economics

President

Sri Lanka’s proposed anti-terrorism law does not meet the threshold of democratic quality, poet Ahnaf Jazeem petitions the Supreme Court 

By Sanjaya Jayasekera

This week, poet Ahnaf Jazeem, a former victim of Sri Lanka’s draconian terrorism law, filed a petition in the Supreme Court challenging the government’s proposed new Anti-Terrorism Bill. This new law is to replace the existing Prevention of Terrorism Act (PTA), which, since its enactment in 1979 by former President J.R.Jayawardena government, was extensively used by successive governments against Tamil and Muslim youth and political opponents in the North and South of the country, to kidnap, detain, torture and kill and remand for years without trial. 

Jazeem pleads from court a declaration “that the Bill in its entire content, is antidemocratic, infringes the foundational democratic fabric of the society and the democratic aspirations of the Sri Lankan people, and therefore unconstitutional, and lacks fundamental qualities required of a law for the same to be placed for approval by legislators even with a two third majority, and does not meet the threshold of democratic quality required to qualify it to be placed before the people to be approved by the People at a referendum.” The mechanism referred to here is how even “unconstitutional” laws are passed as law under the constitution of the island. Jazeem, contrary to almost all other petitioners, have refused to enforce this anti-democratic procedure. 

Ahnaf
Ahnaf Jazeem

Jazeem is the eldest son of a Muslim family of five children of a poor farmer and day-labourer, residing in Mannar, some 300Km North to the capital Colombo. He is the author of Tamil poetry anthology, Navarasam [nine moods] published in 2017. After graduation he was employed as a Tamil Language teacher.  On May 16, 2020, Jazeem was arrested by the Police Counter-Terrorism and Investigation Division (TID) allegedly on the suspicion of having “published books on and taught his students ‘extremism’ and ‘racism”. He was then wrongfully detained under the orders of ousted President Rajapaksa for thirteen months, during which period he was subjected to severe physical and mental torture including being cuffed to a table day and night continuously for five months, and forced to record a self-incriminating statement. 

Incarcerated in remand custody thereafter, Jazeem was granted bail in mid June 2021 on strict conditions. The case against him on a false charge of ‘indoctrinating’ his students under the PTA concluded with Jazeems’s acquittal in December last year, without even requiring to call proof in his defence. His freedom was secured by mass support he gathered from around the world. He is yet arbitrarily listed as a designated person, who the government believes “commit or attempt to commit, participate in or facilitate the commission of, terrorist acts”, by the Ministry of Defence. 

The petition states that it is with this personal experience of being a victim of the existing terrorism law that Jazeem is challenging the proposed law. Jazeem was prosecuted as part of the racist anti-Muslim witch-hunt of the then Sirisena-Wickremasinghe government and then of the Rajapaksa government. 

The proposed law will apply within or outside the territorial limits of Sri Lanka. The government commits to “protect other sovereign nations and their people from the scourge of acts of terrorism”, which lays down the readiness of the Sri Lankan ruling class to support imperialism and states of the type of Zionist Israel, so that any agitation by the people against such support of war by the government will be declared unlawful and as an act of “terrorism”. 

Any person, who commits any act or illegal omission specified in the law, with the intention of (a) “intimidating” the public or a section of the public; (b) wrongfully or unlawfully “compelling” the Government of Sri Lanka, or any other Government, or an international organization, to do or to abstain from doing any act; or (c) propagating war or, “violating” territorial integrity or “infringement” of sovereignty of Sri Lanka or any other sovereign country, commits the offence of “terrorism”. This definition of terrorism is overly broad and could easily be used against political dissent. 

Number of other clauses in the Bill that define offences “are overly broad, and draconian and will have ripple and chilling effect on the democratic fabric of the society and upon the democratic rights of the people of the country, especially the working people, the marginalized, ethnic minorities, the political dissidents hostile to government austerity policies and to freedom of expression and journalism,” the petition states. 

Punishments for the offences under the law reach upto twenty years of imprisonment to life sentence. 

The law also proposes unprecedented powers to the executive President and administrative officers in respect of detention, rehabilitation and laying down regulations in respect of the offences.  

Under Clause 31 (1)(b) of the Bill, a detention order sought by the Inspector General of Police (IGP) or any officer not below the rank of a Deputy Inspector General of Police authorised by the IGP could be issued by the Secretary to the Ministry of Defence. Under PTA, it is the Minister who has this power. This  removes all authority of a Magistrate to review the justification for the deprivation of liberty, and that too for a minimum period of 2 months, extendable to a maximum period of one year.

The law will alarmingly enable a police officer together with a Deputy IGP to remove a suspect from under judicially supervised custody to executive controlled custody (administrative detention), without establishing the commission of an offence, and in any event, even if an offence had been committed, by merely reporting an allegation. 

The law will legitimize an existing practice whereby persons in detention are compelled by the Attorney General (AG) to accept ‘rehabilitation’ which in effect is a form of punishment without finding of guilt. The danger is that an executive office, the AG, is empowered to compel a person into acceptance of or impose a penalty without proving guilt. The President is empowered to specify places of detention.

Under clause 79 of the Bill, the President will be empowered to designate any organization as a proscribed organization, which power could be used against opponent non-governmental organizations, trade unions, action committees, political parties,  media institutions and persons.

These egregious provisions of this law will also enable the President, after an application is made to the High Court by the AG and court stamp is obtained, to issue “restriction orders” against a person who has committed or is preparing to commit an offence stipulated in the law. The President, on the recommendation made by the IGP or the Commanders of armed forces may also designate any public place to be a “prohibited place”.

These powers will strengthen the already dictatorial powers of the president and create conditions for a police state.

President
President Ranil Wickremesinghe. (Image courtesy of island.lk)

The capitalist ruling class is amassing its armory against the working class: including the Public Security Ordinance, ICCPR Act, the colonial Penal Code, Establishment Code, Essential Public Services Act, Bureau of Rehabilitation Act and some other laws. Yesterday (24), the Parliament passed another historically unprecedented repressive law,  the Online Safety Act (OSA), to block internet freedom, social media activity and largely freedom of expression of any sort. The government is now able to declare, through a commission, what is “true” or “false” on its own and arrest, detain and prosecute anyone who states otherwise. 

President Wickremasinghe’s government is committed to implementing harsh austerity measures dictated by the International Monetary Fund (IMF) on the shoulders of the working people and the oppressed. His government is extremely discredited, and even has no popular mandate, as his predecessor was ousted by mass struggles in April-July 2022. New laws and repressive measures like “Yukthiya”, a mass intimidation campaign in the guise of “war against drugs”, yet a lighter version of the Duterte-type, are being used against striking workers, demonstrations and student protests. 

Wickremasinghe effectively declared war on the working people just as he was parachuted to the presidency in a constitutional coup through the Parliament, an institution  utterly hated by the People. The working people are faced with a social counter-revolution. Defending democratic rights and the fight against austerity need the mass mobilization of its class, around their own rank-and-file organizations, across ethnicities and trades, nationally and internationally, to usurp political power to re-arrange the society on socialist lines.

Sri Lanka’s proposed anti-terrorism law does not meet the threshold of democratic quality, poet Ahnaf Jazeem petitions the Supreme Court  Read More »

Pariscomune

සමාජවාදී සංවිධානය සහ සැලසුම් පිලිබඳ ප්‍රශ්න

නික් බීම්ස් විසිනි.

මෙහි පලවන්නේ ලෝක සමාජවාදී වෙබ් අඩවියේ 2003 ජනවාරි 20 දින පල වූ ‘Questions on socialist organisation and planning’ යන නික් බීම්ස් විසින් ලියන ලද  ලිපියේ සිංහල පරිවර්තනය යි. පරිවර්තනය සුනිල් ප්‍රනාන්දු විසිනි. ලෝක සමාජවාදී වෙබ් අඩවියේ පාඨකයෙක් අසන ලද මූලික ප්‍රශ්න කිහිපයකට එහි මාක්ස්වාදී ආර්ථික විශ්ලේෂක නික් බීම්ස් ලබා දෙන පිළිතුරකි මෙය. සමාජවාදී ආර්ථික හා සමාජ සංවිධානය පිළිබඳ මූලික ප්‍රශ්න විසඳා ගැනීමේ පිටුවහලක් වශයෙන් වැදගත් වන මෙම ලිපිය වෙත අපි අපගේ පාඨකයන්ගේ අවධානය යොමු කරමු. ⁣

2003 ජනවාරි 20

හිතවත් සර්/මැඩම්,

ඔබ පිලිතුරු දෙනු ඇතැයි මා බලාපොරොත්තු වූ ප්‍රශ්න කිහිපයක් මට තිබේ.

  • ධනපතියා ඔවුන්ගේ යටිතල පහසුකම් ස්වේච්ඡාවෙන් අත්නොහරිනු ඇත, එවිට ජනතාව එය අත්පත් කර ගැනීමට යන්නේ කෙසේද?
  • ප්‍රාදේශීය, පලාත්  සහ ජාතික මට්ටමින් කම්කරු සභා ඇති වනු ඇති බව මට වැටහේ. මෙම සභා පිහිටුවන්නේ, නායකත්වය දෙන්නේ සහ පවත්වාගෙන යන්නේ කෙසේද?
  • ජාතික මට්ටමේ සභාව ආන්ඩුව පිහිටුවනවාද? එසේ නම් තනි පුද්ගලයෙක් ආන්ඩුවට නායකත්වය දෙයිද, නැතිනම් නියෝජිත කන්ඩායමක් නායකත්වය දෙයිද?
  • ඔබ කම්කරු සභා පිහිට වූවද, නියෝජිතයින්ට තම වාසිය සඳහා කම්කරුවන් කෙරෙහි බලපෑම් කිරීමට තවමත් හැකි ද? එබැවින්, නිලධාරි තන්ත‍්‍රයක් ගොඩනැගීමට ප‍්‍රතිවිරෝධය දක්වන්නේ කෙසේද?
  • ප්‍රතිපත්ති සැකසීමේ ආදී කටයුතු සිදු කරන්නේ කවුරුන්ද, එය සිදු කරන්නේ කෙසේද සහ ඔවුන් කෙරෙහි ආසන්න අධිකාරය ඇත්තේ කාටද?
  • නීති සම්පාදනය කරන්නේ කෙසේද, එනම්, එම ක්‍රියාවලියට ජනතාව ක්‍රියාකාරීව සම්බන්ධ වන්නේ කෙසේද?
  • ජාතික සැලැස්ම සකස් කරන්නේ කවුද සහ එය සංවර්ධනය කරන්නේ කෙසේද?

මම ඔබේ පිලිතුර පිළිබඳ උනන්දුවෙන් සිටිමි.

HSB

එච්එස්බී

***

හිතවත් එච්එස්බී,

ධනපති පන්තිය ස්වේච්ඡාවෙන් දේශපාලන බලය අත් නොහරින අතර සමාජවාදය ස්ථාපිත කිරීම විප්ලවයක් හරහා සිදුවනු ඇති බව නිසැක ය. එවැනි අරගලයක් ඉදිරියට යන්නේ කෙසේද යන්න කලින් කිව නොහැක. කෙනෙකුට කිව හැකි දෙය නම්, නව රාජ්‍ය ව්‍යුහය නිසැකවම පැරනි පාලක පන්තීන්ට එරෙහි දේශපාලන අරගලය තුල ගොඩනැගුනු සංවිධාන මත පදනම් වනු ඇති බවයි.

ඓතිහාසිකව මෙම සංවිධාන කම්කරු සභාවල ස්වරූපය ගෙන ඇත. 21 වැනි සියවසේදී ඔවුන් කුමන ස්වරූපයක් ගනීවිද යන්න නිශ්චිතවම කීමට අපහසුය. 1917 රුසියානු විප්ලවයෙන් සහ 1920 ගනන්වල යුරෝපයේ කම්කරු පන්තියේ විප්ලවවාදී අරගල වලින් පසු ආර්ථික සංවිධානයේ සහ ශ්‍රම බලකායේ ව්‍යුහයේ බොහෝ වෙනස්කම් සිදුවී ඇත.

ආර්ථික හා දේශපාලන අරගල මාලාවක් තුල පැන නගින සංවිධානයේ ආකෘතින්  කල්තියා තීරනය කල නොහැකි වුවද, පසුගිය දශක කිහිපය තුල ආර්ථිකයේ සිදු වූ විශාල වෙනස්කම් සැලකිල්ලට ගෙන, ජනගහනයේ පුලුල් ස්කන්ධය ඒවාට සම්බන්ධ වනු ඇති බවට විවාදයක් නැත.  සමහරක් රැකියා ස්ථාන මත පදනම් විය හැකි අතර තවත් සමහරක් නිශ්චිත ප්‍රදේශවල මිනිසුන් සම්බන්ධ කර ගන්නා අරගල අතරතුර හෝ  විශේෂිත ප්‍රශ්න ආශ්‍රිතව මතු විය හැක.

ඔබේ ප්‍රශ්න මාලාව වෙත හැරීමට පෙර, සාමාන්‍ය කරුනක් ඉදිරිපත් කරමු. සමාජයේ සමාජවාදී පරිවර්තනයේ කේන්ද්‍රය වන්නේ, වෙන කවරදාකටත් වඩා දැන්, ජනගහනයෙන් අතිමහත් බහුතරය වන වැඩකරන ජනතාව අතට දේශපාලන හා ආර්ථික බලය නැවත පැමිනීමයි.

මාක්ස් පැහැදිලි කල පරිදි,  1871 පැරිස් කොමියුනය, “තමන්ව මර්ධනය කරන සංවිධිත බලය වෙනුවට තමන්ගේම දේශපාලන බලය සකස් කරගන්නා පොදු මහජනතාවන් විසින්ම, තමන්ව මර්දනය හා පාලනය කරන බලවේගයන් වෙනුවට තමන්ගේම සජීවී බලය ලෙස සමාජය විසින් රාජ්‍ය බලය යලි අවශෝෂනය කර ගැනීම”, සම්බන්ධ වූවක් විය (Marx, On the Paris Commune p.153). එබැවින් එය ජනතාව විසින් කරවන  ජනතාව ගේ  ආන්ඩුවක් විය. 

Pariscomune
පැරිස් කොමියුනය – 1871 මාර්තු 18 දින කොමියුනාඩ් ජාතික ආරක්ෂක බලකාය විසින් බිම හෙළන ලද බාධකයක්. (ෆොටෝ: විකිපීඩියා)

මාක්ස්ගේ මෙම විග්‍රහය අප දැනට මුහුන දෙන තත්වය සඳහා අතිමහත් වැදගත්කමක් ලබා ඇත. එදිනෙදා ජීවිතයේ අත්‍යවශ්‍ය අංගයක් ලෙස ආර්ථිකය සහ සමාජය පවත්වාගෙන යාම සඳහා ජනගහනයේ පුලුල් මහජනතාව තම දෛනික ජීවිතයේ සංඝටක කොටසක් ලෙස සක්‍රීයව සම්බන්ධ වන නව ආකාරයේ සමාජ සංවිධානයක් පිහිටුවීම යම් ආකාරයක සිහිනයක් නොව ප්‍රායෝගික අවශ්‍යතාවයක් බවට පත්ව ඇත.

21 වැනි සියවසේ මානව සමාජය, පසුගිය වසර 200 තුල නිෂ්පාදනයේ සිදු වූ දැවැන්ත වෙනස්කම්වලින් සහ එහි ප්‍රතිඵලය වූ සියල්ලෙන් වර්ධනය වන අතිශය සංකීර්න සජීවී ව්‍යුහයක් වන අතර එය වර්ධනය වූ ධනේශ්වර සමාජ සබඳතා අභිබවා ගොස් ඇත.

ඇත්ත වශයෙන්ම, ධනේශ්වර වෙලඳපොලේ තර්කනයට සමාජය තවදුරටත් යටත් කිරීම- එනම්, පුද්ගලික ලාභ රැස්කර ගැනීමේ තල්ලුව මගින්, සෞඛ්‍යය, අධ්‍යාපනය, වයස්ගත පුද්ගලයින්ගේ රැකවරනය, සම්පත් බෙදා වෙන් කිරීම, නගර සැලසුම් කිරීම, භූමිය සහ පරිසරය රැකබලා ගැනීම, සියල්ලන්ටම යහපත් ජීවන තත්වයන් සම්පාදනය කිරීම වැනි සංකීර්න ප්‍රශ්න  තීරනය කරනු ලැබීම – ගෙන ආ හැක්කේ එක් ව්‍යසනයක් පසුපස තවත් ව්‍යසනයක් පමනි. යම් ආකාරයක නිලධර යාන්ත්‍රනයක් සමාජ හා ආර්ථික සංවිධානය භාර ගන්නා, ප්‍රතිසංස්කරනය කරන ලද සුබසාධන රාජ්‍යයක් නිර්මානය කිරීමෙන්ද මෙම ගැටලු විසඳිය නොහැක.

සංවිධානයේ ආකාර සහ ඒවා අතර ඇති සම්බන්ධතා පිලිබඳ ඔබේ ප්‍රශ්නවලට කල්තියා පිලිතුරු දීමට නොහැකි බව මෙම කෙටි ප්‍රකාශය පැහැදිලි කරනු ඇතැයි මම විශ්වාස කරමි. මක්නිසාද යත්, දේශපාලන බලය‌ේ මෙම නව රෑපාකාර, සමාජය අනුගත විය යුතු, දැනටමත් සකස් කර ඇති යම් සැලැස්මකට අනුව වර්ධනය නොවනු ඇති  බැවිනි.

ඒ වෙනුවට, ඒවා මතුවනු ඇත්තේ මිලියන සංඛ්‍යාත ජනතාවක් සම්බන්ධ සමාජ හා දේශපාලන අරගලවල ප්‍රතිඵලයක් ලෙස ය. එනයින් බලන කල, 1905 රුසියාවේ විප්ලවයේ දී ප්‍රථම වරට දර්ශන පථයට ආ සෝවියට් සභා හෝ කම්කරු කවුන්සිල වර්ධනය වූයේ බෝල්ෂෙවික් පක්ෂය විසින් සකස් කරන ලද සැලැස්මකට අනුව නොව සාර්වාදී පාලනයට එරෙහි අරගලය තුල ය. පැරිස් කොමියුනයේ රහස එය, “කම්කරු පන්ති ආන්ඩුවක්, එනමි අතිරික්ත ශ්‍රමයේ වටිනාකම් ගොඩගසා ගන්නා පන්තියට එරෙහි ඒවා නිෂ්පාදනය කරන පන්තියේ අරගලයේ නිෂ්පාදිතයක්, ශ්‍රමයේ ආර්ථික විමුක්තිය ක්‍රියාවට නැගීම සඳහා අවසානයේ සොයාගත් දේශපාලන ස්වරූපයක්” බව මාක්ස් පැහැදිලි කලේය. (මාක්ස්, පැරිස් කොමියුනය පිලිබඳ, p.75).

මෙම කර්තව්‍යය ඉටු කිරීම සඳහා අවශ්‍ය දේශපාලන රූපාකාරයන් 21 වැනි සියවසේදී ධනවාදයට එරෙහි පුලුල් සමාජ අරගලයේ ගමන් මගෙහි “සොයා ගැනීමට” සිදුවනු ඇත. යම් ආකාරයක  නිශ්චිත සැලැස්මක් සැකසීමට නොහැකි වුවද, ඇතැම් පොදු මූලධර්ම ස්ථාපිත කර ඇත.

නිලධාරි තන්ත‍්‍රය ගොඩනැගීමට එරෙහි ප‍්‍රධාන ආරක්‍ෂාව වන්නේ සමාජය පවත්වාගෙන යාමට සමස්ථ ජනගහනයේ සක්‍රීය මැදිහත්වීමයි. සත්තකින්ම, ඇතැම් නියෝජිත සංවිධාන තවමත් අවශ්‍ය වනු විය හැක. එම නියෝජිතයින් ඔවුන් තෝරා පත් කර ගත් අය විසින් නැවත කැඳවීමට යටත් වන අතර ඔවුන්ගේ වැටුප් සාමාන්‍යයට වඩා වැඩි නොවනු ඇත. 

අද දියුනු සන්නිවේදන පද්ධතිවල දියුනුවත් සමඟම අඛන්ඩ පදනමක් මත ප්‍රතිපත්ති සාකච්ඡා කිරීම සම්පාදනය කිරීම හා කෙටුම්පත් කිරීම සඳහා සමස්ත ජනතාවම සම්බන්ධ කර ගැනීමට නිසැකවම හැකි වනු ඇත. වෙනත් වචන වලින් කිවහොත්, ඔබ පවසන පරිදි ප්‍රතිපත්ති සැකසීම සහ එය ක්‍රියාත්මක කිරීම “අධීක්ෂනය” (“policing”) සිදු කරනු ලබන්නේ, ඔවුන් විසින් නිර්මානය කරන ලද විවිධ සංවිධාන හරහා ක්‍රියා කරන මහජනතාව විසිනි.

ඔබ විසින් මතු කර ඇති කරුනු තවදුරටත් පැහැදිලි කර ගැනීම සඳහා රිචඩ් එන් හන්ට් (Richard N. Hunt ) ගේ අතිශය වටිනා කෘතියක ඡේදයක් උපුටා දැක්වීමට මට ඉඩ දෙන්න.

