්‍රොට්ස්කි තුර්කියේ ගෙවූ සිව්-වස් පිටුවාහල් දිවිය; කෙරේ ගෞරවය පිදෙන මෙම උත්සවය හෙට දින එහිදී පැවැත්වීමට නියමිතය. ස්ටැලින්වාදී තන්ත්‍රය විසින් සෝවියට් සංගමයෙන් පිටුවාහල් කරනු ලැබීමෙන් පසුව ට්‍රොට්ස්කි රැකවරනය ලැබූයේ තුර්කියේ ප්‍රින්කිපෝ දූපතෙහි ය.

“ලෝක ඉතිහාසයේ කේන්ද්‍රස්ථානයේ පිහිටි දූපතක්: ලියොන් ට්‍රොට්ස්කි ප්‍රින්කිපෝහි ගෙවූ දිවිය” ලෙස නම් කොට ඇති මෙම සමරු රැලියේ ප්‍රධාන කථිකයන් වනු ඇත්තේ, ලෝක සමාජවාදී වෙබ් අඩවියෙහි ජාත්‍යන්තර කර්තෘ මන්ඩලයේ සභාපති ඩේවිඩ් නෝර්ත්; තුර්කියේ Sosyalist Eşitlik Grubu [සමාජවාදී සමානතා කණ්ඩායම] හි ප්‍රමුඛ සාමාජිකයෙකු වන උලාෂ් අටෙෂ්චි සහ; ලියොන් ට්‍රොට්ස්කි ඝාතනය පිලිබඳ ව සවිස්තර ලෙස ලියා ඇති ලෝසවෙඅ කර්තෘ මන්ඩල සාමාජික එරික් ලන්ඩන් යන අයයි. තුර්කියේ ඉතිහාස පදනමෙහි සභාපති මහාචාර්ය මෙහ්මට් ඕ. අල්ඛන් සැමරුම් උත්සවය මෙහෙයවයි.

මෙම සමරුව පැවැත්වෙන්නේ නගාරාධිපති අර්ඩම් ගුල්ගේ නායකත්වයෙන් යුත් ප්‍රින්කිපෝ (අඩලර්) නගර සභාවේ අනුග්‍රහයෙනි. නගරාධිපති ගුල්, 2019 දී එම ධුරයට තේරී පත්වීමට පූර්වයෙන් සප්‍රතිපත්තික මාධ්‍යවේදියෙකු ලෙස කීර්තියක් ඉසිලූවෙකි.  2015 නොවැම්බරයේ දී චුම්හුරියත් දිනපතා පුවත්පතේ අන්කාරා නියෝජිතයා වශයෙන් “මිට් ට්‍රක්” [“MIT Trucks”] ලෙස හැඳින්වූ සිද්ධිය පිලිබඳ ව වාර්තා කිරීම නිසා එම පුවත්පතේ ප්‍රධාන කර්තෘ කැන් ඩුන්දාෂ් ද සමඟින් අත්අඩංගුවට ගනු ලැබ, ඔවුන් දෙදෙනා තුන් මසක් සිරගත කර තබන ලදී. මීට අදාල කථා ප්‍රවෘත්තිය වූයේ, සිරියාවේ සටන් වැදී සිටි ඉස්ලාම් ජිහාඩ්වාදී හමුදාවන්ට ලබා දීම සඳහා වූ ඒවා යයි සිතනු ලබන ආයුධ 2014 ජනවාරියේ දක්ෂින තුර්කියේ හටායි සහ අඩානා යන පලාත්වල දී නවත්වනු ලැබූ තුර්කි ජාතික රහස් තොරතුරු සංවිධානය (MIT) ට අයත් ට්‍රක් රථවල තිබී හමුවීමයි.

මෙම රැස්වීම 1933 ජූලියේ ට්‍රොට්ස්කි ප්‍රින්කිපෝවෙන් පිටත් වී යාමේ 90 වන සංවත්සරය සමඟ සමපාත වෙයි. එය පැවැත්වෙන දිනය යෙදී ඇත්තේ හරියට ම 1940 අගෝස්තුවේ සිදු වූ ඔහුගේ ඝාතනයේ 83 වන සංවත්සරයේ දිනයට ය.   

පුරා අඩ සියවසකට ම ආසන්න කාලයක් ජාත්‍යන්තර ට්‍රොට්ස්කිවාදී ව්‍යාපාරයේ නායක  කාර්යභාරයක් ඉටු කරමින් සිටින ඩේවිඩ් නෝර්ත්, සමරු උත්සවයේ ඓතිහාසික වැදගත්කම පිලිබඳ ව අවධාරනය කරමින් ලෝසවෙඅ වෙත මෙසේ පවසා ඇත:

ලියොන් ට්‍රොට්ස්කි ප්‍රින්කිපෝවේ ගෙවූ සිව් වසර හුදු ඔහුගේ ජීවිතයේ පමනක් නොව, විසිවන සියවසේ ඉතිහාසය තුල ද වඩාත්ම සංවිපාකී වර්ෂ අතර ලා ගිනිය හැක. ඔහු තුර්කියට සම්ප්‍රාප්ත වූයේ 1930 ගනන්වල දේශපාලන සංක්ෂෝභයන් වේගයෙන් පැතිර යාමට මඟ පෑදූ ලෝක ආර්ථික අර්බුදය ඇවිල යාමට මාස කිහිපයකට ඉහත 1929 පෙබරවාරියේ ය. ට්‍රොට්ස්කි තුර්කියෙන් නික්ම ගියේ කම්කරු පන්තිය කවරදාක හෝ අත් විඳි වඩාත්ම බැරෑරුම් පරාජය වූ හිට්ලර් ජර්මනියේ බලයට නැංවී ගැනීමෙන් මාස ගනනාවකට පසුව ය.    

යුරෝපයේ හා උතුරු ඇමරිකාවේ ප්‍රධාන දේශපාලන කේන්ද්‍රස්ථානවලින් ප්‍රින්කිපෝව හුදෙකලා වී තිබීම නොතකා, එම කාල පරිච්ඡේදයේ ප්‍රමුඛ සිද්ධීන් පිලිබඳ ට්‍රොට්ස්කිගේ දේශපාලන විශ්ලේෂන අසමසම ඒවා විය. හිට්ලර්ගේ නාසි ව්‍යාපාරයේ වර්ධනය විසින් මතු කරන ලද අන්තරායය පිලිබඳව ඒ සා පැහැදිලිව වටහා ගත්, හෝ ඒ සා ලාලසාවකින් ඒ පිලිබඳ ලියූ අනෙකෙකු නොවීය. ඉදින් ජර්මන් කම්කරු පන්තියේ බහුජන පක්ෂ ඔහුගේ අනතුරු හැඟවීම් කෙරේ සාවධානය දැක්වී නම්, 2 වන ලෝක යුද්ධයේ දැවැන්ත විනාශයෙන් ලෝකය ගලවා ගත හැකි වන්නට තිබින.   

නොර්ත් අවධානය කරන පරිදි, තත්කාලීන දේශපාලන හා සමාජ සිදුවීම් පිලිබඳව බොහෝ කෘතීන් රචනා කරන අතරතුර ම, ට්‍රොට්ස්කි මෙම කාලයේ සෙසු වැදගත් කෘතීන් ද ලිවීමට සමත් වූයේය.

දෛනික සිදුවීම් සමඟ තීව්‍ර ලෙස පොර බදමින් ම වුව, ට්‍රොට්ස්කි සිය ජීවිත කථාව වූ මගේ දිවිය (My Life) සහ රුසියානු විප්ලවයේ ඉතිහාසය (History of the Russian Revolution) යන කෘතීන් රචනා කලේය. මෙම කෘතීන් දෙකම 20 වන සියවසේ සාහිත්‍යයේ අග්‍රකෘතීන් ලෙස පිලි ගැනේ.

එහෙත් ප්‍රින්කිපෝ දිවයිනේ වාසය කල සමයේ ට්‍රොට්ස්කිගේ කටයුතුවලින් වඩාත්ම වැදගත් කටයුත්ත සිදු කෙරුනේ ඔහු ඉන් නික්ම ඒමට ඉතා ආසන්නයේ දී ය. 1933 ජූලියේ ට්‍රොට්ස්කි හතරවැනි ජාත්‍යන්තරය ගොඩනැඟීම සඳහා වූ සිය කැඳවුම නිකුත් කලේය. ස්ටැලින්වාදයේ පාවාදීම් විසින් අවුලුවන ලද්දා වූ එම ක්‍රියාව විසින් ජාත්‍යන්තර සමාජවාදී ව්‍යාපාරයේ අඛන්ඩත්වය තහවුරු කෙරින.

නගරාධිපති ගුල් සහ ප්‍රින්කිපෝ නගර සභාව මෙම සමරුවට සත්කාරකත්වය සැපයීමට ගත් තීරනය බැරෑරුම් එකකි. නෝර්ත්ගේ වචනවලින් කිවහොත්: 

“මෙම සමරු උත්සවයට සත්කාරකත්වය සැපයීමට ගන්නා ලද තීරනය, ඉතිහාසය කෙරේ, හා ට්‍රොට්ස්කි ප්‍රින්කිපෝවේ ගත කල තීරනාත්මක සිව් වසර තුල ඉටු කරන ලද විශිෂ්ඨ සහ කල් පවත්නා වැදගත්කමකින් යුත් කර්තව්‍යයන් පිලිබඳව වටහා ගැනීම කෙරේ දැක්වෙන බැරෑරුම් ආකල්පයක් පිලිබිඹු කරයි. 1929 හා 1933 අතර එය සත්‍ය වශයෙන්ම ලෝක ඉතිහාසයේ කේන්ද්‍රයෙහි පිහිටි දූපතක් ව තිබින. මෙය ප්‍රින්කිපෝවේ සදා සම්භාවනාවට හේතුකාරක වනු ඇති, ප්‍රින්කිපෝ ඉතිහාසයේ විභූතිමත් පරිච්ඡේදයක් ලෙස සනිටුහන් වනු ඇත.”

ට්‍රොට්ස්කිවාදී ප්‍රකාශන තුර්කි බසින් පලකරන මෙරිං යැයින්ජිලික් ආයතනයේ සංස්කාරක උලාෂ් අටෙෂ්චි ලෝසවෙඅ අමතා ප්‍රකාශ කලේ, “සෝවියට් සංගමයෙන් පිටුවාහල් කිරීමෙන් පසු ගත වූ මුල් වසරවල දී මෙම ශ්‍රේෂ්ඨ මාක්ස්වාදී විප්ලවවාදියාට සත්කාරකත්වය පිරිනැමීමේ වරප්‍රසාදය ලත් ප්‍රින්කිපෝහි පැවැත්වෙන මෙම අනුස්මරන උත්සවය, ජාත්‍යන්තර හා ඓතිහාසික වැදගත් කමකින් යුතු වූවක්” බවයි. “වසර 83 කට ඉහත දී අධිරාජ්‍යවාදී බලවතුන්ගේ හා ස්ටැලින්වාදී නිලධරයේ පරම සතුරෙකු ලෙස ඝාතනයට ලක් වූ ට්‍රොට්ස්කිගේ අදහස්, අර්බුදවලින් සසැලී ගිය හා ලෝක ගෝලීය යුද්ධයක් දිශාවට වේගයෙන් ඇදී යන ලෝකයක වඩවඩාත් වැඩි වැදගත්කමක් අත්පත් කර ගනිමින් පවතී.”         

මහාචාර්ය අල්කන් මෙම සැමරුම මෙහෙයවීම අටෙෂ්චිගේ සාදර පිලිගැනීමට පාත්‍ර වී ඇත. “ශාස්ත්‍රඥයෙකු ලෙස මහාචාර්ය අල්කන් සතුව, දීර්ඝ හා අග්‍රගන්‍ය අභිවෘත්තියක වාර්තාවක් පවතී. වර්තමානයේ ඉස්තාන්බුල් සරසවියෙහි දේශපාලන ඉතිහාසය පිලිබඳ අංශාධිපති වන ඔහු විසින් පල කෙරී ඇති ලිපි සංඛ්‍යාව 300 ක් ඉක්මවා යන අතර, ඔහු ග්‍රන්ථ 20 කට වැඩි සංඛ්‍යාවක් ලියා හෝ සංස්කරනය කොට ඇත. මෙම කෘතීන් අතර, ‘ටන්(z)සිමට් යුගයේ සිට වර්තමානය දක්වා (1839-2014) තුර්කි කම්කරු පන්තියේ ඉතිහාසය’; ‘දාස් කැපිටාල් පල කිරීමේ වසර 150 සංවත්සරය’; ‘1917: රුසියානු විප්ලවය’ සහ ‘ජනරජය: සියවසක පරිනාමය’ යන ග්‍රන්ථ පවතී.  

ප්‍රින්කිපෝහි ට්‍රොට්ස්කි විසූ මන්දිර අතරින් එකක් තවමත් පවතින නමුදු, එය පවතින්නේ අතිශයින් ජරාවාස වූ තත්ත්වයක ය. මෙම රැස්වීම පැවැත්වීම එහි පූර්න පුනස්ථානයට මඟ හෙලිපෙහෙලි කරනු ඇතැයි යන අපේක්ෂාව නෝර්ත් විසින් පල කෙරී ඇත. “ට්‍රොට්ස්කි ජීවත් වූ නිවෙස ප්‍රධාන ඓතිහාසික ස්ථානයකි,”යි නෝර්ත් ලෝසවෙඅ අමතා පැවසීය. එය එහි පෙර පැවැති තත්ත්වයට ප්‍රතිෂ්ඨාපනය කල යුතු අතර, ඔහුගේ කෘතීන් තවමත් වර්තමාන ලෝක සමාජවාදී ව්‍යාපාරයේ පදනම ලෙස පවතින්නා වූ, 20 වන සියවසේ අනුස්මරනීය පුද්ගල චරිතයක ජීවිතය පිලිබඳ අධ්‍යයනය කිරීමේ මධ්‍යස්ථානයක් ලෙස සේවය සැලසීමට එය පවත්වා ගෙන යා යුතුය.”  

