මෙහි පලවන්නේ ලෝක සමාජවාදී වෙබ් අඩවියේ 2023 අප්‍රේල් 21 දින කම්කරු අරගල තීරුවේ Workers Struggles: Asia, Australia and New Zealand සිරසින් යුතුව වාර්තා කරන ලද පන්ති අරගල අතරින් තෝරාගත් වාර්තා කිහිපයකි. පරිවර්තනය SF විසිනි.
ලෝක සමාජවාදී වෙබ් අඩවිය මෙම නිත්‍ය විශේෂාංගයට දායක වන ලෙස කම්කරුවන්ට සහ අනෙකුත් පාඨකයන්ට ආරාධනා කරයි.
ආසියාව:
ඉන්දියාව: හර්යානා හි බ්ලින්කිට් (Blinkit) සමාගමේ සිල්ලර බඩු බෙදා හැරීමේ ගිග් (Uber වැනි) සේවකයින්ගේ වැඩ වර්ජනය දෙවන සතියට.
බ්ලින්කිට් සිල්ලර බඩු බෙදාහැරීමේ වේදිකාවේ හි ගිග් කම්කරුවන් දහස් ගණනක් අප්‍රේල් 12 සිට දිල්ලි-NCR (දිල්ලියය සහ අවට) සහ අසල්වැසි නගරයක් වන ගුර්ගෝන් (Gurgaon) හි වැඩ වර්ජනයක නිරතව සිටිති. සේවකයින්ගෙන් සියයට 10 ක් පමණක් වැඩ කරන අතර බ්ලින්කිට් අඳුරු වෙළඳසැල් (dark stores- ඔන්ලයින් ඇනවුම් බෙදාහැරීම සඳහා වූ ගබඩා) 200 කට ආසන්න ප්‍රමාණයක් වසා දමා ඇත. වැඩවර්ජනය බිඳ දැමීමේ උත්සාහයක් ලෙස වෙනත් පරිගනක යෙදැවුම් මත (app-based ) පදනම් වූ වේදිකාවක් වන රෙපිඩෝ (Repido) වෙතින් කම්කරුවන් භාවිතා කරන බවට වර්ජකයෝ බ්ලින්කිට් සමාගමට චෝදනා කළහ.
ඔවුන් වැඩ වර්ජන ක්‍රියාව ඇරඹුවේ දැඩි ලෙස වැටුප් අඩු කරන බ්ලින්කිට් හි නව වැටුප් ව්‍යුහයට ප්‍රතිචාරයක් වශයෙනි. කම්කරුවන් පැවසුවේ ඔවුන්ට මීට පෙර එක් බෙදාහැරීමකට රුපියල් 25 ($ US 0.3) සහ රුපියල් 50 අතර මුදලක් ගෙවා ඇති බවයි. දැන් ඔවුන්ට බෙදාහැරීමක් සඳහා රුපියල් 7 සිට 18 දක්වා ගෙවීමක්ද, ප්‍රසාද දීමනා වශයෙන් බෙදාහැරීම් 100ක් සඳහා රුපියල් 500ක් සහ බෙදාහැරීම් 1000 කට රුපියල් 1000ක් පමණක් ගෙවනු ලැබේ. බොහෝ බ්ලින්කිට් ගබඩා අතරින් එකකින් සිල්ලර බඩු ලබා ගන්නා බෙදා හැරීම් සේවකයන් විනාඩි දහයක් තුල තම බෙදා හැරීම සම්පූර්න කරතැයි අපේක්ෂා කෙරේ..
පෙර පැවති වැටුප් ක්‍රමය ප්‍රතිෂ්ඨාපනය කිරීම මෙන්ම, වලංගු වාහන නැවැත්වීමේ ස්ථානයක්, වාඩි වීමට ඉඩක් සහ වැසිකිළි, පානීය ජලය ඇතුළු මූලික පහසුකම් කම්කරුවන් ඉල්ලා සිටී. ඔවුන්ගේ ගැටළු විසඳීමට අප්‍රේල් 15 වැනිදා කම්කරු කොමිසම සමඟ පැවති සාකච්ඡාව අසාර්ථක විය.
අඩු වැටුප් සහ ඒ හා සමාන දරාගත නොහැකි සේවා කොන්දේසි වලට එරෙහිව විරෝධය පාමින් සිට ඇති ඕලා (Ola), ඌබර් (Uber) සහ ස්විගී (Swiggy) වැනි අනෙකුත් වේදිකාවන්හි ගිග් සේවකයින් සමඟ සංවිධානය වීමට වර්ජකයින් තර්ජනය කර ඇත.