අපි කිසියම් සමාජයක් ගැන කියවද්දී එහි, ‘නගරය සහ රටෙහි එකමුතුවක්’ පැවතියේ නම්; ‘සිවිල් වගකීම් සිවිල් අයිතීන් මගින් ගම්‍ය’ වේ නම්; එහි  පරමාදර්ශී ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය, ‘සියලු පුරවැසියන් ස්වෛරී බලය වනවා පමනක් නොව ඇත්ත වශයෙන්ම පාලනය කිරිමේ නිරත විම’ අවශ්‍ය කරන්නේ නම්; මෙම ඉලක්කය, සියලුම කාර්යාල වලට  ‘සාමාන්‍යයෙන් ප්‍රවේශ විය හැකි වීම’  සහ ‘නිලතල හිමිකරුවන් නිරන්තරයෙන් වෙනස් කිරීම’ මගින් සපුරා ගත්තේ නම්; එහිදී ‘සියලු නිලධාරීන් තේරී පත් වූ’ සහ පුරවැසි ආයතනය තුල සිදුකල  හැකි උපරිම පරිමානයෙන් නිලතල දරන්නන් වෙනස් වෙමින් අලුතින් පත්වීම’ සිදුවන්නේ නම්; එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස ‘නිලධාරී ධුරාවලියක්’ නොතිබෙනා’තර, ‘සෑම නිලධාරියෙක්ම පුරවැසියෙකුට වඩා වැඩි යමෙක් නොවී, අහම්බෙන් පාහේ සීමිත කාලයක් රාජ්‍යය වෙනුවෙන් යම් විශේෂ සේවයක නිරත වූවාක් මෙන් වන’; මේ සියලු භාවිතයන් ‘පුරවැසියන්ගේ ජීවිතය සහ ස්වභාවයම වන්නාවූ දේශපාලන ජීවිතයක්’, ‘රාජ්‍යය සමඟ පුරවැසියන්ගේ අනන්‍යතාවයක්’, ‘රාජ්‍යයේ සහ සමාජයේ අනන්‍යතාවයක්’ නිර්මානය කිරීමක් – අපට මේ දේවල් කියවා බැලුවහොත්, අපට එය මාක්ස් විස්තර කල පන්ති විරහිත සමාජය බව නිසැක වනු ඇත. නමුත් ඇත්ත වශයෙන්ම එය ජර්මානු-උගත් සම්භාව්‍ය ලේඛක වික්ටර් එරන්බර්ග් විසින් ලියන ලද පෙරික්ලියානු ඇතන්ස් පිලිබඳ විස්තරයකි” (හන්ට්, මාක්ස් සහ එංගල්ස්ගේ දේශපාලන අදහස්, වෙලුම II, p. 254).

සත්තකින්ම, ග්‍රීක ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය වහල්භාවය මත රැඳී සිටි අතර, එමඟින් පුරවැසියන්ට පොදු කටයුතුවලට සහභාගී වීමට හැකි විය. පොදුවේ ගත් කල, එංගල්ස් පෙන්වා දෙන පරිදි, මානව ඉතිහාසය පුරා ශ්‍රමයේ අඩු ඵලදායිතාවයක් ඇති විට, සමාජයේ පොදු කටයුතු සොයා බලන විශේෂ පන්තියක් වර්ධනය වේ.

කෙසේ වෙතත් මේ තත්ත්වය දැන් වෙනස් වී ඇත. අද, “නූතන කර්මාන්තය විසින් අත්පත් කර ගෙන ඇති නිෂ්පාදන බලවේගවල දැවැන්ත වැඩිවීම නිසා සමාජයේ සියලුම සාමාජිකයන් අතර ව්යතිරේකයකින් තොරව ශ්‍රමය බෙදා හැරීමට හැකි වී ඇති අතර, එමගින් සෑම සාමාජිකයෙකුගේම ශ්‍රම කාලය සීමා කිරීමට කොතරම් ප්‍රමානයකට හැකි වී තිබේද යත් සියලු දෙනාටම, සමාජයේ න්‍යායික සහ ප්‍රායෝගික යන දෙඅංශයේම පොදු කටයුතුවලට සහභාගී වීමට ඇති තරමට නිදහස් කාලය තිබේ” (එංගල්ස්, ඩුරිං විරෝධය, පිටු. 217-218).

ජාතික සැලැස්මක් සංවර්ධනය කිරීම සම්බන්ධයෙන් ඔබේ ප්‍රශ්නය පිලිබඳව එක් කරුනක්: සමාජවාදී සමාජය තමන්ගේම ජාතික සැලැස්මක් ඇති ජාතීන් මාලාවක් ලෙස සංකල්පනය කිරීම වැරදියි. ඊට පටහැනිව, සමාජවාදී සමාජය මතුවනු ඇත්තේ, ගෝලීය ධනවාදයට එරෙහි අරගලය ක්‍රියාත්මක කිරීම සඳහා ගෝලීය සංවිධානයේ නව ආකාර වර්ධනය කිරීමට සිදුවනනු ඇති කම්කරු පන්තියේ ජාත්‍යන්තර අරගලයක ප්‍රතිඵලයක් ලෙස ය. එපමනක් නොව, ගෝලීයකරනය වූ නිෂ්පාදනයේ වර්ධනය, ජාත්‍යන්තර ශ්‍රම විභජනයේ ඉහල වර්ධනය සහ සමස්ත ගැටලු රාශියකට මුහුන දීගත  නොහැකි වීම – දෙකක් පමනක් සඳහන් කරන්නේ නම්, පරිසරය පාලනය කිරීම, රෝග වලට එරෙහිව සටන් කිරීම යනාදිය – යන්නෙන් අදහස් වන්නේ සැලසුම් කිරීම (planning) ගෝලීය පරිමානයෙන් ද සිදු කිරීමට සිදුවන බවය.

ඔබේම විශ්වාසි, 

නික් බීම්ස්

සමාජවාදී සංවිධානය සහ සැලසුම් පිලිබඳ ප්‍රශ්න Read More »

Gaza

The working class, the fight against capitalist barbarism, and the building of the World Party of Socialist Revolution

Statement of the WSWS International Editorial Board

We post below the First Part of the Statement of the World Socialist Web Site International Editorial Board, published in WSWS.org on January 03, 2024. The statement contains four parts. Please access here Part Two, Part Three and Part Four. We, theSocialist.LK endorse this statement in its entirety and invite our readers to carefully peruse it and grasp it for actions ahead.

Gaza
A bulldozer unloads the bodies of Palestinians killed by Israel in a mass grave in Rafah, Gaza Strip, Tuesday, Dec. 26, 2023. [AP Photo/Fatima Shbair]

1. New Year 2024 begins under conditions of escalating international crisis. At the dawn of the millennium, there were rosy predictions that world capitalism, under the benevolent and “unipolar” rule of the United States, was entering a new epoch of universal peace and prosperity. With the dissolution of the Soviet Union, the demons of the “short twentieth century”—above all, the specters of Marxism and socialist revolution—had been buried for once and for all. Wall Street cried out to the world: “My name is Capitalism, King of Kings. Look on my works ye Mighty and despair!” But it has taken less than a quarter-century to dissolve that arrogant boast into a colossal wreck. The new century of triumphant capitalism has proven to be the shortest of all. The fundamental contradictions of the world capitalist system that produced the wars and revolutions of the twentieth century have not been resolved and remain the driving forces of the intensifying economic, social and political upheavals that are sweeping across the globe.

2. The horrors produced by the cataclysms of the past century are being reenacted. Genocide is being openly adopted as an instrument of state policy. The attempt by the Israeli regime to exterminate the Palestinian people in Gaza proceeds with the open endorsement of the United States and its imperialist allies, which have repeatedly proclaimed their opposition to a cease-fire. A densely populated urban area is being subjected to a merciless bombardment that has killed more than 25,000 people, mostly women and children, within the first 10 weeks of the war.

3. The fascist prime minister of Israel, Benjamin Netanyahu, declared in his New Year’s message that the onslaught will continue throughout 2024. Israel could not continue the war another week, let alone a year, without the unlimited financial and military support of the United States and its NATO co-criminals. The US president, secretary of state, countless other high government officials and top Pentagon personnel shuttle back and forth between Washington and Tel Aviv, overseeing the Israeli operations and participating in the selection of bombing targets. It is an open secret that US and NATO personnel are directly involved in murderous actions on the ground within Gaza.

4. The sanctioning of and participation in genocide represent more than the imperialist powers’ usual violations of their invocations of human rights. The Gaza genocide confirms, on a higher level, a tendency first noted by Lenin in the midst of World War I, more than a century ago. He wrote in 1916 that “the difference between the democratic-republican and the reactionary-monarchist imperialist bourgeoisie is obliterated because they are both rotting alive…” Substitute the term “fascist” for “reactionary-monarchist” and Lenin’s analysis is entirely valid as a description of present-day imperialist regimes.

5. The Gaza genocide is not a unique episode, best understood as a product of exceptional circumstances related to the Israel-Palestinian conflict and the inherently reactionary character of the Zionist project and its racialist and xenophobic-nationalist ideology. The latter elements play, of course, a significant role in the actions of the Israeli regime. But the unrestrained ferocity of the present war, carried out with the full support of its imperialist paymasters and weapons suppliers, can be understood and explained only in the context of the breakdown of the world imperialist and nation-state system.

6. The fundamental “error” of the strategists of American imperialism in the aftermath of the dissolution of the Soviet Union was that the event was explained in purely ideological terms, that is, as the triumph of capitalist “free enterprise” over socialist “dictatorship.” But this explanation, based on the false identification of Stalinism with socialism, concealed the real cause of the breakdown of the Soviet Union and its implications for the future development of American and world imperialism.

7. Notwithstanding its tragic consequences, the dissolution of the USSR confirmed the essential Marxist-Trotskyist critique of the Stalinist policy of “socialism in one country.” The reactionary nationalist utopia of an isolated socialist state fell victim, as Trotsky had predicted, to the reality of world economy.

8. The end of the USSR provided the United States a short-term advantage over its rivals, which its propagandists dubbed the “unipolar moment.” But the fundamental contradiction that led to the two world wars of the twentieth century—the conflict between the objective reality of a highly integrated world economy and the persistence of the obsolete nation-state system—had not been resolved by the demise of the USSR and its satellite regimes in Eastern Europe.

9. The United States sought to exploit its geopolitical advantage to achieve a level of global domination that had been denied to it in the aftermath of World War II as a consequence of the decisive role played by the Soviet Union in the defeat of Nazi Germany and the post-World War II wave of anti-colonial mass movements. Washington convinced itself that it could finally reorganize the world economy under its control through its military power. US imperialism’s favorite pundit, Thomas Friedman of the New York Times, proclaimed in 1999 that “the hidden fist that keeps the world safe for Silicon Valley’s technologies is called the United States Army, Air Force, Navy and Marine Corps…”[1]

10. The endless series of wars launched by the United States—in the Balkans, the Middle East and Central Asia—was a desperate attempt to maintain its dominant position, despite its overall economic decline. The International Committee explained the motivation for the 2003 invasion of Iraq and foresaw the failure of its underlying hegemonic project:

The launching of an aggressive war against Iraq represents a final, climactic attempt to resolve, on the basis of imperialism, the world historic problem of the contradiction between the global character of the productive forces and the archaic nation-state system. America proposes to overcome the problem by establishing itself as the super nation-state, functioning as the ultimate arbiter of the world’s fate—deciding how the resources of the world will be allocated, after it has grabbed for itself the lion’s share. But this sort of imperialist solution to the underlying contradictions of world capitalism, which was utterly reactionary in 1914, has not improved with age. Indeed, the sheer scale of world economic development in the course of the twentieth century endows such an imperialist project with an element of madness. Any attempt to establish the supremacy of a single national state is incompatible with the extraordinary level of international economic integration. The profoundly reactionary character of such a project is expressed in the barbaric methods that are required for its realization.[2]

11. The Gaza genocide epitomizes the “barbaric methods” arising from the increasingly desperate and beleaguered effort of the United States and its NATO allies to sustain their dominant position in the face of the challenge posed to their hegemony by China and recalcitrant national states whose interests conflict with Washington’s “rules-based” imperialist order. The slaughter of the Palestinians is unfolding in the midst of the bloody US-NATO proxy war against Russia, which has cost since its outbreak in February 2022 approximately a half-million Ukrainian and, at least, 100,000 Russian lives.

12. As the war in Gaza has normalized genocide as an acceptable instrument of imperialist policy, the relentless escalation of the US-NATO war against Russia has been accompanied by the de facto acceptance of a high level of possibility, even probability, that the conflict may lead to the use of tactical and strategic nuclear weapons. The Biden administration regularly sanctions and directs military attacks on Russian assets and territory that would have been ruled out during the Cold War as inciting nuclear retaliation. Repeatedly crossing “red lines,” the Biden administration and its allied NATO governments have asserted that their conduct of military operations will not be constrained by the threat of nuclear war.

13. Despite bleeding Ukraine white, US-NATO imperialism has failed thus far to achieve victory on the battlefield. Its much vaunted “spring offensive” in mid-2023 ended in a debacle. In the final days of 2023, the Ukrainian regime carried out a significant escalation of the war by launching a missile attack on Russian soil, killing at least 22 people in the city of Belgorod. Russia has responded with a new wave of missile attacks on Ukraine, which the Biden administration is exploiting to press its demands for continued unlimited funding of the proxy war.

14. In the final analysis, the US-NATO instigation of the proxy war in Ukraine marks nothing less than preparation for a US war against China, transforming every part of the world into a specific sphere of operations. Nearly 20 years ago, in 2006, the International Committee posed a series of questions related to the global policies of the United States, among which were the following:

Will the United States be prepared to retreat from its hegemonic aspirations and accept a more egalitarian distribution of global power among states? Will it be prepared to yield ground, on the basis of compromise and concessions, to economic and potential military competitors, whether in Europe or in Asia? Will the United States graciously and peacefully accommodate the rising influence of China?[3]

Responding to these questions, the ICFI replied that those who would answer in the affirmative “are placing heavy bets against the lessons of history.”

15. Today, the answers to these questions are not of a speculative character. War between the United States and China is viewed not as a possibility, but as an inevitability. This consensus within Washington’s foreign policy establishment is summed up in an essay published in the new January-February 2024 issue of Foreign Affairs. It is ominously titled, “The Big One: Preparing for a Long War With China.” Its author is Andrew J. Krepinevich, Jr., a senior fellow at the Hudson Institute, a leading imperialist think tank.

16. The essay assumes that the United States and China will go to war. It is a fact taken for granted, about which one should not waste time debating. The real questions relate to how and where the war will start—in the Taiwan Strait, the Korean Peninsula, along the Sino-Indian border, or in South Asia—and whether the war will go nuclear. Krepinevich states:

Once a war has broken out, both China and the United States would have to confront the dangers posed by their nuclear arsenals. As in peacetime, the two sides would retain a strong interest in avoiding catastrophic escalation. Even so, in the heat of war, such a possibility cannot be eliminated. Both would confront the challenge of finding the sweet spot in which they could employ the force to gain an advantage without causing total war. Consequently, leaders of both great powers would need to exercise a high degree of self-control.

To keep the war limited, both Washington and Beijing would need to recognize each other’s redlines—specific actions viewed as escalatory and that could trigger counterescalations.[4]

17. It is nothing less than delusional to stake one’s hope for an avoidance of nuclear Armageddon on the ability to limit escalation in the midst of an existential conflict upon which the fates of the combatants depend. In any case, the US-NATO proxy war against Russia has already established that US imperialism will not be deterred by the threat of nuclear retaliation and will cross all and every “red line” in order to achieve its objectives.

18. Krepinevich acknowledges that the inevitable US-China war, even without the use of nuclear weapons, will have catastrophic consequences for all of humanity. He writes:

Even if the two sides avoided nuclear catastrophe, and even if the homelands of the United States and its major coalition partners were left partially untouched, the scale and scope of destruction would likely far exceed anything the American people and those of its allies have experienced.[5]

19. The conclusion drawn by Krepinevich is not that the military cataclysm must be prevented at all costs, but that the United States-led coalition’s “ability to sustain popular support for the war effort, along with a willingness to sacrifice, would be crucial to its success.”[6]

20. This nightmarish imperialist scenario of inevitable war must be opposed by the American and international working class. Workers in the imperialist centers of North America, Europe, Asia and Australia and New Zealand have absolutely no interest in defending the global geopolitical and economic interests of their power-mad financial-corporate imperialist ruling class. Nor should the workers of Russia, China and other major capitalist regional powers—Brazil, Argentina, Egypt, the Gulf States, Turkey, Nigeria, South Africa, India, Indonesia, to name only the most significant—attribute any progressive character to the reactionary efforts to reorganize world geopolitics on the basis of the utopian perspective of multi-polarity.

21. The fact that US imperialism instigated the Russia-Ukraine war does not justify, from the standpoint of the interests of the Russian and international working class, the decision of the Putin government to invade Ukraine. The Putin government’s response to the provocations of American and European imperialism was determined not by abstractly defined considerations of “national defense,” but by the class interests of the parasitical oligarchic-capitalist ruling class that emerged from the breakup of the Soviet Union and the privatization and outright theft of its nationalized assets.

22. In the years preceding the dissolution of the USSR, the political conflict within the ruling bureaucratic apparatus developed along national and ethnic lines. This reactionary tendency had been prepared and facilitated by Stalin’s repudiation of proletarian internationalism and the promotion of Russian nationalism under the cover of a chauvinistic Soviet patriotism. In the aftermath of the breakup of the Soviet Union, the already existing conflicts between nationalistic bureaucratic cliques—of which the Russian and Ukrainian were the most powerful—evolved rapidly into an open struggle for raw materials, markets, and territorial advantages between the new national capitalist ruling elites. In October 1991, less than three months before the dissolution of the Soviet Union, the International Committee warned:

In the republics, the nationalists proclaim that the solution to all problems lies in the creation of new “independent” states. Allow us to ask, independent of whom? Declaring “independence” from Moscow, the nationalists can do nothing more than place all the vital decisions relating to the future of their new states in the hands of Germany, Britain, France, Japan and the United States.[7]

23. The ongoing war is a vindication of the warning made 30 years ago by the International Committee. The struggle against the US-NATO war must be conducted not by adapting to the Putin regime, but in implacable opposition to its reactionary nationalist-capitalist agenda. The anti-war policy of Russian and Ukrainian workers must be based on the unity of all sections of the working class of the former Soviet Union against the new capitalist elites. The internationalist policy upheld by Lenin and the Bolsheviks during World War I, of intransigent opposition to the defense of their national capitalist state, must be adopted by the workers of present-day Russia (against the Putin regime) and Ukraine (against the Zelinsky regime).

24. The same fundamental principles of socialist internationalism determine the attitude of the International Committee toward the conflict between US imperialism and China. The United States strives to limit China’s economic development, restrict its access to critical resources and technologies, and block the expansion of its global influence. China attempts to counter the relentless pressure exerted by American imperialism through the restructuring of the prevailing geopolitical and economic institutions in which the US dollar functions as the pillar of world trade and financial transactions. But this policy, notwithstanding China’s attempts to endow it with a progressive and even altruistic veneer (e.g., through the promotion of the “Belt and Road Initiative”), unfolds on a capitalist basis and aims at nothing more than the reorganization of the existing global balance of power.

25. The outbreak of war cannot be averted by counterposing to the hegemony of American imperialism a new multi-polar coalition of capitalist states. The struggle against imperialist war cannot be achieved through a restructuring of the nation-state system, but only on the basis of its destruction. As Rosa Luxemburg insisted on the eve of World War I, the working class “must draw the conclusion that imperialism, war, plundering countries, haggling over peoples, breaking the law, and the policy of violence can only be fought against by fighting capitalism, by setting social revolution against global genocide.”[8]

[1] Thomas L. Friedman, “A Manifesto for the Fast World,” New York Times Magazine, March 28, 1999

[2] A Quarter Century of War: The U.S. Drive for Global Hegemony 1990-2016, by David North (Mehring Books: Oak Park, MI), p. 277

[3] Ibid, pp. 368-69

[4] Foreign Affairs, January-February 2024, pp. 111-12

[5] Ibid, p. 117

[6] Ibid, p. 118

[7] “After the August Putsch: Soviet Union at the Crossroads,” by David North, in The Fourth International, Volume 19, No. 1, Fall-Winter 1992, p. 110.

[8] “Petty-Bourgeois or Proletarian World Policy?” in Discovering Imperialism: Social Democracy to World War I, translated and edited by Richard B. Day and Daniel Gaido (Chicago: Haymarket Books, 2012), p. 470

The working class, the fight against capitalist barbarism, and the building of the World Party of Socialist Revolution Read More »

Wb

අඩු ආදායම්ලාභී ජාතීන් නය ආපසු ගෙවීම් පිළිබඳ වාර්තාවක් තබයි

නික් බීම්ස් විසිනි.

මෙහි පලවන්නේ ලෝක සමාජවාදී වෙබ් අඩවියේ 2023 දෙසැම්බර් 18 දින පල වූ “Record high for debt repayments by low-income nations” යන නික් බීම්ස්  විසින් ලියන ලද ලිපියේ සිංහල පරිවර්තනයයි. පරිවර්තනය සුනිල් ‍ප්‍රනාන්දු  විසිනි.

දහස් ගනනක් මරා දමමින්, පාසල්, රෝහල් සහ සරනාගත මධ්‍යස්ථාන විනාශ කරමින්, ජීවිතයට අවශ්‍ය පහසුකම් සහ සම්පත් කුඩුපට්ටම් කරමින්, සාගින්නෙන් හා ලෙඩ රෝගවලට තුඩු දෙමින්, දිනපතා බෝම්බ වරුසාව ඇදහැලෙන ගාසා තීරයේ ජන සංහාරය, ලෝක ජනතාවටද ජීවිතයටමද එරෙහි ධනේශ්වර අධිරාජ්‍යවාදී ප්‍රචන්ඩත්වයේ අතිශය භයානක ආකාරය පමනි. 