විසිවන සියවසේ ද, අද දිනය දක්වා ම ද ඉතිහාසය කෙරේ අතිශය බලගතු බලපෑමක් සිදු කල හා සිදු කරමින් සිටින කේන්ද්‍රීය චරිතයක් වන ලියොන් ට්‍රොට්ස්කිගේ ජීවිතයේ අතිශය තීරනාත්මක කාල පරිච්ඡේදයක් අලලා පැවැත්වෙන මෙම සමරුව රාජ්‍ය දේශසීමා හා ජාතික සීමා ඉක්මවා යන වැදගත්කමකින් යුතු එකක් වෙයි. ජාතික මට්ටමේ විසඳා ගත නොහැකි අර්බුදයක් සමඟ මුහුනට මුහුන පා පොර බදිමින් සිටින කම්කරු පන්තියට තීරනාත්මක පාඩම් ගෙන එමින්, ජාත්‍යන්තර ඉදිරි දර්ශනයක් වර්ධනය කිරීම සඳහා ට්‍රොට්ස්කි යෙදීගත් බරපතල අරගලයක සිව් වසරක් සැමරීමේ මේ අවස්ථාව සියලු කම්කරුවන්ට ද, පීඩිතයන්ට ද, තරුන තරුනියන්ට ද මග නොහැරිය හැකි එකකැයි අපි විශ්වාස කරමු. 

හෙට (20) දිනයේ ශ්‍රී ලංකාවේ වේලාවෙන් ප.ව. 7.30 ට ඇරඹෙන මෙම ප්‍රසිද්ධ සමරු උත්සවය ජාත්‍යන්තර ප්‍රේක්ෂාගාරයකට නැරඹීමට හැකි වන පරිදි සජීවී ලෙස අන්තර්ජාලයේ trotsky.com ඔස්සේ විකාශනය කෙරේ. මෙම රැස්වීමට සහභාගී වන මෙන් ද, https://www.wsws.org/en/special/pages/leon-trotsky-commemoration-prinkipo.html සබැඳිය ඔස්සේ ඒ සඳහා ලියාපදිංචි වන මෙන් ද අපි theSocialist.LK සියලු පාඨකයන්ගෙන් ඉල්ලා සිටිමු.  

ලියොන් ට්‍රොට්ස්කි සමරු උලෙල හෙට (20) ප්‍රින්කිපෝහි දී: එය නරඹන්න Read More »

KM

‘කම්කරු මාවත’ ඉතිහාසයෙන්

KM

ශ්‍රීලනිපය හා පෙරමුන අතුගෑවෙයි! අර්බුදය මැද යූඇන්පීය බලය ගනි. කම්කරු ගොවි ආන්ඩුවක් සඳහා නායකත්වය ගොඩනගමු!

සිරිමා බන්ඩාරනායකගේ ශ්‍රී ලංකා නිදහස් පක්ෂය (ශ්‍රීලනිප) ප්‍රමුඛ සමගි පෙරමුන ආන්ඩුව බලයෙන් අතුගා දැමූ 1977 ජුලි 21 මහ මැතිවරනයෙන් තුනෙත් දෙකක බලයක් ලබා ජේ.ආර්.ජයවර්ධනගේ එක්සත් ජාතික පක්ෂය (යූඇන්පී) බලයට පැමිනියේ විකල්ප ⁣කම්කරු මාවතක් අහිමි කැනු ලැබූ මහජනතාවගේ විරෝධී ජන්දයක් මගිනි. එතැන් සිට මහා කප්පාදු  පියවරයන් එකිනෙක මහජනයා මත හෙලමින් ද, මෘග ප්‍රචන්ඩකම් කම්කරු පීඩිතයන් හා දේශපාලන විරුද්ධාවාදීන් මත හෙලමින් ද පාලනය ඇරඹි ජයවර්ධන රට භූගෝලීය ප්‍රාග්ධනයට විවෘත කිරීම සඳහා අවශ්‍ය ඒකාධිපති බලතල තමන් වෙත පවරා ගැනීමේ විධායක ජනාධිපති ක්‍රමයක් ස්ථාපිත කරමින් 1978 ජුලි 31 දින ලංකාවේ දෙවන ජනරජ ව්‍යවස්ථාව ප්‍රකාශයට පත් කලේ ය. එම වසරේ සැප්තැම්බර් 7 සිට බලාත්මක වූ මෙම ඒකාධිපති හා වර්ගවාදී ව්‍යවස්ථාව යටතේ මෙම රට වසර 45ක් ධනපති පාලනයට නතුව පැවතියේය. සංශෝධන 21ක් හරහා ඒකාධිපති බලය අංශුවකින් හෝ කපා හැර නැති මෙම ව්‍යවස්ථාව යටතේ  දහස් ගනනින් තරුනයන්, කම්කරුවන් බිලිගත් දකුනේ තරුන කැරැල්ලක් ද, උතුරේ තිස් අවුරුදු වර්ගවාදී යුද්ධයක් ද, භීෂනයද, දුප්පත්කමද, කාලකන්නිකමද කම්කරු පීඩත මහජනතාවගේ හිස මත පාත් කෙරුනි.

මෙම ධනපති ප්‍රහාරයට එරෙහිව විප්ලවවාදී කම්කරු පන්තික ජාත්‍යන්තරවාදී ඉදිරිදර්ශනයක් හා වැඩපිලිවෙලක් ඉදිරිපත් කරමින් අප්‍රතිහත ධෛර්යකින් යුතුව සටන් වැදුනේ 1968 පිහිටුවන ලද විප්ලවවාදී කොමියුනිස්ට් සංගමය (විකොස) හා එහි අනුප්‍රාප්තික සමාජවාදී සමානතා පක්ෂය (සසප) යි. 1972 දී බන්ඩාරනායකගේ ආන්ඩුව තහනමට ලක් කරන තෙක් විකොස නිල පුවත්පත වූයේ “කම්කරු පුවත්” ය. තහනමින් පසු “කමිකරු මාවත” නමින් විකොස තම නිල පුවත්පත නිකුත් කලේ කම්කරුවන්, ගොවීන්, තරුනයන්, බුද්ධිමතුන් වෙත එදිනෙදා දේශපාලන පැහැදිලිකම නොපමාව රැගෙන එමිනි.

1977 ජුලි මැතිවරනයෙන් බලයට පත් යූඇන්පී ආන්ඩුව යටතේ ලංකාවේ නවලිබරල් ආර්ථික ප්‍රතිපත්ති ක්‍රියාවට දිමීම සමග පන්ති අරගලය නව අධියරයන්ට පිවිසි අතර විකොස එම අරගලවල නායකත්වය සඳහා ඉදිරිදර්ශනය සම්පාදනය කරමින් ක්‍රියාකාරිව සටන් වැදුනේ ය.

විශේෂයෙන් මෙම වසර 45 කාලය තුලත්, ඉන් පෙරත්, ලංකාවේ ධනපති ක්‍රමයේ චලනයන්, කම්පනයන් පිලිබඳව එදා විකොස ලෙසත් පසුව ලෝක සමාජවාදී වෙබ් අඩවිය (ලෝසවෙඅ) ආරම්භ කිරීම දක්වා සසප විසිනුත් කරන ලද දේශපාලන අරගලයේ කැඩපත වූ කම්කරු මාවත පුවත් පතේ තෝරාගත් ලිපි පලකිරීම සඳහා ද-සෝෂලිස්ට්.LK වෙබ් අඩවිය තීන්දු කර ඇති බව අප පාඨකයන්ට සහෝදරත්වයෙන් දැනුම් දෙමු. එසේ තොරාගත් ලිපි “කම්කරු මාවත ඉතිහාසයෙන්” නමින් විශේෂාංගයක් ලෙස මෙතැන් සිට පලකෙරෙනු ඇත.

වත්මන් අරගලවලට අවැසි පාඩම් උකහා ගැනීමේත්, විකොස අරගලයේ ජීවමාන අත්දැකීම් සහි කැඳවීමේත්, ඓතිහාසික මුසාකරනයන්ට එහෙිව සිදුවීම් පිලිබඳ තත්‍ය සමාජවාදී විශ්ලේෂන වෙත හැරී ගැනීමේත් උපකාරයක් ලෙස මෙම ලිපි පරිශීලනය කිරීම වැදගත් ලෙස සැලකිය යුතුය.

එහි ආරම්භයක් ලෙස ඉහත කී 1977 මැයි මහ මැතිවරනය අවසානයේ එහි දේශපාලන ඇඟවුම වග විභාග කරමින් විකොස 1977 ජුලි 23 සෙනසුරාදා  කම්කරු මාවත 395 කලාපයේ පල කල පහත ලිපිය ඔබ වෙත ඉදිරිපත් කරමු. 

ද-සෝෂලිස්ට්.LK කර්තෘ මන්ඩලය.

***

ශ්‍රීලනිපය හා පෙරමුන අතුගෑවෙයි

අර්බුදය මැද යූඇන්පීය බලය ගනි.

කම්කරු ගොවි ආන්ඩුවක් සඳහා නායකත්වය ගොඩනගමු!

ජුලි 21 මැතිවරනයේදී, එතෙක් බලයේ සිටි ධනේශ්වර ශ්‍රීලනිප ආන්ඩුව මෙතෙක් පැවති කිසිම ආන්ඩුවක් අත් නොදුටු ආකාරයේ අන්ත පරාජයක් ලද අතර වසර හයක් තිස්සේම එම ධනපති පාලනයේ ප්‍රධාන මුක්කුව ලෙස ක්‍රියාත්මක වූ සමසමාජ-කොමියුනිස්ට් පක්ෂවල සියලුම නියෝජිතයන් ද පාර්ලිමේන්තුවෙන් එලියට අතුගෑවී ගියේය. 

1977
1977 ජුලි 23 පිහිටවූ ජයවර්ධනගේ කැබිනට් අමාත්‍ය මන්ඩලය (ජායාරූපය: අනුරාධ දූල්ලෑව විජේරත්න)

ලංකාවේ අනෙක් ප්‍රධාන ධනපති පක්ෂය වන එක්සත් ජාතික පක්ෂය එහි නායකයින් බලාපොරොත්තු වූවාටත් වඩා වැඩි ජන්ද ගනනක් ලබමින් ආසන 168 කින්139ක් දිනා ගනිමින් දැවැන්ත විරෝධතා ජන්දයක ප්‍රතිඵලයක්  ලෙස බලයට තල්ලු වී පැමින ඇත.

21දා මහ මැතිවරනයේ ප්‍රතිඵල ලංකාවේ පංති සටනේ නව ගුනාත්මක අවධියක ආරම්භයක් වෙයි. පලමු වැනුව, මේ තරම්ම තියුනු ලෙස ද දැවැන්ත ලෙසද බලයේ සිටිආන්ඩුවක්, තුනෙන් දෙකක ජන්දයකින් බලය ලබා සිටි ආන්ඩුවක් එලවා දමන ලද අවස්ථාවක් නොවීය. මැතිවරන ප්‍රතිථල තීන්දු කෙරී ඇත්තේ බලය ඉල්ලූ පක්ෂ ඉදිරිපත් කල ප්‍රතිපත්ති මගින් නොව බලයේ සිටි ආන්ඩුව ගෙන ගිය ආර්ථික විනාශයේ ප්‍රතිපත්ති වලින් බව උවමනාවටත් වඩා පැහැදිලිය. 

1971 මහා මිනිස් ඝාතනය, සය අවුරුදු හදිසි නීතිය, එක දිගටම සිදුවූ පොලිස් මර්දන, පෙර නොවූ ආකාරයට සිදුවූ බඩු මිල ඉහලයාම, රැකියා හිඟය හා ආර්ථික විනාශය ධනපති ශ්‍රිලනිපයේ විනාශය සලකුනු කල ප්‍රධාන කරුනු විය.

මැතිවරන ප්‍රතිඵලවල පරස්පර විරෝධී බව රැඳී ඇත්තේ, ඉහත කී මහා ආර්ථික විනාශයට එරෙහිව වැටුනු ජන්දය ධනපති යූඇන්පීය වටා ගොනු වීමෙහිය. මේ තත්වය තුඩු දෙනු ඇත්තේ 1970-1977 කාලයේ පැවතුනා⁣ටත් වඩා අන්ත දරුනු පුපුරනසුලු තත්වයකට යි. මෙය වැලැකිවිය නොහැකිය.

බලාපොරොත්තුව

අලුත් යූඇන්පී ආන්ඩුව බලයට පත් වන්නේ බඩු මිල, රැකියා හා ජීවන තත්වය ගැන මහජනයා ගේ දැවැන්ත බලලාපොරොත්තු පුපුරන සුලු මට්ටමට උග්‍ර වී ඇති තත්වයකදී ය.  නමුත් ධනපති ක්‍රමයේ අන්ත බංකොලොත්කම කොතෙක් ද යත් එම බලාපොරොත්තු යම්තම් වත් සැපිරිය හැති තත්වයක් ධනපති ක්‍රමය තුල නැත.

මෙම කරුන විප්ලවවාදී කොමියුනිස්ට් සංගමය මගින් පමනක්ම, මැතිවරනය පෙරදී ද, මැතිවරනය මැද දී ද දැඩි ලෙස අවධාරනය කෙරුනි.  ශ්‍රීලනිපයේ තුනෙන් දෙකක වැඩි ජන්ද සංඛ්‍යාව වසරකටත් අඩු කාලයකදී දවා හලු කල එම අර්බුදය මෙදා ආන්ඩුවේ පවුරු පදනම් සුන් කිරීම කාලය පිලිබඳ ප්‍රශ්නයක් පමනි. 

ආර්ථික අර්බුදයේ ගැඹුර පිලිබඳ කරුනු සංක්ෂිප්තව ඉදිරිපත් කලහොත්: රටේ විදේශ නය ප්‍රමානය රුපියල් කෝටි 500 පැන ඇත. නයට පොලී වශයෙන් වාර්ශිකව රුපියල් කෝටි 143ක් වැය වෙයි. මූලික කර්මාන්ත වල නිෂ්පාදනයේ පහත වැටීම පෙර නොවූ විරූ පරිදි සිදු වෙයි. 1976 දී සංස්ථා අංශයේ සියයට 44 කින් ද, තේ කර්මාන්තයේ සියයට 8.1 කින් ද, පොල් කර්මාන්තයේ සියයට 13 කින්ද නිෂ්පාදනය කඩා වැටුනි.

ධනපති අර්ථ ශාස්ත්‍රඥයන් පෙන්වන පරිදි මෙය අකාර්යක්ෂමතාවයේ හෝ දූෂනයේ ප්‍රතිඵලයක් නොව අද පැන නැගී ඇති උ්‍රග්‍ර ධනපති ආර්ථික කඩා වැටීමේ විවෘත ප්‍රතිඵලය යි.

බඩු මිල ප්‍රශ්නය මත තාවකාලිකව හෝ උපාමාරු යෙදීමට අපහසු වන්නාවූත්, රැකියා අර්බුදය උග්‍ර කරන්නා වූත් ධනවාදයේ මෙම අර්බුදය තුල කම්කරුවන්ට ගොවීන්ට-පීඩිතයන්ට හා තරුනයන්ට විසඳුමක් නැත. 

