මිගාර මල්වත්ත විසිනි.
ඉතාමත් කෙටි කාලයක් තුළ යෝධ වර්ෂාපතනයක් ගෙන ආ ඩැනියෙල් කුණාටුව ග්‍රීසිය, බල්ගේරියාව සහ තුර්කිය ගංවතුරට ලක් කරමින් , මීටර් 400 ක් පමණ ගැඹුරකින් යුත් ලිබියාවේ වියලි නිම්නයක් (වොඩියක්) ජලයෙන් යට කර දැමීය. එය සැප්තැම්බර් 10 ඉරුදින පස්වරුවේදී, එහි ඩර්නා නගරය අසල ජල පෝෂක වේලි දෙකක් පුපුරුවා හැරියේය.
ඩර්නා නගරයට බටහිර දෙසින් සැතපුම් 150ක් දුරින් පිහිටි අල්- බේදා, අල්-මාර්ජි, ටොබෘක්, ටැකෙනිස්, අල්- බේදා, බටා සහ බෙන්ගාසි යන ලිබියාවේ නැගෙනහිර නගර ද මෙම කුණාටුවේ විනාශකාරී බලපෑමට ගොදුර විය.
ඩර්නාහි වැසියන්ට වේලි දෙක පුපුරා යන විට විශාල පිපිරීම් ශබ්දයක් ඇසුණු අතර ටික වේලාවකට පසු නගරය මීටර් හතක් උස රළ පහරකට යට විය.
ඩර්නා අසල අනෙකුත් නගර ද සුනුවිසුනු විය. මාධ්‍යවේදී මොහොමඩ් එල්ජාර් පැවසුවේ බේරා ගැනීමේ කණ්ඩායම් ඒ වනවිටත් වෙරළබඩ නගරයක් වන සුසා සහ අවට ගම්මාන වෙත ළඟා වී නොමැති බවයි.
ඩෙර්නා හි 13 වන දා රාත්‍රිය වන විට 11,300 මිය ගොස් ඇති බව තහවුරු විය. නමුත් 100,000 කට වැඩි පිරිසක් වාසය කරන ඩර්නා හි හතරෙන් එකක් මුළුමනින්ම ගසාගෙන ගොස් ඇත. එහි නගරාධිපති අබ්දුල්මේනම් අල්-ගයිති තම නගරයේ පමණක් මියගිය සංඛ්‍යාව 20,000 ට ළඟා වී ඇතැයි පිලිගත්තේ ය. මෙම සංඛ්‍යාව,1927 දී ඇල්ජීරියාවේ මොස්ටෙගැනම් හා ඔරාන් (Mosteganem & Oran ) නම් දරුණු උතුරු අප්‍රිකානු ගංවතුරෙන් විනාශ වූ ජිවිත සංඛ්‍යාවට වඩා දස ගුණයකින් වැඩිය.
ඩර්නා නගරය ජලයෙන් යටවීම මහ ව්‍යසනයකි. මේ වන විට එහි ජලය බැස ගොස් තිබුනද ඉන් බේරුණු අයට ද එවැනි ම දරුණු ව්‍යසනයක් අත් පත් වී ඇත.
ඩර්නාහි රෝහල් තවදුරටත් ක්‍රියාත්මක නොවුනු අතර ඒවායේ මෘත ශරීරගාර පිරී ගොස් පැවතියේය. හදිසි සේවා නොමැත. එහෙයින් මිනිසුන් බේරා ගැනීමට කිසිවක් නොමැති බැවින් හදිසි උපකාර අත්‍යවශ්‍යව පැවතී ය.
කුනු වූ මල සිරුරු එකතු කිරීමට ජනතාව කටයුතු කරමින් සිටිය හ. මල සිරුරු තනි තනි සොහොන්වල මිහිදන් කිරීමට කාලයක් හෝ ඉඩක් නොමැති බැවින් සමූහ මිනී වලවල මිහිදන් කරනු ලැබෙයි. එක් තැනක මල සිරුරු 500ක් සාමුහිකව මිහිදන් කළ බව වාර්තා වේ.මේ තත්ත්වය තුල මෙම කලාපයට සිරුරු බෑග් හදිසි නැව් ගත කිරීමක් කරන ලෙස සහන සේවකයෝ ඉල්ලා සිටිය හ.