මෙවැනිම  තව එකක්  නම්, නය සහ පොලී ආපසු ගෙවීම හරහා ඊනියා අඩු සහ මධ්‍යම ආදායම් ලබන රටවල බිලියන සංඛ්‍යාත මිනිසුන්ගේ ජීවන රුධිරය උරා බොන ගෝලීය මූල්‍ය පද්ධතිය විසින් පනවා ඇති විනාශකාරී පීඩනය සහ ප්‍රචන්ඩත්වයයි.

ගෝලීය ධනේශ්වර මූල්‍ය පද්ධතියේ නිර්දය මෙහෙයුම් හරහා දිනකට ඩොලර් මිලියන සිය ගනනක් දක්වා මෙම ධනය ඉවතට ඇද ගැන්ම බාධාවකින් තොරව, ස්වයංක්‍රීයව සිදු වේ. පසුගිය සතියේ ලෝක බැංකුව විසින් නිකුත් කරන ලද වාර්ෂික ජාත්‍යන්තර නය වාර්තාවෙන් මෙහි පරිමාව අනාවරනය විය.

සෞඛ්‍ය, අධ්‍යාපනය සහ දේශගුනික විපර්යාසවල බලපෑම්වලට එරෙහිව සටන් කිරීම වැනි තීරනාත්මක අනෙකුත් සමාජ අවශ්‍යතාවලින් සම්පත් ඉවතට ඇද ගැනීම මගින්, සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවල් ඔවුන්ගේ රාජ්‍ය නය ගෙවීමට ඩොලර් බිලියන 443.5 ක් – ඩොලර් ට්‍රිලියන භාගයක් පමන- වියදම් කල බව එය සොයා ගත්තේය .

පෙර වසරට වඩා සියයට 5 කින් ඉහල ගිය සහ 2023-2024 දී සියයට 10 කින් වැඩි විය හැකි මෙම ගෙවීම්, වාර්තාගත ඉහලම අගයන් වේ.

කෙසේ වෙතත්, දුප්පත්ම රටවල් 75 සඳහා තත්වය වඩාත් දරුනු ය. ඔවුන්ගේ බාහිර නය සේවා ගෙවීම් 2022 දී වාර්තාගත ඩොලර් බිලියන 88.9 දක්වා ලඟා වූ අතර ලෝක බැංකුව විසින් 2023-2024 ට වඩා සියයට 40 කින් ඉහල යනු ඇතැයි පුරෝකථනය කර ඇත. ඔවුන්ගේ පොලී ගෙවීම් පමනක් 2012 සිට ඩොලර් බිලියන 23.6 දක්වා හතර ගුනයකින් වැඩි වී ඇත.

Wb
ලෝක බැංකුවේ ප්‍රධාන ආර්ථික විද්‍යාඥ සහ උප සභාපති ඉන්ඩර්මිට් ගිල් [ඡායාරූපය: ලෝක බැංකුව]

ලෝක බැංකුවේ ප්‍රධාන ආර්ථික විද්‍යාඥ සහ උප සභාපති ඉන්ඩමිට් ගිල් (Indermit Gill) පැවසුවේ “වාර්තාගත නය මට්ටම් සහ ඉහල පොලී අනුපාත බොහෝ රටවල් අර්බුද කරා මාවතේ තබා ඇත.”

සංඛ්‍යාලේඛන පෙන්වා දෙන්නේ මෙය අවතක්සේරුවක් වැනි  දෙයක් බවයි. බොහෝ රටවල් සහ ඔවුන්ගේ ජනගහනයන් සිටින්නේ අර්බුදයට කරා යන මාවතක නොවේ. ඔවුන් සිටින්නේ දිනෙන් දින නරක අතට හැරෙන එවන්නක් මතය.

“පොලී අනුපාත ඉහල මට්ටමක පවතින සෑම කාර්තුවකදීම දියුනු වෙමින් පවතින රටවල් පීඩාවට පත්වන අතර ඔවුන්ගේ රාජ්‍ය නය, සේවා කිරීම (ගෙවීම) හෝ මහජන සෞඛ්‍ය, අධ්‍යාපනය සහ යටිතල පහසුකම් සඳහා ආයෝජනය කිරීම අතර  තේරීමකට මුහුන දෙයි ” ගිල් පැවසීය.

මෙම තත්ත්වය සදහා කඩිනම් පියවර ගත යුතු බව ඔහු පැවසීය. නමුත් ලෝක බැංකුව වැනි ගෝලීය ධනවාදයේ ආයතන පුරා සිටින ගිල් සහ අනෙකුත් නිලධාරීන් හොඳින් දන්නා පරිදි මෙය සිදු නොවනු ඇත. අර්බුදය වසර ගනනාවක් තිස්සේ ගොඩනැගෙමින් පැවති අතර ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදල සහ ලෝක බැංකුව මෙන්ම ඔක්ස්ෆෑම් වැනි ආධාර ආයතන විසින්ද නිකුත් කල  ගනන් කල නොහැකි තරමේ වාර්තා වන් සදහා  විෂය වී ඇති මුත් එයට එරෙහි වීම සදහා  කිසිවක් සිදු කර නොමැත.

ලෝකයේ ප්‍රධාන මහ බැංකු විසින් පොලී අනුපාත ඉහල දැමීමේ මුලුමනින්ම පුරෝකථනය කල හැකි බලපෑම් හේතුවෙන් නය තත්වය පසුගිය වසර දෙක තුල කැපී පෙනෙන ලෙස නරක අතට හැරී ඇත. පසුගිය වසර තුන තුල සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවල් 10 ක ස්වෛරී පැහැර හැරීම්   (රාජ්‍ය නය ගෙවීම පැහර හැරීම්) 18 ක් සිදුවී ඇත. මෙය පසුගිය දශක දෙක තුල වාර්තා වූ සංඛ්‍යාවට වඩා වැඩි ය.

ඒ සමගම පෞද්ගලික මූල්‍ය ප්‍රවාහය සිඳී ගොස් ඇත. ගිල් සඳහන් කල පරිදි, 2022 දී පොලී අනුපාත ඉහල යාමට පටන් ගත් විට, පුද්ගලික නය හිමියන් වඩා ලාභ ජනක ආයෝජන පසුපස හඹා ගිය අතර  එහි ප්‍රතිඵලය සමඟ ඔවුන් නව නය ලබා දුන් ප්‍රමානයට වඩා ඩොලර් බිලියන 185 ක මූලික නය මුදල්  ආපසු ගෙවීමක් ලබා ගත්හ.

“අද, සෑම සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවල් හතරෙන් එකක්ම ඵලදායී ලෙස ඉහල මිල හේතුවෙන් ජාත්‍යන්තර ප්‍රාග්ධන වෙලඳපොලෙන් ඉවතට  තල්ලුවී ඇත” ගිල් පැවසීය. දුප්පත්ම රටවල සම්බන්ධයෙන් ගත් කල “නය, පක්ෂාඝාතක බරක් බවට පත්ව ඇත.”

සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවල අර්බුදය ඉහල පොලී අනුපාතවල ප්‍රතිඵලයක් පමනක් නොව, කෝවිඩ් වලට ප්‍රතිචාර වශයෙන් ප්‍රධාන අධිරාජ්‍යවාදී බලවතුන්ගේ “එය (සමාජය) කඩාබිඳ ගෙන  ගියදෙන්” ( “let it rip” ) ප්‍රතිපත්තිය මගින් උග්‍ර කර ඇත. 2022 ඔක්තෝම්බර් මාසයේදී නිකුත් කරන ලද වාර්තාවක, ඔක්ස්ෆෑම් විසින් සොයාගනු ලැබුවේ “සියවසක කාලය  තුල දරුනුතම සෞඛ්‍ය අර්බුදය තිබියදීත්, අඩු සහ පහල මධ්‍යම ආදායම් ලබන රටවලින් අඩක් ඔවුන්ගේ අයවැයේ සෞඛ්‍ය වියදම්වල කොටස කපා හරින ලද ” බවයි.

සියලුම රටවලින් අඩක් පමන “සමාජ ආරක්‍ෂාව” සඳහා යන කොටස කපා හරින ලද අතර සියයට 70 ක් අධ්‍යාපනයට යන කොටස කපා දැමූහ.

“කොවිඩ්-19 විසින් නිර්මානය කරන ලද අසමානතාවයේ  පුපුරා යෑමට එරෙහිව පියවර ගැනීමට බොහෝ රජයන් සම්පූර්නයෙන්ම අසමත් වූ බව අපගේ දර්ශකය පෙන්නුම් කරයි. මහජන සේවාවන් මිනිසුන්ට වඩාත්ම අවශ්‍ය වූ කල ඔවුන්  ඒවා ඉරා දැමූ අතර ඒ වෙනුවට වාර්තාගත ලාභ ලබා ගැනීම සඳහා ප්‍රකෝටිපතියන් සහ විශාල සමාගම් කොක්කෙන් ඉවත් කර තැබූහ.”

ධනේශ්වර ක‍්‍රමයේ රාමුව තුලින් කිසිඳු විසඳුම් මගක් සොයා ගැනීමට නොහැකි වන්නේ කෙසේදැයි අර්බුදය විමසා බැලීමෙන් හෙලිවේ. ඇත්ත වශයෙන්ම, එසේ කිරීමට උත්සාහ කිරීම වඩාත් නරක තත්ත්වයන් ඇති කරයි.

නිදසුනක් වශයෙන්, ගාඩියන් ආර්ථික වාර්තාකරු ලැරී එලියට් සඳහන් කල පරිදි, අඩුම ආදායම් ලබන රටවල් බොහොමයක් අමතර බරකට මුහුන දී සිටිති. ඒ ඔවුන් “2020 දී කොවිඩ්-19 වසංගතයේ උච්චතම අවස්ථාවේදී ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද G20 හි නය සේවා අත්හිටුවීමේ  ආරම්භකත්වය (Debt Service Suspension Initiative) යටතේ නය-සේවා අත්හිටුවීමේ වරප්‍රසාදය සඳහා ඔවුන්ට දැරීමට සිදුවුනු සමුච්චිත මූලික, පොලී සහ ගාස්තුවලට මුහුන දීමයි.”

තවත් උදාහරනයක් නම් ධනේශ්වර ආර්ථික විද්‍යාඥයන් විසින් වසර කිහිපයකට පෙර ඉදිරිපත් කරන ලද සැලැස්මේ ඉරනමයි. 1980 ගනන්වල සහ 1990 ගනන්වල එතරම් විනාශකාරී බලපෑමක් ඇති කල විදේශ නය මත යැපීම සඳහා විසඳුමක් ඇති බව ඔවුහු කියා සිටියහ. එහි අදහස වූයේ රටවල් තම දේශීය මුදල්වලින් නය ගත යුතු බවයි.

වෝල් ස්ට්‍රීට් ජර්නලයේ මෑත ලිපියක එහි ප්‍රතිඵල කිහිපයක් විස්තර කර ඇත. “දේශීය මුදල් නය, දැන් බොහෝ සංවර්ධනය වෙමින් පවතින රටවල ශේෂ පත්‍රවල විශාලතම ඉවතට ගලායාම” බව එය සඳහන් කලේය.

පසුගිය වසරේ රාජපක්ෂ ආන්ඩුව බිඳ වැටෙන විට, ශ්‍රී ලංකාව සිය ආදායමෙන් සියයට 40කට ආසන්න ප්‍රමානයක් දේශීය මුදල් නය සඳහා පොලී ගෙවීම සඳහා වැය කරමින් සිටියේය.

2022 දී, ඝානා රජය විසින් නිකුත් කරන ලද තුන් මස් භාන්ඩාගාර බිල්පත් සඳහා පොලී අනුපාතිකය  සියයට 36 දක්වා ඉහල ගිය බැවින්, ඝානාව එහි ආදායමෙන් තුනෙන් එකක් දේශීය නය සඳහා වැය කලේය. දේශීය නය සඳහා වූ පොලී ගෙවීම් සෞඛ්‍ය හා අධ්‍යාපනය සඳහා වියදම් කල මුලු  ප්‍රමානයට වඩා වැඩි ය.

පකිස්ථානයේ, දේශීය මුදල් නය මත ගෙවීම් මේ වසරේ රජයේ ආදායමෙන් අඩකට වඩා වැඩි වනු ඇතැයි අපේක්ෂා කෙරේ.

 ගාසා තීරයේ ජනතාව මත එල්ල කරන සමූල ජන ඝාතක ම්ලේච්ඡත්වය, ධනේශ්වර පර්යාය “දෙපා මතම කුනුවීමේ” ප්‍රතිඵලය බව ලෝක සමාජවාදී වෙබ් අඩවිය පැහැදිලි කර ඇත. මූල්‍ය පද්ධතිය නිර්දයව, පසුතැවිලි විරහිතව තලා අඹරාගන පෙරට ඇදීම හරහා බිලියන සංඛ්‍යාත ජනතාවක් මත ඇති කරන සමාජ හා ආර්ථික විනාශය ගැන ද එයම කිව හැකිය.

මෙම සමාජ ක්‍රමයේ මරනාන්තික වේදනාවෙන් නැගෙන දුර්ගන්ධය කෙතරම් ප්‍රබලද යත්, 20 වැනි සියවසේ මුල් භාගයේ දී පුපුරා ගිය භීෂනය  පාලනය කල හැකිය යන  මිත්‍යාව නිර්මානය කිරීම සඳහා දෙවන ලෝක යුද්ධයෙන් පසු පිහිටුවන ලද ආයතනවල සමහර ඉහල ස්ථානගත පුද්ගලයින්ගේ නාස්පුඩු තුලට එය හමන්නට පටන් ගන ඇත.

පසුගිය ගිම්හානයේදී, පැරිසියේ පැවති දේශනයකදී, එක්සත් ජාතීන්ගේ ලේකම් ඇන්ටෝනියෝ ගුටරෙස්, “ගෝලීය මූල්‍ය ව්‍යූහය යල් පැන ගිය, අක්‍රිය හා අයුක්ති සහගත” බවත්, “සාගින්න සහ දරිද්‍රතාවය පිලිබඳ මූලිකම ඉලක්ක පවා දශක ගනනාවක ප්‍රගතියෙන් පසු ආපසු හැරවී ඇති බවත් ප්‍රකාශ කලේය.”

එහෙත් ක්‍රියාවට නැංවෙන තුරු බලා සිටින විසඳුමක් ධනවාදයට නැත. පසුගිය කාලපරිච්ඡේදයේ ඇති වූ සාපේක්ෂ ප්‍රගතිය ගෙවී ගිය යුගයක ප්‍රතිඵලයකි.

ධනේශ්වර අධිරාජ්‍යවාදය දැන් එහි අත්‍යාවශ්‍ය ලක්ෂන තත්‍ය කාලීන (real time) හෙලි කරමින් සිටී. එය ප්‍රතිසංස්කරනය කල නොහැක. දියුනු ධනේශ්වර රටවල කම්කරු පන්තියේ සහ දරිද්‍රතාවයෙන් පෙලෙන ජාතීන් තුල මිලියන සංඛ්‍යාත මහජනතාවගේ ඒකාබද්ධ අරගලය මගින් පෙරලා දැමිය යුතුය.

අඩු ආදායම්ලාභී ජාතීන් නය ආපසු ගෙවීම් පිළිබඳ වාර්තාවක් තබයි Read More »

BUDGET

වික්‍රමසිංහ අයිඑම්ෆ් සැලසුම් ක්‍රියාවට දමන මහජන විරෝධී අයවැයක් ඉදිරිපත් කරයි

එල්.පී. උදයප්‍රේම විසිනි.

අයිඑම්ෆ් උපදෙස් උඩ සැකසූ, රාජ්‍ය ආයතන පුද්ගලිකරනය හා මහජනයා මත බදු බර පැටවීම මුල් කර ගත් 2024 අයවැයක් ජනාධිපති හා මුදල් අමාත්‍ය රනිල් වික්‍රමසිංහ නොවැම්බර් 13දා පාර්ලිමේන්තුවට ඉදිරිපත් කලේ ය. ඒය විවෘතවම වැඩ කරන ජනයාට එරෙහි ව පන්ති යුද්ධය තීව්‍ර කිරීම සංඥා කොට ඇත.

මෘග ප්‍රහාරයක් සුදානම් කෙරෙන මේ අයවැයට ධනපති පක්ෂ, මාධ්‍ය හා  විපක්ෂයේ නියෝජිතයින්ගේ  සහයෝගය  නොමසුරුව පල කොට ඇත. ඔවුන්ට අනුව මේ අයවැය “සුබවාදී “, “දැඩි මුල්‍ය විනයක් ඇති ” හා “හොද නරක එක් වූ අයවැයක්” පමණක්  නොව “දුප්පතුන්ගේ අයවැයක් ” පවා ද වේ. ජාතික ජන බලවේගයට අනුව එය “මැතිවරන අයවැයකි”. 

BUDGET
ජනාධිපති වික්‍රමසිංහ 2024 අයවැය ඉදිරිපත් කරමින්

මේ සියලුම කොටස් අයවැය ගැන කරන  ඊනීයා විවේචන වර්තමාන  ධනපති ආන්ඩුව  මුහුන දී සිටින ආර්ථික අර්බුදය වසන් කර , එසේත් නැත්නම්, නො සලකා හැර, තිබේ. ඇත්තෙන් ම, අර්බුදයේ කොටස්ක‍රුවන් වන ඔවුහු සැබෑ අර්බුදය මහජනයාගෙන් වසන් කිරීමට වැඩ කරති.

මහජන නැගිටීමෙන් රාජපක්ෂ ආන්ඩුව බිද වැටී, අනතුරුව, පාලක ප්‍රභූව ජනාධිපති නිලයට රනිල් වික්‍රමසිංහ පත් කරගෙන ඔහුගේ මූලිකත්වයෙන් අටවාගත් ආන්ඩුව, දිගුකාලයක් තිස්සේ  කම්කරු පන්තියේ විරෝධතාවට ලක්ව පැවති අයිඑම්ෆ් සැලසුම් අලු ගසා, පාලක පන්තියේ අර්බුදයට පවතින “එකම”විසදුම ලෙස දැන් ඉදිරියට දමා ඇත.

ආන්ඩුව, රාජ්‍ය ආයතන 120ක් විකිනීමට පෙල ගස්වා ඇත. මේ ලැයිස්තුවේ ඉහලින් ම තෙල්, විදුලිය, ටෙලිකොම්, ගුවන් හා වරාය ඇතුලු මූලික රාජ්‍ය ආයතන ගනනාවක් තිබේ. ඒ අතරට  “ප්‍රාග්ධනය වැඩි දියුනු කිරීම” සදහා යැයි කියමින් රාජ්‍ය  බැංකු දෙකේ කොටස්වලින් සියයට 20ක්  විකිනීමට ද මෙවර අයවැයේ දී යෝජනා  කලේ ය.

ආන්ඩු දිගු කාලයක සිට ම නිදහස් අධ්‍යාපනය පුද්ගලිකරනය සදහා ක්‍රමානූකූලව වැඩ කර ගෙන ගියේ ය. වික්‍රමසිංහ මේ අයවැයේ දී රාජ්‍ය ආයතන මෙන්ම අධ්‍යාපනය ද විකිනීමේ සැලසුම් නිශ්චිතව අවධාරනය කලේ ය. සිසුන්ගේ හා මහජනයාගේ බලගතු විරෝධයට ලක් වූ එම සැලසුම්, වේගවත්ව ක්‍රියාවට ලෑම නිවේදනය කරමින් වික්‍රමසිංහ පැවසූවේ, “අප ලෝකයේ ඕනෑම පිලිගත් විශ්ව විද්‍යාලයකට හෝ උසස් අධ්‍යාපන ආයතනයකට ලංකාවේ විශ්ව විද්‍යාල පිහිටුවීමට අවසර දෙනවා”යි යනුවෙනි. ඔහු  එහි දී,”පූර්න අධ්‍යාපන ප්‍රතිසංස්කරන මාලාවක් ක්‍රියාත්මක කරනවා”ය යි පැවසී ය. මෙම “අධ්‍යාපන ප්‍රතිසංස්කරන” යනු අධ්‍යාපන සුභසාධන කප්පාදු කරමින්, මහජනතාවගෙන් අතලොස්සක් වන ඉහල මධ්‍යම පන්තියට ප්‍රවේශය විවෘත කරන රට පුරා  පුද්ගලික පාසැල්, ජාත්‍යන්තර විශ්ව විද්‍යල හා පුද්ගලික අධ්‍යාපන ආයතන  ප්‍රවර්ධනය කිරීම හා ඊට අවශ්‍ය යටිතල පහසුකම් ඇති කිරීමයි. 

මෙයින් ආර්ථිකව කර කියා ගැනීමට බැරිව සිටින මහජනයා මත අධ්‍යාපනයේ බර වඩ වඩාත් පැට වේ. පාසැල් නඩත්තුව, බාහිර පංති හා ක්‍රියාකාරකම් සදහා දැනටම්ත් දෙමව්පියන් විසින් වියදම් දරනු ලැබේ. මෙය දුගී කොටස්වලට කොයි තරම් බලපා ඇද්ද යත් ලක්ෂ 3ට වැඩි සිසුන් ප්‍රමානයක් දැනටමත් පාසැල් අධ්‍යාපනයෙන් දොට්ට වැටී ඇත.

කෘෂි හා ධීවර කර්මාන්ත නවීකරනය යටතේ, මුදල් ඇමතිවරයා දැනටමත් ඒ තුලට කඩා වැදී සිටින මහපරිමාන පොහොර, රසායනික හා කෘෂි උපකරන පුද්ගලික සමාගම් හා  බැංකු , නය දෙන ආයතන  ගොවි ජනයාට අත් කර  දී ඇති ව්‍යවසනය ගැන  බිංදු මාත්‍රයක අවධානයක් යොමු නොකරයි.