විසඳුම ඇත්තේ සියලු ධනපති දේපල වන්දි විරහිතව ජනසතු කරන ලද කම්කරු-ගොවි ආන්ඩුවක් සඳහා සටන ඔස්සේ පමනකි.

සමසමාජ-ස්ටැලින්වාදී නායකයෝ මේ වැඩපිලිවෙල එදත් ප්‍රතික්ෂේප කලහ. අදත් ප්‍රතික්ෂේප කරති. ඔවුන් මුලු මුනින්ම පාහේ පාර්ලිමේන්තුවෙන් එලියට අතුගෑවී  යෑම ඔවුන් ගෙන ගිය ද්‍රෝහී මහජන පෙරමුනු දේශපාලනයේ විවෘත ප්‍රතිඵලය විය.

බඩු මිල වැඩි කිරීමට ද, රැකියා හිඟය නිර්මානය කිරීමට ද, පොලිස් මර්දනය උග්‍ර කිරීමට ද ඔවුන් පිදූ සහාය ඔවුන් පාර්ලිමේන්තුව තුලින් අතුගෑවී යෑමට පදනම දැමුවා පමනක් නොව, පසුගිය ආන්ඩුවට එරෙහිව පැන නැගි දැවැන්ත ජනතා නැගිටීමේ නායකත්වය කම්කරු පන්තිය විසින් දිනා ගනු ලැබීමට ප්‍රධාන භාධාවක් විය. ඒ අර්ථයෙන් ගත් විට දක්ෂිනාංශික යූඇන්පි ආන්ඩුවට පාර කැපීමේ පුර්න වගකීම පැවරිය යුත්තේ සමසමාජ-ස්ටැලින්වාදී නායකත්වය වෙතයි.

ධනපති ක්‍රමය හැසිරවීම මගින් අර්බුදය විසඳිය හැකි යැයි මේ නායකයන් ගෙනගිය වැඩ පිලිවෙල දක්ෂිනාංශයට හා මිලිටරි ඒකාධිපතීත්වයට පාර කපන වැඩපිලිවෙලක් බව අපි නිරතුරුව කම්කරු පංතියට අනතුරු හැඟැ වූයෙමු. 

නායකයින්ගේ ද්‍රෝහී දේශපාලනය හා නායකත්වයම කම්කරු ව්‍යාපාරයෙන් ඉවත් කර නොදමා ධනපති ප්‍රහාරයට මුහුන දිය නොහැකි යැයි අපි නිරතුරුව කීවෙමු. අද මෙය උවමනාවටත් වඩා සනාථ වී තිබේ.

1970 සිට දීන ලෙස ශ්‍රීලනිපයට සහාය දුන් ඔවුහු අද යූඇන්පී ප්‍රහාරයන්ට දොර හැර මුලුමුලින්ම නායකත්වයක් නැති තත්වයට කම්කරු ව්‍යාපාරය ඇද ලා සිටිති.

එහෙත් ලංකාවේ කම්කරු පංතිය තවමත් ශක්තිය නොබිඳි අපරාජිත බලවේගයක් ලෙස පවතී. පසුගිය හවුල දෙදරවා හැර සිරිමා බන්ඩාරනායක ආන්ඩුව දෙදරවා හැරීමේ හැකියාව කම්කරු පංතියට තිබුනි. අපි එම සටනේ පෙරමුනේ සිටියෙමු. 

දරුනු ආර්ථික අර්බුදය මධ්‍යයේ බඩු මල නැංවීමේත්, රැකියා නැසීමේත්, ආර්ථික විනාශය ඇති කිරීමේත් ප්‍රතිපත්ති හැර වෙනත් ප්‍රතිපත්ති අනුගමනය කරන්නට යූඇන්පීයට නොහැකිය. මේ තත්වය කෙලින්ම යූඇන්පීයට එරෙහි දැවැන්ත පංති සටන් පැන නංවනු නියතය. ඒ තත්වයේදී යලිත් වරක් ධනපති පක්ෂ සමග හවුලක් ඇටවීමට කම්කරු ව්‍යාපාරයේ නයකත්වය දිව යනු ඇත. ඊට එරෙහිව සමාජවාදී වැඩපිලිවෙලක් උඩ කම්කරු බලය සඳහාත් කම්කරු-ගොවි ආන්ඩුවක් සඳහාත් නොසැලී සටන් වදින නායකත්වය ගොඩනගා ගැනීම දැන් ජීවිතයත් මරනයත් අතර ප්‍රශ්නයක් වෙයි.

විප්ලවවාදී කොමියුනිස්ට් සංගමය එම කටයුත්තට කැප වෙයි. මැතිවරන ව්‍යාපාරය මැද දී අප කල මැදිහත්වීම එවැනි නායකත්වයක් සඳහා දැවැන්ත පදනමක් දමා ඇත. යූඇන්පීය පලවා හැර  මහජන පරමුනට යලි ඉඩ නොදී කම්කරු-ගොවි ආන්ඩුවක් පිහිටුවීම සඳහා කම්කරු ව්‍යාපාරය මෙහෙයවීමේ සටන අපි අරඹමු.

යූඇන්පීය ඉදිරියේ යලිත් වරක් ධනපති ශ්‍රීලනිපයට හෝ වෙනත් ධනපති පතුරකට හෝ හේත්තු වීමේ දේශපාලනයක් ගෙන යෑමට සමසමාජ – ස්ටැලින්වාදී නායකයින්ට ඉඩ නොදෙන ලෙස අපි එම පක්ෂවල සාමාජිකයින්ගෙන් හා වෘත්තීය සමිති ව්‍යාපාරයෙන් ඉල්ලමු. 

යූඇන්පීය මේ ඉමහත් අර්බුදය මැද ඔවුන්ගේ ප්‍රහාරයන් එල්ල  කිරීමේ දී මූලික ඔට්ටුව අල්ලනු ඇත්තේ  කම්කරු ව්‍යාපාරයේ නායකත්වය කරන ද්‍රොහී කමි උඩයි.

විප්ලවවාදී නායකත්වය තීරනාත්මක වන්නේ එබැවිනි. විප්ලවවාදී කොමියුනිස්ට් සංගමයට බැඳෙන ලෙසත්, යූඇන්පීය පලවා හැර කම්කරු-ගොවි ආන්ඩුවක් ගොඩනැගීමේ සටනේ  දී ඒ වටා එක් වන ලෙසත් අපි සියලු සටන්කාමීන්ගෙන් ඉල්ලමු.

‘කම්කරු මාවත’ ඉතිහාසයෙන් Read More »

Palmiro

ඉතිහාසයේ මෙම සතිය: ජූලි 10-16

මෙහි පලවන්නේ ලෝක සමාජවාදී වෙබ් අඩවියේ 2023 ජුලි 9 දින ඉංග්‍රීසියෙන් පලවූ This Week in History: July 10 -16 යන ඉතිහාසය පිලිබඳ විශේෂාංග තීරුවේ සිංහල පරිවර්තනය යි.  පරිවර්තනය මිගාර මල්වත්ත විසිනි.

මීට වසර 25 කට පෙර, වසර 50 කට පෙර, වසර 75 කට පෙර සහ වසර 100 කට පෙර මෙම සතිය තුළ සිදු වූ වැදගත් ඓතිහාසික සිදුවීම් මෙම තීරුවේ පල කෙරේ.

 වසර 25 කට පෙර: ජපානයේ අගමැති ඉල්ලා අස්වෙයි

1998 ජුලි 13 දින, පාර්ලිමේන්තු ඉහල මන්ත්‍රී මණ්ඩලය (the House of Councillors ) සඳහා පෙර දින පැවති මැතිවරණයේදී පාලක ලිබරල් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී පක්ෂයේ විස්මිත පරාජයෙන් පසු පැවති මාධ්‍ය හමුවකදී ජපාන අගමැති රීයුටාරෝහෂිමොටෝ ඉල්ලා අස්විය. LDP පක්ෂයට දිනා ගැනීමට හැකි වූයේ තරඟ කළ ආසන 126 න් ආසන 44 ක් පමණක් වන අතර, පක්ෂය රඳවා ගැනීමට බලාපොරොත්තු වූ ආසන 61 ට වඩා බෙහෙවින් අඩු විය. ආර්ථික පසුබෑම ගැඹුරු වන විට, ජපානයේ පමනක් නොව කලාපය පුරා, ඉහල මන්ත්‍රණ සභා මැතිවරනවල ප්‍රතිඵල තවදුරටත් දේශපාලන අස්ථාවරත්වයේ පෙර නිමිත්තක් විය. හෂිමොටෝඉන්දුනීසියාවේ දිගුකාලීන ඒකාධිපති සුහර්තෝට පසුව ආසියානු මූල්‍ය අර්බුදයට ගොදුරු වූ දෙවන ප්‍රධාන දේශපාලන නායකයා විය.

Hashimoto
 රීයුටාරෝහෂිමොටෝ [ඡායාරූපය kantei.gd.jp/ CC BY 4.0]

ජපානයේ ඉහළ මන්ත්‍රී සභා මැතිවරණය කටයුතු සාමාන්‍යයෙන් නීරස හා නොගැලපෙන දෙයක් විය. වරකට තරග කළේආසනවලින් අඩක් පමණි. අග්‍රාමාත්‍යවරයා නම් කිරීමට, ගිවිසුම් අනුමත කිරීමට සහ රාජ්‍ය අයවැය පනත් සම්මත කිරීමට ඉහළ මන්ත්‍රී මණ්ඩලයට සීමිත බලතල තිබුණි. LDP ට 1989 සිට මන්ත්‍රී මණ්ඩලයේ බහුතරයක් නොතිබූ අතර මැතිවරණයෙන් එකක් ලබා ගැනීමට අපේක්ෂා කළේනැත

එහෙත් මෙම  මත විමසුම,ජපාන ආර්ථික අරබුදයේදී    ආන්ඩුව හැසිරවීම සම්බන්ධයෙන් වැඩි වැඩියෙන් ප්‍රහාරයට ලක්ව සිටි හෂිමොටෝ කෙරෙහි   විශ්වාසයේ පරීක්ෂණයක් බවට පත් විය. සියලුම ධනේශ්වර පක්ෂ හා දේශපාලනයෙහි පුලුල්ව පැතිරුනු විරසක භාවය පිලිබිඹු කරමින්, පෙර ඉහල මන්ත්‍රී සභා මැතිවරනයේදී ඡන්ද ප්‍රකාශ කිරීමේ ප්‍රතිශතය සියයට 44ක වාර්තාගත අඩු අගයකට ලඟා විය. කෙසේවෙතත්, 1998 මැතිවරනයේදී, ඡන්දදායකයින් සියයට 58ක් ලෙස වැඩි සංඛ්‍යාවක් ඉදිරිපත් වූ අතර, ඔවුන්ගෙන් බොහෝදෙනෙක් LDP වෙත තම සතුරුකම පෙන්වීමට කිරීමට අධිෂ්ඨාන කර ගත්හ.

 පක්ෂ නායකයින් සමඟ උදෑසන රැස්වීම්වලින් පසුව, හෂිමොටෝමැතිවරන පරාජයේ “සියලු වගකීම” භාර ගන්නා බව නිවේදනය කර ඉල්ලා අස්විය. ඔහුගේ ඉල්ලා අස්වීම, ඇස්තමේන්තුගත ඩොලර් බිලියන 600ක රටේ බැංකු පද්ධතියේ වූ බොල් නය බර ප්‍රතිව්‍යුහගත කිරීමේ මාධ්‍යයක් ලෙස විශේෂ “පාලම් බැංකුවක්” නිර්මාණය කිරීමේ සැලසුම් ඇතුළුව, ජපාන ආර්ථිකය පිළිබඳ සාකච්ඡා සඳහා ජූලි මාසයෙන් පසුව පැවැත්වීමට නියමිතව තිබූ වොෂින්ටනයට සැලසුම් කළ අගමැති සංචාරය ගැන සැක පහළ කළේය. .

දෙවන ලෝක සංග්‍රාමයෙන් පසු එහි දරුණුතම ආර්ථික අවපාතය මධ්‍යයේ ජපානයට සිටියේ පිටව යන අගමැතිවරයෙකි. ආර්ථික අර්බුදය දේශපාලන අස්ථාවරත්වය නිර්මානය කල අතර එය ජාත්‍යන්තර වෙලඳපොලවල අවිනිශ්චිතතාවය උග්‍ර කළේය. මැතිවරණ ප්‍රතිඵලවලට ප්‍රතිචාරය වූයේ එදින එක්සත් ජනපද ඩොලරයට යෙන් 140.93 සිට 142.4 දක්වා යෙන් තවදුරටත් පහත වැටීම සහ කොටස්මිල පහත වැටීමයි.

 වසර 50 කට පෙර: මෑතකදී නිම කරන ලද වේල්ල සෝවියට් කසකස්තානයේ සමූහ මරණ වළක්වයි

1973 ජුලි 15 වෙනිදා ට්‍රාන්ස්-ඉලි ඇලටාවු කඳුවැටිය දිගේ දැවැන්ත නාය යෑමක් සෝවියට් කසකස්තානයේ අගනුවර වන අල්මා අටා හි ලක්ෂ සංඛ්‍යාත පදිංචිකරුවන් වෙත වේගයෙන් ගලා ගියේය. කෙසේවෙතත්, නගරය අපද්‍රව්‍ය වලින් වැසීමට තරම් විශාල වන ඝන මීටර් මිලියන 3.8 කට අධික මඩ ගලායාමෙන් කිසිවෙකුට හානියක් සිදු නොවූ අතර සැලකිය යුතු හානියක් ද සිදු නොවීය. නගරයේ පැවැත්ම සඳහා වගකියනු ලැබුවේ මීට වසරකට පෙර නිම කරන ලද මෙඩියු වේල්ලයි. වේල්ල එහි ජලාශයේ මඩ ගොඩගසා තිබූ අතර, එය නගරයේ පහළට ළඟා වීම වළක්වනු ලැබීය. 