බ්ලින්කිට් ඉන්දියාවේ නගර 30කට වැඩි ගණනක ක්‍රියාත්මක වේ. 2022 ජුනි මාසයේදී බහු ජාතික ආහාර බෙදා හැරීමේ සමාගමක් වන සොමාටෝ ( Zomato) නිවේදනය කලේ, තමන් ඩොලර් මිලියන 568 කට බ්ලින්කිට් අත්පත් කර ගත් බවයි..
බටහිර බෙංගාලයේ නගර සභා කම්කරුවෝ නොගෙවූ වැටුප් ඉල්ලා වර්ජනය කරති
බටහිර බෙංගාලයේ දුර්ගාපූර් නාගරික සංස්ථාවේ කොන්ත්‍රාත් පිරිසිදු කිරීමේ කම්කරුවන් 1,700 කට ආසන්න පිරිසක් අප්‍රේල් 15 වන දින වැඩ නවතා, කල් ඉකුත් වූ වැටුප් ඉල්ලා සංස්ථාවේ ප්‍රධාන ගේට්ටුවෙන් පිටත විරෝධතා දැක්වූහ. වර්ජනය හේතුවෙන් නගරයේ කසළ එකතු කිරීම සිදු නොවීය.
සාමාන්‍යයෙන් මාසයේ මුල් සතියේ වැටුප් ලබන සේවකයන්ට තවමත් වැටුප් ලැබී නැත. පුද්ගලික කොන්ත්‍රාත්කරුවෙකු විසින් සේවයේ යොදවා ඇති මේ කම්කරුවන්ට වැටුප් නොගෙවීම සම්බන්ධයෙන් මාර්තු මාසයේදී ද එවැනිම විරෝධතාවක් පැවැත්වීමට සිදුවිය. සමහරුන්ට මාස තුනකින් වැටුප් ලැබී නැත. කම්කරුවන්ට අවශ්‍ය වන්නේ ඔවුන්ගේ වැටුප් නියමිත වේලාවට ගෙවීම සහ රජය විසින් නියම කර ඇති අවම වැටුප ගෙවීම ය.
ඕස්ට්‍රේලියාව:
නිව් සවුත් වේල්ස් හි එයාර්බස් පැසිෆික් ගුවන් යානා නඩත්තු සේවකයින් බැහැර කර අගුලු (locked out) දමා ඇත
සති හතක ආරක්‍ෂිත කාර්මික ක්‍රියාමාර්ගයෙන් පසුව, සිඩ්නි නගරයට බටහිරින් රිච්මන්ඩ්හි රාජකීය ඔස්ට්‍රේලියානු ගුවන් හමුදා (RAAF) ගුවන් කඳවුරේ ගුවන් යානා නඩත්තු සේවකයෝ 80ක් පමණ, වැටුප් ආරවුලක් හේතුවෙන්, සිය සේවායෝජකයා විසින් සඳුදා පැය දෙකක කාලයක් බැහැර කරනු ලැබ අගුලු දමන ලදහ. කම්කරුවන් මාර්තු මුලදී කාර්මික ක්‍රියාමාර්ග ආරම්භ කළ අතර, අතිකාල වැඩ තහනම් කිරීම (වර්ජනය කිරීම), අකුරට වැඩ කිරීම සහ මාර්තු 24 දින වැඩ වර්ජනය මීට ඇතුළත් විය.
අධ්‍යාපන වෘත්තීය සමිතිය බටහිර ඕස්ට්‍රේලියාවේ කර්ටින් විශ්ව විද්‍යාලයේ තවත් සංකේත වැඩ වර්ජනයක් කැඳවයි.
බටහිර ඕස්ට්‍රේලියාවේ පර්ත් හි කර්ටින් විශ්ව විද්‍යාලයේ අධ්‍යයන කාර්ය මණ්ඩලය ආවරණය කරන ජාතික තෘතීයික අධ්‍යාපන සංගමය (NTEU) විසින්, කළමනාකාරිත්වයේ යෝජිත ව්‍යවසාය ගිවිසුම සම්බන්ධයෙන් ඔවුන්ගේ දිගුකාලීන ආරවුල මත, සිය සාමාජිකයින් සඳුදා පැය දෙකක වැඩ වර්ජනයක් සඳහා කැඳවන ලදී. මාර්තු 13දා සිදුකළ පැය තුනක වැඩ වර්ජනය කළමනාකාරීත්වයේ මුල් වැටුප් යෝජනාවට එතරම් බලපෑමක් කළේ නැත.