අයවැයෙන් සති තුනක් ඉක්මවීමට පෙර  විදේශීය ධීවර සමාගම්වලට ශ්‍රී ලංකා මුහුදු තීරය පැවරීමට “නව ධීවර නීතී” ගෙන ඒමෙන් ආන්ඩුව වැඩ ඇරඹීය. එකී සැලසුම් එලිදරව් වූ සැනින් දිවයින පුරා ධීවර සමූපකාර සමිති (fishermen cooperative society) 20ක් ඊට විරෝධය පා ඇත. එම සංව්ධානයන්ට අනුව “නව ධීවර නීති” ධීවරයා කබලෙන් ලිපට ඇද දැමීමකි.

වික්‍රමසිංහ, අයවැයෙන් ඉඩම් ධනපති සමාගම්වලට විකිනීමට පොරොන්දු දෙමින් පැවසූවේ, සංවර්ධනය සදහා ඉඩම් උපරිම ප්‍රයෝජනයට ගැනීම සදහා “නව ආයතනික වෙනස්කම් හා ඉඩම් නීති” ගෙන බවයි.

බදු බර හා තවතවත් නය 

වික්‍රමසිංහ මහජනයා මත බදු බර පැටවීමේ හා නය ගැනීමේ අයිඑම්ෆ් යෝජනා ඉදිරිපත් කලේ, “බංකලොත් රට යලි ප්‍රකෘතියට පත් කිරීමේ මහා දුෂ්කර ව්‍යායාමය මෙවර අයවැය මගින් ඉදිරිපත් කරනවා” යන පූච්චානම් කතාවල ඔතා ය.

අයවැයට පෙර වැට් බද්ද සියයට 18 දක්වා වැඩි කීරීමෙන් ආන්ඩුව එය ආරම්භ කලේ ය. ආර්ථික විශේෂඥයන්ගේ අනතුරු ඇගවීමට අනුව 2024 මැද වනවිට වැට් බද්ද සියයට 22 සිට 24 දක්වා ඉහල නැගීමට නියමිත ය. වැට් බද්දට අත්‍යාවශ්‍ය ආහර ඇතුලු භාන්ඩ වර්ග 170ක් ඇතුලත් කෙරුනි.

ආර්ථික විශේෂඥයන්ට අනුව, 2024 ජනවාරි  සිට අලුතින් එක් කරන සෘජු හා වක්‍ර බදු හරහා රුපියල් බිලියන 900ක අලුත් බදු බරක් ජනයා මත පැටවේ. මේ අනුව, 2024 රාජ්‍ය ආදායමෙන් සියයට 93ක් උපයා ගැනීමට ආන්ඩුව සැරසෙන්නේ බදු මුදලනි. මුලු බදු ආදායමෙන් සියයට 59ක් අය කර ගන්නේ අත්‍යවශ්‍ය ද්‍රව්‍ය හා සේවාවන් ගෙනි.

මහජනයා තලාපෙලා බදු එකතු කර ගත්තත් අපේක්ෂිත බදු ආදායම  කරා යන්නට ආන්ඩුවට සමත් වී නැත. 2023 යෝජිත බදු ආදායම රුපියල් බි. 3,415කි. එකතු කර ගත හැකි වූයේ රු.බි.2,410ක් පමනි.  ඒ අනුව පියවා ගත යුතු  රු.බි.1005 ක හිග මුදලත් 2024 වර්ෂයට එක් වී ඇති අතර එයත් එකතුව අපේක්ෂිත බදු ආදායම රුපියල් බි. 4,825 ක් වන දුෂ්කර එල්ලයක් කරා නැග තිබේ.

දිගු කාලයක සිට වාර්ෂිකව කඳු ගැසෙන අයවැය හිගය විසදීමට බදු ආදායම හැරුනු විට ආදායම් මාර්ගය  හැටියට වික්‍රමසිංහ යෝජනා කරන්නේ, අයිඑම්ෆ් මගින් ද නිර්දේශිත වැඩිවැඩියෙන් නය ගැනීම යි. ඒ අනුව නය ගැනීමේ සීමාව රු.බි. 3,900 සිට රු.බි. 7,350 දක්වා රු.බි. 3,450කින් ඉහල දැමීමට අයවැයෙන් යෝජනා කර අත.

වෙන කවදාකවත් නොවු පරිදි මහජනයා මත බදු පැටවීමටත් නය උගුලේ කරවටක් ගිල්ලීමටත් ලංකාවේ ධනපති පාලකයන්ට සිදු වී ඇත්තේ සිය ආර්ථික අර්බුදය ගැඹුරු වීමේ ප්‍රතිඵලයක් හැටියට ය. රටේ අයවැය පරතරය පියවා ගැනීමේ අසමත් කම හැටියට එය ප්‍රකාශයට පත් වෙන්නට පටන් ගෙන තිබේ.  2024 අයවැයෙන් අපේක්ෂිත රජයේ ආදායම රුපියල් බි.4,107 ක් ව් පවතිද්දී  වියදම  රු.බි.6,978 දක්වා වැඩිවීමෙන් එය පෙන්නුම් කරයි. ඒ අනුව අයවැය හිගය රු.බි. 2,871ක් දක්වා ඉහල ගොස් ඇත. එය දල ජාතික නිෂ්පාදනයෙන් ප්‍රතිශතයක් ලෙස ගත් විට,  2023 වසරේ  සියයට  8.6ක් ව තිබී  2024 ද සියයට 9.1 දක්වා  ඉහල යෑමකි.

ගෝලීය ආර්ථික දඩුඅඬුවට හිරවී සිටින දුගී රටවල පාලකයන්ට මෙන් ම ලංකාවේ ධනපති පාලකයන්ට ද ඊට විසදුම ලෙස තෝරා ගැනීමට බල කෙරී ඇත්තේ අයිඑම්ෆ්, ලෝක බැංකුව ඇතුලු ලෝක බලවතුන්ගේ  මහජන විරෝධී සැලසුම් ක්‍රියාවට දැමීමට ය.

මාධ්‍ය ප්‍රකාශක හා ප්‍රවාහන ඇමති බන්දුල ගුනවර්ධන පාලක පංතිය මුහුන පා සිටින අර්බුදය මාධ්‍යට මෙසේ වමාරා තිබුනි: “කවුරු ආන්ඩු  කලත්  2028 දී ජාත්‍යන්තර වෙලදපොලෙන් ගත හැකි උපරිම නය මුදල ඇමරිකන් ඩොලර් බි. 1.5යි. අනෙක් මූල්‍යාතන දෙන ප්‍රතිපදාන තීරනය කර තිබෙන්නේ ඒ අනුවයි. ලංකාවේ සල්ලි අච්චු ගහන්නත් බැහැ. මේ සියල්ලටම අපි ගැට ගසා ගිවිසුම් අත්සන් කර තිබෙනවා. ඒවායින්  මිදුනොත් වෙන්නේ විනාශයක් “ 

ශ්‍රී ලංකාවේ පාලක පංතියේ අර්බුදය කොවිඩ් 19 වසංගතයෙන් වඩාත් උත්සන්න කෙරුනි. යුක්‍රේනය හා ගාසාහී ඇවිලී යන යුද තත්ත්වය හා ලංකාව ද මැදි කර ගනිමින් වැඩෙන චින-ඇමරිකා යුද ආතතිය එකී අර්බුදය දිනපතා තීව්‍ර කෙරේ. අපනයන ආදායම බිද වැටීම, සංචාරක කර්මාන්තය කඩා වැටීම හා විදේශ ප්‍රේෂන පහල වැටීම හරහා නය අර්බුදය විසදුමක් නැති තැනට තල්ලු වී යෑම මගින් ආන්ඩුව අස්ථාවර තත්ත්වයකට ඇද දමා තිබේ.  

කම්කරු පන්තියේ හා පීඩිත මහජනයාගේ බලගතු විරුද්ධත්වයට මැදී වී සිටින ආන්ඩුවට වැඩකරන ජනයාගේ වියදමින් තම පැවත්ම රැක ගනු වස් ආඥාදායක පියවරයන්නට වේගයෙන් තල්ලු වි යනවා මිස අන් මාවතක් නැත.

වික්‍රමසිංහ අයිඑම්ෆ් සැලසුම් ක්‍රියාවට දමන මහජන විරෝධී අයවැයක් ඉදිරිපත් කරයි Read More »

P

ගාසා තීරයේ යුද්ධය ගෝලීය තෙල් හා ගෑස් මිල නැගීමේ තර්ජනයක් එල්ල කරයි

ගේබ්‍රියල් බ්ලැක් විසිනි.

මෙහි පලවන්නේ ලෝක සමාජවාදී වෙබ් අඩවියේ 2023 ඔක්තෝබර් 25 දින පල වූ “War in Gaza threatens global oil and gas price surge” යන  ගේබ්‍රියල් බ්ලැක් විසින් ලියන ලද  ලිපියේ සිංහල පරිවර්තනය යි. පරිවර්තනය මිගාර මල්වත්ත විසිනි.

ඇමරිකානු බැංකුව බැරලයක මිල ඩොලර් 250 ක් තරම් ඉහල අගයක් ගැනීම ගැන අනතුරු අඟවයි

හමාස් සංවිධානය විසින් දියත් කරන ලද ඔක්තෝබර් 7 කැරැල්ලෙන් පසු සති හතරකට ආසන්න කාලයක් තුල, ඊශ්‍රායල ආරක්ෂක හමුදා විසින් එල්ල කරන ලද බෝම්බ සහ මිසයිල ප්‍රහාර හේතුවෙන් ගාසා තීරයේ විශාල කොටස් සුන්බුන් බවට පත් කර, නිල වශයෙන්, 7,000කට ආසන්න පලස්තීන සිවිල් වැසියන් ඝාතනය කර ඇත. මිලියන 1.4 ක ජනතාවක් තම නිවෙස්වලින් අවතැන් වී ඇතැයි සැලකේ. ගාසා තීරයේ වෙසෙන මිලියන 2.3 ක ජනතාවට පානීය ජලය, ආහාර, ඉන්ධන, විදුලිය සහ අන්තර්ජාලය සියල්ල අහිමි වෙමින් පවතී.

ඊශ්‍රායල රාජ්‍යය විසින් පලස්තීන ජනතාව සමූලඝාතනය කිරීම ලොව පුරා මහජන විරෝධතා ඇවිලී ඇත-බොහෝ අවස්ථාවලදී , මේවා 2003 ඉරාක යුද්ධයට එරෙහිව පැවති යුධ විරෝධතා වලින් පසු ඇතිවූ විශාලතම යුද විරෝධී විරෝධතාවන් වේ.

යුක්රේනයේ ඇවිලෙමින් පවතින රුසියාවට එරෙහි ප්‍රොක්සි යුද්ධයට දැනටමත් ගැඹුරින් කැපවී සිටින බයිඩන් පරිපාලනය, දැන් යුද්ධය සඳහා අමතර අරමුදල් ඩොලර් බිලියන 105ක් ඉල්ලා ඇත. මෙය ඩොලර් ට්‍රිලියන 1 කට අධික වාර්ෂික මිලිටරි අයවැයට අමතරව ය. ඉරානය සම්බන්ධ මැද පෙරදිග පුලුල් යුද්ධයක් සඳහා සූදානම් වීම සඳහා එක්සත් ජනපදය එහි ගුවන් යානා වාහක ප්‍රහාරක කන්ඩායම් 11න් දෙකක් නැගෙනහිර මධ්‍යධරනී මුහුදට ගෙන ගොස් ඇත. ඇසෝසියේටඩ් ප්‍රෙස් වාර්තා කරන්නේ, ඊශ්‍රායලය විසින් ගාසා තීරයට සිදු කිරීමට  ආසන්න භූමි ආක්‍රමනයට ආධාර කිරීම සඳහා සහ ඉරානය සහ එක්සත් ජනපදය සම්බන්ධ වඩා පුලුල් යුද්ධයක් පිපිරී යාම සඳහා සූදානම් වීම ලෙස, “මැද පෙරදිග වෙතට ආරක්ෂක පියවරයන් සහ උපදේශකයින් ඉක්මන් කිරීමට” එක්සත් ජනපදය තීරනය කර ඇති බවයි.

අපි ලියනු ලැබුවේ, මැද පෙරදිග නව, කලාපීය යුද්ධයක් සඳහා එක්සත් ජනපද අධිරාජ්‍යවාදයේ සහ එහි ප්‍රධාන සහචරයින්ගේ වියරු සූදානම,  “ඇත්ත වශයෙන්ම, තුන්වන ලෝක යුද්ධයක ආරම්භක අදියරයන් උත්සන්න කිරීමේ ප්‍රධාන පියවරක් සනිටුහන් කරයි. ” ලෙසය.

ලෝකයේ හොඳම සහ විශාලතම තෙල් හා ගෑස් සංචිත අසමානුපාතික ලෙස රැදී ඇති නිසා මැද පෙරදිග දිගු කලක් ගෝලීය භූ දේශපාලනයේ කේන්ද්‍රීය අවධානයට ලක් වී ඇත.

එහි ප්‍රධාන සාමාජිකයින් මැද පෙරදිග සහ උතුරු අප්‍රිකාවේ පිහිටා ඇති ඔපෙක් (OPEC),  ලෝකයේ දැනට පවතින තෙල් හා ගෑස් සම්පත් වලින් දල වශයෙන් සියයට 65 ක් දරයි. අවම වශයෙන් 1930 ගනන්වල සිට, බ්‍රිතාන්‍ය සහ ඇමරිකානු අධිරාජ්‍යවාදය මෙම කලාපය පාලනය කිරීම සඳහා මිලිටරි බලය, ඝාතන, කුමන්ත්‍රන, අල්ලස් සහ වෙනත් ක්‍රමවල සංකලනයක් භාවිතා කිරීමට සම්පූර්නයෙන් සාවධානව ව සිට ඇත.මෙම සරල හේතුව නිසාය , ජනාධිපති බයිඩන් මෑතකදී කොන්ග්‍රසයට පැහැදිලි කලේ , “[ඊශ්‍රායලය] අප කරන හොඳම ඩොලර් බිලියන තුනේ ආයෝජනයයි. ඊශ්‍රායලයක් නොතිබුනේ නම්, කලාපය තුල තම අවශ්‍යතා ආරක්ෂා කර ගැනීම සඳහා එක්සත් ජනපදයට ඊශ්‍රායලයක් නිර්මානය කිරීමට සිදුවනු ඇත.”

යුද්ධය ආරම්භ වූ දා සිට තෙල් මිල දැනටමත් සැලකිය යුතු ලෙස ඉහල ගොස් ඇත. ගෝලීය තෙල් වෙලඳාම සඳහා භාවිතා කරන ප්‍රමුඛතම මිල මිනුම් ලකුන වන බ්‍රෙන්ට් බොරතෙල්, යුද්ධයේ ආරම්භක සති දෙක තුල බැරලයක් ඩොලර් දහයකින් පමන ඉහල ගියේය. තෙල් සහ ස්වාභාවික වායු ගෝලීය ආර්ථිකයේ භාවිතා කරන ශක්තියෙන් තුනෙන් දෙකක් සමන්විත වන බැවින්, ඒවායේ මිල චලනයන් සියලු භාන්ඩවල මිල කෙරෙහි පුලුල් හා අසමානුපාතික බලපෑමක් ඇති කරයි. තෙල් ඉන්ධන වන්නේ  මෝටර් රථ සදහා පමනක් නොව ගෝලීය ට්‍රක් රථ සේවා , නැව් සහ ගුවන් සේවා කර්මාන්ත මෙන්ම තීරනාත්මක ඛනිජ රසායනික නිෂ්පාදන සහ කාර්මික ක්‍රියාවලීන් සමූහයක් සදහාද වේ. ලොව පුරා උනුසුම සහ විදුලි උත්පාදනය සඳහා භාවිතා කරන ප්‍රමුඛතම ඉන්ධනය ස්වභාවික වායුවයි. සූර්ය බලශක්තිය වේගයෙන් වර්ධනය වුවද, ලෝකයේ වර්තමාන බලශක්ති පරිභෝජනයෙන් එය සියයට 2 ක් පමනි.

මේ වන විට තෙල් මිල අස්ථාවර මට්ටමක පවතී. විනාඩියෙන් විනාඩියට, උත්සන්න වන යුද්ධයේ පුවත් , සමපේක්ෂකයින් නොසන්සුන් ලෙස විවිධ දිශාවලට ඔට්ටු ඇල්ලීමට හේතු වේ. හමාස් සංවිධානය විසින් ප්‍රාන ඇපකරුවන් දෙදෙනෙකු නිදහස් කරන විට මිල අඩු විය. නමුත් පසුගිය පැය 48 තුල ඊශ්‍රායල හමුදා විසින් නිර්දය බෝම්බ හෙලීමෙන් පසුව, සර්පිලාකාර ගැටුමක් ගැන වෙලඳුන් කනස්සල්ලට පත්වීමත් සමඟ මිල ඉහල ගියේය.

මෙම ලිපිය ලියන අවස්ථාව වන විට, බ්‍රෙන්ට් බොරතෙල් බැරලයක් ඩොලර් 88.50 කට විවෘත වෙලඳපොලේ වෙලඳාම් කෙරේ. කෙසේ වෙතත්, යුද්ධය දිග හැරුනහොත් සහ එක්සත් ජනපදය ඉරානයට එරෙහිව විශාල ප්‍රහාර දියත් කලහොත්, තෙල් සඳහා මිල දෙගුනයක් හෝ තුන් ගුනයකින් වැඩි විය හැකිය.

P
2019 ජූනි 13 වැනි දින ඕමාන් බොක්ක මුහුදු තීරයේදී ප්‍රහාරයට ලක් වූ බව පැවසෙන නෝර්වීජියානු සමාගමට අයත් ෆ්‍රන්ට් ඇල්ටෙයාර් නැවෙන් ගින්නක් සහ දුමාරයක් පැතිර යයි. [ඡායාරූපය: ඉරාන ශිෂ්‍ය පුවත් ඒජන්සිය]

ඇමරිකානු බැංකුවේ මෑත කාලීන පර්යේෂන සටහනකට අනුව, යුද්ධය සැලකිය යුතු ලෙස උත්සන්න වුවහොත් තෙල් බැරලයක මිල ඩොලර් 250 දක්වා ඉහල යා හැකිය.

තෙල් බැරලයක මිල ඩොලර් 250 ක් වීම, පරිභෝජනයට සහ ලොව පුරා ආර්ථික වර්ධනයට ව්‍යසනකාරී බලපෑම් ඇති කරයි. එය මාස කිහිපයක් ඇතුලත ගෝලීය අවපාතයක් ඇති කරනු ඇත. තෙල් මිල කවදාවත් මේ තරම් ඉහල ගොස් නැත. එය එම මට්ටමට ලඟා වී ඇත්තේ , එය අද ඩොලර් වලින් ඩොලර් 210 දක්වා ඉහල ගිය 2008 දී, ගෝලීය මූල්‍ය අර්බුදය ලිහා ගැනීමට මාසයකට පමන පෙරය.

ඇමරිකානු බැංකුව ලියන්නේ ඩොලර් 250 ක් වඩාත් ආන්තික අවස්ථාවක් වනු ඇති බවයි. නමුත් එහි වඩා මධ්‍යස්ථ යෝජනාව පවා, මිල ඩොලර් 150 දක්වා දෙගුනයක් වීම ද විශාල පීඩනයක් ඇති කරයි.

මෙම විභවයන් පිටුපස ඇති ප්‍රධාන හේතුව නම් ලෝකයේ මුහුදු වෙලඳාම් කරන තෙල්වලින් තුනෙන් එකක් සෑම දිනකම හෝමුස් සමුද්‍ර සන්ධිය හරහා ගලා යාමයි (ලෝකයේ සමස්ත තෙල්වලින් හතරෙන් එකක් පමන).එක්සත් ජනපදය සමඟ ඇති විය හැකි යුද්ධයක දී , සමුද්‍ර සන්ධිය හරහා සිදු වන වෙලඳාම නැවැත්වීමට ඉරානයේ ඇති හැකියාව, ඉරානයෙහි ප්‍රමුඛතම ආරක්ෂක පියවරක් වනු ඇත. 

Map
හෝමුස් සමුද්‍ර සන්ධියේ සිතියම [ඡායාරූපය Goran_tek-en / CC BY-SA 4.0]

ද ගාඩියන් (The Guardian) විසින්,  උත්සන්න වීමේ විභව තත්වයක් ඉදිරිපත් කරනු ලබන කැපිටල් ඉකොනොමික්ස්  (Capital Economics) හි  නිකලස් ෆාර් (Nicholas Farr ) උපුටා දක්වයි. 

“ඉරානයේ පිටුබලය ලබන හිස්බුල්ලා සංවිධානය ලෙබනනයේ සිට ඊශ්‍රායලය සමඟ මිසයිල ප්‍රහාර හුවමාරු කර ගෙන ඇති අතර ගැටුමේ නව පෙරමුනක් විවෘත කිරීමට හැකියාව ඇත. ඉරානය යුද්ධයට ඇද දැමුවහොත් , එමගින් බලශක්ති සැපයුම කඩාකප්පල් කිරීම සහ තෙල් මිල ඉහල දැමීම මගින් විශාල ගෝලීය අවදානමක් නිර්මානය කරනු ඇත. LNG [ද්‍රව ස්වභාවික වායු] අපනයනයට බාධාවක් සිදුවුවහොත්, එය ස්වභාවික ගෑස් මිලටද බලපෑ හැකිය.”