මෙඩියු වේල්ල යනු සෝවියට් සංගමයේ හුදකලා වූ ප්‍රදේශවලට පවා නවීකරණය සහ ජීවිතාරක්ෂක ප්‍රගතිය ගෙන ආ සෝවියට් කම්කරුවන්ගේ සහ විද්‍යාඥයින්ගේ බොහෝවිශිෂ්ට සිවිල් ඉංජිනේරු ජයග්‍රහණවලින් එකකි. නයිල් ගඟේ ගංවතුර පාලනය කිරීම සඳහා ඊජිප්තුවේ සෝවියට් ඉංජිනේරුවන් විසින් ඉදිකරන ලද අස්වාන් උස්වේල්ල මෙන්ම, මෙඩියු වේල්ල ද ඔක්තෝබර් විප්ලවයේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස සැලසුම් සහගත ආර්ථිකයක් යටතේ කම්කරු පන්තිය විසින් ලබා ගත හැකි අතිවිශාල විද්‍යාත්මක හා සංස්කෘතික ජයග්‍රහණ පෙන්නුම් කළේය.

dam
 2001 දී කසකස්තානයේ මලයා අල්මා-ඇටින්කා ගඟේ, මෙඩියු වේල්ලෙහි සුන්බුන් ගලායාම රඳවා තබා ගැනීමේ ව්‍යුහයක දසුනක්. [ඡායාරූපය: එක්සත් ජනපද භූ භෞතික සමීක්ෂණය]

 දකුණු කසකස්තානයේ ගැඹුරෙහි පිහිටි අල්මා අටා, දිගු කලක් රුසියානු අධිරාජ්‍යයේ සහ පසුව සෝවියට් සංගමයේ දුරස්ථ මායිම් නගරයක් විය. එය 1928 දී ජෝසප් ස්ටාලින් විසින් ලියොන් ට්‍රොට්ස්කි මොස්කව් සිට පිටුවහල් කරන ලද ප්‍රථම ස්ථානය වූ අතර, 1929 දී ඔහුට සෝවියට් සංගමයෙන් සම්පූර්ණයෙන්ම නෙරපා හරින තෙක් ඔහු එහි නිවාස අඩස්සියේ තබා තිබුණි. ට්‍රොට්ස්කි හතරවන ජාත්‍යන්තරයේ පදනම් පාඨයක් බවට පත් වූ ලියවිල්ලක් වන කොමින්ටර්න්හි කෙටුම්පත් වැඩසටහන පිලිබඳ සිය විවේචනය ලිව්වේ අල්මා අටා හි සිටියදී ය

බොල්ෂෙවික් විප්ලවයෙන් පසුව සහ රුසියානු සිවිල් යුද්ධයේදී රතු හමුදාවේ ජයග්‍රහණයෙන් පසුව, සෝවියට් මුල පිරීම් ගනනාවක් මගින් මෙම දුරස්ථ නගරය ලෝකයට වඩාත් සම්බන්ධ වීමට ඉඩ සැලසූ බැවින් අල්මා අටා වෙහි ජනගහනය වේගයෙන් වර්ධනය විය. මෙම වර්ධනයන් අතර තුර්කිස්තාන්-සයිබීරියා දුම්රිය මාර්ගයද ඇතුළත් වූ අතර එමඟින් අල්මා අටා වැදගත් සන්ධිස්ථානයක් විය. රුසියානු විප්ලවයට පෙර අල්මා අටා හි ජනගහනය 40,000 ට අඩු විය. 1973 වන විට එය 800,000 දක්වා වර්ධනය විය. (දැන් අල්මාටි ලෙස හඳුන්වන මෙම නගරයේ ජනගහනය අද මිලියන 2 කි).

කෙසේවෙතත්, නගරය පුළුල් වන විට නායයෑමේ තර්ජනය මාරාන්තික අනතුරක් විය. 1921 දී ඝන මීටර් මිලියන 10 ක දැවැන්ත ස්ලයිඩයකින් නිවැසියන් 500 ක් මිය ගිය අතර බොහෝගොඩනැගිලි සහ මාර්ග විනාශ විය. 1963 ජූලි මාසයේදී තවත් ව්‍යසනයක් සිදු වූ අතර අවම වශයෙන් පුද්ගලයින් 150 දෙනෙකු මිය ගියේය.

 1963 ව්‍යසනයෙන් පසුව, මෙඩියු වේල්ල ඉදිකිරීම ආරම්භ කිරීමට සූදානම් විය. සෝවියට් සංගමයේ ඉහළම විද්‍යාඥයන් සහ ඉංජිනේරුවන් ව්‍යාපෘතියේ වැඩ කිරීමට සහ පැරණි මඩ කඩා වැටීමේ ප්‍රශ්නය විසඳීමට බඳවා ගන්නා ලදී. ඔවුන් අතර පුපුරණ ද්‍රව්‍ය පිළිබඳ විශේෂඥයෙකු වූ මිහායිල් ලැව්රන්ටියෙව් ද විය. මෙඩියු වේල්ල ඉදිකිරීමේ තීරණාත්මක අංගයක් වූයේ ගල් හා අවසාදිත ටොන් දහස්ගණනක් ඉවත් කිරීමට දැවැන්ත නමුත් නිශ්චිත පිපිරීම් ඇති කිරීමයි. 1973 ස්ලයිඩය වැදුණු විට අල්මා අටා විනාශ වීම වැළැක්වීමට, 1972 දී , නියමිත වේලාවට ඉදිකිරීම් අවසන් කරන ලදී.

ලැව්රන්ටියෙව් සෝවියට් ගණිතඥයෙකු වූ නිකොලායි ලුසින් ගේ ශිෂ්‍යයෙක් විය . ඔහු 1936 දී ස්ටැලින්වාදී පවිත්‍රකරණයේ ගොදුරක් බවට පත් වූ අතර ඔහුගේ පර්යේෂණ මගින් සිදු කරන ලද වැදගත් දියුණුව නොතකා ඔහුගේ ශාස්ත්‍රීය තනතුරු අහිමි කරන ලදී. ඔහුගේ සමහර සම වයසේ මිතුරන් මෙන් නොව, ලැව්රෙන්ටිව්, ලුසින්ට එරෙහිව මායාකාරියන් දඩයම් කිරීමට (witch-hunt) සහභාගී නොවීය.

වසර 75කට පෙර: ෆැසිස්ට් ශිෂ්‍යයෙක් ඉතාලි කොමියුනිස්ට් පක්ෂ නායකයා ඝාතනය කිරීමට තැත් කරයි

1948 ජූලි 14 වන දින, ෆැසිස්ට් විශ්ව විද්‍යාල ශිෂ්‍යයෙකු වූ ඇන්ටෝනියෝපැලන්ටේ, ඉතාලි කොමියුනිස්ට් පක්ෂයේ (පීසීඅයි) නායක පැල්මිරෝටොග්ලියාට්ටිට වෙඩි තැබුවේ ඔහු නියෝජ්‍ය මන්ත්‍රී මණ්ඩලයෙන් පිටව යද්දී ය. ජීවිත තර්ජනාත්මක තුවාල වලට ගොදුරු වූ ටොග්ලියාටි , ජාත්‍යන්තරව දන්නා දේශපාලන චරිතයක් වූ අතර, වාමාංශික සහ සමාජවාදී දේශපාලනයේ ඔහුගේ වාර්තාව 1917 රුසියානු විප්ලවයෙන් පසු වහාම ආරම්භ විය.

Palmiro
 පැල්මිරෝටොග්ලියාට්ටි,(දකුණේ), 1948 ඝාතන උත්සාහයෙන් සුවය ලබන අතරතුර රෝහලේ දී.

ඝාතන උත්සාහය මහජන කෝපය ඇවිස්සුවේය. දෙවන ලෝක සංග්‍රාමය අවසන් වී යන්තම් වසර තුනකට පසුව, දශක කිහිපයක් තිස්සේඉතාලිය පාලනය කල ෆැසිස්ට් බලවේග සමග ප්‍රතිඵල සමථයකට පත් වී නොමැති බව එය අවධාරනය කලේය. එපමනක් නොව, වෙඩි තැබීම සිදු වූයේ, ක්‍රිස්තියානි ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී පක්ෂයේ අගමැති ඇල්සයිඩ් ඩි ගැස්පෙරිගේ නායකත්වයෙන් යුත් ආන්ඩුව දකුණට ගත් තියුනු මාරුවක් මධ්‍යයේ ය. එය, අන්ත දක්ෂිනාංශික බලවේගවල පුනර්ජීවනයක් ඇතුලත්, සෝවියට් සංගමයට එරෙහිව යොමු කරන ලද එක්සත් ජනපද සීතල යුද්ධ පිලිවෙත් සමග වඩ වඩාත් පෙලගැසී තිබුනි. 

වෙඩි තැබීමට ප්‍රතිචාර වශයෙන් PCI විසින් මහා වැඩ වර්ජනයක් ඉල්ලා සිටියේය. විශාල වශයෙන් වැඩ කිරීමෙන් වැළකී සිටීමත් සමඟ කම්කරුවෝබලවත් ලෙස ප්‍රතිචාර දැක්වූහ. පෙර දශක ගනනාවක් පුරා ඉතාලියේ සිදු වූ දැවැන්ත සමාජ අරගල නොතකා, එක් ඉතිහාසඥයෙක් පසුව ටොග්ලියාටිගේ වෙඩි තැබීමෙන් පසු වැඩ නැවතුම් “ඉතාලි ඉතිහාසයේ මෙතෙක් සිදු වූ වඩාත්ම සම්පූර්ණ හා පුලුල්ම මහා වැඩ වර්ජනය” ලෙස විස්තර කරයි. දින දෙකක් මුළුල්ලේ රටම අඩාල විය.

 ඝාතන තැත පිටුපස සිටින ෆැසිස්ට් සංවිධානවලින් ඈත් වීමට සුළු උත්සාහයක් ගත් ඩී ගැස්පෙරි, රට පාලනය කරනු ලබන්නේ පාරේ යන කම්කරුවන් විසින් නොව පාර්ලිමේන්තුව විසින් බව ප්‍රකාශ කළේය. කෙසේවෙතත්, වර්ජන ව්‍යාපාරය අවසන් කිරීමේ තීරනාත්මක භූමිකාව පැමිණියේ ටොග්ලියාටිගෙන්මය. ඔහුගේ මරණාසන්න ඇඳේසිට ඔහු යථා තත්ත්වයට පත්වන බව ප්‍රකාශ කළ අතර කාර්මික සාමය සඳහා ආයාචනා කළේය. PCI වැඩ වැරීම නතර කළේය. කම්කරුවන් හා තරුනයින් හුදකලා කැරලි සහ කැළඹීම් කිරීමට ඉඩ හරින ලද අතර ඒවා පොලිසිය විසින් විසුරුවා හරින ලදී.

 ටොග්ලියාටිගේ භූමිකාව, සෝවියට් නිලධරයේ සියලු ප්‍රතිවිප්ලවවාදී ක්‍රියාවලට සහයෝගය දුන් සහ සම්බන්ධ වූ ස්ටැලින්වාදී ක්‍රියාකාරිකයෙකු ලෙස ඔහුගේ දශක ගනනාවක වෘත්තීය ජීවිතයට අනුකූල විය. රුසියානු විප්ලවයේ ස්ටැලින්වාදී පරිහානියට එරෙහිව සටන් කිරීම සඳහා 1920 ගනන්වල ලියොන් ට්‍රොට්ස්කි විසින් පිහිටුවන ලද වාම විපාර්ශවය තලා දැමීමට වූ සහභාගීත්වය මෙයට ඇතුලත් විය

පශ්චාත් දෙවන ලෝක යුද්ධයේ කාලපරිච්ඡේදය තුල යුරෝපය පුරා ස්ටැලින්වාදී පක්ෂ ධනවාදය යලි ස්ථාවර කිරීමේ ප්‍රධාන භූමිකාව ඉටු කලේය. මෙය පදනම් වූයේ නැගෙනහිරින් සෝවියට් බලපෑම් කලාපයක් වෙනුවට බටහිර යුරෝපයේ ධනවාදය පවත්වාගෙන යාම සඳහා , ස්ටාලින් සහ අධිරාජ්‍යවාදී බලවතුන් අතර ගිවිසුමක් මත ය. 

දශක ගනනාවක් තිස්සේෆැසිස්ට්වාදීන්ට පිටුබලය දුන් පාලක ප්‍රභූව ග්‍රහණයට ගැනීමට ඉතාලි කම්කරුවන් උත්සාහ කිරීමත් සමග, PCI, අනුප්‍රාප්තික ධනේශ්වර ආන්ඩු තුලට ඇතුල් විය. ටොග්ලියාටි යුද්ධයෙන් පසු වහාම පිහිටුවන ලද ධනේශ්වර ආන්ඩුවල නියෝජ්‍ය අගමැති සහ පසුව අධිකරණ ඇමති ලෙස සේවය කරන ලදී . වතිකානුව සමග විධිමත් ගිවිසුමක් ඇතුලු දක්ෂිනාංශික ප්‍රතිගාමී පිලිවෙත් සියල්ලටම ඔහු සහාය දුන්නේ, ෆැසිස්ට්වාදීන් සමග එහි සහයෝගීතාවයෙන් සහ එක්සත් ජනපදය සමග සමීප සබඳතාවන්ගෙන් එය තව දුරටත් සම්මුතියකට ලක්වීමෙන් පසුවය.

ටොග්ලියාටිග සහ PCI ධනපති ආන්ඩු හැර ගියේ නැත. ඒ වෙනුවට, නේටෝව වැනි එක්සත් ජනපද ආධිපත්‍යය දරන විවිධ අධිරාජ්‍යවාදී ගිවිසුම් වලට ඇතුල් වෙමින් සිටි ඩි ගැස්පෙරි විසින් ඔවුන්ට බලහත්කාරයෙන් නෙරපා හරින ලදී.

 පල්ලන්ටේ නම් ෆැසිස්ට් ඝාතකයාට මිනීමැරීමට තැත් කිරීම සම්බන්ධයෙන් මුලින් වසර 13 යි මාස 8 ක සිරදඬුවමක් නියම විය. බලධාරීන් විසින් නැවත නැවතත් මැදිහත් වීමෙන් පසුව, ඔහුගේ දඬුවම වසර පහකට අඩු කරන ලදී. ඔහු 1953 දී නිදහස්වූ අතර වහාම රජයේ දෙපාර්තමේන්තුවේ රැකියාවක් ලබා දුන්නේය. ඔහු 2022 ජූලි මාසයේදී වයස අවුරුදු 99 දී සාමකාමීව මිය ගියේය. පල්ලන්ටේ යනු පසුතැවිලි නොවූ ෆැසිස්ට්වාදියෙකු වූ අතර ඝාතනය කිරීමට තැත් කිරීම ගැන ඔහු කිසිවිටෙක පසුතැවිලි නොවීය.