“ඇත්ත වසයෙන් ම මලසිරුරු ගොඩ නැගීමට විශේෂ කන්ඩායම් අවශ්‍ය යි. මල සිරුරු විසාල ප්‍රමානයක් සුන්බුන් යට සහ ජලයේ තිබීම නිසා නගරය වසන්ගතයකට ගොදුරු වේ යැයි මම බිය වෙමි”යැයි ඩර්නාහී නගරාධිපති අබ්දුල්මේනම් අල්-ගයිති බිය පල කලේය.
දුරකථන මාර්ග සහ අන්තර්ජාල ප්‍රවේශය ක්‍රියා විරහිත වූ අතර නගරයට ප්‍රවේශවීම සුන්බුන් හේතු.වෙන් දැඩි ලෙස අවහිර වී පැවතීය.
මේ සමගම ගංවතුරෙන් මහජනයා ආරක්ෂා කිරීමට අපොහොසත් වු බලදාරීන්ට එරෙහිව නගරයේ කම්කරුවන් අතර කෝපය පුපුරා යෑමත් සමග ඩර්නාහී විරෝධතා පුපුරා යන්නට විය. විරෝධතාකරුවෝ ඩර්නා නගරාධිපතිගේ නිවසට පිටතින් රැස්වී, ඊට කඩා වැදී එය පුලුස්සා දැමූහ.
මේ තතු යටතේ ඩර්නාහී සිදුවීම් පිලිබද වාර්තා බාහිර ලෝකයට පැමිනීම වැලැක්වීමට නැගෙන්හිර බලදාරීහූ පුලුල් පියවර ගත්තහ. ට්විටර්හි අත්ලන්තික් කවුන්සිලයේ එමඩින් බාඩි සදහන් කර ඇත්තේ ඩර්නාහී මාධ්‍ය අවහිරය දැන් ක්‍රියාත්මක ව පවතින අතර සන්නිවේදනය අලුයම සිට අක්‍රියව පවතීය යන්නයි. එමෙන්ම, ඔහු තවදුරටත් එහි සඳහන් කර පැවතියේ හෆ්තාර්ගේ හමුදා බලකාය වන ලිබියානු අරාබි සන්නද්ධ හමුදාව(LAAF) විරෝධතා වැසියන්ට දඬුවම් කිරීමක් ලෙස තුර්කියේ සහ ඇල්ජිරියාවේ සෙවීම් හා ගලවා ගැනීමේ කන්ඩායම්, මාධ්‍යවේදීන් සහ ට්‍රිපොලිටේනියාවේ වෛද්‍ය කන්ඩායම්වලට පිටවී යන ලෙස නියෝග ලබාදී ඇති බවයි .
ඇමිනෙස්ට් ඉන්ටර්නැෂනල් හෆ්තාර්ගේ පාලන තන්ත්‍රයට අබියෝග කරන විරෝධතාකරුවන්ට සලකන ආකාරය වාර්තා කලේ මෙසේය:
“රට පුරා පැවති සාමකාමි විරෝධතා මර්දනය කිරීමට මිලිෂියා හා සන්නද්ධ කණ්ඩායම් නීතිවිරෝධී බලය යොදාගති. පුද්ගලයන් දුසිම් ගණනක් අත්අඩංගුවට ගෙන නඩු පැවරීමට, දීර්ඝ සිර දඬුවම් හෝ මරණ දණ්ඩනයට නියම කිරීම …….මිලිෂියා සහ සන්නද්ධ කණ්ඩායම් ක්‍රමානුකූලව වධහිංසා පමුනුවා වෙනත් ආකාරයෙන් රැඳවියන්ට දණ්ඩ මුක්තිය නොමැතිව අයහපත් ලෙස සැලකීය. සිරකරුවන්ට පහරදීම, විදුලි සැර වැද්දීම, සමච්චල් කිරීම, ඝාතනය කිරීම, කසපහර දීම, අඩන්තේට්ටම් කිරීම සහ ලිංගික හිංසනයන් වාර්තා විය”
මෙම බිහිසුනු ව්‍යවසනය ධනපති ක්‍රමයේ අර්බුදයේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස හටගෙන ඇති, ගෝලීය උණුසුම ඉහළ යෑම ප්‍රමුඛ කොටගත් දේශගුනික විපර්යාස මගින් තීව්‍ර වූ දරුණු කාලගුනයේ ප්‍රතිඵලයක් පමනක් නොවේ. ඩර්නා කලාපයේ වේලි හා තීර්නාත්මක මහජන සේවාවන් අසාර්ථක වීම ගලා එන්නේ ලිබියාව පුරා දශකයට වැඩි කාලයක් අධිරාජ්‍යවාදී විසින් කොල්ලකෑමට ලක්ව තිබීමෙන් හා 2011 දී ලිබියාවට එරෙහිව නේටෝව දියත් කළ යුද්ධය මගින් රට සුනුවිසුනු කළ සිවිල් යුද්ධ ඇද දැමීමේ හේතුවෙනි.