එක්සත් ජනපද මධ්‍යම අනදෙන නිලධාරි ජෙනරාල් ෆ්‍රෑන්ක් මැකෙන්සි එන්පීආර් පුවත් සමඟ පැවති සම්මුඛ සාකච්ඡාවකදී ප්‍රකාශ කල පරිදි, හිස්බුල්ලා, එක්සත් ජනපදය සහ ඉරානය සම්බන්ධ කර ගන්නා කලාපීය යුද්ධයක “අද්විතීය වූ හැකියාවක්” පවතී.  

ප්‍රමුඛතම තෙල් පර්යේෂන සේවාවක් වන ප්ලැට්ස්, තෙල් වෙලඳපොලවල් “ආතති සහගත” තත්වයක පවතින බව විස්තර කරයි. නමුත් දැනට, ඉරානය ඇතුලු ඔපෙක්හි බහුතරයකට ගෝලීය තෙල් සැපයුම කඩාකප්පල් කිරීමට උනන්දුවක් නොමැති බව සටහන් කරයි.

මේ අතර, වොෂින්ටනය පදනම් කරගත් චින්තන පර්ශද ඉරානයට එරෙහිව ආර්ථික හා මිලිටරි ප්‍රතිප්‍රහාර ප්‍රවර්ධනය කිරීම සඳහා යුධ බෙර වාදනය කරයි. 

ඊශ්‍රායල සහය ලබන ප්‍රධාන ඇමරිකානු චින්තන පර්ශදයක්  වන මෑත නැගෙනහිර ප්‍රතිපත්ති සඳහා වන වොෂින්ටන් ආයතනය (The Washington Institute for Near East Policy), මෙසේ ලියයි, “මේ වන විට ඇමරිකාව අනෙකුත් වත්කම් අතර ගුවන් යානා වාහක කන්ඩායම් දෙකක්, ඒවාට සම්බන්ධ නියමු -මිසයිල නෞකා සහ උභය (ග‌ොඩ බිම් හා ජල මත) මෙහෙයුම් සිදු කල හැකි මැරීන් බලකා ගවේෂන ඒකකයක් යවා ඇත.”

කෙසේ වෙතත්, වොෂින්ටන් ආයතනය සඳහා මෙය ප්‍රමානවත් නොවේ. ඔවුන් දිගටම මෙලෙස සදහන් කරයි:

මධ්‍යධරනී මුහුදේ ඇමරිකාවේ බලය ප්‍රදර්ශනය කිරීම සිත් ඇදගන්නා සුලු ය, නිසැකවම – තවත් බොහෝ දේ සිදුවීමට ඇත: පෙන්ටගනය පවසන්නේ එය තාඩ්  (THAAD) ගුවන් ආරක්ෂක මිසයිල පද්ධතියක් සහ පේට්‍රියට් මිසයිල බලඇනි කලාපයට යවන බවයි. නමුත් මෙම බල ප්‍රදර්ශනය, ඇත්ත වශයෙන්ම වෙනත් ක්‍රියාකාරීන්ගේ සම්බන්ධය මැඩපවත්වන්නේද, නැතහොත් යුද්ධය පැතිරීම වලක්වන්නේද යන්න තවමත් පැහැදිලි නැත. ඇමරිකාවේ වැලැක්වීමේ තර්ජනය විශ්වසනීය වීමට නම්, නැගී එන ප්‍රකෝප කිරීම්වලට එරෙහිව තීරනාත්මක ලෙස ක්‍රියා කිරීමට සිදුවනු ඇත.”‘

මෙම ආයතනය ඉරානයට එරෙහිව “ආර්ථික පීඩනය වැඩි කිරීම” නිර්දේශ කරයි, අවසානයේ “වොෂින්ටනයට මිලිටරිමය වශයෙන් යෙදී ගැනීම  හැර වෙනත් විකල්පයක් නොතිබිය හැකි.” බව ප්‍රකාශ කරයි.

පෙන්ටගනයේ සහ ටෙල් අවිව්හි යුද සැලසුම්කරුවන්ගේ සිත් තුල කැරකෙන මෙම ආස්ථානයන්ගේ තර්කනය ගෝලීය යුද්ධයකට මග පාදයි. කලාපය තුල එක්සත් ජනපද අධිරාජ්‍යවාදයේ අභිලාෂයන් තෘප්තිමත් කිරීම සඳහා – ඔවුන් කැමති වුවත් නැතත් – ඉරානය සමග සෘජු මිලිටරි ගැටුමක් අවශ්‍ය බව ඔවුහු විවෘතව පිලිගනිති.

රුසියාවට එරෙහි යුද්ධය සහ චීනය සමග යුද්ධය සඳහා ඉහල දියුනු සැලසුම් පිලිබඳ පුලුල් භූ දේශපාලන සන්දර්භය සැලකිල්ලට ගෙන – එවන් “ගිනිකූරක් ගැසීමක්” ලෝක යුද්ධයක් දක්වා පුපුරා යා හැකිය, නැතහොත් අවම වශයෙන් එහි පලමු ප්‍රධාන අදියර සනිටුහන් කල හැකිය.

එහෙත් එවන් ගැටුමක ආරම්භය, බලශක්තිය පිලිබඳ ප්‍රශ්නයෙන් පෙන්නුම් කරන පරිදි, එය තුල දැවැන්ත ප්‍රතිරෝධතා අඩංගු කර ගනු ඇත. වොෂින්ටන් ආයතනයේ සහ පෙන්ටගනයේ සහ ටෙල් අවිව්හි එහි ආධාරකරුවන්ගේ අභිලාෂයන් සාක්ෂාත් කර ගතහොත්, ඉරානයට “ බල ශක්ති අවිය” හරහා ප්‍රතිප්‍රහාර එල්ල කල හැකිය.

2022 දී, ප්‍රකෝප කරන ලද රුසියාව විසින් යුක්රේනය ආක්‍රමනය කිරීමෙන් පසුව, එක්සත් ජනපදය ප්‍රමුඛ නේටෝ බලවතුන් රුසියානු තෙල් සහ ගෑස් අපනයනය සඳහා ගෝලීය තහනමක් ආරම්භ කරන ලදී. එම පියවරවල සැබෑ කාර්යක්ෂමතාවය විවාදිත වුවත් – එය (බලශක්ති) විකුනුම් අවහිර නොකල මුත් රුසියාවට එහි බලශක්ති විකුනුම් මිල අඩු කල අතර, ඒ වෙනුවට ආසියාවට හරවා යැවීම සිදු විය – එහි ප්‍රතිවිපාක ගෝලීය වශයෙන්, දැවැන්ත විය.

2022 වසර ලොව පුරා බිලියන සංඛ්‍යාත ජනතාවකට ඇදහිය නොහැකි තරම් අභියෝගාත්මක වසරක් ලෙස සනිටුහන් කලේ සෑම දෙයකම පාහේ මිල ඉහල යාමත් සමඟය. එක්සත් ජනපදයේ වාර්ෂික උද්ධමන අනුපාතය සියයට 8.3 දක්වා ලඟා විය. යුරෝපයේ, අධික විදුලි මිල ගනන් සහිත බිහිසුනු ශීත ඍතුවක් මගින් සියලු වැඩ කරන ජනතාවට එල්ල කල ප්‍රහාරය දරුනු වූ අතර, කාර්මික නිෂ්පාදනය මන්දගාමී විය. 2022 ජූලි මාසයේදී ශ්‍රී ලංකාව තුල , රජයට එරෙහිව නැගිටීමක් ඇති වූයේ ඉන්ධන සහ පිසින ගෑස් මිල අහස උසට නැඟීම හේතුවෙනි.

උද්ධමනය, ගෝලීය වශයෙන්, 2022 දී තරම් ඉහල මට්ටමක නොතිබුනද, මිල ගනන් පහත වැටී නැත; ඒවා කලින් මෙන් ඉක්මනින් නැගෙන්නේ නැතිවා පමනි.

ගෝලීය වශයෙන්, එක්සත් ජනපද අධිරාජ්‍යවාදයේ කූටෝපායන්, ගෝලීය යුද්ධයේ සර්පිලාකාර අර්බුදයකට ලෝකය ගෙන යමින් සිටී. ගාසා තීරයට එරෙහිව දිග හැරෙන සමුල ජන ඝාතනය පෙන්නුම් කරන පරිදි, එක්සත් ජනපද භූ දේශපාලනික අරමුනු හඹා යෑම ව්‍යසනකාරී, අනපේක්ෂිත සහ එකකට පසු එකක් ලෙස  බලපෑම් ඇති වීමට තුඩු දෙනු ඇත.

එක්සත් ජනපදය ඉරානය සමඟ යුද්ධයකට ගියහොත්, 2022 දී අත්විඳින ලද විනාශකාරී උද්ධමනය නැවත පැමිනීමට සම්පූර්නයෙන්ම ඉඩ තිබේ. දැන් දිග හැරෙමින් පවතින දෙයෙහි භීෂනය සහ ප්‍රතිවිපාක අවසන් කිරීමට බලය සහ හැකියාව ඇත්තේ කිසිදු රටකට පක්ෂපාතීත්වයක් නැති කම්කරු පන්තියට පමනි.

ගාසා තීරයේ යුද්ධය ගෝලීය තෙල් හා ගෑස් මිල නැගීමේ තර්ජනයක් එල්ල කරයි Read More »

G20

G20 සමුලුව සඳහා  වාර්තාව ගෝලීය මූල්‍ය පද්ධතියේ ගැටලු සඟවයි

නික් බීම්ස් විසිනි.

මෙහි පලවන්නේ ලෝක සමාජවාදී වෙබ් අඩවියේ 2023 සැප්තැම්බර් 06 දින පල වූ ‘Report to G20 summit glosses over problems in global financial system’ යන නික් බීම්ස් විසින් ලියන ලද ලිපියේ සිංහල පරිවර්තනය යි. පරිවර්තනය SF විසිනි.

මූල්‍ය අධිකාරීන් විසින් නිකුත් කරනු ලබන නිවේදනවල අරමුන වන්නේ තමන් ම රවටා ගැනීම ද, නැතහොත් ඒවා භාර දෙනු ලබන සංවිධාන රැවටීම ද; එසේත් නැතහොත්, “අශ්ව කුලප්පුවක්” වැනි කලබැගෑනියක් ඇතිවීම වැලැක්වීම සඳහා, ප්‍රසිද්ධ ලියකියවිලි වල ඕනෑවට වඩා වැඩි දේවල් ප්‍රකාශ නොකිරීම වඩාත් සුදුසු යැයි ඔවුන් සලකන නිසාද එසේ කටයුතු කරන්නේ ද යන්න සමහර විට දැනගැනීම අපහසුය.

නවදිල්ලියේ ආරම්භ වන G20 නායකයින්ගේ සමුලු රැස්වීමට, ලෝකයේ ප්‍රධාන මූල්‍ය නිරීක්ෂන ආයතනය වන මූල්‍ය ස්ථායිතා මන්ඩලයේ (Financial Stability Board- FSB) සභාපති ක්ලාස් නොට් නමින්  නිකුත් කල ලිපිය සම්බන්ධයෙන් මෙය අදාල ය.

G20
2023 අගෝස්තු 24, බ්‍රහස්පතින්දා, ඉන්දියාවේ නවදිල්ලියේ G20 සමුලු ලාංඡනය සහිත ඉදිකිරීම් භූමියක් අසල කම්කරුවෝ දිවා විවේකය ලබති. බොහෝ වීදි වෙලෙන්දන් සහ නගරය පුරා පැතිර ඇති පැල්පත් නගර සම්බන්ධයෙන් ගත් කල, නවදිල්ලිය අලංකාර කිරීම යන්නේ අදහස වන්නේ, අවතැන් වීම සහ ජීවනෝපායන් අහිමි වීමයි. . [AP ඡායාරූපය/මනිෂ් ස්වරුප්]

නොට් ආරම්භ කලේ, ගෝලීය ආර්ථිකය ප්‍රකෘතිමත් වීමේ “ගම්‍යතාව (වේග-බලය) හීන වෙමින් පවතින බවටත්” ප‍්‍රධාන ආර්ථිකයන්හි පොලී අනුපාත ඉහල යාම වඩ වඩාත් (ආර්ථිකයට) දැනෙමින් පවතිනා බවටත්, අනතුරු ඇඟවීමක් කරමින්, එනමුත් මේ දක්වාම බැංකු පද්ධතියේ  ඔරොත්තු දීමේ  හැකියාව පවතින බව ප්‍රකාශ කරමිනි. “පශ්චාත් අර්බුද G20 ප්‍රතිසංස්කරන මගින් හඳුන්වා දුන් ශක්තිමත් බැංකු ප්‍රාග්ධන ස්වාරක්ෂක (බෆර) ” මෙයට කිසිසේත් අල්ප නොවන ආකාරයකින් බලපා ඇති බව ඔහු කියා සිටියේය.

මාර්තු මස බැංකු අංශයේ කැලඹීම, එක්සත් ජනපද ඉතිහාසයේ විශාලතම බැංකු බිඳ වැටීම් හතරෙන් තුනක් මෙන්ම, ක්‍රෙඩිට් ස්වීස් (Credit Suisse) හි බිඳවැටීම සහ පවරා ගැනීම ද අත් දුටුවේය. එය 2008 ගෝලීය මූල්‍ය අර්බුදයෙන් (GFC) පසුව ක්‍රියාත්මක කරන ලද මූල්‍ය ප්‍රතිසංස්කරන සඳහා “පරීක්‍ෂනයක්” වූ අතර, අවම වශයෙන්  කිවහොත් නොට් ප්‍රකාශ කරන අයුරින්, එම පරීක්ෂනයෙන් ඔවුන් සමත් වී ඇත.

බැංකු අංශයේ ආතතියේ එක් එක් තනි සිද්ධීන්, “වර්තමාන පරිසරය තුල අවදානම් සහිත තත්ත්වයන් කෙතරම් වේගයකින් එලිමහනට පැමිනිය හැකි ද” යන්න පිලිබඳ දැඩි මතක් කිරීමක් බව ඔහු ලියා ඇත. කෙසේ වෙතත්, “එක් එක් බැංකු විසින් මුහුන දෙන ලද ප්‍රාතතීන් එකක් පසුපස එකක් ලෙස වැඩී යමින් පූර්න අර්බුදයක් කරා ඇද නොවැටී පැවතීම” දිරිගන්වනසුලු බවත්, එය G20 ප්‍රතිසංස්කරන(වල සාර්ථකත්වය) සඳහා සාක්ෂියක් බවත් ඔහු නිගමනය කලේය.

ඇත්ත වශයෙන්ම නම්, ඕනෑම වෛෂයික තක්සේරුවකින් හෙලිදරව් වන කරුන වන්නේ G20 ප්‍රතිසංස්කරන, පරීක්ෂනයෙන් සම්පූර්නයෙන්ම අසමත් වී ඇති බවයි.

එක්සත් ජනපදය සම්බන්ධයෙන් ගත් කල, සිලිකන් වැලි බැංකුව, සිග්නේචර් සහ ෆස්ට් රිපබ්ලික්  යන අසාර්ථක වූ එක්සත් ජනපද බැංකු තුනෙහි, ධනවත් පුද්ගලයන් සහ සංගත ඇතුලු තැන්පත්කරුවන්ට, ඔවුන්ගේ මුදල් එක්සත් ජනපද බලධාරීන් ලවා ඇප-සහතික කර ගැනීමට සිදු විය. එසේ නොකලේ නම් එය “පද්ධතිමය අර්බුදයක්” අවුලුවා ලීමට ඉඩ තිබුනි.

ක්‍රෙඩිට් ස්වීස්හි අභාවයත් සමඟ ජාත්‍යන්තර සම්මතයෙහි රාමුව හෙවත් ඊනියා ප්‍රතිසංස්කරනවල අසාර්ථකත්වය වඩාත් පැහැදිලිව පෙනෙන්නට විය.

ස්විට්සර්ලන්ත ජාතික බැංකුව ( ස්විට්සර්ලන්ත මහ බැංකුව)  සහ ස්විස් රජය විසින් සංවිධානය කරන ලද ගනුදෙනුවකදී, ගෝලීය මූල්‍ය අර්බුදයෙන්ට පසුව එලැඹ ගන්නා ලද, “සම්මතය” (“resolution”)  ලෙස නම් කරන ලද සියලුම රෙගුලාසි සහ ගිවිසුම්වලට පටහැනිව, ක්‍රෙඩිට් ස්වීස්, යූබීඑස්  (UBS) විසින් පවරා ගන්නා ලදී.

එකල මෙය විවෘතවම පිලිගන්නා ලදී. ස්විස් ජාතික බැංකුවේ සභාපති තෝමස් ජෝර්ඩන් පැවසුවේ “සම්මතය” පද්ධතිමය අර්බුදයක අවදානම ගෙනෙනු ඇති බවයි.

“සාමාන්‍ය තත්වයන් යටතේ න්‍යායිකව ගත් කල  සම්මතය ක්‍රියාවට දැමිය හැකි නමුත්, පොදුවේ අප පසුවූයේ මූල්‍ය වෙලඳපොලවල දැවැන්ත වික්ෂිප්තභාවයක් සහිත බිඳෙනසුලු පරිසරයක ය. මෙම තත්ත්වයන් යටතේ සම්මතය ස්විට්සර්ලන්තයේ පමනක් නොව ගෝලීය වශයෙන්ම විශාල මූල්‍ය අර්බුදයකට තුඩු දිය හැකිව තිබුනි,” ඔහු පැවසීය. 

වෙනත් වචන වලින් කිවහොත්, සම්මතය එය අවශ්‍ය නොවන තත්ත්වයන් යටතේ ඵලදායි වනු ඇති නමුත්, එහි ක්‍රියාකාරිත්වය අපේක්ෂිත තත්ත්වයන් තුල එය නිෂ්ප්‍රයෝජන වනු ඇත !

ස්විට්සර්ලන්ත මුදල් ඇමති කරින් කෙලර්-සටර් විසින් ද එම කරුනම ඉදිරිපත් කෙරිනි. ප්‍රධාන බැංකු අසාර්ථක වීම් වෙනුවෙන් සකස් කරන ලද හදිසි අවස්ථා ප්‍රොටෝකෝල (සම්මත කර ගත් ක්‍රියා පටිපාටි) වලට අනුව ක්‍රියා කිරීම “ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අර්බුදයක් අවුලුවාලිය හැකිව තිබුනු” බව ඇය පැවසුවාය.

G20 ප්‍රොටෝකෝලයන්ට අනුව ගෝලීය වශයෙන් වැදගත් බැංකුවක් ඈවර කල නොහැකි බව ඇය නිගමනය කර තිබුනි.

මාර්තු මස අත්දැකීම් නොසලකා හරිමින් නොට් පැවසුවේ, “2008 මහා මූල්‍ය අර්බුදයෙන් පසුව FSB විසින් සකස් කරන ලද ජාත්‍යන්තර සම්මත රාමුව එකී අරමුන සඳහා සුදුසු බවට” තමා ඒත්තු ගෙන සිටින බවයි.

කෙසේ වෙතත්, “වඩාත් ඉහල නය සේවා පිරිවැය තවදුරටත් ආර්ථිකය පුරා පැතිර පවත්නා බැවින් ඉදිරි මාසවලදී මූල්‍ය වෙලඳපොලවල තවදුරටත් ආතතීන් පැවැතීමේ ඉඩකඩ බැහැර කල නොහැකි” බව ඔහු සඳහන් කලේය.

ඒ අතරම, මූල්‍ය පද්ධතිය, “වේගවත් වෙමින් පවතින ඩිජිටල්කරනයට සහ දේශගුනික විපර්යාස අවදානම්වලට ප්‍රතිචාර දැක්වීමේ අවශ්‍යතාවය ඇතුලු, ගැඹුරු ව්‍යුහාත්මක වෙනස්කම් මධ්‍යයේ” පවතී.

මෑත වසරවල “ප්‍රධාන ප්‍රවනතා” වලින් එකක් වන්නේ, ඇතැම්විට “ඡායා බැංකු” ලෙස ද හඳුන්වනු ලබන, බැංකු නොවන මූල්‍ය අතරමැදිකරනයේ (Non Banking Financial Intermediation – NBFI) වර්ධනය වී ඇති වැදගත්කමයි. (NBFI යනු, ආයෝජන අරමුදල්, රක්ෂන සමාගම්, විශ්‍රාම අරමුදල්, ආයෝජන බැංකු, උගස්කරුවන් ආදී වශයෙන්, නය නිර්මානයට සහභාගී වන, එහෙත් නියාමන අධිකාරීන්ගේ පරීක්ෂාවට බඳුන් නොවන අතරමැදි මූල්‍යයයි – පරිවර්තක) එය නය ගැනීමේ ප්‍රභවයන් විවිධාංගීකරනය කර ඇති නමුත් නය ගොඩ ගැසීමටද හේතු වී තිබේ. 

“නිසි ලෙස කලමනාකරනය නොකලහොත්, කම්පන තත්ත්වයක දී, නය අරමුදල්වල ලීවරනය ආතතිය වර්ධනය කිරීමට හේතු විය හැකි අතර, භාන්ඩ සහ බැඳුම්කර වෙලඳපොලවල මෑත කාලීන ප්‍රාතතීන් මගින් පෙන්නුම් කෙරුනු පරිදි එය පද්ධතිමය කඩා වැටීමකට තුඩු දිය හැකිය.”

නමුත් කලමනාකරනය සදහා නිවැරදි තොරතුරු සහ දත්ත අවශ්‍ය වේ. එසේ නොමැති වූ කල නියාමකයින් වීමට නියමිත අයට වැඩ කරන්නට සිදුවන්නේ අඳුරේ අතපත ගාමින් ය. ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදල (IMF) විසින් පිලිගනු ලැබ ඇති පරිදි, NBFI සම්බන්ධයෙන් ඔවුන් බොහෝ දුරට කිසිවක් ම හෝ නොදන්නා ප්‍රධාන ක්ෂේත්‍ර පවතී. 