වසර 100 කට පෙර: ගොවි-කම්කරු පක්ෂය මිනසෝටා හි දෙවන එක්සත් ජනපද සෙනෙට් ආසනය දිනා ගනී.

Johnson
 මැග්නස් ජොන්සන්

1923 ජුනි 16 වන දින, වාමාංශික ගොවි-කම්කරු පක්ෂයේ (FLP) අපේක්ෂක මැග්නස්ජොන්සන්, සේවය කරමින් සිටි රිපබ්ලිකන් සෙනෙට් සභික නට් නෙල්සන්ගේ අභාවයෙන් පසු විශේෂ මැතිවරණයකින් මිනසෝටා හි කනිෂ්ඨ එක්සත් ජනපද සෙනෙට් ආසනයට තේරී පත් විය. ජොන්සන් මිනසෝටා හි දෙවන FLP සෙනෙට් සභිකයා වූ අතර, 1922 දී තේරී පත් වූ හෙන්රික් ෂිප්ස්ටෙඩ් සමඟ එක් විය. ජොන්සන් මිනසෝටා ප්‍රාන්ත සෙනෙට් සභික ලෙස සහ මිනසෝටා නියෝජිත මන්ත්‍රී මණ්ඩලයේ ද සහ පසුව එක්සත් ජනපද කොන්ග්‍රස්සභිකයෙකු ලෙස ද සේවය කලේය.

එෆ්එල්පී සඳහා වූ ඡන්දය , එක්සත් ජනපදය සොලවමින් සිටි දැවැන්ත කෘෂිකාර්මික අර්බුදයක් මධ්‍යයේ ඉහළ මිඩ්වෙස්ට් හි කුඩා ගොවීන්ගේ වාමාංශික ව්‍යාපාරය නියෝජනය කළේය. පක්ෂයේ මූලාරම්භය 1915 හි ආරම්භ කරන ලද වාමාංශික ගොවිජන ව්‍යාපාරයක් වන උතුරු ඩැකෝටා හි “නිර්පාක්ෂික ලීගය” තුළ විය.

මිනසෝටාහි මැතිවරනය සහ එෆ්එල්පී හි අපේක්ෂිත ජයග්‍රහණය, ඒ වන විටත්, පාලක පන්තියේ සැලකිය යුතු කනස්සල්ලට හේතු වී තිබුණි. නිව් යෝර්ක් ටයිම්ස්.  සඳහන් කළේ ජුලි මාසයේ පැවති කලාපීය රිපබ්ලිකන් සම්මන්ත්‍රණවල මෙම ගැටලුව ආධිපත්‍යය දැරූ බවයි. කෘෂිකාර්මික නැගිටීමකින් වැඩිපුරම අහිමි වූයේ රිපබ්ලිකානුවන්ටය. “රැඩිකල්වාදීන් සහ රැඩිකල්වාදය මේ රටේ ආන්ඩුවේ හදවතට කමින් සිටින බව කියනු ලබන අතර, රිපබ්ලිකානුවන් සහ ඩිමොක්‍රටික් පාක්ෂිකයන්ගේ පොදු සතුරන් ලෙස ඔවුන්ව දක්වා ඇත” යනුවෙන් පුවත්පත වාර්තා කලේය, “ගොවීන් සතුටු කිරීම සඳහා ප්‍රචාරණ ව්‍යාප්ත කිරීම කෙරෙහි විශේෂ අවධානයක් යොමු කරන්න…” යන්න එකතු කිරීමට පෙර සදහන් කලේය.

1923 ජූලි මාසයේ පැවති චිකාගෝසමුළුවකදී FLP ජාතික පක්ෂයක් ලෙස සංවිධානය වීමට පටන් ගෙන තිබුණි. එහි නමට අනුව, FLP කම්කරුවන්ට ආයාචනා කිරීමට උත්සාහ කළේය. එය ඩිමොක්‍රටික් පක්ෂයට බැදී සිටි ඇමරිකානු කම්කරු නිලධරය විසින් දැඩි ලෙස විරුද්ධ වූ ඉලක්කයකි.එය ජනගහනයේ සුලු ධනේශ්වර ස්ථරයන් මත පදනම් වූ බැවින්, FLP කිසිදා කම්කරු පන්තියේ පක්ෂයක් විය නොහැකි විය.එසේ වුවද, දක්ෂිනාංශික නැඹුරුවක් ඇති කොමින්ටර්න් නිලධාරි ජෝන් පෙපර් විසින් දිරිමත් කරන ලද තරුණ කොමියුනිස්ට් පක්ෂයේ අවස්ථාවාදී කොටස්, සටන්කාමී කම්කරුවන් FLP වෙත යොමු කිරීමට උත්සාහ කළහ. ලියොන් ට්‍රොට්ස්කි පසුව කොමියුනිස්ට් සහභාගීත්වය හැඳින්වූයේ “ගොවි-කම්කරු පක්ෂයක් නිර්මාණය කිරීමේ අඥාන සහ කුප්‍රකට වික්‍රමය” ලෙසය. 

1930 ගනන් තුලදී, FLP නව ගිවිසුම ක්‍රියාවට නැංවීමේදී රූස්වෙල්ට් පරිපාලනය සමග සමීපව කටයුතු කළ සංස්ථාපිත ධනේශ්වර පක්ෂයක් බවට වර්ධනය විය. එය ස්ටැලින්කරණය වූ කොමියුනිස්ට් පක්ෂය විසින් දැඩි ලෙස ආක්‍රමණය කරන ලද අතර ට්‍රොට්ස්කිවාදී නායකත්වයෙන් යුත් 1934 මිනියාපොලිස්හි මහා වැඩවර්ජනය මැඩලීමට උත්සාහ කිරීමේදී ගොවි-කම්කරු ආණ්ඩුකාර ෆ්ලොයිඩ් බී. ඔල්සන් යටතේ ප්‍රතිගාමී භූමිකාවක් ඉටු කළේය. 1930 ගනන් තුලදී, FLP නව ගිවිසුම ක්‍රියාවට නැංවීමේදී රූස්වෙල්ට් පරිපාලනය සමග සමීපව කටයුතු කළ සංස්ථාපිත ධනේශ්වර පක්ෂයක් බවට වර්ධනය විය. එය ස්ටැලින්කරණය වූ කොමියුනිස්ට් පක්ෂය විසින් දැඩි ලෙස ආක්‍රමණය කරන ලද අතර ට්‍රොට්ස්කිවාදී නායකත්වයෙන් යුත් 1934 මිනියාපොලිස්හි මහා වැඩවර්ජනය මැඩලීමට උත්සාහ කිරීමේදී ගොවි-කම්කරු ආණ්ඩුකාර ෆ්ලොයිඩ් බී. ඔල්සන් යටතේ ප්‍රතිගාමී භූමිකාවක් ඉටු කළේය.

ඉතිහාසයේ මෙම සතිය: ජූලි 10-16 Read More »

MAharajah

ඉතිහාසයේ මෙම සතිය: ජූලි 3-9

මෙහි පලවන්නේ ලෝක සමාජවාදී වෙබ් අඩවියේ 2023 ජුලි 02 දින ඉංග්‍රීසියෙන් පලවූ This week in history: July 3-9 යන ඉතිහාසය පිලිබඳ විශේෂාංග තීරුවේ සිංහල පරිවර්තනය යි.  පරිවර්තනය මිගාර මල්වත්ත විසිනි.

මීට වසර 25 කට පෙර, වසර 50 කට පෙර, වසර 75 කට පෙර සහ වසර 100 කට පෙර මෙම සතිය තුළ සිදු වූ වැදගත් ඓතිහාසික සිදුවීම් මෙම තීරුවේ පල කෙරේ.

වසර 25 කට පෙර: පුවර්ටෝ රිකෝ මහා වැඩ වර්ජනය

1998 ජූලි 7-8 දිනවල පුවර්ටෝ රිකෝ හි ඇස්තමේන්තුගත කම්කරුවන් මිලියන භාගයක් මහා වැඩ වර්ජනයකට සහභාගී වූ අතර එය දිවයිනේ ඉතිහාසයේ විශාලතම වැඩ නතර වීම විය. මෙම වර්ජනය කැඳවා තිබුණේ දුරකථන සේවකයින්ගේ නායකත්වයෙන් යුත් වෘත්තීය සමිති 60ක එකමුතුවක් විසිනි.

වැඩ වර්ජන ආධාරකරුවෝ සැන් ජුවාන් හි ප්‍රධාන ගුවන් තොටුපළ ප්‍රවේශය කෙටි කලකට අවහිර කළහ. ජල හා විදුලි සේවා වල කඩින් කඩ ඇණහිටීම් ද සිදු විය. වර්ජනයේ දෙවන දිනයේ කම්කරුවෝ කැරොලිනා නගරයේ ඉන්ඩියානාපොලිස් හි ඖෂධ සමාගමක් වන එලි ලිලී සහ සමාගමෙහි කම්හලේ දොරටු අවහිර කළහ. වර්ජකයෝ සැන් ජුවාන් හි දෙවන විශාලතම ගුවන් තොටුපළ ඉස්ලා ග්‍රැන්ඩි (Isla Grande) වෙත   ඇතුළුවීම ද අවහිර කළහ.

ආන්ඩුවේ පුද්ගලීකරන සැලසුම් වලට එරෙහිව රජයට අයත් පුවර්ටෝ රිකෝ දුරකථන සමාගමේ කම්කරුවෝ ජූනි 18 සිට වැඩවර්ජනයක නිරතව සිටියහ. පුවර්ටෝ රිකෝ  ආණ්ඩුකාර පෙද්‍රෝ රොසෙලෝ ට පුවර්ටෝ රිකෝ දුරකථන සමාගම GTE සහ බැන්කො පොප්‍යුලර් ඩී පුවර්ටෝ රිකෝ ( Banco Popular de Puerto Rico) යන ප්‍රමුඛ ආයෝජකයින් පිරිසකට විකිණීමට අවශ්‍ය විය. වැඩ වර්ජනයට පෙරාතුව, වර්ජකයන්ට, පොලිස් පහරදීම් , මහජන සහයෝගයේ පිටාර ගැලීමක් ජනනය කළේය.

advertisement
නිව් යෝර්ක් ටයිම්ස් හි පුවර්ටෝ රිකන් ව්‍යාපාරික අවශ්‍යතා විසින් ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද දැන්වීම. [ඡායාරූපය: නිව් යෝර්ක් ටයිම්ස්]

මත විමසුම් මගින් දිවයිනේ වැසියන් පෞද්ගලීකරණයට දෙකට එක පරතරයකින් විරුද්ධ වූ අතර, 1998 ජූලි 12 දින නිව් යෝර්ක් ටයිම්ස් සංස්කරණයේ පළ කරන ලද දැන්වීමක මෙසේ සඳහන් විය: “පෞද්ගලීකරණය හරහා දුරකථන සමාගම නවීකරණය කිරීමට රජය ගෙන ඇති තීරණයට එරෙහිව ඇතැම් කම්කරු කණ්ඩායම් විසින් උසිගන්වන ලද පුවර්ටෝ රිකෝ හි මෑත කාලීන පැය 48 වැඩ වර්ජනය, පුලුල්ව පැතිරුනු මාධ්‍ය ආවරණය තිබියදීත්, දීප ව්‍යාප්ත සහයෝගය ඉතා අඩු වූ අතර දිවයිනේ ශක්තිමත් ආර්ථිකයට ද්‍රව්‍යමය වශයෙන් බලපෑවේ නැත.”

පුවර්ටෝ රිකෝහි පන්ති අරගලය පුපුරා යාම, දිවයිනේ ආර්ථික සංවර්ධනයේ සහ එක්සත් ජනපද යටත් විජිතවාදයට දේශපාලනිකව යටත් වීමේ ඓතිහාසික අර්බුදයක ප්‍රකාශනයකි. පශ්චාත් යුධ සමය ආරම්භයේ දී, සාපේක්ෂව ලාභ පුවර්ටෝ රිකෝ ශ්‍රමය, සූරාකෑමේ මාධ්‍යයක් ලෙස ඊනියා ඔපරේෂන් බූට්ස්ට්‍රැප් ආරම්භ කරමින්, දිවයින කාර්මිකකරණය කිරීමට එක්සත් ජනපදය උත්සාහ කළේය. මෙම උපාය මාර්ගය අනුගමනය කරන ලද්දේ 936 වගන්තියේ බදු සංග්‍රහයන් පැනවීමෙනි, එය දිවයිනේ බදු විරාමයක් ලෙස සංගතවලට ඉඩ දීමෙන් ආයෝජන දිරිගැන්වීමේ උත්සාහයකි.

එක්සත් ජනපදය පදනම් කරගත් ප්‍රාග්ධනය එම එක් එක් මුලපිරීම් වලින් ලාභ ලැබීය. ඒවා කිසිවකින්  පුවර්ටෝ රිකෝ හි ව්‍යුහාත්මක විරැකියාවේ සැලකිය යුතු වෙනසක් නොවූ අතර, ජනගහනයෙන් සියයට 60 කට වඩා නිල දරිද්‍රතා රේඛාවට පහළින් තබන තත්වයන් වෙනස් කළේ නැත.

වසර 50 කට පෙර: රුවන්ඩාවේ හමුදා කුමන්ත්‍රණය ජුවෙනල් හබරිමානා බලයට ගෙන එයි

1973 ජුලි 5 වෙනිදා රුවන්ඩාවේ ජනාධිපති ග්‍රෙජුවා කෙඉබණ්ඩා (Grégoire Kayibanda) එවකට ආරක්ෂක ඇමති ජුවෙනාල් හබ්යාරිමානා (Juvenal Habyarimana) විසින් හමුදා කුමන්ත්‍රණයකින් බලයෙන් පහ කරන ලදී. රාජාණ්ඩුව අහෝසි කිරීම, හුටූ බහුතරයට රට පාලනය කිරීමට ඇති අයිතිය සහ කොමියුනිස්ට් විරෝධී වැඩසටහනක් මත රුවන්ඩාවේ නිදහස සඳහා අරගලයක් ගෙන ගිය පාර්මෙහුටු දේශපාලන පක්ෂයේ නායකයා ලෙස කෙඉබණ්ඩා රුවන්ඩාවේ පළමු ජනාධිපතිවරයා විය.