ජාත්‍යන්තර අර්බුද කණ්ඩායමේ නිලධාරියෙකු ක්ලෝඩියා එය පැහැදිලි කොට තිබුනේ මෙසේය: “ගඩාෆි තන්ත්‍රය බිඳ වැටීමෙන් වසර 10ක් තුළ, ඊළඟ වසර 10 ක යුද්ධය, ප්‍රතිපත්තීමය එදිරිවාදිකම් ආණ්ඩු දෙකම යටිතල පහසුකම් මුළුමනින්ම නොසලකා හැර ඇත”.
ලිබියානු ඛේදවාචක වගකීම එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය ද දරයි. 2011 මාර්තු 17 වැනි දින එක්සත් ජාතීන්ගේ ආරක්ෂක මන්ඩලය ලිබියාවට එරෙහි ක්‍රියාමාර්ග අනුමත කළේය.
නේටෝව ලිබියාව යටත් කර ගැනීම සාමය, සෞභාග්‍ය, ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය හා “ලිබියානුවන්ට සාමාන්‍ය ජීවිතයක් ගත කිරීමට ඉඩ දීමේ” අපේක්ෂාව නිර්මාණය කරන නිසා යුද්ධයට සහාය දුන් බවට තර්ක කල සියලුම නිලධාරීන් සහ මහාචාර්යවරුන් ලිබියාව විනාශ කොට රට යලිත් වහල්බාවයට ඇද දැමීමට, දහස් ගනනින් මරා දැමීමට සහ ගැනිය නොහැකි මිනිස් දුක්කිතබාවයට ඇද හෙලීමට වග කීම් දරනු ලබයි.
හෆ්තාර්ගේ හමුදා විසින් ඩර්නාහි සිදු කරනු ලබන ඕනෑම මර්දනයක් කෙරෙහි, ඔහුව බලයට පත් කිරීමට උදව් කළ සහ නැගෙනහිර ලිබියාවේ තෙල් ධනයට ප්‍රවේශය ලබා ගැනීම සඳහා තවමත් ඔහු සමග සබඳතා පවත්වන නේටෝ අධිරාජ්‍යවාදී බලවතුන් සෘජුවම සම්බන්ධ වනු ඇත.
එවන් මර්දනයකට විරුද්ධ වීමට ලිබියාවේ හා ජාත්‍යන්තර කම්කරුවන් හා තරුනයින් බලමුලු ගැන්වීම අවශ්‍ය වන්නේ දූෂිත බලදාරීන්ට පමනක් නොව,නේටෝ බලවතුන්ට සහ ඔවුන්ගේ දේශපාලන සහකරුවන්ට එරෙහිව ය.
ලොව පුරා කම්කරුවන් හා තරුනයන් මුහුන දෙන තීර්නාත්මක කර්තව්‍ය නම් පෙර නොවූ විරූ මහා ව්‍යසනය දාමයක් ඇති කරමින් චලනය වන මෙම මිලිටරි උත්සන්න කිරීමේ සර්පිලාකාරය නැවැත්වීමට අධිරාජ්‍යවාදයට එරෙහිව ජාත්‍යන්තර ව්‍යාපාරයක් ගොඩනැගීම යි. නේටෝ අධිරාජ්‍යවාදී බලවත්තු යුක්‍රේනයේ යුද්ධය තීව්‍ර කර රුසියාව බෙදීමට සහ එහි ස්වාභාවික සම්පත් උදුරා ගැනීමට කුමන්ත්‍රනය කරන විට, ඔවුන් නැවතත් “ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයේ” සහ “නිදහසේ” ආරක්ෂකයින් ලෙස පෙනී සිටිති. මෙවර එය රුසියාවේ ජනාධිපති ව්ලැඩිමීර් පුටින්ට එරෙහිව ය. යථාර්ථය නම්, ලිබියාව දූෂනය කිරීම සහ ඩර්නාහී ව්‍යවසනය, අධිරාජ්‍යවාදී කොල්ල කෑමේ යුදවල විනාශකාරි ප්‍රතිඵලය යන්නය.