නොට් මෙම ගැටලුව සම්බන්ධයෙන් ඔහුගේ සඳහන හැකිතාක් දුරට සැර බාල කරමින් මෙසේ ඉදිරිපත් කරයි:

“NBFI නය අරමුදල් විවිධ ආකාර ගත හැකි අතර, බොහෝ විට ඒවා හඳුනා ගැනීමට හෝ මැනීමට අපහසුය. එමඟින් ඒවා ආශ්‍රිතව පවතින අන්තරායකාරී අවදානම් තක්සේරු කිරීම සංකීර්න කෙරේ.”  

ඔහුට කල හැකි වැඩිමනත්ම දෙය වූයේ, ප්‍රධාන දත්තවල හිඩැස් පිරවීම සහ “ආශ්‍රිත අන්තරායකාරී අවදානම් ආමන්ත්‍රනය කිරීම” සඳහා “ගත හැකි ක්‍රියාමාර්ග” හඳුනා ගනිමින් මෙම ක්ෂේත්‍රයේ පවතින ප්‍රවනතා පිලිබඳ සමුලුවට වාර්තාවක් ඉදිරිපත් කිරීමයි.

මෙම ප්‍රකාශ වලින් ලබා ගත හැකි එකම නිගමනය නම් වර්තමානයේ FSB සහ අනෙකුත් සෑම මූල්‍ය අධිකාරියක්ම අඳුරේ අතපත ගාන බවයි.

ඩිජිටල්කරනයේ ප්‍රධාන ක්ෂේත්‍රය වන්නේ ක්‍රිප්ටෝ වත්කම් ඉස්මතුවීමයි. පසුගිය වසර පුරා සිදු වූ සිදුවීම් ගනනාවක් විසින් “සාම්ප්‍රදායික මූල්‍ය පද්ධතිය සමඟ එහි වැඩෙන බන්ධනයන් සැලකිල්ලට ගත් කල, සමීප නිරීක්ෂනයක් අවශ්‍ය කෙරෙන ක්‍රිප්ටෝ-වත්කම් පද්ධතික වටාපිටාවේ ඇති අන්තරායන්ට තුඩු දීමේ ශක්‍යතා ඉස්මතු කර පෙන්වා තුබූ” බව නොට් ලිවීය.

“ගෝලීය මූල්‍ය පද්ධතියේ අන්තර් සම්බන්ධිතභාවය නිසා එක් මූල්‍ය ආයතනයක සිදුවන සයිබර් සිදුවීමක් හෝ එහි තුන්වන පාර්ශ්ව සැපයුම්කරුවෙකුගේ සිදුවීමක්, දේශසීමා සහ පුලුල් අංශ හරහා පැතිරී යා හැකි බව” ඔහු පැහැදිලි කලේය.

“මෑත කාලීන කාලගුනික සිදුවීම් අරේඛීය (රේඛීය නොවන) ප්‍රතිඵල ඇති කිරීම සඳහා ශක්‍යතාව පෙන්වා ඇති” බැවින්, දේශගුනික විපර්යාසද මූල්‍ය පද්ධතියට අවදානම් ඇති කරයි; ඊට හේතුවන්නේ, අපේක්ෂිත ප්‍රමානයට වඩා අත්‍යන්ත ලෙස වැඩි ආර්ථික ප්‍රතිවිපාක ඇති කිරීම සහ එම හේතුවෙන් මූල්‍ය පද්ධතිය තුල එකී අවදානම පෝෂ්‍ය කිරීම සිදුවන හෙයිනි.

අවසාන වශයෙන්, ඉදිරි මාස සහ වසර වලදී ගෝලීය මූල්‍ය පද්ධතියට අභියෝග සහ කම්පනවලට මුහුන දීමට සිදුවනු ඇති බව සහතික යයි අනතුරු අඟවමින් නොට් ප්‍රකාශ කලේ, අධිකාරීන්ගේ ක්‍රියාවන් විසින් ඒවා  විස්තාරනය කෙරෙනවාට වඩා ඒවා අවශෝෂනය කර ගැනීමට “හැකියාවක් තිබීමේ විභවයක්” ඇති බවයි. වෙනත් වචනවලින් කිවහොත්, වැඩි කම්පනයක් ඇති වූ විටෙක, බලධාරීන්ට එය පාලනය කිරීමට හැකියාව තිබිය හැකි නමුත්, එය නිශ්චිත නැති බවයි.

සමස්තයක් ලෙස ගත් කල, ෆයිනෑන්ෂල් ටයිම්ස් පුවත්පත “ලෝකයේ බලවත්ම මූල්‍ය මුර බල්ලා” ලෙස විස්තර කර ඇති පාර්ශ්වය විසින් ඉදිරිපත් කෙරෙන මෙම වාර්තාව චිත්‍රනය කරන පින්තූරය පෙන්වා දෙන්නේ, සිය මූල්‍ය පද්ධතිය අර්බුද ඇති විය හැකි මූලාශ්‍රවලින් පිරී ඇති බැව් ධනේශ්වර පාලක පන්තියේ නියෝජිතායතන දන්නා බවයි. එහෙත් ඊලඟ පහර වදින්නේ කොතනින් ද යන්න පිලිබඳ සැබෑ අදහසක් ඔවුන්ට නොමැති අතර, එය වැලැක්වීම සඳහා කුමක් කල යුතුද යන්න පිලිබඳව ඔවුන්ට ඇත්තේ ඊට ද අඩු වැටහීමකි.

G20 සමුලුව සඳහා  වාර්තාව ගෝලීය මූල්‍ය පද්ධතියේ ගැටලු සඟවයි Read More »

‘කොටස් ආපසු මිලදී ගැනීම්’ සහ එක්සත් ජනපද ධනවාදයේ පරපුටු භාවය 

නික් බීම්ස් විසිනි.

මෙහි පලවන්නේ ලෝක සමාජවාදී වෙබ් අඩවියේ 2023 අගෝස්තු 25 දින පල වූ ‘Share buybacks and the parasitism of US capitalism’ යන නික් බීම්ස් විසින් ලියන ලද ලිපියේ සිංහල පරිවර්තනය යි. පරිවර්තනය SF විසිනි.

අර්ථශාස්ත්‍රඥ විලියම් ලැසොනික් වනාහි ප්‍රධාන සංගතයන් තම  කොටස් – ආපසු මිලදී ගැනීම් වලට එරෙහි දිගු කාලීන උද්ඝෝෂකයෙකි. මෙම ප්‍රති මිලදී ගැනීම්, ආන්තික පරපුටු භාවයේ, මූල්‍ය කොල්ලකෑමේ සහ සමාජ අසමානතාවයේ ප්‍රධාන සාධකයක් ලෙස ඔහු නිවැරදිව හඳුනා ගනී. 

කෙසේ වෙතත්, ඔහුගේ දේශපාලන ඉදිරිදර්ශනය සම්පූර්නයෙන්ම ප්‍රතිසංස්කරනවාදී එකකි. අනෙකුත් නියාමන ප්‍රතිසංස්කරන සමඟින්, කොටස් වෙලෙන්දන්, මූල්‍ය ආයෝජකයින්, ආයතනික විධායකයින් සහ සමපේක්‍ෂකයින් සමෘද්ධිමත් කිරීම සඳහා සංගත ලාභ යොදා ගැන්ම වෙනුවට සැබෑ ආර්ථිකයට වැඩි ආයෝජනයක් ගෙන ඒම අරමුනු කරගත්, කොටස් ආපසු මිලදී ගැනීම් සම්පූර්නයෙන් තහනම් කිරීමකින් පටන් ගෙන, වැඩි නියාමනයක් දැකීමට ඔහු කැමතිය. 

Exchange Stock
මෙම ඔක්තෝබර් 14, 2020 ගොනු ඡායාරූපයෙහි, පදිකයින් නිව් යෝර්ක් හි නිව් යෝර්ක් කොටස් හුවමාරුව පසුකර යන ආකාරය දැක්වේ. [AP ඡායාරූපය/Frank Franklin II, ගොනුව]

එහෙත්, ඔහු “කොල්ලකාරී වටිනාකම් නිස්සාරනය” ලෙස හඳුන්වන දෙය ආරම්භ වීමට පෙර, “අතීත හොඳ දවස් ” වෙත ආපසු යාමට ඔහුගේ ලොල් බව නොතකා, එමෙන්ම කෙසේ හෝ ඩිමොක්‍රටික් පක්ෂය එය මැඩලීමේ ස්ථාවරයක් ගනු ඇතැයි යන ඔහුගේ මායාමය බලාපොරොත්තු නොතකා, ඔහුගේ විශ්ලේෂනය වැදගත් කරුනු සහ සංඛ්‍යාවන් සපයයි. .

ඔහු සපයන දත්ත එක්සත් ජනපද ආර්ථිකයේ හදවතේම ඇති කුනුවීම හා දිරාපත්වීම හෙලිදරව් කරයි, නමුත් ඒ සමගම ඉතා වැදගත් කරුන වන්නේ – සංගත ලාභ සංඛ්‍යා වලින් පිලිබිඹු වන – කම්කරු පන්තියේ ශ්‍රමය මගින් උත්පාදනය කරන ලද සම්පත්, ජීවන තත්වයන්ගේ විශාල උන්නතියක් සම්පාදනය කිරීමට ප්‍රමානවත් වන බවයි. .

වෙනත් වචන වලින් කිවහොත්, ඉතාමත් මෘදු සමාජ ප්‍රතිසංස්කරනවල දී පවා විරුද්ධවාදියා විසින් බොහෝ විට මතු කෙරෙන -“ඒවට මුදල් කොහෙන්ද?” – යන ප්‍රශ්නයට ලැසොනික් සපයන දත්ත වලින්  අවම ලෙස අර්ධ වශයෙන් හෝ පිලිතුරු සපයයි.

නව ආර්ථික චින්තනය (New Economic Thinking) නම් වාම-ප්‍රතිසංස්කරනවාදී ආයතනයේ වෙබ් අඩවියේ ලිපියක, ‘නවෝත්පාදන සඳහා ආයෝජනය කිරීම: එක්සත් ජනපද සංගතවල කොල්ලකාරී වටිනාකම් නිස්සාරනයට මුහුන දීම’ ( Investing in Innovation: Confronting Predatory Value Extraction in the US Corporation) යන නොබෝ දා පල වූ ග්‍රන්ථය මත පදනම්ව ඔහු තම සොයාගැනීම්වල සාරාංශයක් ඉදිරිපත් කරයි.

ලැසොනික් ආරම්භ කරන්නේ 2022 දී ඔක්ස්ෆැම් (Oxfam) ට අනුව, උද්ධමනය සැබෑ වැටුප් ඛාදනය කිරීමත් සමඟම , එක්සත් ජනපද ශ්‍රම බලකායෙන් සියයට 32 ක් පමන පැයකට ඩොලර් 15 හෝ ඊට අඩු වැටුපක් ලබා ඇති බව සඳහන් කිරීමෙනි. එමෙන්ම ඉහල වැටුප් සහිත රැකියා විශාලම සංඛ්‍යාවක් අඩංගු අධි තාක්‍ෂනික අංශයේ පවා අනාරක්ෂිත භාවය වර්ධනය වෙමින් පවතින්නේ, 2022 දී 165,000  ලෙස පැවැති දොට්ට දැමීම්, මේ වසරේ පලමු මාස ​​හත තුල 225,000 ක් දක්වා ඉහල නැඟීම සමඟය.

ඔහු ලියා ඇති පරිදි, “කොල්ලකාරී වටිනාකම් නිස්සාරනයේ” ප්‍රධාන මෙවලම වන්නේ කොටස් මිල හැසිරවීම සඳහා සංගතයක කොටස්, විවෘත වෙලඳපොලෙන් ඔවුන් විසින් ම නැවත මිලදී ගනු ලැබීමයි.

“2012-2021 අතරතුර, 2022 ජනවාරියේ S&P 500 දර්ශකයට ඇතුලත් ව තිබු හා, එම දශකය පුරා ම ලැයිස්තුගතව සිටි සංගත 474, ඔවුන්ගේ ඒකාබද්ධ ශුද්ධ ආදායමෙන් සියයට 55 ට සමාන වූ ඩොලර් ට්‍රිලියන 5.7 ක මුදලක් ප්‍රතිමිලදී ගැනීම් ලෙස, කොටස් වෙලඳපොලට වත් කල අතර සියයට 41 ක් වන තවත් ඩොලර් ට්‍රිලියන 4.2 ක මුදලක් කොටස් හිමියන්ට ලාභාංශ වශයෙන් ගෙවා ඇත.

කොටස් ආපසු මිලදී ගැනීම, “විශාල වූ ද, කොටස් මත පදනම් වූ ද වැටුප් සහිත ජ්‍යේෂ්ඨ සංගත විධායකයින්ගේ සහ, කොටස් වෙලඳපොලේ කොටස් මිලදී ගැනීමේ සහ විකිනීමේ කාල නිර්නය කිරීමේ ව්‍යාපාරයේ යෙදී සිටින හෙජ්-අරමුදල් කලමනාකරුවන් ඇතුලු” කොටස් විකුනුම්කරුවන්ගේ ලාභ වැඩි කරන බව ඔහු සඳහන් කරයි. 

කොටස් වෙලඳපොල හැසිරවීමේ නීති විරෝධී ආකාරයක් ලෙස කලින් නිර්නයකර තිබීමෙන් පසුව, 1980 ගනන්වල දී ඒවා පුලුල්ව පැතිර ගිය දා සිට, කොටස් මිලදී ගැනීම්, “අසාධාරන ලෙස ආදායම් බෙදීයාම, අස්ථායී රැකියා අවස්ථා සහ එක්සත් ජනපද ආර්ථිකයේ බිඳෙනසුලු ඵලදායිතා වර්ධනයට දායක වී ඇත.”

මෙම සංසිද්ධියෙහි වඩාත්ම බරපතල ප්‍රකාශයට පත්වීම් අතරින් එකක් දැකිය හැක්කේ ඖෂධ කර්මාන්තය තුල ය. ප්‍රති මිලදී ගැනීම් මෙහෙයුමේ යෙදී සිටින විශාලතම කාර්මික සමාගම් පහක් – Aman, Gilead Sciences, Johnson & Johnson, Merck සහ Pfizer – මෙම කර්මාන්ත අංශයට අයත් වේ.

ලෝකයේ සමහරක් ඉහලම ඖෂධ මිල ගනන් ගෙවීමට ඇමරිකානු ජනගහනයට සිදුවී ඇත. යෝධ ඖෂධ සමාගම් මෙය “සාධාරනීකරනය” කිරීම සඳහා, පවතින ඖෂධ සඳහා ඉහල මිලක් අවශ්‍ය කරන්නේ එමඟින් ඔවුන් උත්පාදනය කරන ලාභය නව ඖෂධ පර්යේෂන සඳහා එම  මූල්‍යය භාවිතා කල හැකි බැවින් බවට තර්ක කරති.  

ලැසොනික්ගේ දත්ත හෙලි කරන පරිදි, මෙය සම්පූර්න ප්‍රබන්ධයකි. ඇත්තෙන්ම මෙම ලාභ කොටස් යොදා ගැනෙන්නේ, වෙලඳපොල අගයන් ඉහල නැංවීම සඳහා ය.

2012-2021 දශකයේ S&P 500 ඖෂධ සමාගම් 14 හි ලාභාංශ සහ කොටස් මිලදී ගැනීම් හරහා කොටස් හිමියන්ට සහ කොටස් විකුනුම්කරුවන්ට බෙදා හැරුනු ආදායම, සාමාන්‍යය වූ සියයට 96 ට සාපේක්ෂව, ශුද්ධ ආදායමෙන් සියයට 110ක් නියෝජනය කලේය.

“ඖෂධ සමාගම් විසින් කොටස් හිමියන්ට/කොටස් වෙලෙන්දන් වෙත බෙදා හරින ලද ඩොලර් බිලියන 747, දශකය පුරා මෙම සංගත පර්යේෂන හා සංවර්ධන කටයුතු සඳහා වැය කල ඩොලර් බිලියන 600ට වඩා සියයට 13කින් වැඩි” බව ලැසොනික් පවසයි.

කොටස් ප්‍රතිමිලදී ගැනීමේ මෙහෙයුම් බලශක්ති, අධි තාක්‍ෂනික සමාගම් සහ ගුවන් යානා නිෂ්පාදක බෝයිං ඇතුලුව සම්පූර්ණ ක්ෂේත්‍රය  පුරා විහිදේ.

“1997 දී මැක්ඩොනල් ඩග්ලස් සමඟ ඒකාබද්ධ වීමෙන් පසු බෝයිං, ඉහලම  මූල්‍යකරනයට බදුන් විය. එහි ජ්‍යෙෂ්ඨ විධායක නිලධාරීන් සමාගමේ කොටස් ප්‍රතිලාභ (stock yield) කෙරෙහි දක්වන දැඩි ඇල්ම 2018 ඔක්තෝම්බර් සහ 2019 මාර්තු මාසයේදී එහි 737 MAX ගුවන් යානා කඩාවැටීම සම්බන්ධයෙන් බොහෝ වගකීමක් දරයි.”

2013 ආරම්භයේ සිට 2019 මාර්තු 10 වැනි දින දෙවන කඩාවැටීම දක්වා, ලාභාංශ ලෙස බෙදා හරින ලද සියයට 43 ට අමතරව,  බෝයිං සමාගම විසින් බිලියන $ 43.4 කොටස් ප්‍රති මිලදී ගැනීම් සිදු කර ඇති අතර, එය මෙම කාල සීමාව තුල එහි ශුද්ධ ආදායමෙන් සියයට 118 ට සමාන වේ. වෙනත් වචන වලින් කිවහොත්, එහි ගුවන් යානා සඳහා හැකි ඉහලම ප්‍රමිතීන් සුරක්ෂිත කිරීම සඳහා වියදම් කල යුතු මුදල් සමාගම් විධායකයින් ඇතුලු කොටස් වෙලඳපොල ක්‍රීඩකයින් අතට පත් වී ඇත. 

ඇපල් සමාගම, තවත් ප්‍රධාන කොටස් ප්‍රති මිල දී ගැනීමේ යෙදෙන්නෙකි. ට්‍රම්ප් පරිපාලනය විසින් සම්මත කරන ලද නීති හේතුවෙන් 2018 දී ඩොලර් බිලියන 285 ක මුදල් ආපසු  (එජ යට) ගෙන්වා ගැනීමට හැකි වූ විට, ප්‍රධාන විධායක නිලධාරී ටිම් කුක් පැවසුවේ සමාගම “අපගේ කොටස් වලින් යම් ප්‍රමානයක්” මිලදී ගන්නා බවයි.

පෙනී යන පරිදි, 2018 දී සිදු කල කොටස් මිලදී ගැනීම් ඩොලර් බිලියන 72.7 ක් වූ අතර, එය 2014 දී ඩොලර් බිලියන 45 ක් වූ වාර්තාගත ඉහලම අගය දිගු පමණකින් ඉක්මවා යන්නක් විය. එහි ප්‍රධාන ප්‍රතිලාභියෙකු වූයේ ලෝකයේ ධනවත්ම මිනිසුන්ගෙන් කෙනෙකු වන වොරන් බෆට් ය.

කොටස් ප්‍රතිමිලදි ගැනීම් පිලිබඳ ඔහු නිරත වෙමින් සිටින කටයුතු තුලදි, ලැසොනික් එහි ගැඹුරු වන ඓතිහාසික අර්බුදයේ කේන්ද්‍රය වන ඇමරිකානු ධනවාදයේ හදවතේ කුනු වීමේ හා දිරාපත්වීමේ සැලකිය යුතු අංගයක් ලේඛනගත කර ඇත.

නමුත් ඔහු ඒ ගැන විග්‍රහයක් කොතැනකවත් ඉදිරිපත් කරන්නේ නැත. පශ්චාත් යුද උත්පාතය තුල අවම වශයෙන් යම් ප්‍රමානයකට සිදු වූ පරිදි කර්මාන්තවල ලාභ, ප්‍රතිආයෝජනය සඳහා සහ වඩා යහපත් වැටුප් සඳහා නොයොදන්නේ මන්දැයි ඔහු පැහැදිලි කිරීමක් සපයන තාක් දුරට, එය පදනම් කෙරෙන්නේ ප්‍රතිපත්තිවල මාරුවීම් මත ය, විශේෂයෙන්ම, 1982 දී රේගන් පරිපාලනය විසින් පෙර නීති විරෝධී වූ කොටස් ආපසු මිලදී ගැනීම් නීත්‍යානුකූල කරන ලද නීති සම්පාදනය මතය.

ඔහුගේ මෙම දිශානතිය දේශපාලන ඉදිරිදර්ශනයක් මත –  එනම්  ප්‍රතිවිරුද්ධ දිශාවට සිදුකරන වෙනස්කම්, ආරම්භයක් ලෙස, කොටස් ආපසු මිලදී ගැනීම් තහනම් කිරීම සහ ආයතනික විධායකයින්ට ගෙවන සහ පාරිතෝෂ පිරිනමන ආකාරය වෙනස් කිරීම මඟින් මෙම වර්ධනයන්හි ගමන් මාවත නිවැරදි කල හැකි බවට වන ඉදිරි දර්ශනය මත – පදනම් වී ඇත.

සංගත ක්‍රියාත්මක වූ ආකාරයේ සහ නියාමන රාමුවේ වෙනස්කම් වල ගාමක බලවේගය වී ඇති ධනේශ්වර ආර්ථිකයේ අත්තිවාරම් වලම ගැඹුරින් සිදු වූ මාරුවීම් පිලිබඳ කිසියම්ම හෝ විග්‍රහයක් ඔහු සැලකීමට බඳුන් නොකරයි.