පළමු ලෝක යුද්ධයෙන් පසුව ජර්මනිය සහ පසුව බෙල්ජියම විසින් යටත් විජිත පාලනය යටතේ, ප්‍රධාන ජනවාර්ගික කණ්ඩායම් දෙක, බහුතර හුටූ සහ සුළුතර ටුට්සි, හිතාමතාම බෙදා දැඩි කුල ක්‍රමයක් තුළ එකිනෙකාට එරෙහිව පිහිටුවා ගන්නා ලදී. ටුට්සිවරුන්ට යටත්විජිත ආන්ඩුව තුළ අධ්‍යාපනය, රැකියා සහ පරිපාලන තනතුරු සඳහා වඩා හොඳ ප්‍රවේශයක් සහ ටුට්සි ආධිපත්‍යය දරන රුවන්ඩා රාජාණ්ඩුව අඛණ්ඩව පවත්වාගෙන යාම ඇතුළු වරප්‍රසාද ලබා දෙන ලදී.

1962 දී රටේ පළමු මැතිවරණයෙන් සියයට 77 කට වඩා වැඩි ඡන්ද ප්‍රතිශතයක් ලබා ගනිමින් කෙඉබණ්ඩා සහ පර්මේහුටු පක්ෂය බලයට පත්වීමත් සමඟ රාජාණ්ඩුව අහෝසි විය. ජනාධිපති ලෙස, කෙඉබණ්ඩා රුවන්ඩාව තනි පක්ෂ රාජ්‍යයක් බවට පරිවර්තනය කළේ තමාගේ ප්‍රධානත්වයෙනි. ඔහු දේශපාලන ජීවිතයේ ටුට්සි ආධිපත්‍යය වෙනුවට හුටු ආධිපත්‍යය ආදේශ කරන ප්‍රතිපත්ති අනුගමනය කළේය. විශේෂයෙන්ම, කෙඉබණ්ඩා  ඔහුගේම ප්‍රදේශයේ වූ දකුණේ , ඔහුගේ සමීපතම සගයන්ට අනුග්‍රහය ලබා දුන්නේය.

කෙඉබණ්ඩා යටතේ හුටූ වාර්ගිකයන්  ගණනාවක් ධනවත් වී ප්‍රභූ සමාජයට පිවිසි නමුත් අතිමහත් බහුතරයක් දුප්පත්කමේ තත්වයන් තුළ රැඳී සිටියහ. 1973 දී, රුවන්ඩාවේ ඒක පුද්ගල දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය ඩොලර් 63 ක් වූ අතර, එය ලෝකයේ 15 වැනි දුප්පත්ම රට බවට පත් විය. කෙඉබණ්ඩාගේ ප්‍රාදේශීය අනුග්‍රහය අනෙකුත් ප්‍රදේශවලින් පැමිණි හුටු ප්‍රභූ සාමාජිකයන්ගේ කෝපයට හේතු විය. මෙයට උතුරු රුවන්ඩාවේ සිට පැමිණි හබ්යාරිමානා ද ඇතුළත් විය.

defence minister
ආරක්ෂක අමාත්‍ය ජුවෙනාල් හබ්යාරිමානා [ඡායාරූපය: එක්සත් ජනපද ආරක්ෂක දෙපාර්තමේන්තුව]

බෙල්ජියම් යටත් විජිත තන්ත්‍රය විසින් මුලදී අධ්‍යාපනය සහ පුහුණුව ලැබූ හබ්යාරිමානා හමුදා නිලයන්ට නැග , පරමෙහුටු පක්ෂය බලයට පත්වන විට නිලධාරියෙකු ලෙස උපාධිය ලබා ගත්තේය. නව පාලනය යටතේ හුටු ජාතිකයෙකු ලෙස ඔහු ඉක්මනින්ම නිලයෙන් ඉහළට නැඟුණු අතර 1973 වන විට හමුදා මාණ්ඩලික ප්‍රධානියා සහ ආරක්ෂක අමාත්‍යවරයා ලෙස පත් විය.

ජුලි 5 වන දින හබ්යාරිමානා සිය කුමන්ත්‍රණය දියත් කළ විට ඔහුට හමුදාවේ සහයෝගය හිමි වූ අතර සුළු ප්‍රතිරෝධයකට මුහුණ දීමට සිදුවිය. කිසිදු මරණයකින් තොරව රජය පාලනය කර ගැනීමට ඔහුට හැකි වූ අතර, අත්අඩංගුවට ගැනීම් 56 ක් පමණක් විය. පසුව විසුරුවා හරින ලද පරෙමෙහුටුවේ කෙඉබණ්ඩා සහ අනෙකුත් නායකයින් ද මෙම අත්අඩංගුවට ගැනීම් වලට ඇතුළත් විය. කෙසේ වෙතත්, අත්අඩංගුවට ගත් 56 දෙනාම පසුව වසර ගණනාවකට පසු සිරගෙදරදී මරා දමනු ලැබීය, සමහරු සාගින්නෙන් පෙළනු ලැබූ බව වාර්තා වේ.

ජනාධිපති ලෙස, හබ්යාරිමානා පරමෙහුටු වෙනුවට ප්‍රංශ අධිරාජ්‍යවාදයේ පිටුබලය ඇතිව සංවර්ධනය සඳහා වූ ජාතික විප්ලවවාදී ව්‍යාපාරය (MRND) ඔහුගේම ඒක-පක්ෂ තන්ත්‍රය මගින් ආදේශ කළේය. ඔහු ටුට්සි විරෝධී සංහාර දිරිමත් කළ වඩාත් ආක්‍රමණශීලී හුටු අධිපතිවාදී ප්‍රතිපත්තියක් අනුගමනය කළේය. ඊට ප්‍රතිචාර වශයෙන්, උගන්ඩාවට පලා ගිය ටුට්සි කැරලිකරුවන් රුවන්ඩා දේශප්‍රේමී පෙරමුණ (RPF) පිහිටුවා MRND ට එරෙහිව හමුදා ක්‍රියාමාර්ග සඳහා දීර්ඝ සූදානමක් ආරම්භ කළහ.

හබ්යාරිමානා වසර 20 කට වැඩි කාලයක් රුවන්ඩාව පාලනය කරනු ලැබීය. 1990 දී ආර්පීඑෆ් රුවන්ඩාව ආක්‍රමණය කර රුවන්ඩා සිවිල් යුද්ධය ආරම්භ කළේය. 1994 දී හබ්යාරිමානා ඝාතනය කරන ලද අතර, එය අවම වශයෙන් ටුට්සි ජාතිකයන් 800,000 ක් ඝාතනය කරමින් රුවන්ඩා ජන සංහාරය සිදු කළ ආන්ඩුව තුළ සහ ඉන් පිටත හුටූ අන්තවාදීන්ගේ නැගිටීමක් ඇති කළේය.

වසර 75 කට පෙර: බ්‍රිතාන්‍ය කම්කරු රජය ජාතික සෞඛ්‍ය සේවය පිහිටුවයි

1948 ජුලි 5 වන දින, නිර්මාණය කරන ලද බ්‍රිතාන්‍ය ජාතික සෞඛ්‍ය සේවය (NHS) , අද දක්වාම පවතින ආයතනයක් වන අතර, දළ අඩු අරමුදල් සහ පුද්ගලීකරනය සඳහා හිතාමතා කරන ලද උත්සාහයන් හේතුවෙන් වෙන කවරදාටත් වඩා දුර්වල ස්වරූපයෙන් පවතී. එන්එච්එස් පිහිටුවීම පශ්චාත් දෙවන ලෝක යුධ සමයේ, බ්‍රිතාන්‍යයේ සහ ජාත්‍යන්තරව ආරම්භ කරන ලද සමාජ ප්‍රතිසංස්කරණවල ඉහළම ලක්ෂ්‍යයක් විය.

සැමට ප්‍රවේශ විය හැකි විශ්ව වෛද්‍ය සේවාවක් සඳහා වන ඉල්ලීම් වසර ගණනාවකට පෙර කම්කරු පක්ෂය තුළ මතු වී තිබුණි.අවපාතයේ සමාජ අර්බුදය මධ්‍යයේ පැවති පක්ෂයේ 1934 සමුළුව, එවැනි රාජ්‍ය සෞඛ්‍ය පද්ධතියක් ස්ථාපිත කිරීම සඳහා යෝජනාවක් සම්මත කර තිබුණි. ධනවත් ප්‍රභූ පැලැන්තියට සහ මධ්‍යම පන්තියේ කොටස්වලට ඔවුන්ගේ මූල්‍ය සම්පත් මත පදනම්ව වෛද්‍ය ප්‍රතිකාර ලබා ගත හැකි තත්ත්වය මත වැඩෙන කෝපය මධ්‍යයේ එය සිදු වූ අතර කම්කරුවන්ගේ සහ දුප්පතුන්ගේ සෞඛ්‍ය සේවා තත්ත්වයන් බොහෝ පැතිවලින්  වික්ටෝරියානු යුගයට සමානව පැවතුනි.

යුද්ධයේ බලපෑම , එම ඉල්ලීම්වලට අමතර බරක් එකතු කර තිබුණි. බ්‍රිතාන්‍ය, මිත්‍ර පාක්ෂික තුවාලකරුවන්ගේ ඉදිරි පෙළේ නොසිටියත්, නාසි පාලන තන්ත‍්‍රය සමඟ ඇති වූ ගැටුමේදී සැලකිය යුතු තුවාල හා මරණවලට ලක්ව තිබුණි. පළමු ලෝක සංග්‍රාමයේදී ගුවන් ප්‍රහාරවල බලපෑම, පාඩු හා අන්තරායන් පිළිබඳ ක්ෂණිකභාවයට එකතු කර තිබුණි.

කෙසේ වෙතත්, ප්‍රධාන හැරවුම් ලක්ෂ්‍යය වූයේ ටෝරිවරුන්ගේ පශ්චාත් යුධ මැතිවරණ පරාජයයි. යුධ සමයේදී කම්කරු පක්ෂය විසින් පවත්වාගෙන ගිය දිග්ගැස්සුනු “ජාතික සමගිය” සභාගයකින් පසුව, 1945 ජූලි මාසයේ පැවති මහ මැතිවරණය ටෝරිවරුන්ට දැවැන්ත පරාජයක් සහ කම්කරු පක්ෂයට පෙර නොවූ විරූ පිම්මක් ලබා දී තිබුණි. බ්‍රිතාන්‍යයේ සහ ජාත්‍යන්තරව කම්කරු පන්තියේ වර්ධනය වන රැඩිකල්කරණය මධ්‍යයේ, යුද්ධයේ වීරයෙකු ලෙස මාධ්‍ය තුලින් වර්ණනා කරන ලද ශ්‍රීමත් වින්ස්ටන් චර්චිල් අපකීර්තිමත්  ලෙස ප්‍රතික්ෂේප කරන ලදී.

අගමැති ක්ලෙමන්ට් ඇට්ලිගේ කම්කරු ආන්ඩුව සමාජ ප්‍රතිසංස්කරණ සඳහා ප්‍රවේශම් සහගත වැඩ පිළිවෙලක් දියත් කළේය. පතල් හා මූල්‍ය අංශ ඇතුළු ඇතැම් කර්මාන්ත ජනසතු කිරීම සහ සුබසාධන රාජ්‍යය බවට පත්වන දේ ස්ථාපිත කිරීම මෙයට ඇතුළත් විය.

attlee
අගමැති ක්ලෙමන්ට් ඇට්ලි

විශ්වීය සෞඛ්‍ය සේවය සඳහා වූ පුළුල් පදනමක් පෙන්නුම් කරමින්, ටෝරිවරුන්ට පවා ඊට සෘජුව විරුද්ධ වීමට නොහැකි විය. ඒ වෙනුවට, ඔවුන් දේශීය ස්වාධීනත්වය සහතික කිරීමේ කඩතුරාව මත සෞඛ්‍ය සේවා පද්ධතියේ මධ්‍යගත රාජ්‍ය පාලනයට එරෙහිව යොමු කරන ලද කම්කරු ආන්ඩුවේ පනත් කෙටුම්පතට සංශෝධන ආරම්භ කළහ.

කම්කරු ආන්ඩුවේ පිලිවෙතෙහි පන්ති ස්වභාවය සහ අවසාන අරමුන පිලිබඳ පැහැදිලි ඇඟවීමක් – ධනේශ්වර ලාභ පද්ධතිය ඉහල නැංවීමට – එන්එච්එස් පිහිටුවීම සහ ලන්ඩන් නැව් තටාක සේවකයින්ට පහර දීම එකවර සිදු වීම අතර සම්බන්ධය මගින් අවධාරනය කෙරුනි.

එන්එච්එස් පියවර , නීතියක් බවට පත් කිරීමට සතියකට පෙර, අනතුරුදායක හා අපිරිසිදු වැඩ සඳහා ප්‍රසාද දීමනා අත්හිටුවීමට එරෙහිව යොමු වූ තටාක වර්ජන සම්බන්ධයෙන් කම්කරු පක්ෂය හදිසි තත්වයක් ප්‍රකාශයට පත් කර තිබුණි. දක්ෂිනාංශික වෘත්තීය සමිති නිලධරයේ පිටුබලය ලත් එම ප්‍රකාශය, රජය විසින් අනුමත කරන ලද වර්ජන කඩන්නන් ලෙස කම්කරුවන්ට එරෙහිව හමුදාව ඵලදායී ලෙස යෙදවීමට මග පෑදීය.

වසර 100 කට පෙර: බ්‍රිතාන්‍ය  ඉන්දියානු ජාතික කුමාරයා  බලහත්කාරයෙන් සිහසුනෙන් නෙරපයි.

1923 ජූලි 7 වන දින, ඉන්දියාවේ බ්‍රිතාන්‍ය යටත් විජිත බලධාරීන් විසින් පන්ජාබයේ නාමිකව ස්වාධීන සික් කුමාර රාජ්‍යක් වන නාභාහි මහාරාජා රිපුදමන් සිංට සිහසුන අත්හැරීමට බල කරන ලදී. ඔහු අත්අඩංගුවට ගෙන දින දෙකකට පසු , අසල්වැසි බ්‍රිතාන්‍ය ගැති රාජ්‍යයක නිලධාරීන් පැහැරගෙන යාම සම්බන්ධයෙන් ඔහුට චෝදනා එල්ල කරන ලදී.

1911 දී ඔහුගේ පියාගේ අභාවයෙන් රිපුදමන් සිං බ්‍රිතාන්‍ය අධිරාජ්‍යවාදය විසින් සෘජුව පාලනය නොකළ ඉන්දියාවේ සිය ගණනක් වූ කුමාර රාජ්‍ය වලින් එකක් වන නාබාහි මහාරාජා බවට පත් විය.සාමාන්‍ය පරිදි ඔහුගේ තත්ත්‍වයේ පාලකයන් සඳහා ඔටුනු පැළඳවීම එවකට සිටි ඉන්දියාවේ බ්‍රිතාන්‍ය වයිස්රෝයි විසින් සිදු කරනු ලැබුවත්,  ඔහු එය ප්‍රතික්ෂේප  කළේය. පළමු ලෝක යුද්ධ සමයේදී ඔහු බ්‍රිතාන්‍යයන් සමඟ සටන් කිරීමට හමුදා යැවීම ද ප්‍රතික්ෂේප කරන ලදී.