නොවැම්බර් මාසයේදී NTEU සාමාජිකයින් 700 කට අධික සංඛ්‍යාවක් කාර්මික ක්‍රියාමාර්ග ගැනීමට පක්ෂව ඡන්දය ප්‍රකාශ කළේ, කොන්දේසිවල සැබෑ දියුණුවක් නොමැති නිසා සහ ඔවුන්ට, 2022 දෙසැම්බර් කාර්තුවේ පර්ත්හි උද්ධමන අනුපාතය වන සියයට 8.3 ට වඩා බෙහෙවින් අඩු සියයට 2.2 ක වාර්ෂික වැටුප් වැඩි කිරීම් පමණක් වසර පහක් තුළ ලබා දුන් නිසාය. පසුගිය වසරේ විශ්ව විද්‍යාලය ඩොලර් මිලියන 113 ක අතිරික්තයක් ලබාගත් නමුත් NTEU ඉල්ලා සිටින්නේ සියයට 5 ක වාර්ෂික වැඩිවීමක් පමණි; මෙය සැබෑ වැටුප් කප්පාදුවකි.
ශාස්ත්‍රාලීන්ට අවශ්‍ය වන්නේ, විශේෂයෙන් අනියම් කාර්ය මණ්ඩලය සඳහා, අධික වැඩ ප්‍රමාණය කපා හැරීම සහ වැඩි රැකියා සුරක්ෂිතභාවයකි. එන්ටීඊයූ පවසන්නේ තමන් කලින් ගිවිසුම්වලින් අතහැර දැමූ අනියම් 5,800 සඳහා දැනට පවතින තනතුරු සහ රැකියා සුරක්ෂිතභාවය අවශ්‍ය බවයි.
දැනට සමහර දෙපාර්තමේන්තුවල ඉගැන්වීම්වලින් සියයට 70ත් 80ත් අතර ප්‍රමාණයක් අනියම් අය විසින් සිදු කරනු ලැබේ. ඔවුන්ට අසනීප නිවාඩු සඳහා ප්‍රවේශයක් නොමැති අතර වර්ෂාර්ධයන් (සෙමෙස්ටර්) අතර වැටුප් ගෙවනු නොලැබේ. බොහෝ දෙනෙකුට පැයකට වැටුපක් වෙනුවට පැවරුම් අනුව ගෙවනු ලැබේ. මේ සැකැස්ම අනුව ඔවුන්ට වාර්ෂිකව ඩොලර් දහස් ගණනක වැටුප් අහිමි වේ.
සාමාජිකයින්ගෙන් සියයට 94ක් පැය 24ක් දක්වා වැඩ වර්ජන ක්‍රියාමාර්ග ගැනීමට ඡන්දය ප්‍රකාශ කර තිබුණද, NTEU කැඳවා ඇත්තේ අවම බාධා ඇති කෙරෙන, නමුත් කම්කරුවන්ගේ කෝපය විසුරුවා හැරීමට යොදා ගන්නා කෙටි කාලීන වැඩවර්ජන පමණි.
පර්ත් නගරයේ ක්ලීනවේ (Cleanaway) කසළ එකතු කරන සේවකයෝ වර්ජනය කරති
සමාගමේ යෝජිත ව්‍යවසාය ගිවිසුම (enterprise agreement) සම්බන්ධයෙන් ඇති වූ ආරවුලකදී පර්ත්හි තදාසන්න ප්‍රදේශ හතකින් ක්ලීනවේ කසළ එකතු කරන්නෝ බදාදා පැය 24 ක් සේවා ස්ථානයෙන් ඉවත් වූහ (walked off). එය වසර විස්සකට පසු ඔවුන්ගේ පළමු වැඩවර්ජනය වන අතර ක්වීන්ස්ලන්ඩ්, නිව් සවුත් වේල්ස් සහ කැන්බරාහි ක්ලීනවේ කම්කරුවන්ගේ කාර්මික ක්‍රියාමාර්ගවලට සමගාමීව සිදුවෙමින් පවතී.
මෙල්බර්න් ගුවන් තොටුපළේ ගුවන් යානා ඉන්ධන පිරවුම් කරුවන් වැටුප් වැඩිවීමක් ඉල්ලා යළි වර්ජනයක
මෙල්බන් ගුවන්තොටුපල-ටලමරීන් (Melbourne Airport-Tullamarine) හි කොන්ත්‍රාත්කරුවෙකු වන රිවට් එනර්ජි ඒවියේෂන් ( Rivet Energy Aviation) ආයතනයේ සේවය කරන ගුවන් යානා ඉන්ධන පිරවුම් කරුවන් 40 කට අධික සංඛ්‍යාවක් නව ව්‍යවසාය ගිවිසුමක වැඩි දියුණු කළ වැටුප් සහ වඩා හොඳ කොන්දේසි ඉල්ලා බදාදා සවස 5 ට පැය 24 ක කාලයකට සේවා ස්ථානයෙන් ඉවත් වූහ. ඔවුන්ගේ ප්‍රවාහන සේවක සංගමය (Transport Workers Union-TWU), අඟහරුවාදා සවස රිවට් ආයතනය සමඟ “අර්බුද” සාකච්ඡාවලට එළඹියද ඒවා එකඟතාවයකින් තොර විය.