1970 ගනන්වල පශ්චාත් යුද උත්පාතයේ අවසානය, ලාභ අනුපාතිකය පහත වැටීමේ ප්‍රතිඵලයක් විය. මෙය හුදු සිදුවීම් කිහිපයක් සම්පාත වීමේ ප්‍රතිඵලයක් වශයෙන් වූ පසුබෑමක් නොව ධනේශ්වර ආර්ථිකය තුලම ආවේනික ප්‍රතිවිරෝධතා වලින් පැන නගින ක්‍රියාවලියක ප්‍රතිඵලයක් ලෙස මාක්ස් විසින් සොයා ගන්නා ලදී.

එය ආර්ථික ජීවිතයේ මතුපිටට පුපුරා ඒම ප්‍රධාන ප්‍රතිවිපාක ඇති කලේය.

1970 ගනන්වල අගභාගයේ පටන් ඊලඟ දශකය දක්වා, 1980 ගනන්වල කම්කරු පන්තියට පහර දීම, කර්මාන්තවල සමස්ත අංශයන්ම වසා දැමීම සහ ‘මලකඩ යායන්’ (වසා දැමූ කර්මාන්ත ශාලා සහිත භූගෝලීය ප්‍රදේශ) නිර්මානය කිරීම, ලාභ ශ්‍රම මූලාශ්‍රවලින් ප්‍රයෝජන ගැනීම සදහා  නිෂ්පාදනයේ ගෝලීයකරනය වශයෙන්, ආර්ථික හා පන්ති සබඳතාවල දැවැන්ත ප්‍රතිව්‍යුහගත කිරීමක් සිදු විය   

මෙම “ප්‍රතිව්‍යුහගත කිරීමේ” ප්‍රධාන අංගයක් වූයේ, මූල්‍යකරනයේ  අනවරත නැගීම; එනම්, පශ්චාත් යුද උත්පාතයේ දී සිදු වූවාක් මෙන් නිෂ්පාදනය හා ආයෝජන ප්‍රසාරනය කිරීම හරහා නොව, මූල්‍ය වෙලඳපොල මෙහෙයුම් හරහා ලාභ සමුච්චය වීම ය.

කොටස් ආපසු මිලදී ගැනීම් සඳහා වූ තහනම ඉවත් කිරීම, 1980 දශකයේ බොහෝ වෙනස්කම් වලින් එකක් පමනි. එනම්, වරක් නීතිවිරෝධී හෝ අවම වශයෙන් ඉතා සැක සහිත ලෙස සලකනු ලැබූ මූල්‍ය මෙහෙයුම් අද මූල්‍ය ලෝකයේ සම්මත මෙහෙයුම් ක්‍රියා පටිපාටි වේ.

මාක්ස් සඳහන් කල පරිදි, ලාභ අනුපාතිකයේ පහත වැටීමක් “වංචා කිරීම සහ වංචාව පොදුවේ ප්‍රවර්ධනය කිරීම” සමග අත්වැල් බැඳගනී. මෙය තවදුරටත් යලි යලිත් පුනර්කරනය වන හෝ නැවත ආපසු සිදුනොවන හෝ  සංසිද්ධියක් නොවන අතර ඊට විපරීතව පසුගිය දශක තුනේ වඩ වඩාත් ගැඹුරුවන මූල්‍ය අර්බුද විසින් හෙලි කෙරෙන පරිදි, එජ ආර්ථිකය තුලම ගැබ්ව තිබෙන්නකි.

කොටස් ආපසු මිලට ගැනීම් එහි ප්‍රකාශනයක් වන මෙම පරපුටුවාදය, හුදු දිනෙන් දින පුලුල් වන සමාජ අසමානතාවයට හේතුවනු  පමනක් නොවේ. එහි පරිපූර්න ප්‍රකාශනය එය අත්කර ගන්නේ, එක්සත් ජනපදයේ  ආර්ථික පරිහානියට එරෙහිව කටයුතු කිරීම සඳහා  කොල්ලකෑමේ යුද්ධ  වල යෙදීමේ එක්සත් ජනපද අධිරාජ්‍යවාදයේ  ධාවනය තුලය .

මානව වර්ගයාගේ අනාගතයටම තර්ජනයක් වන ඇමරිකානු ධනවාදයේ ඓතිහාසික අර්බුදය, ප්‍රතිසංස්කාරකයන් වීමට කැමති අය විශ්වාස කිරීමට හා ප්‍රකාශ කිරීමට සතුටු වන පරිදි, නීති සම්පාදනය මගින් ජය ගැනීමට හැකි වනු නැත. ඒ වෙනුවට එය පෙන්වා දෙන්නේ සමාජවාදය සඳහා වන දේශපාලන අරගලය තුල කම්කරු පන්තිය විසින් සමස්ත ලාභ පද්ධතියම පෙරලා දැමීමේ අවශ්‍යතාවයයි.

‘කොටස් ආපසු මිලදී ගැනීම්’ සහ එක්සත් ජනපද ධනවාදයේ පරපුටු භාවය  Read More »

Protest

වික්‍රමසිංහ ආන්ඩුව ප්‍රමුඛ සංස්ථාපිතය කම්කරුවාට එරෙහි අශුද්ධ සංධානයක

සංජය ජයසේකර විසිනි.

Protest
“සේවක අරමුදල් කොල්ලය වහා නවතනු!” ජුලි 25 කොලඹ කොටුව අසල නිදහස් වෙලද කලාප සහ පොදු සේවා සේවක සංගමය උද්ඝෝෂනයක් පැවැත් වීය (ජායාරූපය :ෆේස්බුක්)

දේශීය නය ප්‍රතිව්‍යුහගත කිරීම (දේනප්‍ර) නොහොත්  ප්‍රශස්තිකරනය යන ප්‍රෝඩාකාරී වචන යට සඟවා කම්කරුවාගේ අවසාන ඉතිරි කිරීම් ද මංකොල්ල කෑමේ පියවර රනිල් වික්‍රමසිංහ ආන්ඩුව පසුගියදා තැබුවේය. ආන්ඩුවේ දේශීය නය වලින් වැඩි ප්‍රතිශතය බැංකු හා මූල්‍ය සමාගම් විසින් දරන තතු යටතේම, ඒවාට අතක්වත් නොතබා, මූල්‍ය වෙලඳපොල වසා දමමින් හා ඉතිහාසයේ දීර්ඝතම දින පහක බැංකු නිවාඩු ලබා දී කුමන්ත්‍රනය කරන ලද මහ බැංකු අධිපතිවරයාගේ සැලැස්ම යටතේ, ආන්ඩුව කම්කරු මහජනතාවගේ අවසාන බලාපොරොත්තුව වන සේවක අර්ථසාධක අරමුදල (ඊපීඑෆ්) හා සේවක භාරකාර අරමුදල (ඊටීඑෆ්) යන අරමුදල්වලට දැවැන්ත පාඩු ගෙන එමින්  ඊනියා ප්‍රශස්තිකරන සැලැස්ම ⁣කැබිනට්ටුවේ සම්මත කරනලදී.  එය පාර්ලිමේන්තුවේ සම්මත කර ගැනීමෙන් පසු රටේ ඉහලම අධිකරනය ද, මෙම සැලැස්මට එ⁣රෙහිව යැයි කියමින් ගෙනෙන ලද නඩු කටයුතු ද වැඩි දුර නොඅසාම විසිකර දැමුවේය. 

අශුද්ධ සංධානය

මේ ආකාරයෙන් සමස්ත ධනපති සංස්ථාපිතයම – විධායකය, ව්‍යවස්ථාදායකය හා අධිකරනය – කම්කරු පන්තියට එරෙහිව ලේ උරා බොන සංධානයකට එලඹ ඇත්තේය. 

නඩු කටයුතු ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරනය තුල විභාග වෙමින් පවතිද්දීම ඊනියා පාර්ලිමේන්තු වරප්‍රසදවලට මුවා වෙමින් අගෝස්තු 9 දින පාර්ලිමේන්තුවේ දී කතානායක මහින්ද යාපා අබේවර්ධන කියා  සිටියේ පාර්ලිමේන්තු පටිපාටිය අධිකරනයට ප්‍රශ්න කල නොහැකි බැවින්, පාර්ලිමේන්තුව විසින් ‘නිසි පරිදි’ සම්මත කල පසුව ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරනය ඇතුලු කිසිදු  අධිකරනයකට දේනප්‍ර සැලැස්ම පිලිබඳව කිසිදු ආකාරයක නියෝග නිකුත් කිරීමේ අධිකරන බලයක් නොමැති බවය. 

එදිනම ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරනය ජාතික ජන බලවේගය ගොනුකල නඩුවක් ඇතුලු නඩු හතක් විසිකර දැම්මේ ය. අනෙක් නඩුව 11 දා බැහැර කෙරුනි.  ඒ කිසිදු හේතු දැක්වීමකින් තොරව මුල් අවස්ථාවේම ය.

අධිකරනයේ නඩුව ඇසෙමින්  පවතින අතරතුර මහ බැංකුව හා මූල්‍ය මන්ඩලය ද, අරමුදල්වල භාරකාර පාලකයන් ද උසාවිය තුල පෙනී සිටියේ ලක්ෂ 25කට වැඩි සාමාජික කම්කරුවන් හෙවත් තැන්පත්කරුවන් වෙනුවෙන් නොව ආන්ඩුවේ බැංකු ආරක්ෂා කිරීමේ වැඩපිලිවෙල වෙනුවෙනි. වැටත් නියරත් ගොයම් කා දමා ඇත.

උසාවියට නියෝග

අධිකරනය දේනප්‍ර සැලැස්මට ඇඟිලි නොගැසිය යුතු බවට වික්‍රමසිංහ අගෝස්තු  මුලදීම විවෘත අනතුරු ඇගවීමක් කලේය. පොල් වගා කරුවන්ගේ සංගමයේ රැස්වීමක දී අන්ඩුවේ නය “ප්‍රශස්තකරනයට” බාධා පැමිනවීම සඳහා යම් පාර්ශවයන් අධිකරන නියෝග අයැද ඇතැයි සඳහන් කරමින්  ඔහු කියා සිටියේ මෙසේය:

“රජයේ මූල්‍ය පාලනය අයිති පාර්ලිමේන්තුවට, වෙන කාටවත් නොවෙයි. මේ වැඩසටහන පාර්ලිමේන්තුව සම්මත කරල තියෙන්නෙ…ජනතාවගෙ පරමාධිපත්‍ය බලය යටතෙ ජනතාවගෙ අධිකරන බලය දීල තියෙන්නෙ පාර්ලිමේන්තුවට. පාර්ලිමේන්තුව දෙන යෝජනා, නීති අනුව තමයි ආන්ඩුව ක්‍රියා කරන්න යන්නෙ. මේ කරන කටයුතු අපි නවත්වන්නෙ පාර්ලිමේන්තුව කිව්වොත් විතරයි. නැත්තං ඒක ඉදිරියට ගෙනියනවා. මොකද බලය තියෙන්නෙ පාර්ලිමේන්තුවෙ. බලය පාර්ලිමේන්තුවෙ තියෙනව නම් අපිට වෙන කාගෙන්වත් උපදෙස් ගන්නත් බෑ, නියෝග ගන්නත් බෑ… විශේෂයෙන් මේ නය ප්‍රතිව්‍යුහගතකරනයෙදි අපි වගකියන්නෙ පාර්ලිමේන්තුවට විතරයි.”

වික්‍රමසිංහගේ මෙම ප්‍රකාශය අධිකරනයේ තීන්දු වලට බලපෑම් කිරීමේ හිටපු විධායක ඒකාධිපති පාලකයාගේ වැඩ කටයුතු සිහි කැඳවයි. බලයෙන් පහ කරනු ලැබූ හිටපු ජනාධිපති ගෝඨාභය රාජපක්ෂ 2019 අග ජනාධිපති ලෙස පත් වීමෙන් පසු මුල් අවධියේ සිටම අධිකරනයට විවෘතවම කියා සිටියේ තම ආර්ථික ප්‍රතිපත්ති වලට අකුල් හෙලන ලෙස අධිකරනය නොහැසිරිය යුතු බවයි. 

ධනපති දේශපාලකයන් කියා ඇති පරිදි පාර්ලිමේන්තුව හා අධිකරනය අතර ඝට්ඨනයක් ඇතිවී ව්‍යවස්ථාමය අර්බුදයක් නිර්මානය වීම වැලැක්වීම අධිකරනයේ උත්සුකය වීය යන්න අමූලික බොරුවකි. සත්‍යය නම් පාලක සංස්ථාපිතයේ කොටසක් ලෙස ආන්ඩුවේ මූල්‍ය ප්‍රතිපත්‍තිය ක්‍රියාවට දැමීම අවහිර නොකිරීමට අධිකරනය පරිස්සම් වී ඇති බවය.

පාර්ලිමේන්තු සම්මතය

ජුලි 1 වන දින දේනප්‍ර සැලැස්ම පිලිබද මෝසම පාර්ලිමේන්තුවේ සම්මත කිරීමේදී වික්‍රමසිංහ රඳා සිටින සිංහල  ස්වෝත්තමවාදී ශ්‍රී ලංකා පොදු ජන පෙරමුනේ (එස්එල්පීපී) මන්ත්‍රීවරු එයට පක්ෂව චන්දය දුන්හ. මන්ත්‍රීන් 122 ක් ඊට පක්ෂව ඡන්දය දෙමින් එය වැඩි ජන්ද 60 කින් පාර්ලිමේන්තුවේ සම්මත විය. මෙසේ ව්‍යවස්ථාවට අනුව එය නීතියක් වන්නේ නැති නමුත්, එය පාර්ලිමේන්තුව විසින් අනුමත කල ආන්ඩුවේ ප්‍රතිපත්තියක් වේ.

කප්පාදුවේ තරම හා ස්වභාවය

ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදලේ (අයිඑම්එෆ්) ඩොලර් බිලියන 2.9ක ඇප නය ලබාගැනීමේ සිව් අවුරුදු කප්පාදු ඇතුලු නය ස්ථායීකරනය හා ආර්ථික ප්‍රතිව්‍යුහගතකරන වැඩසටහනේ කොටසක් ලෙස විදෙස් නය හිමියන් සමග එලඹෙන ගනුදෙනුවේ දී ආන්ඩුවේ දේශීය නය ප්‍රතිව්‍යුහගත කිරීම නොවැලැක්විය හැකි කොන්දේසියක් ලෙස ආන්ඩුව ක්‍රියාවට දමා ඇත. මෙම ක්‍රියාදාමය සම්බන්ධ අයිඑම්එෆ් මීලඟ ඇගයීම සැප්තැම්බර් මස පැවැත්වීමට නියමිතව තිබේ. ආන්ඩුව එයට සූදානම් වෙමින් සිටී.

පබ්ලික් ෆයිනෑන්ස් වෙබ් අඩවියට අනුව විශ්‍රාම වැටුප් (superannuation) අරමුදල් ආන්ඩුවේ සමස්ථ දේශීය නය ප්‍රමානයෙන් දරන්නේ 43%ක් පමනකි. සෙසු 57%ක ප්‍රමානය බැංකු, රක්ෂන ආයතන හා වෙනත් පාර්ශව විසින් දරනු ලබයි. මෙම සැලැස්ම යටතේ ඊපීඑෆ් හා ඊටීඑෆ් බැඳුම්කර වල කල් පිරෙන කාලය 2038 දක්වා දීර්ඝ කෙරෙනු ලැබෙන අතර කල් පිරෙන තෙක් ගෙවන පොලී අනුපාතය 2025 සිට 9% ක, එනම්, සෙසු බැඳුම්කර වලට සාපේක්ෂව ඉතා පහල හා ස්ථාවර අගයක, රඳවා ගැනීමට නියමිතය. එම කාලය තුල ඊපීඑෆ් අරමුදලට, එනම් අරමුදලේ සාමාජික කම්කරුවන්ට, සිදුවන අතිමහත් අලාභය රුපියල් බිලියන 12000ක් පමන වනු ඇති බව ගනන් බලා තිබේ. 

බැංකු ගලවා ගැනීම

දල දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් (ජීඩීපී) 64.6%ක් හෙවත් ඩොලර් බිලියන 42ක් වන භාන්ඩාගාරයේ දේශීය නය ප්‍රමානය ප්‍රතිව්‍යුහගත කිරීමේදී සේවක ඉතුරුම් ගිනුම් පමනක් දංගෙඩියට යැවීමේ පාලක පන්තියේ තීන්දුව සම්බන්ධයෙන් මූල්‍ය කටයුතු පිලිබඳ රාජ්‍ය අමාත්‍ය ෂෙහාන් සේමසිංහ පාර්ලිමේන්තුවට කීවේ, “2023 වන විට දල දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් (ජීඩීපී) දැනට පවතින 128%ක නය ප්‍රමානය දල දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 95% දක්වා අඩු කිරීම සඳහා ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදලේ ගිවිසුම මගින් නියම කර ඇති ඉලක්කය සපුරාලීමට මෙම නය ප්‍රතිව්‍යුහගත කිරීමේ සැලැස්ම ශ්‍රී ලංකාවට අත්‍යවශ්‍ය” බවයි.

අපි මෙය කරන්නේ බැංකු, තැන්පත්කරුවන් සහ විශ්‍රාම වැටුප් ආරක්ෂා කරමින්,” යනුවෙන් සේමසිංහ කියන විට විශ්‍රාම වැටුප් ආරක්ෂා කිරීම සමිබන්ධව ඔහු බොරු කියයි. මහ බැංකු අධිපති නන්දලාල් වීරසිංහ ම මෙම බොරුව ජනගත කිරීම සඳහා විශාල වෙහෙසක් ගත්තේය. සත්‍යය නම්, ජුලි අග වීරසිංහ කැබිනට්ටුවට පැහැදිලි කිරීමේදී ම කියා ඇති පරිදි, සියල්ල කරනු ලැබ ඇත්තේ අර්බුදය මධ්‍යයේම දැවැන්ත ලාභ ගැරූ බැංකු හා මූල්‍ය සමාගම් ආරක්ෂා කිරීමට ය යන්නය.  

මාලදිවයින, නේපාලය හා ශ්‍රී ලංකාව සම්බන්ධ ලෝක බැංකුවේ අධ්‍යක්ෂ ෆරිස් හඩාඩ් සර්වොස් ජුලි 18 කොලඹ පැවති මාධ්‍යවේදීන් හමුවේ කරන ලද දේශනයකින් පසුව මෙම ලියුම්කරු ඔහුගෙන් මෙසේ විචාලේය: “ආන්ඩුවේ සමස්ථ දේශීය නය ප්‍රතිශතයෙන් වැඩි කොටසක් බැංකු හා මූල්‍ය ආයතන සතුව පවතිද්දී සේවක ඉතුරුම් අරමුදල් වලට පමනක් අලාභ වන පරිදි නය ප්‍රතිව්‍යුහගත කිරීම ඔබ දකින්නේ කෙසේ ද?” ඔහුගේ පිලිතුර සේමසිංහ හා වීරසිංහ උච්චාරනය කරන භාෂාවේ නිරුක්තිය සනිටුහන් කලේය: “ඒක ආන්ඩුව හා නයකරුවන් අතර තීන්දුවක්. කුමක් උවත් වැදගත් වන්නේ බැංකු පද්ධතිය බේරා ගැනීම යි.” 

සූරාකෑමේ න්‍යායපත්‍රයක් 

කම්කරුවාගේ අවසාන ඉතුරුම් ද ඇපයට තබමින් බැංකු හා මූල්‍ය සමාගම් පද්ධතිය ආරක්ෂා කරන වික්‍රමසිංහගේ ආන්ඩුව, වැඩකරන මහජනතාව වෙත හෙන පිට හෙන පාත් කිරීම සඳහා, දැනටමත් ඉදිරිපත් කර ඇති නව ලිබරල් න්‍යාය පත්‍රය ක්‍රියාවට දැමීමට අර්බුදය යහමින් ගසා කමින් සිටී. 

පොලිස් හා මිලිටරි යාන්ත්‍රනය ද මෘග ලෙස යොදා ගනිමින්, වික්‍රමසිංහ තම වැඩපිලිවෙල නොසඟවා ඉදිරිපත් කර විටින් විට අවධාරනය කර ඇත්තේ රාජ්‍ය ව්‍යවසායයන් පුද්ගලීකරනය හා වානිජකරනයට ලක් කරමින්, කම්කරු නීති ලිහිල් කරමින් සූරාකෑමේ කොන්දේසි ශක්තිමත් කරන බවට දේශීය හා විදේශීය ධනපති ආයෝජකයන්ට දී ඇති තම සහතිකය ස්ථාවර කිරීමටයි.   

ගිය බදාදා (16), කොලඹ තේ වෙලඳුන්ගේ 129 වන වාර්ෂික සමුලුවේදී, ලංකාවේ පුමුඛ ම ධනපති සූරාකන්නන් කොටසක් ඉදිරියේ වික්‍රමසිංහ කල ප්‍රකාශය පාලක පන්තියට දුන් නිශ්චිත පොරොන්දුවකි. ඔහු මෙසේ කීවේය:

“අද අපට ආර්ථික වශයෙන් සහ නියාමන වශයෙන් රජය විසින් ආධිපත්‍යය දරන ආර්ථිකයක් පවත්වාගෙන යා නොහැකියි.  නියාමනය ඉවත් කර පුද්ගලික ව්‍යවසාය [ආර්ථිකය] භාර ගත යුතුය.  ඒක තමයි අපි ඉලක්ක කරන්නේ.”