MAharajah
මහාරාජා රිපුදමන් සිං

කොන්සර්වේටිව්, බ්‍රිතාන්‍ය ගැති පූජකයන්ගේ පාලනයෙන් සීක් ගුරුද්වාර (පූජා ස්ථාන) නිදහස් කිරීමට උත්සාහ කළ සීක්වරුන් අතර යටත් විජිත විරෝධී ව්‍යාපාරයක් වන අකාලිස් හට ඔහු සහාය දුන් බව කියනු ලැබේ. කාන්තාවන් සඳහා වන ප්‍රගතිශීලී නීති සම්පාදනයට රිපුදමන් සිං ද සහාය විය.

1919 ජාලියන්වාලාබාග් සංහාරයෙන් පසුව, එනම් , බ්‍රිතාන්‍යයන් විසින් සික් ආගමේ අති පූජනීය ස්ථානවලින් එකක් වන සීක් රන් දෙවොල පිහිටි අම්රිත්සාර් අසල වෙළඳපොලකදී සිය ගණනක් ඉන්දියානුවන් වෙඩි තබා මරා දැමීමෙන් පසු ඔහුගේ බ්‍රිතාන්‍ය විරසකය වඩාත් ගැඹුරු විය.

රිපුදමන් සිං 1920 න් පසු ඉන්දීය ජාතික කොංග්‍රසයේ සභාපති වූ ලාලා ලජ්පත් රායිට සමීපව සිටි අතර, 1928 දී ලාහෝර්හිදී බ්‍රිතාන්‍ය පොලිස් අධිකාරීවරයා විසින්ම  අමානුෂික ලෙස පහර දී ලාලා ලජ්පත් රායි මරා දමන ලදී.

 ඔහු සිහසුන අත්හැරීමෙන්  පසු, බ්‍රිතාන්‍යයන් විසින් රිපුදමන් සිංගේ තුන් හැවිරිදි පුත්‍රයා නාභා හි සිංහාසනය මත තබා, ඒ සමගම බ්‍රිතාන්‍ය පරිපාලකයෙකු රීජන්ට්වරයෙකු ලෙස පත්කර, හිටපු මහාරාජා පිටුවහල් කළේය. ඔහු ඉවත් කිරීම නාබාහි මහජන විරෝධතා ඇති කළ අතර එම විරෝධතා ඔහුව නැවත බලයට පත් කිරීමට අපොහොසත් විය.

ඉතිහාසයේ මෙම සතිය: ජූලි 3-9 Read More »

French Dragoons

ඉතිහාසයේ මෙම සතිය: ජූනි 26 – ජූලි 2

මෙහි පලවන්නේ ලෝක සමාජවාදී වෙබ් අඩවියේ 2023 ජුනි 25 දින ඉංග්‍රීසියෙන් පලවූ This Week in History යන ඉතිහාසය පිලිබඳ විශේෂාංග තීරුවේ සිංහල පරිවර්තනය යි.  පරිවර්තනය මිගාර මල්වත්ත විසිනි.

මීට වසර 25 කට පෙර, වසර 50 කට පෙර, වසර 75 කට පෙර සහ වසර 100 කට පෙර මෙම සතිය තුළ සිදු වූ වැදගත් ඓතිහාසික සිදුවීම් මෙම තීරුවේ පල කෙරේ.

වසර 25 කට පෙර: උතුරු අයර්ලන්ත සභාව රැස්වේ

1998 ජුලි 1 වෙනිදා, නව උතුරු අයර්ලන්ත සභාව බෙල්ෆාස්ට් හි ස්ටෝමොන්ට් බලකොටුවේදී රැස් වූ අතර අල්ස්ටර් යුනියන්වාදී පක්ෂයේ (යූයූපී) ඩේවිඩ් ට්‍රිම්බල් පළමු ඇමතිවරයා ලෙස පත් විය. අයර්ලන්ත ජාතිකවාදී සමාජ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී සහ කම්කරු පක්ෂයේ (SDLP) සීමස් මැලන් ට එහි  නියෝජ්‍ය නායකත්වය හිමි විය. ජූනි 25 වැනිදා පැවති මැතිවරණයෙන් පසුව මෙම පත්කිරීම් සිදු කර තිබුණි.

මැයි මාසයේදී අයර්ලන්තයේ උතුරේ සහ දකුණේ සමගාමීව පවත්වන ලද ජනමත විචාරණයේදී අනුමත කරන ලද, උතුරු අයර්ලන්ත ගිවිසුම මගින්, සභාව සඳහා විධිවිධාන ස්ථාපිත කරන ලදී. මෙම ගිවිසුම බ්‍රිතාන්‍යය, එක්සත් ජනපදය, අයර්ලන්ත ජනරජය (දකුණු අයර්ලන්තය), සින් ෆෙයින්, එස්ඩීඑල්පී සහ විශාලතම වෘත්තීය සමිතිවාදී පක්ෂය විසින් සකස් කරන ලද අතර, එය “සාමය සහ සහජීවනය ” මෙන්ම රැකියා සහ ආර්ථික සමෘද්ධිය සඳහා පදනම ලෙස නිරූපණය කරන ලද දැවැන්ත මහජන සම්බන්ධතා ව්‍යාපාරයක් හරහා ප්‍රවර්ධනය කරන ලදී. 

උතුරු අයර්ලන්ත සභා ඡන්ද විමසීමේදී, පළාතේ වෙස්ට්මිනිස්ටර් පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණ කොට්ඨාශ 18 සඳහා නියෝජිතයින් හය දෙනෙකු තේරී පත් වූ අතර, මුළු සාමාජික සංඛ්‍යාව 108 ක් විය. වාර්තාගත පක්‍ෂ සංඛ්‍යාවක් විසින්  මැතිවරණ තරග කරන ලද අතර සමහර මැතිවරණ කොට්ඨාශවල ආසන සඳහා දස දෙනෙකුට වඩා අභියෝග කරන ලදී. ඡන්දය ප්‍රකාශ කිරීම සමානුපාතික නියෝජන ක්‍රමයකින් සිදු වූ අතර එහිදී සාර්ථක අපේක්ෂකයන්ගෙන් හෝ තේරී පත් වීමට නොහැකි තරම් කුඩා සංඛ්‍යාවක් ඇති අයගේ “අතිරික්ත” ඡන්ද, ඡන්දදායකයින් විසින් දක්වන ලද මනාපයන් අනුව යලි බෙදා හරින ලදී.

parliament
උතුරු අයර්ලන්තයේ බෙල්ෆාස්ට් පිටත ස්ටෝමොන්ට් පාර්ලිමේන්තු ගොඩනැගිල්ල [ඡායාරූපය Dom0803 / CC BY-SA 3.0]

මැයි ජනමත විචාරණවල රටාව පිළිබිඹු කරමින්, ප්‍රකාශිත ඡන්ද 822,000 න් සියයට 75 ක් ගිවිසුමට සහාය දක්වන පක්ෂවලට ලැබුණි. SDLP වැඩිම පළමු මනාප ලබා ගත් අතර එය සියයට 23 ට අඩු විය. UUP සියයට 21.16 ක කොටසක් ලබා ගත් නමුත් දෙවන මනාප ඡන්දය හේතුවෙන් වැඩිම ආසන සංඛ්‍යාව (SDLP 24 ට සාපේක්ෂව 28) ලබා ගත්තේය. ෂින් ෆේන් ආසන 18 ක් ලබා ගත්තේය. පක්ෂපාතී පැරාමිලිටරි හමුදාවන් හා සන්ධාන ගත ප්‍රගතිශීලී යුනියන්වාදී පක්ෂය (PUP), සම්මුතියට ගැති වෘත්තීය සමිති සාමාජිකයන් ගනන 30ක් කරමින් නියෝජිතයන් දෙදෙනෙකු සභාවට එවීමට නියමිත විය.

උතුරු අයර්ලන්ත ගිවිසුම හෝ සභාව මහජන ජනප්‍රිය, ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ව්‍යාපාරයක නිෂ්පාදනයක් නොවේ. ඒ දෙකම, බ්‍රිතාන්‍ය හා ඇමරිකානු අධිරාජ්‍යවාදය සහ අයර්ලන්ත ධනේශ්වරය අතර සංවෘත දොරවල් පිටුපස ඇදී ගිය අතර ඔවුන්ගේ අවශ්‍යතා පිලිබිඹු කෙරුණි. එහි කේන්ද්‍රීය අරමුන වූයේ ජාත්‍යන්තර ප්‍රාග්ධනය විසින් මුළු අයර්ලන්තයම සූරා කෑමට ඇති සියලු බාධක ඉවත් කිරීමයි.

අයර්ලන්ත ජනරජය යුරෝපීය වෙලඳපොලට ප්‍රවේශය අපේක්ෂා කරන අන්තර් ජාතික සංගත සඳහා ප්‍රධාන ආයෝජන ස්ථානයක් බවට පත්වෙමින් තිබූණි. එය එසේ කළේ ව්‍යාපාරිකයන්ට බදු සහන ලබා දීමෙන් සහ අයර්ලන්ත කම්කරුවන්ගේ වියදමින් වෘත්තීය සමිති සමග සැලකිය යුතු වැටුප් සීමා කිරීමේ ගනුදෙනු ඇති කර ගැනීමෙනි. උතුරු අයර්ලන්ත ගිවිසුම අනුකරණය කිරීමට සැලසුම් කරන ලද වාර්තාව මෙයයි. බ්‍රිතාන්‍ය පාලනය යටතේ පැවති පළාත, එසේ කිරීමට දරන ප‍්‍රයත්නයට, 30 වසරක කටුක නිකායික ගැටුම නිසා නීතිය හා සාමය පවත්වාගෙන යාමට සහ සාම්ප්‍රදායික නිෂ්පාදන කර්මාන්තයේ පරිහානියට වන්දි ගෙවීමට අවශ්‍ය පුළුල් රාජ්‍ය අංශය පවත්වාගෙන යාමට දැරූ අතිවිශාල වියදම පෙර කල බාධාවක් විය.

අවුරුදු 50 කට පෙර :  චිලියේ පළමු කුමන්ත්‍රණය අසාර්ථක වෙයි

1973 ජූනි 29 වන දින, දෙවන සන්නද්ධ රෙජිමේන්තුවේ චිලී හමුදා සාමාජිකයින් ජනාධිපති සැල්වදෝර් ඇලෙන්ඩේ බලයෙන් නෙරපා මිලිටරි ආඥාදායකත්වයක් ස්ථාපිත කිරීමට උත්සාහ කළහ. කුමන්ත්‍රණය මෙහෙයවනු ලැබුවේ ෆැසිස්ට් දේශපාලන පක්ෂයක් වන “ෆාදර්ලන්ඩ් ඇන්ඩ් ලිබර්ටි” සමඟ දේශපාලනිකව සම්බන්ධ වූ ලුතිනන් කර්නල් රොබර්ටෝ සූපර් විසිනි.

1970 දී ඇලෙන්ඩේ තේරී පත් වූ දා සිට චිලී හමුදාවේ අන්ත දක්ෂිණාංශික සංවිධාන සීඅයිඒ සමඟ සන්නිවේදනය කරමින් කුමන්ත්‍රණයක් සඳහා සූදානම් වෙමින් සිටියහ. විශේෂයෙන්, සීඅයිඒ  “ෆාදර්ලන්ඩ් ඇන්ඩ් ලිබර්ටි” සමඟ සම්බන්ධතා පවත්වා ගෙන ගිය අතර සූපර් වැදගත් වත්කමක් ලෙස හඳුනාගෙන තිබුණි.

මෙතෙක් කල් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවට පක්ෂපාතීව සිටි යුද හමුදා නිලධාරීන් මෙම කුමන්ත්‍රණය ගැන සතියකට පෙර දැනගෙන කුමන්ත්‍රණය ගැන ඇලෙන්ඩේ ව දැනුවත් කළහ. සම්බන්ධ වූවන් අත්අඩංගුවට ගැනීම් සමඟ රජය ඉදිරියට ගිය විට, සිය හමුදා බලමුලු ගැන්වීමට සූපර් තීරණය කළේය.

Moneda Palace
චිලියේ කුමන්ත්‍රණ උත්සාහයට එරෙහිව මොනෙඩා මාලිගයේ දකුණු පැත්ත ආරක්ෂා කරන මැෂින් තුවක්කුකරුවන් [ඡායාරූපය: රෙවිස්ටා ආර්ජන්ටිනා සයිටේ ඩයස්]

සන්තියාගෝ නගරයේ වීදි දිගේ යුධ ටැංකි ඉදිරියට ගිය අතර ජනාධිපති මන්දිරය සහ ආරක්ෂක අමාත්‍යාංශය වට කළේය. පෙ.ව. 9.00 ට, සූපර් නියෝග කළේ රජයේ ගොඩනැගිලිවලට වෙඩි තැබීමට, ටැංකි වටවලින් ෂෙල් වෙඩි ප්‍රහාර එල්ල කරන ලෙසටය.

රාජ්‍ය කාර්යාලවල සේවය කළ සියලුම රජයේ සේවකයන් සමූල ඝාතනය කිරීම මෙම සැලැස්මේ මූලික දෙයක්  විය. ටැංකි පාරවල් හරහා ඉදිරියට යද්දී බොහෝ කම්කරුවන්ට වෙඩි තබා මරා දමන ලදී. කුමන්ත්‍රණ ප්‍රයත්නයෙන් පුද්ගලයන් 22 දෙනෙකු මිය ගියහ.

මේ අවස්ථාවේදී හමුදාපතිවරු ඇලෙන්ඩේට පිටුබලය දීමට තීරණය කළ අතර කැරැල්ල මැඩපැවැත්වීම සඳහා හමුදා යවා සූපර් අත්අඩංගුවට ගත්හ. ආන්ඩුව ආරක්ෂා කිරීමට අවශ්‍ය නම් කම්හල් අල්ලා ගන්නා ලෙස කම්කරුවන්ගෙන් ඉල්ලා සිටිමින් ඇලෙන්ඩේ ගුවන්විදුලි දේශනයක් ද නිකුත් කළේය.