නවසීලන්තය:
ගැඹුරු වන සෞඛ්‍ය අර්බුදය පිළිබඳව නවසීලන්ත හෙදියෝ විරෝධය පළ කරති
කාර්ය මණ්ඩල හිඟයට විසඳුම් ලබා දෙන ලෙස දේශපාලන පක්ෂවලින් ඉල්ලා සිටිමින් පසුගිය සෙනසුරාදා නවසීලන්තයේ ස්ථාන 20 ක හෙදියන් සහ අනෙකුත් සෞඛ්‍ය සේවකයින් දහස් ගණනක් සහභාගී වූ විරෝධතා සහ රැලි පැවැත්විණි. NZ හෙද සංවිධානය (NZNO) එහි සාමාජිකයින් 57,000 න් ඉල්ලා සිටියේ අනාරක්ෂිත කාර්ය මණ්ඩල මට්ටම්වලට සහ ඔවුන්ගේ කාර්යය “අඩු තක්සේරුවට” එරෙහිව එක්සත් වන ලෙසයි.
NZNO ප්‍රධාන විධායක පෝල් ගුල්ටර් එලඹෙන මැතිවරනයේදී හෙද හිඟය විසඳීම උදෙසා වන ප්‍රතිපත්ති සඳහා දේශපාලනඥයන් වෙත ආයාචනා කළේය. “දශක ගනනාවක දුර්වල සැලසුම්, ප්‍රමාණවත් අරමුදල් නොමැතිකම සහ අනුප්‍රාප්තික ආන්ඩු මගින් සම්පූර්ණයෙන් නොසලකා හැරීම විසින්, හෙද ක්ෂේත්‍රය පුරා වැටුප්, කාර්ය මණ්ඩල සම්පත් සහ චිත්ත ධෛර්යය සම්බන්ධයෙන් සම්පූර්ණ අර්බුදකාරී කාලයකට අපව ගෙන යනු ලැබ ඇත,” ඔහු ප්‍රකාශ කළේය. හෙද හෙදියන් 5,000 ක් පමණ හොඳ වැටුප් අපේක්ෂාවෙන් ඔස්ට්‍රේලියාවට ගොස් ඇත.
හෙදියන්ගේ වැටුප් හා සේවා කොන්දේසි පහත හෙලීමට NZNO ව අනුප්‍රාප්තික ආන්ඩු සමඟ වසර ගනනාවක් සහයෝගයෙන් ක්‍රියා කල අතර, වැඩ වර්ජන ක්‍රියාමාර්ග නැවැත්වීම සහ උද්ධමනයට පහලින් වැටුප් වැඩි කිරීම් පැනවීම ද ඊට ඇතුලු විය. කිසිදු කාර්මික ක්‍රියාවකින් තොර වූ පසුගිය සතියේ විරෝධතාවයන්, ගැඹුරු වන සෞඛ්‍ය සේවා අර්බුදය මධ්‍යයේ එහි පීඩනය මුදා හැරීමේ නරුම ව්‍යායාමයකි.
වෙලින්ටන් රාත්‍රී සමාජශාලා නර්තන ශිල්පීහු සූරාකෑමේ කොන්දේසිවලට විරෝධය පල කරති
කර්මාන්තය තුළ පැතිරී ඇති සූරාකෑමේ සහ අපචාරාත්මක තත්ත්වයන් සම්බන්ධයෙන් වෙලින්ටන් රාත්‍රී සමාජශාලා නර්තන ශිල්පීන් පිරිසක් පසුගිය ඉරිදා පාර්ලිමේන්තුවෙන් පිටත විරෝධතාවක නිරත වූහ. වඩා හොඳ ගිවිසුම් සඳහා සාමූහිකව කේවල් කිරීමට උත්සාහ කිරීමෙන් පසු, මෙම වසර මුලදී කැලැන්ඩර් බාලිකා සමාජය විසින් නර්තන ශිල්පීන් සේවයෙන් පහ කරන ලදී.
ජායාරූපය අනුග්‍රහය: The Hindu
#theSocialistLK #WSWS