ජවිපෙ පන්ති අරගලයට ඇබ ගසයි

ප්‍රධාන විපක්ෂය වන  දක්ෂිනාංශික සමගි ජන බලවේගය (සජබ) සේම අයිඑම්එෆ් කප්පාදු පිලිවෙත ආරක්ෂා කර ඇති ජනතා විමුත්කි පෙරමුන (ජවිපෙ) ප්‍රමුඛ ජාතික ජන බල වේගය (එන්පීපී) ද  පාර්ලිමේන්තුවේදී දේනප්‍ර සැලැස්මට විරුද්ධව ජන්දය දීම ප්‍රෝඩාවකි. ආන්ඩුව, මහ බැංකු අධිපති හා අධිකරනය සේම ධනපති මූල්‍ය හා බැංකු පද්ධතිය කඩා නොවැටීම තහවරු කිරීමට මෙම පක්ෂ බැඳී සිටී. 

ධනපති ලිබරල් පාර්ලිමේන්තුවාදය ආරක්ෂා කිරීමට ලංකාවේ හා විදේශ ආයෝජකයන්ට හා වෙලඳ සංගම්වලට අයත් පාලක ප්‍රභූවට ශපත කර ඇති ජවිපෙ, අධිකරනය තුල “යුක්තිය” පිලිබඳ ව්‍යාජයන් උත්කර්ෂයට නංවමින්, කම්කරු මහජනතාවගේ ඉතුරුම්වල ඝාතකයන්ට එරෙහිව බංකොලොත් නාටක රඟ දැක්වූයේ කම්කරුවන්ගේ දැවෙන ප්‍රතිරෝධය අවසාන වශයෙන්  භූමදානය කිරීමට උත්සාහ ගනිමිනි. ජවිපෙට අයත් හා සෙසු වෘත්තීය සමිති සුපුරුදු ලෙස ව්‍යාජ සාකච්ජා හා විරෝධතා උද්ඝෝෂන මගින් කම්කරුවන්ගේ වැඩෙන අරගල දේශපාලනික සටනක් දක්වා වර්ධනය වීම සිරගතකර තැබීමේ ක්‍රියාන්විතයක නිරතව සිටී.

විශ්‍රාම වැටුප රැකගන්නේ කෙසේද? 

ප්‍රංශය, බ්‍රිතාන්‍යය ඇතුලු ප්‍රධාන ධනපති රටවල සිට ලංකාව වැනි රටවල් දක්වා පවතින ආන්ඩුවල මෙම සමාජ ප්‍රතිවිප්ලවවාදී ප්‍රතිපත්ති මගින් සෑම රටකම කම්කරු පන්තිය තල්ලු කරමින් පවතින්නේ, තම අතට දේශපාලන බලය ලබා ගැනීම සඳහා සටන් කිරීම හැර විදෙස් නය අවලංගු කොට, කප්පාදුව, පුද්ගලීකරනය හා යුද්ධය නතර කිරීමේ අන් මාවතක් නැති බව වටහා ගැනීම කරා ය. 

අධික බදු, බඩු මිල හා සේවා ගාස්තු මගින් මිරිකනු ලැබ ඇති වැඩකරන මහජනතාවගේ විශ්‍රාම වැටුප ආරක්ෂා කර ගැනීමේ අරගලය, එකී බලය සෑම කර්මාන්ත ශාලාවකම, වැඩපොලකම, සේවා ස්ථානයකම ද්වි-බලයක් ලෙස ගොඩනැගීම මගින් පෙරට ගත යුත්තේය. ඒ සඳහා වෘත්තිය සමිති-ආන්ඩුව-සමාගම් යන තුන් කට්ටුවට එරෙහිව ස්වාධීන ක්‍රියාකාරී කමිටු ගොඩනැගිය යුතුය. එම කමිටුවල ජාතික සංධානයක් මගින් මහා වැඩවර්ජනයක් සූදානම් කිරීම තීරනාත්මක දේශපාලන පියවරක් වන්නේය.

වික්‍රමසිංහ ආන්ඩුව ප්‍රමුඛ සංස්ථාපිතය කම්කරුවාට එරෙහි අශුද්ධ සංධානයක Read More »

NYSE

එක්සත් ජනපදයේ නය ශ්‍රේනිගත මට්ටම පහත හෙලීම: ගැඹුරු වන අර්බුදයක තවත් සලකුනක්

නික් බීම්ස් ව්සිනි.

NYSE

මෙහි පලවන්නේ ලෝක සමාජවාදී වෙබ් අඩවියේ 2023 අගෝස්තු 02 දින පල වූ ‘US credit downgrade: Another sign of a deepening crisis’ යන නික් බීම්ස් විසින් ලියන ලද ඉදිරි දර්ශන ලිපියේ සිංහල පරිවර්තනය යි. පරිවර්තනය එස්එෆ් විසිනි.

ෆිච් ශ්‍රේනිගත කිරීමේ ඒජන්සිය විසින් අඟහරුවාදා එක්සත් ජනපදයේ දිගුකාලීන නය ශ්‍රේනිගත මට්ටම පහත හෙලීම, ඇමරිකානු රාජ්‍යය තුල ගැඹුරු වන අර්බුදය සමග එක්සත් ජනපද අධිරාජ්‍යවාදයේ ඓතිහාසික ආර්ථික හා මූල්‍ය පරිහානියේ සැලකිය යුතු මං සලකුනක් සටහන් කරයි.

මෙම පහත හෙලීම පිලිබිඹු කරන්නේ, නිමක් නැති යුද්ධ සඳහා මූල්‍ය සම්පාදනය කිරීමට ගාල කඩා ගනිමින් ඉහල නැංවුනු මිලිටරි වියදම් සමග අත්වැල් බැඳ ගනිමින් ක්‍රියාත්මක වූ බැංකු සහ සංගතවලට ඇපදීමේ මාලාවක් විසින් මෙහෙයවනු ලැබූ එක්සත් ජනපද ෆෙඩරල් නයෙහි දැවැන්ත ඉහල යාමයි.

ෆිච් ශ්‍රේනිගත මට්ටම AAA සිට AA+ දක්වා පහත හෙලීමක් වූ අතර, එය, නය සීමාව ඉහල දැමීම සම්බන්ධයෙන් ඔබාමා පාලන සමයේදී කොන්ග්‍රසයේ ඇති වූ ගැටුමකින් පසුව 2011 දී  ස්ටෑන්ඩර්ඩ් සහ පුවර් (Standard and poor) විසින් සිදු කල පහත හෙලීමට සමාන වූවකි. 

වෝල් වීදිය වෙනුවෙන් කතා කරමින් ෆිච් බලකර ඉල්ලා සිටියේ, වැඩෙන නය අර්බුදයට ප්‍රතිචාර දක්වමින්, සමාජ වියදම් කප්පාදුව හරහා කම්කරු පන්තියේ සමාජ තත්වය මත තීව්‍ර ප්‍රහාරයක් එල්ල කල යුතු බව ය.

“වයස්ගත වන ජනගහනය හේතුවෙන් ඉහල යන සමාජ ආරක්ෂන සහ මෙඩිකෙයා (Medicare – වෛද්‍ය ප්‍රතිකාර රක්ෂන) වියදම් සම්බන්ධ මධ්‍ය කාලීන අභියෝගවලට මුහුන දීමේ දී ලබා ඇත්තේ සීමිත ප්‍රගතියක් පමනකැ”යි ෆිච් මැසිවිලි නඟා ඇත. 

වෙනත් වචන වලින් කිවහොත්, නය අර්බුදයට හේතුභූත වූයේ බැංකු ඇපදීම් සහ යුද වියදම් විය හැකි නමුදු, වෝල් වීදිය යෝජනා කරන ජනගහනයේ අති බහුතරය දරිද්‍රතාවයට හා හිඟමනට ඇද දැමීමයි. 

2007 දී, ගෝලීය මූල්‍ය අර්බුදයට තදාසන්න කාලයේ, එ.ජ. ආර්ථිකයේ පවතින ශක්තිය පිලිබඳ මිත්‍යාවන්ඒවායේ උච්චතම අවස්ථාවේ පවතිද්දී , CBO පුරෝකථනය කලේ, මහජනතාව සතු ෆෙඩරල් නය දශකයක් තුල දල දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් සියයට 22 දක්වා පහත වැටෙනු ඇති බවයි.

එය දැන් සියයට 100ක් පමන වන අතර, 2031 දී එය සියයට 107 දක්වා ඉහල යනු ඇතැයි CBO අනාවැකි පල කරයි.

නය වර්ධනයට ඉන්ධන ලබා දී ඇත්තේ ඇමරිකානු ආර්ථිකයේ හා මූල්‍ය පද්ධතියේ ගැඹුරුවන අර්බුදය මගින්ය.

2008 මූල්‍ය අර්බුදයට මුහුන දුන්නේ, ෆෙඩරල් රිසර්ව් (එක්සත් ජනපද මහ බැංකුව) විසින් එහි ප්‍රමානාත්මක සහන වැඩසටහන (Quantitative easing program) යටතේ, මූල්‍ය පද්ධතියට මුදල් එන්නත් කරනු ලැබීම සමඟ ඒකාබද්ධව, ඩොලර් බිලියන සිය ගනනින් සංගතවලට ඇපදීමේ වියදම සමඟිනි. කොවිඩ් අර්බුදයට ප්‍රතිචාර වශයෙන්m තවත් ඩොලර් බිලියන සිය ගනනක් සංගත වෙත දෙන ලද්දේ තව තවත් මුදල් මහ බැංකුවෙන් මූල්‍ය වෙලඳපොලවලට පොම්ප කරමිනි.

මෙම වසරේ බැංකු භීතිකාවන් මාලාවකට ප්‍රතිචාර දක්වමින්, බයිඩන් පරිපාලනය සඵල ලෙස ඇඟවුම් කලේ, ෆෙඩරල් ආන්ඩුව සියලුම බැංකු තැන්පතු ආවරනය කෙරෙන පසු ආරක්ෂන විධිවිධාන පනවනු ඇති බවයි.

තව ද මේ සියල්ල මත්තේ, එක්සත් ජනපදය සිය මිලිටරි වියදම් වාර්තාගත උසකට ඔසවා ඇත්තේත්,  අනාගතයේ දී තවත් වැඩි කිරීම් සිදුකිරීමට නියමිතව ඇත්තේත්, චීනයට එරෙහිව ආර්ථික යුද්ධයේ කොටසක් ලෙස, එක්සත් ජනපදයට- විශේෂයෙන් අධි තාක්‍ෂනික ක්ෂේත්‍ර වල- ඔවුන්ගේ මෙහෙයුම් නැවත එක්සත් ජනපදය වෙත ගෙන්වා ගැනීම සඳහා සංගතවලට දෙන සහනාධාර සමඟ අත්වැල් බැඳ ගනිමිනි.

මෙම තීරනය ප්‍රකාශයට පත් කරමින් ෆිච් පවසා ඇත්තේ, එයට එලඹීමේ හේතුව “පසුගිය වසර 20 තුල පාලන ප්‍රමිතීන්හි අනවරත පිරිහීම” බවයි. මේ කරුන අවධාරනය කිරීමට මෙන්, මෙම නිවේදනය ප්‍රකාශයට පත් කෙරුනේ, 2020 මැතිවරන ප්‍රතිපලය පෙරලා දැමීමේ උත්සාහය සම්බන්ධයෙන් හිටපු ජනාධිපති ට්‍රම්ප්ට එරෙහිව අධිචෝදනා හතරක් නිකුත් කල දිනයේ මය. 

නිව්යෝර්ක් ටයිම්ස් වාර්තාවක් පැවසුවේ, මෙම පහත හෙලීම සිදු කිරීමට පෙර ෆිච් ආයතනය බයිඩන් පරිපාලන නිලධාරීන් දැනුවත් කර ඇති බවත්, ඔවුන් සිය විරුද්ධත්වය ප්‍රකාශ කල බව හා ඒ අතරතුර, “ෆිච්  නියෝජිතයන්, 2021 ජනවාරි 6 කැරැල්ල, එක්සත් ජනපදයේ පාලනය පිලිබඳ සැලකිල්ලට ගත යුතු වපසරියක් ලෙස යලියලිත් ඉස්මතු කල” බවත්ය.

ෆිච් වාර්තාවෙන්  බොහෝ උපුටන සඳහන් කල ෆිනෑන්ෂල් ටයිම්ස් තීරු ලිපියේ අග කොටසේ එහි කර්තෘ සඳහන් කලේ, “FT හි පාර-දත්ත (දත්ත පිළිබඳ දත්ත) මෙවලම, ‘නැගී එන වෙලඳපල’ යටතේ මෙය ටැග් කිරීමට අපට යෝජනා කල බවයි.”

ෆිච් පහත හෙලීම බයිඩන් පරිපාලනයේ නිලධාරීන්ගේ කර්කශ හෙලාදැකීම්වලට පාත්‍ර විය. ඔවුහු එය, “පදනම් විරහිත” “අභූතය”ක් ලෙස ද, “පුලුල් ලෙස හා නිවැරදිව කිවහොත් පරිහාසයක්” ලෙස ද විස්තර කලෝය. 

එක්සත් ජනපද භාන්ඩාගාර ලේකම් ජැනට් යෙලන් පැවසුවේ මෙම තීරනය “අත්තනෝමතික සහ යල් පැන ගිය දත්ත මත පදනම් වූ එකක්” බවයි.

“ෆිච්හි තීරනය ඇමරිකානුවන්, ආයෝජකයන් සහ ලොව පුරා සිටින පුද්ගලයන් දැනටමත් දන්නා දේ වෙනස් නොකරයි: එනම්, භාන්ඩාගාර සුරැකුම්පත් ලෝකයේ ප්‍රමුඛතම ආරක්ෂිත සහ ද්‍රවශීල වත්කම් ලෙස පවතින බව සහ, ඇමරිකානු ආර්ථිකය මූලික වශයෙන් ශක්තිමත් බවයැ”යි ඇය පැවසුවාය.

ඇත්තටම තතු එසේ වී නම්, ආන්ඩුවේ ඉහලම මූල්‍ය නිලධාරියාට එසේ පැවසීමට සිදු නොවනු ඇත.

යථාර්ථය නම්, පසුගිය දශක එකහමාර තුල එක්සත් ජනපද මූල්‍ය පද්ධතිය අර්බුද මාලාවකින් බැට කා ඇති බවයි.

2008 දී බැංකු පද්ධතිය පැවතුනේ කඩා වැටීමක  අද්දර ය. 2020 මාර්තු මාසයේදී, එක්සත් ජනපද භාන්ඩාගාර (බිල් පත්) වෙලඳපොල ඝනීභූත වූ අතර, ලෝකයේ ආරක්ෂිතම සහ වඩාත්ම ද්‍රවශීල වත්කම යැයි කියනු ලබන එක්සත් ජනපද රජයේ නය සඳහා දින කිහිපයක් පුරා ගැනුම්කරුවන් සිටියේ නැති ගානය. තවද මෙම වසරේ මාර්තු මාසයේදී එක්සත් ජනපදය සිය ඉතිහාසයේ විශාලතම බැංකු අසාර්ථකවීම් හතරෙන් තුනක් වාර්තා කලේය.

එසේම, තීරනාත්මක දිගුකාලීන ක්‍රියාවලීන් ද ක්‍රියාත්මක වෙමින් පවතී.

1971 අගෝස්තු මාසයේදී, පශ්චාත්-යුධ මූල්‍ය පද්ධතියේ ප්‍රධාන ඵලක වලින් එකක් වූ බ්‍රෙටන් වුඩ්ස් ගිවිසුම බිඳ වැටුනේ, එක්සත් ජනපදය විසින් අවුන්සයකට ඩොලර් 35 බැගින් ලබා ගත හැකි ව තිබූ එක්සත් ජනපද ඩොලරයේ රත්‍රං පිටුබලය ඉවත් කල විටය.

එතැන් පටන් ගෝලීය මූල්‍ය පද්ධතිය ක්‍රියාත්මක වූයේ ෆියට් (ආඥාප්ති ව්‍යවහාර මුදල්) මුදල් ඒකකයක් ලෙස ක්‍රියාත්මක වන ඩොලරය මත ය. රන් ආකාරයෙන් යුතු සැබෑ වටිනාකමක පිටුබලය නොලද එහි ප්‍රමුඛත්වය රඳා පැවතුනේ සාධක දෙකක් මත ය: එනම්, ප්‍රධාන ධනේශ්වර බලය ලෙස එක්සත් ජනපදයේ දේශපාලන ස්ථාවරත්වය සහ එහි ආර්ථිකයේ සහ මූල්‍ය පද්ධතියේ ශක්තිය යි.

මෙම අත්තිවාරම් දෙකම දැන් පවතින්නේ අතිශය දිරාපත් අදියරක ය. 

මෙම තත්ත්වය විශාල වශයෙන් ආර්ථික හා දේශපාලනමය අතු ඉති විහිදා, විවිධ දිශාවන්ට පැතිර යයි. සංගතවලට ඇපදීම් සංවිධානය කිරීමට, මූල්‍ය පද්ධතියට නිමක් නැති මුදල් ප්‍රමානයක් පොම්ප කිරීමට සහ මිලිටරි වියදම් කිසිදා නොවූ විරූ වාර්තාගත මට්ටම් කරා ඔසවා තැබීමට – වෙනත් කිසිම ආන්ඩුවකට නොහැකි පරිදි – එක්සත් ජනපදයට හැකි වී ඇත්තේ, ඩොලරයේ ගෝලීය භූමිකාව නිසා ය.

ෆිච් තීරනය මෙම තත්ත්වය තර්ජනයට ලක්ව ඇති බවට තවත් ලකුනකි. චීනය, බ්‍රසීලය, ඉන්දියාව සහ සෞදි අරාබිය ඇතුලු අනෙකුත් බලවතුන් ඩොලරයට පිටින් වෙලඳ ගනුදෙනු පියවීම කරා  පියවර ගෙන ඇත.

මහ බැංකු වඩාත් සුරක්ෂිත වටිනාකම් ගබඩාවක් ලෙස රත්‍රන් මිල දී ගැනීම් වැඩි කරමින් සිටින අතර, එ.ජ. රජයේ නයවලින් (ආයෝජකයන්) ඉවත් වීමේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස ඩොලර් ට්‍රිලියන 25ක එක්සත් ජනපද භාන්ඩාගාර වෙලඳපොලේ අර්බුදයක් මතුවීමේ  තර්ජනය නිරතුරුවම පවතී.

එක්සත් ජනපද පාලක පන්තිය මෙම ගැඹුරු වන අර්බුදයට ප්‍රතිචාර දක්වන්නේ, ස්වදේශීය කම්කරු පන්තියට සහ විදේශයන්හි වොෂින්ටනයේ ප්‍රතිවාදීන්ට එරෙහිව “පෙරමුනු දෙකක යුද්ධයක්” උත්සන්න කිරීම හරහා ය.

සමාජ ආරක්ෂන සහ මෙඩිකෙයා වෛද්‍ය ආරක්ෂන වියදම් ඉහල යාම පිලිබඳ එහි සඳහන සමග ෆිච් පෙන්වා දෙන පරිදි, කම්කරු පන්තියේ සමාජ තත්වයට එරෙහි ප්‍රහාරය වේගවත් කිරීම සඳහා, ශ්‍රේනිගත තත්ත්වය පහත හෙලීම භාවිතා කරනු ඇත.

එක්සත් ජනපදයේ පමනක් නොවේ; Australian Financial Review (ඕස්ට්‍රේලියානු මූල්‍ය සමාලෝචනය) සඳහන් කල පරිදි, එක්සත් ජනපද ශ්‍රේනිගත මට්ටම පහත හෙලීම, “මූල්‍ය අවුලක පැටලී සිටින අනෙකුත් ජාතීන්ට අවදිවීම සඳහා කල කැඳවුම” වූ කලී, වාර්තාගත මට්ටම් දක්වා නය ඉහල ගොස් ඇති ලොව පුරා ආන්ඩුවලට යොදා ගත හැකි විස්තර කිරීමකි.

යුක්රේනයේ යුද්ධය තීව‍්‍ර කිරීම තුල වඩාත් නිරුවත් ආකාරයෙන් ප‍්‍රකාශයට පත් වූ එක්සත් ජනපද අධිරාජ්‍යවාදයේ ගෝලීය පිපිරීම විසින් සනිටුහන් කෙරෙන්නේ, මිලිටරිමය ක්‍රියාමාර්ග හරහා සිය ගෝලීය ආධිපත්‍යයට සහ එක්සත් ජනපද ඩොලරයේ ප‍්‍රමුඛත්වයට මුක්කු ගැසීමට එක්සත් ජනපදය දරන උත්සාහයයි.

සෑම විටම සිදු වන පරිදි, ආර්ථික අර්බුද සටන් වදින සංග්‍රාම භූමිය වන්නේ පන්ති අරගලයයි. කම්කරු පන්තිය, පාලක පන්තියේ නිරන්තරයෙන් ගැඹුරු වන ප්‍රහාරවලට ප්‍රතිචාර දැක්විය යුත්තේ ජාත්‍යන්තර සමාජවාදී වැඩපිලිවෙලක් සඳහා සිය දේශපාලන අරගලය වර්ධනය කිරීම තුලින් සහ, ඒ සඳහා සටන් කිරීම සඳහා විප්ලවවාදී පක්ෂය ගොඩනැගීම මගින් ය.

එක්සත් ජනපදයේ නය ශ්‍රේනිගත මට්ටම පහත හෙලීම: ගැඹුරු වන අර්බුදයක තවත් සලකුනක් Read More »

Scroll to Top