සමාජවාදී පක්ෂයේ සභාපතිවරයා අධිරාජ්‍යවාදී අවශ්‍යතා සමනය කිරීමේ උත්සාහයක් ලෙස චිලියේ කර්මාන්තවල වැදගත් අංශවල බොහෝ කම්කරු සභා සහ වැඩ වර්ජන යටපත් කර තිබුණි. මෙම ක්‍රියා වලින් පසුව ඇලෙන්ඩේ සඳහා වූ ජනප්‍රිය සහයෝගය විශාල වශයෙන් අඩු වී ඇත.

ආඥාදායකත්වයට එරෙහිව ඔවුන්ව ආරක්ෂා කිරීමට ආන්ඩුව හා මිලිටරිය මත විශ්වාසය තැබිය හැකි බවට ඇලෙන්ඩේ කම්කරුවන්ට නැවත නැවතත් පොරොන්දු වී තිබුණි. ජූනි 29 කැරැල්ලෙන් පසුව, කුමන්ත්‍රණය නැවැත්වූයේ හමුදාව බව ඇලෙන්ඩේ පෙන්වා දුන්නේය. එහෙත් එහි යථාර්ථය වූ මිලිටරිය මගින් (ආන්ඩුව) පෙරලා දැමීමේ දැවැන්ත අනතුර එම සිදුවීම්වලින් පෙන්නුම් කරුණි.

සැප්තැම්බර් මාසයේදී ඔගස්ටෝ පිනෝචේ සිය සාර්ථක කුමන්ත්‍රණය මෙහෙයවන තෙක් සූපර් අත්අඩංගුවේ පසුවිය. ඔහු නිදහස් කර හමුදා ආන්ඩුවේ නායකත්වයට ගෙන එන ලදී.

මුලික කුමන්ත්‍රණ ප්‍රයත්නය අසාර්ථක වුවද, ඇලෙන්ඩේගේ සමාජ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී පක්ෂයේ දේශපාලන ප්‍රතිචාරය සහ ස්ටැලින්වාදය හා සන්ධාන ගත වූ ” ජනතා එකමුතුවේ ” දේශපාලන ප්‍රතිචාරය, වඩාත් අධිෂ්ඨානශීලී සහ වඩා හොඳින් සංවිධානාත්මක වූ උත්සාහයක් සඳහා සූදානම් වීමට මිලිටරියට ඉඩ දුන්නේය. කම්හල් වාඩිලාගැනීම් හා සමාජවාදී විප්ලවයේ තර්ජනය මතුකරමින් සිටි කම්කරු සභා මුලුමනින්ම “ජනතා එකමුතුව” විසින් නිරායුධ කර තිබුණි.

වසර 75කට පෙර: බ්‍රිතාන්‍ය ලේබර් ආන්ඩුව ලන්ඩන් තටාක වර්ජනයට පහර දෙයි

1948 ජූනි 28 දින, අගමැති ක්ලෙමන්ට් ඇට්ලිගේ බ්‍රිතාන්‍ය කම්කරු රජය දෙසතියකට පමණ පෙර ආරම්භ වූ ලන්ඩන් නැව් තටාකයේ සේවකයින්ගේ වැඩ වර්ජනයක් සම්බන්ධයෙන් ජාතික හදිසි තත්වයක් ප්‍රකාශයට පත් කළේය. එම ප්‍රකාශය, ඵලදායි ලෙස, වැඩ නැවැත්වීම නීති විරෝධී කරන ලද අතර එමඟින් වර්ජකයන්ට එරෙහිව මිලිටරිය සහ අනෙකුත් රාජ්‍ය හමුදා යෙදවීමේ විභවය  සම්පාදනය කෙරුණි. එය වැඩවර්ජන ව්‍යපාරය පැතිරීම වැළැක්වීම අරමුණු කර ගෙන තිබුණි.

සින්ක් ඔක්සයිඩ් හැසිරවීම සඳහා හිමිවන විශේෂ ප්‍රසාද දීමනාව ඉල්ලා සිටි කම්කරුවන් ගනනාවකගේ වැඩ තහනම් කිරීමෙන් පසු ලන්ඩනයේ දී වැඩවර්ජනය ආරම්භ විය. පශ්චාත් යුධ කම්කරු රෙගුලාසි යටතේ, අනතුරුදායක හා අපිරිසිදු භාණ්ඩ සංචලනය කිරීම සඳහා කම්කරුවන්ට විවිධ අමතර ගෙවීම් කිරීම සිදු විය. කෙසේ වෙතත්, මේවා බොහෝ විට කප්පාදු කර හෝ කිසිසේත් ගෙවා නොතිබුණි.

Attlee
ක්ලෙමන්ට් ඇට්ලී [ඡායාරූපය: යූසුෆ් කාර්ෂ්]

අසාධාරණ ලෙස දණ්ඩනයට ගොදුරු කිරීම් පුලුල් අතෘප්තියට ප්‍රේරකයක් විය. කම්කරු රජයේ, ජාතික නැව් තටාක කම්කරු යෝජනා ක්‍රමයට, වරායවල අනියම් ශ්‍රමය යොදා ගැනීම වැනි ඇතැම් අතිරික්තයන් සීමා කර තිබුණි. එහෙත් ස්ථාවර වැටුප් ක්‍රමයක් ස්ථාපිත කිරීමේදී එය සමහර කම්කරුවන්ගේ මිලදී ගැනීමේ ශක්තිය ඛාදනය කර තිබුණි. එහි පරමාර්ථය වූයේ, අනිවාර්ය අතිකාල වැනි දේ කිරීමට කම්කරුවන්ට බලකෙරෙන, ඉහළින් නියාමනය කරන ලද කම්කරු පද්ධතියක් ස්ථාපිත කිරීමයි.

ප්‍රවාහන සහ සාමාන්‍ය සේවක සංගමය කම්කරු ආන්ඩුව සමග හවුල්කාරිත්වයෙන් මෙම යෝජනා ක්‍රමය බලාත්මක කරන ලදී.  1948 ජූනි වැඩ නතර කිරීම ඇතුළුව ඵලදායි ලෙස එම කාලපරිච්ඡේදයේ  වැඩවර්ජන වයිල්ඩ් කැට් (wildcat) ඒවාවූ අතර, වැඩ බිම්වල සහ වෙනත් ක්‍රියාකාරී කමිටු බොහෝ  වැඩ වර්ජන වල නායකත්වය ගෙන තිබුණි.

බ්‍රිතාන්‍ය පාලක ප‍්‍රභූව නැගී එන ව්‍යාපාරයට බියෙන් හා දැඩි සතුරුකමකින් ප‍්‍රතිචාර දැක්වීය. මැන්චෙස්ටර් ගාඩියන් අදහස් දක්වමින්: “වැඩවර්ජනය ව්‍යාප්ත වී ඇති ආකාරය අනුව එය පැහැදිලිය – සතියක් ඇතුළත, ඔවුන්ගේ වෘත්තීය සමිති නිලධාරීන්ගේ සෑම අධෛර්යමත්කම හමුවේ, පිටතට ගිය සංඛ්‍යාව 1,500 සිට 15,000 දක්වා වර්ධනය වී තිබේ – යෝජනා ක්‍රමයේ සමහර කොටස් ක්‍රියාත්මක වන ආකාරය සම්බන්ධයෙන් තරමක් පුලුල්ව පැතිරුනු අතෘප්තිය පවතී.” 

ටයිම්ස් මෙම වැඩ නැවැත්වීම “විදේශ බලවේගයක ප්‍රහාරයේ තර්ජනය තරම්ම අධිෂ්ඨානශීලීව ප්‍රතිරෝධය දැක්විය යුතු අභියෝගයක්” ලෙස නම් කලේය.

ගුවන්විදුලි ඇමතුමක් දී ,  ඇට්ලී වැඩ වර්ජනය මුලුමනින්ම නීත්‍යානුකූල නොවන ලෙස හංවඩු ගසමින් මෙසේ ප්‍රකාශ කළේය: “මෙය ධනපතියන්ට හෝ හාම්පුතුන්ට එරෙහි වර්ජනයක් නොවේ. එය ඔබේ සහකරුවන්ට එරෙහි වර්ජනයකි; ගෘහණියට එරෙහිව වර්ජනයකි; ප්‍රමාණවත් තරම් දුෂ්කරතා ඇති සාමාන්‍ය ජනතාවට එරෙහිව වර්ජනයකි.” ඔහුගේ හදිසි ප්‍රකාශය සමඟ නැව් තටාකවල වැඩ සඳහා භට පිරිස් යෙදවීමත් සිදු විය. වෘත්තීය සමිති මුසාවාදයේ සහ ලේබර් ආන්ඩුවේ ආක්‍රමණශීලී ප්‍රහාරවල ප්‍රතිඵලයක් ලෙස, වැඩ නැවතුම ජූලි මස මුලදී අවසන් විය.  

දෙවන ලෝක සංග්‍රාමය අවසානයේ ටෝරිවරුන් බලයෙන් පහ කළ කම්කරු පක්ෂයට සහය දැක්වීමේ රැල්ලක් මත ඇට්ලීගේ ආන්ඩුව තේරී පත් විය. ලේබර් ආණ්ඩුව ජාතික සෞඛ්‍ය සේවය නිර්මානය කිරීම වැනි සීමිත ප්‍රතිසංස්කරන ස්ථාපිත කල අතර, මේවා ක්‍රියාත්මක වූයේ කම්කරු පන්තියේ පීඩනය යටතේ ය. එපමනක් නොව, පන්ති ප්‍රතිවිරෝධතා මැඩපැවැත්වීම සහ යුද්ධයෙන් පසු ධනේශ්වර බ්‍රිතාන්‍යයේ පුනර්ජීවනය සඳහා පදනම දැමීම ඔවුන්ගේ ඉලක්කය විය. කම්කරු පන්තියේ ප්‍රධාන අරගල සියල්ලටම නැවත නැවතත් සතුරු ප්‍රහාර එල්ල කිරීමෙන් ලේබර් ආන්ඩුවේ පන්ති ස්වභාවය නිදර්ශනය විය.

වසර 100 කට පෙර: රුහර් නිම්නයේ දුම්රිය පාලම මත බෝම්බයකින් දස දෙනෙක් මරුට

1923 ජූනි 30 වන දින, ඩුයිස්බර්ග් සිට රයින් හරහා ඩුයිස්බර්ග්-හොච්ෆෙල්ඩ් දුම්රිය පාලම මතින් ගමන් කරමින් තිබූ හමුදා දුම්රියක තිබූ කාල බෝම්බයක් පිපිරීමෙන් බෙල්ජියම් සොල්දාදුවන් අට දෙනෙකු සහ ජර්මානු සිවිල් වැසියන් දෙදෙනෙකු මිය ගියහ. තවත් සොල්දාදුවන් සහ සිවිල් වැසියන් හතළිස් දෙදෙනෙකු තුවාල ලැබූ අතර ඇතැමුන් බරපතල ලෙස තුවාල ලැබූහ. මෙම ප්‍රබල පිපිරීමෙන් එක් මැදිරියක් විනශ වී ද, අනෙක් ඒවාට ධාවන පථයට ද මෙන් දැඩිව හානි වී තිබුණි. මෙම දුම්රිය නිවාඩු ලබා ගත් සෙබළුන් ප්‍රවාහනය කරමින් තිබුණි.

බෝම්බ ප්‍රහාරයට ලක් වූ කලාපය, ජර්මනියේ කාර්මික කේන්ද්‍රස්ථානය වන රූර් නිම්නය, වානේ, ගල් අඟුරු සහ දැව ඇතුළු ජර්මනියේ කාර්මික නිෂ්පාදන වලින් යුද වන්දි ලබා ගැනීම සඳහා ජනවාරි 9 සිට ප්‍රංශ සහ බෙල්ජියම් හමුදා විසින් අල්ලාගෙන තිබුණි.

ජර්මනිය මංමුලා සහගත පාලක පන්තියක් හා අධි උද්ධමනයක් අත්විඳිමින් සිටි අතර, 1920 දී ක්‍රියාකාරී අන්ත දක්ෂිනාංශික කුමන්ත්‍රණයකට මුහුන දුන් රට සැප්තැම්බර් මාසයේදී තවත්  කුමන්ත්‍රණයකට උත්සාහ කර තිබුණි. විශාල කම්කරු පක්ෂ දෙකක් වන සමාජ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදීන් (එස්පීඩී) සහ කොමියුනිස්ට් පක්ෂය (කේපීඩී) පැවති අතර විප්ලවීය තත්වයක් මතුවෙමින් තිබුණි.

French Dragoons
එසෙන්හි මුර සංචාරයේ යෙදෙන ප්‍රංශ ඩ්‍රැගූන් භටයින් [ඡායාරූපය: Bibliothèque Nationale de France]

ජර්මානු ආන්ඩුව ප්‍රන්ස-බෙල්ජියම් ආක්‍රමණයට එරෙහිව ජනගහනයෙන් “නිෂ්ක්‍රීය ප්‍රතිරෝධයක්” ඉල්ලා සිටි නමුත් අල්ලාගැනීමට එරෙහිව හා දැවැන්ත කාර්මික සමාගම්වල හිමිකරුවන්ට මෙන්ම අන්ත දක්ෂිනාංශික ත්‍රස්තවාදී ක්‍රියාවලට එරෙහිව ප්‍රදේශයේ කම්කරුවන් විසින් දැවැන්ත වැඩ වර්ජන පැවැත්වුණි. ප්‍රංශ සහ බෙල්ජියම් හමුදා ජර්මානු ආන්ඩුවේ ඉල්ලීම පරිදි උද්ඝෝෂණ බිද දමා සිවිල් වැසියන් විශාල සංඛ්‍යාවක් මරා දමා තිබුණි. 

බෝම්බ ප්‍රහාරයට පළිගැනීමක් වශයෙන්, ප්‍රංශ සහ බෙල්ජියම් හමුදා වහාම ඩුයිස්බර්ග් වෙතින් ප්‍රාණ ඇපකරුවන් අල්ලා ගත් අතර, සියලුම ආපනශාලා, සිනමාහල් සහ කැෆේ වසා දැමූ අතර සියලුම වාහන ගමනාගමනය තහනම් කරන ලදී. වාඩිලා ගැනීමේ හමුදා ජූලි 15 දක්වා ජර්මනියේ සෙසු ප්‍රදේශවලින් මුළු රූර් නිම්නයම මුද්‍රා තැබූහ.

ඉතිහාසයේ මෙම සතිය: ජූනි 26 – ජූලි 2 Read More »

Scroll to Top